22 Mart

22 Mart, Miladi takvime göre yılın 81. (artık yıllarda 82.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 284 gün vardır.

• 1737 - Osmanlı Devleti'nde Sadrazamlığa, Yeğen Mehmed Paşa'nın yerine Hacı İvazzade Mehmed Paşa getirildi.
• 1829 - Yunanistan'ın kuruluşuna ilişkin protokol, Londra'da düzenlenen konferansta Avrupa devletleri elçilerince imzalandı.
• 1888 - İngiltere'de, dünya futbolunun en eski futbol organizasyonu olan English Football League kuruldu.
• 1921 - Kurtuluş Savaşı: Kuvâ-yi Milliye güçleri, Fransız ordusu birliklerini Feke'yi terk etmek zorunda bıraktı.
• 1933 - İlk düzenli toplama kampı olan Dachau Toplama Kampı kuruldu.
• 1939 - Memel, (günümüz Klaipėda ve civarı) Almanya'ya katıldı.
• 1942 - II. Dünya Savaşı: İkinci Sirte Muharebesi (Kraliyet Donanması ile Regia Marina arasında meydana gelen deniz muharebesi)
• 1943 - Türkiye ile ABD arasında, karşılıklı radyo yayın servisi açıldı.
• 1944 - II. Dünya Savaşı: Monte Cassino Muharebesinde, Alman direnişi kırıldı.
• 1945 - Mısır, Suriye, Lübnan, Ürdün, Suudi Arabistan, Irak ve Yemen, Kahire'de Arap Birliği'ni kurdular.
• 1963 - Tarihin en iyi beş yüz albümü arasında gösterilen The Beatles'ın ilk albümü, Please Please Me piyasaya sürüldü.
• 1963 - Yassıada duruşmalarında idama mahkûm edilen, ancak cezası müebbet hapse çevrilen eski Cumhurbaşkanı Celâl Bayar'ın, tahliye kararı çıktı.
• 1967 - Güney Kore'de Daewoo şirketi kuruldu.
• 1968 - Paris'te, Nanterre Üniversitesi'nde, ABD'nin Vietnam'da yürüttüğü savaşa karşı çıkan ve eğitimde reform yapılmasını isteyen öğrenciler, Daniel Cohn-Bendit'in liderliğinde üniversitenin birinci amfisini işgal ederek, "68 olayları"nı başlattı.
• 1969 - Devrimci Milliyetçi Gençlik Kurultayı, İstanbul'da toplandı. Kısa adı FKF olan Fikir Kulüpleri Federasyonu lideri Yusuf Küpeli ile Deniz Gezmiş bir manifesto yayımladılar. "Tam bağımsız ve gerçekten demokratik Türkiye" hedefi için mücadele programını açıkladılar.
• 1980 - Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne Giden Süreç (1979- 12 Eylül 1980): TBMM'de yapılması gereken cumhurbaşkanı seçimi yapılmadı. 12 Eylül 1980'e kadar aylarca cumhurbaşkanı seçilmedi.
• 1986 - Mehmet Ali Ağca, İtalya'da ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.
• 1988 - Türkiye İmar Bankası T.A.Ş kuruldu.
• 1993 - Intel Pentium satışa sunuldu.
• 1995 - Irak'ın kuzeyindeki harekâtta, 3 bin PKK mensubu çembere alındı; 200'ü öldürüldü, sekiz asker öldü ve 11 asker de yaralandı.
• 2001 - Diyarbakır DGM'de 5 yıl süren Yüksekova Çetesi davasında, 15 sanığa 3 ile 30 yıl arasında değişen hapis cezaları verildi.
• 2003 - Hakkında üç ayrı gıyabi tutuklama kararı bulunan iş insanı Halil Bezmen, cezaevine konuldu.
• 2006 - Zamanının yaşayan en yaşlı hayvanı olarak kabul edilen Adwaitya adlı kaplumbağa 256 yaşında öldü.
