İçeriğe atla

2024 Filistin Yanlısı Üniversite Protestoları

17 Nisan 2024'ten bu yana, ABD'deki Filistin yanlısı gruplar tarafından İsrail ile Gazze arasındaki 2014 savaşına karşı bir dizi protesto başlatıldı. Üniversite kampüslerindeki Filistin yanlısı protestolar Nisan 2024'te arttı ve Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ülkelere yayıldı. Gösteriler, New York Şehri Polis Departmanının, üniversitenin Filistin yanlısı gösterisi sırasında kitlesel tutuklamalar yapmak üzere Columbia Üniversitesi öğrenci kampına girmesine yanıt olarak gerçekleşti; protestocular üniversitenin İsrail'deki yatırımlarının kesilmesini talep etti. Çeşitli protestoların talepleri arasında üniversitenin İsrail ve ona bağlı kurumlarla mali ilişkilerinin kesilmesi, mali ilişkilerin şeffaflaştırılması ve protestocuların affı yer alıyor.[1][2][3][4]

Protestolar 22 Nisan'dan beri daha şiddetlendi. Bu tarihten beri New York Üniversitesi, Yale Üniversitesi, Emerson Koleji, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT) ve Tufts Üniversitesi gibi birçok doğu kıyısı üniversitesinin öğrencileri kampüslerde toplanmaya başladı ve toplu tutuklamalarla karşılaştı.[5] Sonraki günlerde Amerika Birleşik Devletleri'nin dört bir yanında protestolar başladı ve 40'tan fazla üniversitede protesto kampları kuruldu.[6] 25 Nisan'da Emerson Koleji, Güney Kaliforniya Üniversitesi ve Teksas Üniversitesi'nde başka toplu tutuklamalar meydana gelirken protestolar Avrupa, Avustralya ve Kanada'ya yayıldı.[7] Bu tutuklamalarda yedi yüzden fazla protestocu tutuklandı.[8] Ayrıca 27 Nisan'da Northeastern Üniversitesi, Arizona Eyalet Üniversitesi ve Indiana Üniversitesi'nde yaklaşık 200 kişi daha tutuklandı.[9]

Arka plan

İsrail-Hamas çatışmasının 7 Ekim 2023'te başlamasından bu yana, dünyanın diğer bölgeleri yanı sıra ABD genelinde İsrail'in Gazze'ye yönelik savaşıyla ilgili protestolar, mitingler ve kampanyalar gerçekleştirildi. Filistin yanlısı protestocular, ABD'nin İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgaliniİsrail'e askeri ve diplomatik desteğini ve ve bu çatışmanın soykırım olarak adlandırdığı savaş suçlarını eleştirdiler.

Protestolardan bazıları, 1996 yılında ilerici bir Siyonist karşıtı Yahudi grubu olarak kurulan "Barış için Yahudilerin Sesi", 2014 İsrail-Gazze çatışması sırasında kurulan "IfNotNow" ve Kuzey Amerika'da 200'den fazla şubesi bulunan "Filistin'deki Adalet İçin Öğrenciler" gibi gruplar tarafından gerçekleştirildi.[10][11]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Levison, Jake (26 Nisan 2024). "Why are university students protesting in the US?". Sky News (İngilizce). 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2024. 
  2. ^ "What is behind US college protests over Israel-Gaza war?". Reuters. 25 Nisan 2024. 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  3. ^ "ABD'de üniversitelerdeki Filistin yanlısı protestolarda onlarca öğrenci tutuklandı". 9 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Londra'da, bir üniversiteye İsrail'e silah tedarik eden şirketlere yatırım yaptığı gerekçesiyle protesto". 6 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2024. 
  5. ^ FitzGerald, James (22 Nisan 2024). "Mass arrests made as US campus protests over Gaza spread". BBC News (İngilizce). 23 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 
  6. ^ Marcos, Coral Murphy (27 Nisan 2024). "Columbia University calls for inquiry into leadership as student protests sweep 40 campuses". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 26 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024. 
  7. ^ Pelham, Lipika (25 Nisan 2024). "US college protests: Hundreds more arrested across US in Gaza campus protests". BBC News (İngilizce). 27 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
  8. ^ Betts, Anna (27 Nisan 2024). "Here's Where Pro-Palestinian Protests Have Embroiled U.S. Campuses". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 27 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024. 
  9. ^ Betts, Anna; Eadie, Matthew; Bogel-Burroughs, Nicholas (27 Nisan 2024). "Crackdowns at 4 College Protests Lead to More Than 200 Arrests". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 28 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024. 
  10. ^ "Pro-Palestinian protests on the rise across the U.S." 13 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2024. 
  11. ^ "Filistin yanlısı Amerikalı Yahudiler Beyaz Saray'ın önünde gösteri yaptı". 26 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İntifada</span> başkaldırma hareketleri

