İçeriğe atla

225088 Gonggong

225088 Gonggong
Gonggong ve uydusu Xiangliu'nun, 2010 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından alınan görüntüsü
Keşif
KeşfedenMegan Schwamb
Michael E. Brown
David L. Rabinowitz
Keşif yeriPalomar
Keşif tarihi17 Temmuz 2007[a]
Adlandırmalar
MPC belirtmesi(225088) Gonggong
Telaffuz/ˈɡɒŋɡɒŋ/
Adın kaynağı
共工 Gònggōng
Alternatif adlandırma
2007 OR10
TNO
3:10 res. · cüce gezegen
Sembol🝽
Yörünge özellikleri
Dönem 17 Aralık 2020 (JD 2459200,5)
Belirsizlik parametresi 3
Gözlem yayı37 yıl ve 90 gün (13604 gün)
Günöte101.190 AU (15.138 Tm)
Günberi33.781 AU (5.053,6 Tm)
Yarı büyük eksen
67.485 AU (10.095,6 Tm)
Dış merkezlik0,49943
554,37 yıl (202.484 gün)
106,496°
0° 0d 6.401s / gün
Eğiklik30,6273°
336,8573°
Günberi zamanı
17 Şubat 1857
207,6675°
Bilinen doğal uydusu1 (Xiangliu)
Fiziksel özellikler
B−V=1,38±0,03
V−R=0,86±0,02
V−I=1,65±0,028
21,4
2,34 · 2,0
1,8 · 1,6 (varsayılan)
Ortalama çap
1230±50 km
Ortalama yarıçap
615±25 km
Basıklık0,03 (22,4 saat dönme periyodu ile)
0,007 (44,81 saat dönme periyodu ile)
Kütle(1,75±0,07)×1021 kg
Ortalama yoğunluk
1,74±0,16 g/cm3
Ekvatoral yerçekimi
≈ 30.88 m/s2
Ekvatoral kurtulma hızı
≈ 6.16 km/s
22,40±0,18 sa veya 44,81±0,37 sa
(belirsiz, ancak muhtemelen 22,4 saat)
0,14±0,01
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Gonggong (resmi adıyla 225088 Gonggong; geçici adı 2007 OR10), Neptün'ün ötesindeki dağınık diskin bir üyesi olan bir cüce gezegendir. 34-101 astronomik birim (5,1×10^9-15,1×10^9 km; 3,2×10^9-9,4×10^9 mi) arasında değişen oldukça eksantrik ve eğimli bir yörüngeye sahiptir. 2019 itibarıyla Güneş'e olan uzaklığı 88 AU (13,2×10^9 km; 8,2×10^9 mi) olup, bilinen en uzak altıncı Güneş Sistemi nesnesidir. Derin Ekliptik Araştırması'na göre Gonggong, Neptün ile 3:10 yörünge rezonansı içindedir ve Neptün'ün tamamladığı her on yörüngeye karşılık Güneş etrafında üç yörünge tamamlamaktadır. Gonggong, Temmuz 2007'de Amerikalı astronomlar Megan Schwamb, Michael Brown ve David Rabinowitz tarafından Palomar Gözlemevi'nde keşfedilmiş ve Ocak 2009'da ilan edilmiştir.

Yaklaşık 1.230 kilometre (760 mi) çapındaki Gonggong, Plüton'un uydusu Charon büyüklüğündedir ve bilinen en büyük beşinci Neptün ötesi nesnedir. Hidrostatik denge altında yoğurukluğa sahiptir ve dolayısıyla bir cüce gezegen olacak kadar büyük olabilir. Gonggong'un büyük kütlesi, hafif bir metan atmosferinin tutulmasını mümkün kılmaktadır, ancak böyle bir atmosfer yavaşça uzaya doğru kaçacaktır. Cisim, adını kaostan, sellerden ve Dünya'nın eğiminden sorumlu olduğuna inanılan Çin su tanrısı Gònggong'tan almıştır. Bu isim, keşfedenler tarafından 2019 yılında, halkın nesneye bir isim seçmesine yardımcı olmak için düzenlenen çevrimiçi bir anket neticesinde seçilmiştir.