• 2016 - Brüksel'de havalimanında gerçekleşen 2 patlamanın ardından, metro duraklarında da ikiz patlama meydana geldi. Saldırılarda en az 34 kişi hayatını kaybetti ve 136 kişi de ağır bir şekilde yaralandı.^[1]
• 2017 - Birleşik Krallık'ın başkenti Londra'da bir saldırgan Westminster Köprüsü üzerindeki yayaları ezip, ardından Westminster Sarayı önündeki polislere bıçakla saldırıda bulundu. Saldırıda 7 kişi öldü, saldırıdan bir gün sonra IŞİD saldırıyı üstlendi.
• 2024 - Rusya'da Krasnogorsk saldırısı gerçekleşti, saldırıyı IŞİD üstlendi.

• 1212 - Go-Horikawa, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 86. imparatorudur (ö. 1234)
• 1394 - Uluğ Bey, Timur İmparatorluğu'nun 4. Sultanı, matematikçi ve gök bilimci (ö. 1449)
• 1459 - I. Maximilian, Kutsal Roma İmparatoru (ö. 1519)
• 1517 - Gioseffo Zarlino, İtalyan müzik teorisyeni ve Rönesans bestecisidir (ö. 1590)
• 1599 - Anthony van Dyck, Flaman ressam (ö. 1641)
• 1609 - II. Jan Kazimierz Waza, Polonya kralı ve Litvanya Büyük Dükü (ö. 1672)
• 1709 - Giuseppe Zais, İtalyan Peyzaj ressamı (ö. 1784)
• 1728 - Anton Raphael Mengs, Alman bir ressamdır (ö. 1779)
• 1797 - I. Wilhelm, Prusya Kralı ve ilk Alman İmparatoru (ö. 1888)
• 1818 - Heinrich Zollinger, İsviçreli botanikçi (ö. 1859)
• 1822 - Isaäc Dignus Fransen van de Putte, Hollanda Başbakanı (ö. 1902)
• 1842 - Carl Rosa, Alman asıllı İngiliz opera besteci ve yöneticisi (ö. 1889)
• 1857 - Paul Doumer, Fransa Cumhurbaşkanı (ö. 1932)
• 1868 - Robert A. Millikan, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1953)
• 1869 - Emilio Aguinaldo, Filipinler bağımsızlık mücadelesi önderi (ö. 1964)
• 1872 - Salvador Toscano, Meksikalı film yapımcısı, yönetmeni ve dağıtımcısı (ö. 1947)
• 1875 - Anton Hanak, Avusturyalı heykeltıraş (ö. 1934)
• 1880 - Kuniaki Koiso, Japon asker ve siyasetçi (ö. 1950)
• 1886 - Kálmán Darányi, Macaristan başbakanı (ö. 1939)
• 1887 - Chico Marx, Amerikalı komedyen ve sinema oyuncusu (ö. 1961)
• 1892 - Johannes Frießner, Alman Generaloberst (ö. 1971)
• 1893 - Abbas Mirza Şerifzade, Azeri oyuncu ve yönetmen (ö. 1938)
• 1896 - Joseph Schildkraut, Avusturyalı-Amerikalı bir aktör (ö. 1964)
• 1905 - Grigori Kozintsev, Sovyet sinema yönetmeni (ö. 1973)
• 1906 - Nurullah Berk, Türk ressam (ö. 1982)
• 1907 - James Maurice Gavin, Amerikalı asker (ö. 1990)
• 1908 - Elisabeth Dored, Norveçli yazar (ö. 1972)
• 1909 - Nathan Rosen, İsrailli fizikçi (ö. 1995)
• 1911 - Munis Faik Ozansoy, Türk bürokrat, şair ve yazar (ö. 1975)
• 1912 - Karl Malden, Amerikalı oyuncu ve En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Akademi Ödülü sahibi (ö. 2009)
