İçeriğe atla

2024 Ankara esir değişimi

FSB ajanı Vadim Krasikov (önde, şapkalı) esir değişimi sonrasında Rusya'da
Esir değişimi sayesinde serbest kalan tutuklular ABD yolunda

1 Ağustos 2024'te ABD ve Rusya Federasyonu arasında Soğuk Savaş'ın bitişinden bu yana en büyük esir değişimi gerçekleştirildi.[1] Değişim kapsamında 36 kişi serbest bırakıldı. Rusya ve Beyaz Rusya 16 kişiyi serbest bırakırken; ABD, Almanya, Polonya, Slovenya ve Norveç toplamda 8 tutuklu ve 2 çocuğu serbest bıraktılar. Tarihteki en karmaşık esir değişimlerinden birisi sayılan olan Türkiye'deki Ankara Esenboğa Havalimanında gerçekleşti. Türkiye hükûmeti taraflar arasında müzakerecei rolü oynadı. Anlaşma kapsamında serbest bırakılan 8 kiş ive 2 çocuk Rusya'ya giderken diğer serbest bırakılanlar Almanya ve ABD'ye gitti. Esir değişimi hem ABD hem Rusya medyasında önemli bir diplomatik başarı olarak lanse edildi.

Arka planı

2024 yılı Şubat ayı içinde ABD'yi ziyaret eden Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Rus muhalif lider Aleksey Navalni'nin serbest bırakılması için ne gibi adımlar atılabileceğini görüştüler. ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Münih Güvenlik Konferansı sırasında Scholz ve Slovenya Başbakanı Robert Golob ile ayrı ayrı bu konuya ilişkin görüşmeler yürüttü. Navalni'nin konferansın ilk günü ölmesinin üzerine esir değişimi planı diğer kişiler üzerinde yoğunlaşmaya başladı. 21 Temmuz günü ABD Başkanı Joe Biden, Slovenya Başbakanı Robert Golob ile görüşerek ülkede tutuklu bulunan iki Rus vatandaşının değşim kapsamında salıverilmesi için gerekli adımların atılmasını sağladı. Benzer şekilde takip eden günlerde ABD'de tutuklu bulunan Rus vatandaşları da Federal Bureau of Prisons denetiminden United States Marshals Service denetimine geçirildi. Biden'ın talimatıyla olası arabulucu ülkeler arasında görülen Türkiye ile temas edildi. Böylelikle her iki tarafla da iyi ilişkilere sahip Türkiye, esir değişimine ev sahipliği yapmış oldu.