Birinci İntifada (ayaklanma) veya Birinci Filistinli İntifada, İsrail’in, aralık 1987’den 1993 Oslo Anlaşmasının imzalanmasına kadar süren, Filistin topraklarını ele geçirmesine karşı, Filistinlilerin ayaklanmasıdır. Ayaklanma 9 Aralık'ta Cebaliye mülteci kampında başladı. Gittikçe yükselen tansiyon, ölen Filistinli ve İsrailliler ve son olarak İsrail ordusuna ait bir aracın dört Filistinli’ye çarpıp öldürmesi, ayaklanmayı ateşledi. Aracın dört Filistinliye kasıtlı çarptığı söylentisi hızlı bir şekilde Gazze’de, Batı Şeria’da ve Doğu Kudüs’te yayıldı. Genel grev, Gazze ve Batı Şeria’daki İsrailli kurumları boykot, ordu emirlerine karşı sivil itaatsizlik, İsrail yerleşkelerinde çalışmamak, İsrail ürünlerini satın almamak, vergi vermemek, Filistinli araçları İsrail ehliyetleriyle kullanmayı reddetmek, grafitiler yapmak, barikatlar kurmak ve Filistin sınırları içindeki İsrail’e ait askeri binalara taş ve molotofkokteyli atmak, ayaklanma sürecinde gerçekleşen eylemlerdi. Buna cevaben, İsrail, ayaklanmaları durdurmak için 80.000 askeri mobilize etti. Çocuk haklarını dünya çapında savunan “Save the Children” raporuna göre ilk iki yıl boyunca, 18 yaş altı bütün Filistinlilerin 7% si ateşlenen silahlardan, dayaklardan veya göz yaşartıcı gazdan dolayı yaralandı. Filistinlilerin kendi arasında, İsraille iş birliği yapma suçlamarından dolayı gerçekleşen şiddet eylemleri de ayaklanmaların daimi özelliklerinden biriydi. İsrail güvenlik güçleri 1087 Filistinliyi öldürürken, Filistinliler, 100 İsrailli sivili ve 60 İsrail güvenlik personelini öldürdü, 1400 den fazla sivili ve 1700 askeri yaraladı. Filistinliler 822 Filistinliyi, İsraille iş birliği yapma suçlamalarıyla öldürdü, yarısından fazlasının sonralarda İsraille hiçbir alakalarının olmadığı kanıtlandı.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Ulusal Yönetimi</span> Batı Şeria ve Gazze Şeridini yöneten bir idari örgüt

Filistin Ulusal Yönetimi, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni yöneten bir idari örgüt ve devlet yapılanmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">Gazze</span> Filistinde bir şehir

Gazze, Filistin'in güneybatısında bulunan, Gazze Şeridi'nin en büyük şehri. Akdeniz sahilinden 4 km içeride kurulmuş olan Gazze'nin nüfusu yaklaşık 650 bindir.

<span class="mw-page-title-main">1989 Tiananmen Meydanı protestoları</span>

1989 Tiananmen Meydanı Olayları, Çin'de (ÇHC) 15 Nisan - 4 Haziran 1989 arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin'de Tiananmen Meydanı idi, bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin'in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.