• 1913 - Sabiha Gökçen, Türk pilot (ö. 2001)
• 1913 - Vartan İhmalyan, Ermeni asıllı Türk yazar ve Türkiye Komünist Partisi üyelerinden (ö. 1987)
• 1917 - Ewald Cebula, Polonyalı eski millî futbolcu (ö. 2004)
• 1918 - Cheddi Jagan, Guyanalı siyasetçi (ö. 1997)
• 1920 - Fanny Waterman, İngiliz piyanist ve eğitimcidir (ö. 2020)
• 1922 - Osman Fahir Seden, Türk yönetmen (ö. 1998)
• 1923 - Marcel Marceau, Fransız pandomim sanatçısı (ö. 2007)
• 1925 - Mustafa Ok, Türk asker ve siyasetçi (ö. 2009)
• 1928 - Ed Macauley, Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu (ö. 2011)
• 1929 - Yayoi Kusama, Japon sanatçı ve yazardır
• 1930 - Stephen Sondheim, Amerikalı besteci, söz yazarı ve En İyi Özgün Şarkı Akademi Ödülü sahibi (ö. 2021)
• 1931 - Burton Richter, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 2018)
• 1931 - William Shatner, Emmy ve Altın Küre ödüllü film yapımcısı, yönetmen ve oyuncu
• 1933 - Ebu'l-Hasan Beni Sadr, İran'nın 1. Cumhurbaşkanı
• 1937 - Angelo Badalamenti, Amerikalı bir bestecidir (ö. 2022)
• 1937 - Jon Hassell, Amerikalı trompetçi ve etnomüzikologdur (ö. 2021)
• 1939 - Jorge Ben, Brezilyalı bir popüler müzisyen
• 1940 - Haing S. Ngor, Kamboçyalı Amerikalı jinekolog, kadın doğum uzmanı, oyuncu ve yazar (ö. 1996)
• 1941 - Bruno Ganz, İsviçreli sinema oyuncusudur (ö. 2019)
• 1941 - Cassam Uteem, Mauritiuslu siyasetçi
• 1943 - George Benson, Amerikalı gitarist, şarkıcı ve söz yazarı
• 1945 - Eric R. Roth, Amerikalı senarist
• 1947 - Érik Orsenna, Fransız politikacı ve roman yazarı
• 1947 - James B. Patterson, Amerikalı psikolog
• 1948 - Wolf Blitzer, bir Amerikalı gazeteci, haber sunucusu ve bir yazardır
• 1948 - Andrew Lloyd Webber, İngiliz müzisyen
• 1949 - Fanny Ardant, Fransız oyuncu
• 1949 - John Toshack, Galli futbol adamı
• 1950 - Hugo Egon Balder, Alman komedyen, oyuncu ve sunucu
• 1950 - Goran Bregović, Bosnalı Sırp-Hırvat besteci, gitarist ve şarkıcı
• 1955 - Lena Olin, İsveçli oyuncu
• 1955 - Valdis Zatlers, Letonyalı siyasetçi ve doktor
• 1956 - Maria Teresa, Büyük Dük Henri'nin eşi
• 1959 - Carlton Cuse, Meksikalı yapımcı ve senarist
• 1963 - Martín Vizcarra, Perulu bir mühendis ve politikacı
• 1966 - Artis Pabriks, Leton siyasetçi
• 1966 - António Pinto, Portekizli sporcu
• 1967 - Hiroaki Nagashima, Japon futbolcu
• 1968 - Euronymous (Øystein Aarseth), Norveçli gitarist ve Mayhem'in kurucularından (ö. 1993)
• 1968 - Mübariz Mansimov, Azeri asıllı Türk iş insanı
• 1969 - Tuna Arman, Türk oyuncu
• 1970 - Anja Kling, Alman oyuncu
• 1972 - Shawn Bradley, Amerikalı emekli basketbolcudu
• 1972 - Elvis Stojko, Kanadalı buz patenci
• 1974 - Marcus Camby, eski Amerikalı profesyonel basketbol oyuncusu