Gonggong, muhtemelen yüzeyinde tholin adı verilen organik bileşiklerin varlığından dolayı kırmızıdır. Yüzeyinde, uzak geçmişte kısa bir buz volkanı (Kriyovolkan) aktivitesi dönemine işaret eden su buzu da bulunur. Yaklaşık 22 saatlik bir dönme periyoduna sahip olan Gonggong, tipik olarak 12 saatten daha kısa periyotlara sahip olan diğer Neptün ötesi nesnelere kıyasla yavaş dönmektedir. Gonggong'un yavaş dönüşüne, Xiangliu adlı doğal uydusundan gelen gelgit kuvvetlerinin neden olduğu düşünülmektedir.

Tarihi

Keşfi

Gonggong, Palomar Gözlemevi'ndeki Samuel Oschin teleskobu kullanılarak keşfedildi.

Gonggong, Amerikalı astronomlar Megan Schwamb, Michael Brown ve David Rabinowitz tarafından 17 Temmuz 2007'de keşfedildi. Keşif, San Diego, Kaliforniya yakınlarındaki Palomar Gözlemevi'ndeki Samuel Oschin teleskopu kullanılarak, Güneş'ten 50 AU (7,5×109 km; 4,6×109 mil) uzaklıktaki Sedna bölgesindeki uzak nesneleri bulmak için yapılan bir araştırma olan Palomar Uzak Güneş Sistemi Araştırması'nın bir parçasıydı.[1][2]

Araştırma, Güneş'ten en az 1.000 AU uzaklığa kadar olan nesnelerin hareketlerini tespit etmek üzere tasarlanmıştır. Schwamb, göz kırpma tekniğini kullanarak ve görüntüleri karşılaştırarak Gonggong'u tespit etmiştir. Keşif görüntülerinde Gonggong'un yavaş hareket etmesi dolayısıyla uzak bir nesne olduğu kanısına varılmıştır. Bu keşif, Schwamb'ın doktora tezinin bir parçasıydı ve Schwamb o sırada Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde Michael Brown'ın öğrencisiydi.[3][4]

Gonggong, Ocak 2009'da Minor Planet Elektronik Genelgesinde resmen duyuruldu. Daha sonra, 2007 Temmuz ayının ikinci yarısında keşfedildiği için 2007 OR10 adı verildi. Tanımının son harfi ve rakamları, Temmuz ayının ikinci yarısında keşfedilen 267. nesne olduğunu göstermektedir. (Bkz. Küçük gezegen adlandırması) Nisan 2017 itibarıyla, 13 karşı konum boyunca 230 kez gözlenmiş ve La Silla Gözlemevi tarafından 19 Ağustos 1985'te çekilen en erken görüntüsü ile birlikte iki ön keşif görüntüsünde tanımlanmıştır.[5][6]

İsmi ve sembolü

Cisim, adını Çin mitolojisinde bir su tanrısı olan Gonggong'dan almıştır. Gonggong bakır ve demirden, kızıl saçlı bir insan kafasına (ya da bazen gövdesine) ve bir yılanın gövdesine ya da kuyruğuna sahip olarak tasvir edilir. Gonggong, sürgüne gönderilinceye kadar kaos ve felaket yaratmaktan, sellere neden olmaktan ve Dünya'yı devirmekten sorumluydu.[7] Gonggong'a genellikle yardımcısı Xiangliu eşlik eder; bu dokuz başlı zehirli yılan canavar da sellere ve yıkıma neden olmaktan sorumludur.[6]

Gonggong, resmi olarak adlandırılmadan önce Güneş Sistemi'ndeki bilinen en büyük isimsiz cisimdi.[8] Gonggong'un keşfinden sonra Brown, buzlu Haumea çarpışma ailesinin bir üyesi olabileceği varsayımına dayanarak cisme varsayılan beyaz renginden dolayı "Pamuk Prenses" lakabını taktı.[9] Bu lakap aynı zamanda Brown'ın ekibinin o zamana kadar "yedi cüceler" olarak adlandırılan yedi büyük Neptün ötesi nesne daha keşfetmiş olmasıyla da uyumluydu: Diğer cisimler ise 2002 yılında keşfedilen Quaoar, 2003 yılında keşfedilen Sedna, 2004 yılında keşfedilen Haumea, Salacia ve Orcus ve son olarak 2005 yılında keşfedilen Makemake ve Eris'tir. Ancak, Gonggong'un Quaoar'a benzer şekilde çok kırmızı renkte olduğunun ortaya çıkmasıyla takma ad kullanımından vazgeçildi.[10][11] Keşfinden iki yıl sonra 2 Kasım 2009'da Küçük Gezegen Merkezi, Gonggong'a 225088 küçük gezegen numarasını verdi.[5]