<span class="mw-page-title-main">Filistin Devleti</span> Batı Asyada yer alan bir ülke

Filistin, resmî adıyla Filistin Devleti, Orta Doğu'da ve Batı Asya'da, Akdeniz kıyısındaki tarihî Kenan Bölgesi'nde bulunan ve Batı Şeria ile Gazze Şeridi'nde belirtilen bölgelerde de facto olarak hüküm süren bir Arap devletidir. Devletin başkenti her ne kadar Doğu Kudüs olarak belirlense de Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için başkenti Ramallah'ta yani Batı Şeria'da bulunmaktadır. Filistin toprakları 1948'den 1967'ye kadar Mısır ve Ürdün tarafından ele geçirilmişken 1967'deki Altı Gün Savaşı'ndan sonra ise İsrail tarafından ele geçirilmiştir. Şubat 2020 itibarıyla 5.051.493 nüfusla dünyada en çok nüfusa sahip 121. devlet olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2011 Mısır Devrimi</span> ayaklanma

2011 Mısır Devrimi, 2010-2011 Yasemin Devrimi'nin öncülüğünde, 25 Ocak 2011'den beri Mısır'da devam eden, halkı mevcut yönetime karşı seferber olmaya çağıran sokak gösterileri, protestolar ve sivil itaatsizliklerin bütünüdür. Gösteriler ve isyanların polis şiddeti, olağanüstü hâl, işsizlik, asgari ücretleri azaltma isteği, barınma eksikliği, yiyecek sıkıntısı, yolsuzluklar, ifade özgürlüğünün kısıtlanması ve kötü hayat koşulları üzerine başladığı rapor edildi. 11 Şubat 2011 tarihinde Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, gösteriler nedeniyle istifa etti.

<span class="mw-page-title-main">2014 İsrail-Gazze çatışması</span> 2014 yılında silahlı siyasi temeller nedeniyle gerçekleşmiş çatışma

2014 İsrail-Gazze çatışması ya da İsrail hükûmetinin ifade ettiği adla Koruyucu Hat Operasyonu, İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF)'nin 8 Temmuz 2014'te Gazze Şeridi'ne yönelik başlattığı kara, hava ve deniz operasyonlarını içeren askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası</span> 2011deki protestolar

Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası, Suriye İç Savaşı'nın 15 Mart 2011'deki protestolarla başlayan ve 29 Temmuz 2011'de Özgür Suriye Ordusu'nun kuruluşuyla silahlı çatışmalara dönüşen safhası.

<span class="mw-page-title-main">Telkele Kuşatması</span>

Telkele Kuşatması, Suriye'nin Telkele şehrinde yaşanan hükûmet karşıtı protestoları sonlandırmak amacıyla Suriye Kara Kuvvetleri'ne bağlı birimler tarafından 14-19 Mayıs 2011 tarihleri arasında şehre yapılan kuşatma. 7.000-8.000 civarı asker ile 74 tank ve zırhlı personel taşıyıcının katıldığı kuşatmada askerler, protestocuların üzerine ateş açtı. Olaylarda, farklı kaynaklara göre 27 ile 34'ün üzerinde protestocu öldü.

Er-Resten ve Telbise Kuşatması, Suriye'nin er-Resten ve Telbise kasabalarında yaşanan hükûmet karşıtı protestoları sonlandırmak amacıyla Suriye Kara Kuvvetleri'ne bağlı birimler tarafından 29 Mayıs-3 Haziran 2011 tarihleri arasında kasabalara yapılan kuşatma.

<span class="mw-page-title-main">Gazze Şeridi ablukası</span>

Gazze Şeridi Ablukası, Hamas'ın Gazze Savaşı sırasında Gazze Şeridi'ni kontrol altına almasının ardından El-Fetih ve Filistin Ulusal Yönetimi'ne ait hükûmet kurumlarını ele geçirmesi üzerine Gazze Şeridi'nin İsrail ve Mısır tarafından konulan ve devam eden kara, hava ve deniz ablukasıdır.