• 1974 - Philippe Clement, Belçikalı teknik direktör ve eski millî futbolcudur
• 1976 - Reese Witherspoon, Amerikalı aktris ve En İyi Kadın Oyuncu Akademi Ödülü sahibi
• 1977 - John Otto, Amerikalı müzisyen
• 1984 - Piotr Trochowski, Polonya asıllı eski Alman futbolcu
• 1985 - Jakob Diemer Fuglsang, Danimarkalı profesyonel yol bisikleti yarışçısı
• 1986 - Jeon Boram, Güney Koreli şarkıcı, aktris ve T-ara grubunun üyesi
• 1987 - Ludovic Lamine Sané, Senegalli millî futbolcu
• 1988 - Tania Raymonde, Amerikalı oyuncu
• 1989 - Jimmy Durmaz, Süryani Türk asıllı İsveçli futbolcu
• 1992 - Walter Tavares, Yeşil Burunlu profesyonel basketbolcu
• 1993 - Christopher Jullien, Fransız futbolcu
• 1997 - İnci Ece Öztürk, Türk bocce oyuncusu
• 2002 - Andrey Yesipenko, Rus satranç büyükustası

• 1685 - İmparator Go-Sai veya İmparator Go-Saiin, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 111. imparatoru (d. 1638)
• 1687 - Jean-Baptiste Lully, İtalyan asıllı Fransız besteci, kemancı ve balet (d. 1632)
• 1727 - Francesco Gasparini, İtalyan barok bestecisi (d. 1661)
• 1801 - Umma Han, Avar Hanlığı'nın hükümdarı (d. 1761)
• 1832 - Johann Wolfgang von Goethe, Alman şair ve yazar (d. 1749)
• 1841 - Tokugawa Ienari, 11. Tokugawa Şogunu (d. 1773)
• 1852 - Auguste de Marmont, Fransız general ve asilzade (d. 1774)
• 1859 - Arif Hikmet Bey, Osmanlı Şeyhülislamı (d. 1786)
• 1881 - Koca Burun George, Birleşik Amerikalı haydut ve hayvan hırsızı (d. ?)
• 1953 - Ahmet Şükrü Oğuz, Türk siyasetçi (d. 1881)
• 1958 - Mike Todd, Amerikalı film ve tiyatro yapımcısı (d. 1909)
• 1959 - Olga Knipper, Sovyet aktris (d. 1868)
• 1965 - Mario Bonnard, İtalyan oyuncu, senarist, yapımcı ve film yönetmeni (d. 1889)
• 1993 - Samiha Ayverdi, Türk yazar (d. 1905)
• 1993 - Vezir Orucov, Azerbaycan Ulusal Kahramanı (d. 1956)
• 1994 - Walter Lantz, Amerikalı karikatürist, animatör, film yapımcısı ve senarist (d. 1899)
• 2001 - Ali Rıza Çarmıklı, Türk iş insanı ve Çarmıklı Holding kurucusu (d. 1920)
• 2001 - Sabiha Gökçen, Türk pilot (d. 1913)
• 2001 - William Hanna, Amerikalı prodüktör (d. 1910)
• 2004 - Ahmed Yasin, Filistinli siyasetçi ve Hamas'ın kurucusu (d. 1938)
• 2004 - Janet Akyüz Mattei, Amerikalı astronom (d. 1943)
• 2005 - Kenzō Tange, Japon mimar (d. 1913)
• 2006 - Adwaitya, Aldabra cinsi dev kaplumbağa (d. yaklaşık 1750)
• 2007 - Kadir Has, Türk iş insanı (d. 1921)
• 2007 - Münir Ülgür, Türk akademisyen (d. 1917)
• 2010 - Özhan Canaydın, Türk iş insanı ve Galatasaray Spor Kulübü eski Başkanı (d. 1943)
• 2011 - Hamza Yanılmaz, Türk siyasetçi ve Elazığ eski Belediye Başkanı (d. 1963)