Yörüngesi

Gonggong, Güneş'in yörüngesinde ortalama 675 AU (1,010×1011 km; 6,27×1010 mi) uzaklıkta dönmekte ve tam bir yörüngeyi 554 yılda tamamlamaktadır. Gonggong'un yörüngesi, 30,7 derecelik bir yörünge eğikliğiyle birlikte ekliptiğe göre oldukça eğimlidir. Yörüngesi ayrıca 0,50'lik ölçülen yörünge dış merkezliği ile oldukça dışmerkezlidir. Yüksek eksantrik yörüngesi nedeniyle, Gonggong'un Güneş'e olan uzaklığı yörüngesi boyunca büyük ölçüde değişir; Güneş'ten en uzak noktası olan günöte noktasına 1.012 AU (1,514×1011 km; 9,41×1010 mi), Güneş'e en yakın noktası olan günberi noktasında yaklaşık 337 AU (5,04×1010 km; 3,13×1010 mi) uzaklıktadır. Gonggong günberi noktasında 1857'de ulaşmış olup, şu anda Güneş'ten uzaklaşarak günöte noktasına doğru ilerlemektedir.[12]

Gonggong'un Kova takımyıldızı boyunca görünen hareketi (2000'den 2050'ye kadar)

Gonggong'un yörüngesinin periyodu, eğimi ve eksantrikliği Güneş sistemindeki diğer büyük cisimlere kıyasla oldukça fazladır. Muhtemel cüce gezegenler arasında periyodu, Eris'in 558 yılı ve Sedna'nın yaklaşık 11.400 yılı ile karşılaştırıldığında 554 yıl ile üçüncü en uzun periyottur. Sedna'nın 11.400 yıllık periyoduyla karşılaştırıldığında. 31°'lik eğimi Eris'in 44°'lik eğiminden sonra ikinci sırada yer alırken, 0,50'lik dış merkezliği de 0,84'lük Sedna'dan sonra (oldukça uzak bir farkla) ikinci sırada yer almaktadır.

Küçük Gezegen Merkezi, dış merkezli ve uzak yörüngesi nedeniyle onu dağınık disk nesnesi olarak listelemektedir.[13] Derin Ekliptik Araştırması, Gonggong'un yörüngesinin Neptün ile 3:10 rezonans içinde olduğunu göstermektedir; Gonggong, Neptün'ün tamamladığı her on yörüngeye karşılık Güneş etrafında üç yörünge tamamlamaktadır.[14]

2021 itibarıyla Gonggong, Güneş'ten yaklaşık 89 AU (1.33×1010 km; 8.3×109 mi) uzaklıktadır[15] ve saniyede 1,1 kilometre (saatte 2.500 mil) hızla uzaklaşmaktadır. Güneş Sistemi'ndeki gök cisimleri arasında, Güneş'e en uzak sekizincisi cisimdir.[16] Gonggong, 2021 itibarıyla Güneş'ten 84,3 AU uzaklıkta bulunan Sedna'dan daha uzakta bir noktadadır. 2013'ten beri Sedna'ya göre Güneş'e daha uzak bir konumdadır ve 2045 yılına kadar Eris'i mesafe olarak geçecektir. Gonggong 2134 yılında günöte noktasına ulaşacağı hesaplanmaktadır.[17]

Parlaklık

Gonggong'un mutlak parlaklığı 2.34 (H)'dir. Bu da onu bilinen en parlak yedinci Neptün ötesi cisim yapar. Orcus'tan (H=2.31; D=917 km) daha sönüktür[18] ancak Quaoar'dan (H=2.82; D=1,110 km) daha parlaktır.[19] Güneş'ten 88 AU uzaklıkta olan Gonggong'un görünür büyüklüğü yalnızca 21,5 V'dir ve bu nedenle Dünya'dan çıplak gözle görülemeyecek kadar sönüktür. Güneş'e cüce gezegen Eris'ten daha yakın olmasına rağmen, Eris daha yüksek bir albedoya ve 18,8 görünür büyüklüğe sahip olduğundan Gonggong daha sönük görünür.[20]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Keşfi 2 yıl sonra, 7 Ocak 2009'da duyuruldu.