Türkiye'deki 2011–2012 Kürt protestoları, ülkedeki Kürt azınlık haklarının kısıtlanmasına karşı BDP liderliğinde Türkiye'de yapılan protestolardır. Türkiye'deki Kürtlerin uzun protesto eylemlerin sonucu olarak, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da da protestolar olmuştur. Hürriyet gazetesi, Mısır ve Tunus'ta devrimlere neden olan ve "Arap Baharı" olarak adlandırılanın kalkınmanın, Ortadoğu'nun kuzey kesimlerinde bir "Kürt Yazı"na yol açabileceğini öne sürdü. Protestocular hem İstanbul'da hem de Türkiye'nin güneydoğusunda sokaklara döküldü. Bazı gösteriler de Anadolu ve İzmir'de yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">2021 Filistin-İsrail çatışmaları</span> Mayıs 2021de İsrailliler ve Filistinliler arasında başlayan çatışma

2021 Filistin-İsrail çatışmaları, 6 Mayıs 2021'de İsrail Yüksek Mahkemesinin Kudüs'ün Şeyh Cerrah Mahallesinde oturan bazı Filistinli ailelerin evlerinden zorla çıkarılmasına ve başka bir yere yerleştirilmesine karar vermesi üzerine başlayan, ardından Mescid-i Aksa'daki Filistinlilere orantısız müdahale sonrası başlayan protestolarla büyüyen ve daha sonra karşılıklı saldırılara dönüşerek devam eden çatışmalar bütünü.

<span class="mw-page-title-main">Filistin toprakları</span> Orta Doğudaki topraklar

"Filistin toprakları" terimi, 1967'den beri İsrail'in işgal ettiği bölgeler olan, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni tanımlamak için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'dan "İşgal Altındaki Filistin Toprakları" olarak bahsetti ve bu terim UAD tarafından verilen Temmuz 2004'teki kararda yasal tanım olarak kullanıldı. 1999'dan bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) resmî terminolojisinde, işgal edilmiş Filistin toprakları giderek diğer terimlerin yerini almıştır. Avrupa Birliği (AB) de bu kullanımı benimsemiştir. "İşgal Altındaki Filistin Bölgesi" terimi, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından Ekim 1999 ile Aralık 2012 arasında Filistin Ulusal Yönetimi tarafından kontrol edilen alanlara atıfta bulunmak için kullanıldı. AB, aynı dönemde ara sıra "Filistin Yönetimi toprakları" gibi paralel bir terim de kullanmıştır.

Paris Protokolü olarak da adlandırılan Ekonomik İlişkiler Protokolü, İsrail ile FKÖ arasında 29 Nisan 1994'te imzalanan ve Eylül 1995 Oslo II Anlaşmasına küçük değişikliklerle dahil edilen bir anlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini protestoları</span> 2022de İran genelinde başlayan hükûmet karşıtı tepkiler

Mehsa Emini protestoları, 16 Eylül 2022'de İran'da başlayan ve 2023'e kadar devam eden sivil huzursuzluk ve protesto hareketleridir. Protestolar, 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana "ülkenin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemeyen", hükûmete karşı "en büyük meydan okuma" ve "en yaygın isyan" olarak tanımlandı.

Şubat 1999 Kürt protestoları, PKK lideri Abdullah Öcalan'ın Yunanistan büyükelçiliğinden ayrıldıktan sonra Kenya'daki Nairobi havaalanında yakalanması ve bölücülüğü teşvik eden terörizm ve vatana ihanet suçlarından yargılanmak üzere Türkiye'ye getirilmesinin ardından Türkiye, İran ve dünya çapındaki Kürt diasporası tarafından düzenlendi.

<span class="mw-page-title-main">Ayetullah Hamenei'nin ABD'deki öğrencilere mektubu</span>

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamenei, 30 Mayıs 2024'te ABD üniversitelerindeki öğrencilere bir mektup gönderdi. Mektup dünya çapında sosyal medyada karışık tepkiler aldı. İran'ın Dini Lideri Ayetullah Ali Hamenei, ABD'li Filistin’e destek veren öğrencileri övdü ve onları İsrail'e karşı direniş cephesi'nin bir parçası olarak gördü. Mektubunda "Tarihin sayfası döndükçe siz tarihin doğru tarafında yer aldınız." diyerek tutumlarını teyit etti.

Filistin'de spor, İsrail'in Gazze Şeridi'ni işgali nedeniyle büyük ölçüde zarar görmüştür. Filistin Olimpiyat Komitesi ve Filistin Futbol Federasyonu'na göre 26 Temmuz 2024 itibarıyla 245 adeti futbolcu olmak üzere 400 Filistinli sporcu İsrail saldırılarında ölmüştür. İsrail saldırıları stadyumların yıkılmasına ve kulüplerin kapatılmasına da yol açmıştır.