• 2011 - Nadia Barentin, Fransız oyuncu ve komedyen (d. 1936)
• 2012 - David Waltz, yapay zekâ alanına katkı yapmış Amerikalı bilgisayar bilimcisidir (d. 1943)
• 2014 - Patrice "Pat" Wymore, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1922)
• 2015 - Arkady Arkanov, Rus oyun yazarı ve komedyen (d. 1933)
• 2015 - Horst Buhtz, Alman futbolcu ve teknik direktör (d. 1923)
• 2015 - Peter Pišťanek, Slovak yazar (d. 1960)
• 2016 - Richard Bradford, Amerikalı oyuncudur (d. 1934)
• 2016 - Glen Dawson, Amerikalı dağcı, kitap kolleksiyoncusu, yayımcı ve çevreci (d. 1912)
• 2016 - Santiago J. Erevia, Amerikalı asker (d. 1946)
• 2016 - Rob Ford, Kanadalı politikacı ve bürokra (d. 1969)
• 2016 - Rita Gam, Amerikalı sinema, tiyatro ve dizi oyuncusu belgesel film yapımcısı (d. 1927)
• 2017 - Dallas Green, Amerikalı eski beyzbol oyuncusu, yönetici ve menajerdir (d. 1934)
• 2017 - Peter "Pete" Hamilton, NASCAR rallisinde yarışan Amerikalı otomobil yarışçısı (d. 1942)
• 2017 - Sven-Erik Magnusson, İsveçli şarkıcı ve müzisyendir (d. 1942)
• 2017 - Tomas Milian, Küba doğumlu İtalyan asıllı Amerikalı oyuncu ve şarkıcıdır (d. 1933)
• 2018 - René Houseman, Arjantinli futbolcu (d. 1953)
• 2018 - Jan Kantůrek, çek çevirmen ve yazardı (d. 1948)
• 2018 - Daryus Şayegan, çağdaş İran ve Yakın Doğu'nun en önemli düşünürlerinden biriydi (d. 1935)
• 2019 - Frans Andriessen, Hollandalı siyasetçidir (d. 1929)
• 2019 - June Harding, Amerikalı oyuncu (d. 1937)
• 2019 - César Lévano, Perulu gazeteci, yazar, şair ve eğitimci (d. 1926)
• 2019 - Scott Walker, Amerikalı şarkıcı, müzisyen ve albüm yapımcısı (d. 1943)
• 2020 - Germà Colón, İspanyol dilbilimci, eğitimci ve filozof (d. 1928)
• 2020 - Benito Joanet, İspanyol futbolcu ve teknik direktör (d. 1935)
• 2020 - Serena Liu, Tayvanlı kadın dansçı ve oyuncu (d. 1975)
• 2020 - José María Loizaga Viguri, İspanyol iş insanı (d. 1936)
• 2020 - Mike Longo, Amerikalı caz piyanisti, besteci ve yazar (d. 1937)
• 2021 - Henrique do Rego Almeida, Brezilyalı iş insanı ve siyasetçi (d. 1936)
• 2021 - Elgin Baylor, Amerikalı eski basketbol oyuncusudur (d. 1934)
• 2021 - Susana Canales, İspanyol aktris (d. 1933)
• 2021 - Lorna Irungu, Kenyalı televizyon sunucusu ve gazeteci (d. 1970)
• 2021 - Alan Slough, İngiliz profesyonel eski futbolcu (d. 1947)
• 2023 - Rebecca Jones, Amerikan asıllı Meksikalı aktris ve film yapımcısı (d. 1957)
• 2023 - Lucy Salani, İtalyan bir aktivist (d. 1924)
• 2023 - Vera T. Sós, Macar matematikçi (d. 1930)

• Dünya Su Günü
• Adana ilinin Feke ilçesinden Fransız birliklerinin geri çekilişi (1922)

Wikimedia Commons'ta 22_Mart ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.