Kaynakça

  1. ^ "ShieldSquare Captcha". hcvalidate.perfdrive.com. doi:10.1088/0004-637x/694/1/l45. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  2. ^ "2007 OR10 Needs a Name! | The Planetary Society". web.archive.org. 24 Mayıs 2019. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  3. ^ Schwamb, Megan E.; Brown, Michael E.; Rabinowitz, David L.; Ragozzine, Darin (25 Ağustos 2010). "PROPERTIES OF THE DISTANT KUIPER BELT: RESULTS FROM THE PALOMAR DISTANT SOLAR SYSTEM SURVEY". The Astrophysical Journal. 720 (2): 1691-1707. doi:10.1088/0004-637x/720/2/1691. ISSN 0004-637X. 31 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  4. ^ "Astronomers find ice and possibly methane on Snow White, a distant dwarf planet". ScienceDaily (İngilizce). 19 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  5. ^ a b "(225088) Gonggong Precovery Images". andrew-lowe.ca. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  6. ^ a b "IAU Minor Planet Center". www.minorplanetcenter.net. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  7. ^ "The People Have Voted on 2007 OR10's Future Name!". The Planetary Society (İngilizce). 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  8. ^ https://www.jpl.nasa.gov. "2007 OR10: Largest Unnamed World in the Solar System". NASA Jet Propulsion Laboratory (JPL) (İngilizce). 20 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  9. ^ Brown, Mike. "Snow White needs a bailout". mikebrownsplanets.com. 29 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  10. ^ Brown, Mike. "There's something out there -- part 3". mikebrownsplanets.com. 3 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  11. ^ Brown, Mike. "The redemption of Snow White (Part 1)". mikebrownsplanets.com. 5 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2023. 
  12. ^ "Asteroid 2007 OR10 | TheSkyLive.com". theskylive.com. 7 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023. 
  13. ^ "List Of Centaurs and Scattered-Disk Objects". www.minorplanetcenter.net. 1 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023. 
  14. ^ "Orbit and Astrometry for 225088". web.archive.org. 24 Mayıs 2019. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023. 
  15. ^ "AstDyS". newton.spacedys.com. 1 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2023. 
  16. ^ "Solar System's most distant known member confirmed". carnegiescience.edu (İngilizce). 11 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023. 
  17. ^ "Gonggong (225088 2007 OR10)". web.archive.org. 20 Şubat 2020. 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2023. 
  18. ^ Fornasier, S.; Lellouch, E.; Müller, T.; Santos-Sanz, P.; Panuzzo, P.; Kiss, C.; Lim, T.; Mommert, M.; Bockelée-Morvan, D.; Vilenius, E.; Stansberry, J. (1 Temmuz 2013). "TNOs are Cool: A survey of the trans-Neptunian region - VIII. Combined Herschel PACS and SPIRE observations of nine bright targets at 70–500 μm". Astronomy & Astrophysics (İngilizce). 555: A15. doi:10.1051/0004-6361/201321329. ISSN 0004-6361. 27 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  19. ^ Braga-Ribas, F.; Sicardy, B.; Ortiz, J. L.; Lellouch, E.; Tancredi, G.; Lecacheux, J.; Vieira-Martins, R.; Camargo, J. I. B.; Assafin, M.; Behrend, R.; Vachier, F. (1 Ağustos 2013). "The Size, Shape, Albedo, Density, and Atmospheric Limit of Transneptunian Object (50000) Quaoar from Multi-chord Stellar Occultations". The Astrophysical Journal. 773: 26. doi:10.1088/0004-637X/773/1/26. ISSN 0004-637X. 24 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 
  20. ^ Santos-Sanz, P.; Lellouch, E.; Fornasier, S.; Kiss, C.; Pal, A.; Müller, T. G.; Vilenius, E.; Stansberry, J.; Mommert, M.; Delsanti, A.; Mueller, M. (1 Mayıs 2012). ""TNOs are Cool": A survey of the trans-Neptunian region - IV. Size/albedo characterization of 15 scattered disk and detached objects observed with Herschel-PACS". Astronomy & Astrophysics (İngilizce). 541: A92. doi:10.1051/0004-6361/201118541. ISSN 0004-6361. 26 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin Güneş'ten uzaklıklarına göre sıralanmış bir listesi bulunmaktadır. Çapı 500 km'den küçük cisimler listeye alınmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dış merkezlik (astronomi)</span>

Astrodinamikte, bir astronomik cismin yörünge eksantrikliği, başka cisim etrafındaki yörüngesinin mükemmel bir daireden ne kadar saptığını belirleyen boyutsuz bir parametredir.

Neptün ötesi cisim Güneş Sistemi'nde bulunup ortalama yörüngesi Neptün'ün yarı büyük ekseninden daha büyük olan küçük gezegenlerin genel ismidir. Uzayın bu bölümünde kalan Kuiper kuşağı, Oort bulutu ve dağınık disk cisimleri bu kategoridendir.

<span class="mw-page-title-main">90377 Sedna</span> Asteroit

Sedna Güneş Sistemi'nin en dışında yer alan ve 2003 yılında keşfedilen bir cüce gezegendir. Spektroskopisi, Sedna'nın yüzey bileşiminin diğer bazı Neptün ötesi cisimlere benzer şekilde büyük ölçüde su, metan ve azot buzları ile tholinlerin bir karışımı olduğunu ortaya koymuştur. Yüzeyi Güneş Sistemi nesneleri arasında en kırmızı olanlardan biridir. Sedna, tahmini belirsizlikler dahilinde bir uyduya sahip olduğu bilinmeyen en büyük gezegenimsi olarak Ceres ile eşdeğerdir. Yaklaşık 1.000 km'lik bir çapa sahiptir ve kütlesi bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cüce gezegen</span> Güneşin veya başka bir yıldızın etrafında hareket eden, gezegen olarak kabul edilebilecek kadar büyük olmayan yuvarlak bir metal ve kaya veya gaz kütlesi

Cüce gezegen, doğrudan Güneş etrafında hareket ettiği bir yörüngede bulunan, bu nedenle başka bir cismin doğal uydusu olmayan, kütleçekimsel olarak yuvarlak olacak kadar büyük, ancak Güneş Sistemi'nin sekiz klasik gezegeni gibi yörünge baskınlığı elde etmek için yetersiz olan küçük gezegen kütleli bir cisimdir. En tipik cüce gezegen örneği, 2006 yılında "cüce" kavramı benimsenmeden önce onlarca yıl boyunca bir gezegen olarak kabul edilen Plüton'dur.

<span class="mw-page-title-main">Truvalı (gök cismi)</span>

Truvalı veya truva asteroidi, astronomide daha büyük bir cismin yörüngesini paylaşan, ana cismin yaklaşık 60° ilerisinde veya gerisinde bulunan L4 ve L5 Lagrange noktalarından birinin yakınında kararlı bir yörüngede kalan küçük boyutlu bir gök cismidir (çoğunlukla asteroitler). Truva cisimleri gezegenlerin ya da büyük uyduların yörüngelerini paylaşabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Eris (cüce gezegen)</span> Güneş Sistemindeki 2. en büyük cüce gezegen

Eris, Güneş Sistemi'nde bilinen en kütleli ve ikinci en büyük cüce gezegendir. Dağınık diskte bulunan bir Neptün ötesi cisimdir (TNO) ve yüksek bir yörünge dışmerkezliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Dağınık disk</span>

Dağınık disk veya saçılmış disk, geniş Neptün ötesi cisimler ailesinin bir alt kümesi olarak genel itibarıyla buzlu küçük Güneş Sistemi cismi popülasyonuna sahip olan Güneş Sistemi'ndeki uzak bir çöküntü çemberidir. Dağınık disk cisimleri (SDO'lar-Scatterd Disk Objects) 0,8'e kadar değişen yörünge dışmerkezliklerine, 40°'ye kadar yüksek eğimlere ve 30 astronomik birim (4,5×109 km; 2,8×109 mi) daha büyük günberi mesafelerine sahiptir. Bu aşırı yörüngelerin gaz devleri tarafından kütleçekimsel “saçılmanın” bir sonucu olduğu düşünülmektedir ve bu nesneler Neptün tarafından tedirgin edilmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Michael E. Brown</span> Amerikalı gökbilimci

Michael E. Brown Amerikalı bir astronomdur.

<span class="mw-page-title-main">Doğal uydu</span> bir gezegenin yörüngesinde dönen gök cismi

Doğal uydu, en yaygın kullanımıyla, bir gezegenin, cüce gezegenin veya küçük bir Güneş Sistemi cisminin yörüngesinde dönen astronomik bir cisimdir.

<span class="mw-page-title-main">Chad Trujillo</span> Amerikalı gökbilimci

Chadwick A. "Chad" Trujillo, Amerikalı bir astronom. Cüce gezegen Eris'i keşfedenlerden birisidir.

Burada listelenen nesneler, kendi yerçekimleri nedeniyle küre veya elipsoidal bir şekle sahip olan, yani hidrostatik denge durumunda bulunan Güneş Sistemi cisimlerini içermektedir. Listelenen cisimlerin boyutları ve türleri cüce gezegenler ve uydulardan, gezegenler ve Güneş'e kadar değişmektedir. Bu liste küçük Güneş Sistemi cisimlerini içermemekte, ancak şekilleri henüz belirlenmemiş olası gezegen kütleli cisimleri içermektedir. Güneş'in yörünge öğeleri Galaksi merkezine göre listelenirken, diğer tüm nesneler Güneş'e olan mesafelerine göre listelenir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegenler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda, artan sayısal sırayla numaralandırılmış küçük gezegenlerin bir listesi bulunmaktadır. Kuyruklu yıldızlar hariç, asteroitler, uzak cisimler ve cüce gezegenler dahil olmak üzere küçük gezegenlerin tümü Güneş Sistemi'ndeki küçük gök cisimleri olarak bilinir. Bu gezegenlerin listeleri, her biri 1000 küçük gezegen içeren yüzlerce sayfalık kataloglardan oluşmaktadır. Uluslararası Astronomi Birliği adına, Küçük Gezegen Merkezi, Minor Planet Sirkülerlerinde her yıl binlerce yeni numaralandırılmış küçük gezegen yayınlamaktadır. Haziran 2024 itibarıyla, toplamda 1.367.486 adet gözlemlenen cisimden 669.991 tanesi numaralandırılmış küçük gezegenlerdir. Geriye kalanlar ise henüz numaralandırılmamış küçük gezegenler ve kuyruklu yıldızlardır.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegen grupları listesi</span>

Bir küçük gezegen grubu çoğunlukla benzer yörüngeleri izleyen küçük gezegenler ve cisimlerden oluşan gruptur. Bu grupların üyeleri, bir asteroit ailesinden farklı olarak genellikle birbirlerinden bağımsızdır. Bir grubu adlandırmak için genellikle keşfedilen ve muhtemelen en büyükleri olan cismin adı tercih edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ayrık cisim</span>

Ayrık cisimler, Güneş sisteminin dış bölgelerinde yer alan dinamik bir küçük gezegen sınıfıdır. Neptün ötesi cisimler (TNO) olarak adlandırılan geniş bir ailenin mensubudurlar. Bu nesneler Güneş'e olan en yakın konumları Neptün'ün kütleçekimsel kuvvetinden yeterli bir uzaklıkta bulunan yörüngelere sahiptir. Bu nedenle Neptün ve bilinen diğer gezegenlerden sınırlı olarak etkilenirler. Bu durum nedeniyle Güneş sisteminden ayrık bir durumda bulunmakta, ancak Güneş'in etkisinden de kaçamamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Sednoid</span>

Sednoid, Güneş'e 47,8 AU mesafede, Kuiper Kuşağı'nın çok ötesinde bir enberide yer alan Neptün ötesi cisimlerin alt gruplarından birine verilen isimdir. Bu gruba mensup olan yalnız dört nesne bilinmektedir. Bunlar; 90377 Sedna, 2012 VP113, 541132 Leleākūhonua (2015 TG387) ve 2021 RR205 olup, çok daha fazla sayıda oldukları tahmin edilmektedir. Dördünün de enberisi 55 AU'dan büyüktür. Bu nesneler, görünüşte Güneş Sisteminin dışında yer almaktadır ve gezegenlerle önemli bir etkileşimde bulunmazlar. Genellikle ayrık nesne olarak gruplandırılırlar. Her ne kadar OCO'ların başlangıçta bilinen dört sednoitin enötesinden daha uzakta, yani 2.000 AU'nun mesafede olduğu tahmin edilse de, Scott Sheppard gibi bazı astronomlar sednoitlerin iç Oort bulutu nesneleri (OCO'lar) olduğunu düşünmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aşırı Neptün ötesi cisim</span>

Aşırı Neptün ötesi cisim (ETNO), Güneş Sistemi'nin en dış bölgesinde, Neptün'ün çok ötesinde Güneş'in yörüngesinde dolanan Neptün ötesi cisimlere verilen genel isimdir. Bir ETNO'nun en az 150-250 AU'luk dev bir yarı büyük ekseni vardır. Bilinen diğer tüm Neptün ötesi cisimlere kıyasla yörüngesi diğer dev gezegenlerden çok daha az etkilenir. Bununla birlikte, varsayımsal bir Dokuzuncu Gezegen ile kütleçekimsel etkileşimlerden etkilenerek bu nesneleri benzer türde yörüngelere yönlendirebilirler. Bilinen ETNO'lar, küçük yükselen ve alçalan düğüm mesafelerine sahip nesne çiftlerinin dağılımları arasında, dış tedirginliğe bir yanıtın göstergesi olabilecek, istatistiksel olarak oldukça anlamlı bir asimetri sergilerler.

<span class="mw-page-title-main">Xiangliu (uydu)</span>

Tam adı 225088 Gonggong I Xiangliu olan Xiangliu, Güneş Sistemi'nin dağınık disk kısmında bulunması muhtemel cüce gezegen 225088 Gonggong'un bilinen tek uydusudur. Gonggong'un Hubble Uzay Teleskobu arşiv görüntülerinin analizi sırasında, Csaba Kiss liderliğindeki bir gökbilim araştırması ekibi tarafından keşfedilmiştir. Keşif ekibi, Gonggong'un yavaş dönüşünün, yörüngedeki bir uydunun uyguladığı gelgit kuvvetlerinden kaynaklandığından şüpheleniyordu. Xiangliu'nun kimliği ilk kez 18 Eylül 2010'da Hubble'ın Geniş Alan Kamerası 3 ile çekilen arşiv görüntülerinde tespit edilmiştir. Keşfi, Gábor Marton, Csaba Kiss ve Thomas Müller tarafından 17 Ekim 2016'da Uluslararası Astronomi Birliği Gezegen Bilimleri Bölümü'nün 48. Toplantısında rapor edilerek duyurulmuştur. Uydu, adını Çin mitolojisinde su tanrısı Gonggong'un yaveri olarak görev yaptığı dokuz başlı zehirli yılan canavarı Xiangliu'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güneş'e en uzak küçük Güneş Sistemi cisimleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Burada listelenen küçük Güneş Sistemi cisimleriden Haziran 2024 itibarıyla Güneş'e en uzak olanlar göstermektedir. Nesneler, yörüngelerinin hesaplanan günöteye göre değil, Güneş'e olan yaklaşık mevcut uzaklıklarına göre kategorize edilmiştir. Nesneler yörüngelerinde hareket ettikleri için liste zaman içinde değişmektedir. Bazı cisimler içeri doğru bazıları ise dışarı doğru hareket etmektedir. Mesafeler bu cisimlerin gelecekte ulaşabilecekleri minimum (günberi) ya da maksimum (günöte) mesafeler değildir.

<span class="mw-page-title-main">Güneş Sistemi'nin ana hatları</span> genel bakış ve başlık listesi

Aşağıda yer alan ana hat, Güneş Sistemi'ne genel bir bakış ve güncel bir rehber olarak hazırlanmıştır:


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.