Takas edilen esirler

Rusya ve Beyaz Rusya tarafından salıverilen esirler

Rusya ve Beyaz Rusya tarafından tutuklanmış kişiler
İsim Uyruk Tutuklandığı ülke Yılından beri tutuklu Meslek İsnat edilen suç Giydiği hüküm
Lilya Çanışeva  Rusya Rusya2021 Aleksey Navalni seçim kampanyası Ufa bölgesi sorumlusu Aşırıcılık 9.5 yıl
Kseniya Fadeyeva  Rusya Rusya2023 Aleksey Navalni seçim kampanyası Tomsk bölgesi sorumlusu Aşırıcılık 9 yıl
Vadim Ostanin  Rusya Rusya2021 Aleksey Navalni seçim kampanyası Barnaul bölgesi sorumlusu Aşırıcılık 9 yıl
Evan Gerşkoviç  ABD Rusya2023 The Wall Street Journal muhabiri Casusluk 16 yıl
Vladimir Kara-Murza  Rusya
 İngiltere		 Rusya2022 Muhalif siyasetçi Vatana ihanet 25 yıl
Rico Krieger  Almanya Belarus2024 Kızıl Haç görevlisi Terörizm İdam
Alsu Kurmaşeva  Rusya
 ABD		 Rusya2023 Radio Free Europe/Radio Liberty bünyesinde gazetesi Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak 6.5 yıl
Kevin Lik  Rusya
 Almanya		 Rusya2023 Lise öğrencisi Vatana ihanet 4 yıl
Herman Moyzhes  Rusya
 Almanya		 Rusya2024 Göçmen hukuku avukatı Vatana ihanet Davası görülmedi
Oleg Orlov  Rusya Rusya2024 İnsan hakları savunucusu Rus Ordusunu gözden düşürmek 2.5 yıl
Andrey Pivovarov  Rusya Rusya2021 Open Russia adlı siyasi örgütün başkanı Yasadışı örgüt üyeliği 4 yıl
Patrick Schöbel  Almanya Rusya2024 Teknisyen, turist Uyuşturucu kaçakçılığı Davası görülmedi
Aleksandra Skoçilenko  Rusya Rusya2022 Sanatçı ve yazar Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak 7 yıl
Demuri Voronin  Rusya
 Almanya		 Rusya2021 Siyaset bilimci Vatana ihanet 13 yıl, 3 ay
Paul Whelan  ABD
 Kanada
 İrlanda
 İngiltere		 Rusya2018 Güvenlikçi, eski Deniz piyadesiCasusluk 16 yıl
İlya Yaşin Rusya Rusya2022 Muhalif siyasetçi Rus Ordusu hakkında yanlış bilgi yaymak 8.5 yıl

Batılı ülkeler tarafından salıverilen esirler

Batılı ülkeler tarafından tutuklanmış kişiler
İsim Uyruk Tutuklandığı ülke Yılından beri tutuklu Meslek İsnat edilen suç Giydiği hüküm
Artem Dultsev  Rusya Slovenya2022 Casus, SVRCasusluk 19 ay
Anna Dultseva
Pablo González Yagüe
(Pavel Rubtsov) 		 Rusya
 İspanya		 Polonya2022 Gazeteci, GRU ajanı olmasından şüpheleniyordu Casusluk Davası görülmedi
Vladislav Klyuşin  Rusya ABD2023 İş adamı Yolsuzluk 9 yıl
Vadim Konoşçenok  Rusya Estonya
 ABD		2022 FSB ajanı olmasından şüpheleniyordu Yaptırımları delmek için komplo Hüküm giymedi
Vadim Krasikov  Rusya Almanya2021 FSB ajanı Cinayet (Zelimkhan Khangoshvili'yi öldürdü) Müebbet
Mihail Mikuşin  Rusya Norveç2022 Araştırmacı, GRU ajanı olmasındna şüpheleniyordu Casusluk Davası görülmedi
Roman Seleznev  Rusya Maldivler
 ABD		2014 Korsan yazılımcı, hacker 38 ayrı hack suçu 27 yıl

Yansımaları

  • ABD'de esir değişimi genel olarak olumlu değerlendirilirken eski ABD Başkanı ve Cumhuriyetçi Parti başkan adayı Donald Trump esir değişimini Putin için bir zafer olarak tanımlayıp, esir değişimi sırasında para verilip verilmediğini sorgulamıştır.[2]
  • Kremlin'den yapılan açıklamada esir değişimini yardımcı olan ülkelere minnettarlık belirtilmiş ve anlaşmadaki tarafların uzlaşılan esasları yerine getirdiği belirtilmiştir.[3]
  • Türk ulusal medyasında yapılan haberlerde tüm sürecin Milli İstihbarat Teşkilatı tarafından başarıyla icra edildiği yazılmıştır.[4]

Kaynakça

  1. ^ 3 Ağustos 2024 tarihli 2 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Associated Press haberi, (İngilizce) 9 Ağustos 2024 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ 2 Ağustos 2024 tarihli 2 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ABC News haberi (İngilizce), 9 Ağustos 2024 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ 1 Ağustos 2024 tarihli 9 Ağustos 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TASS haberi (İngilizce), 9 Ağustos 2021 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ 2 Ağustos 2024 tarihli Anadolu Ajansı haberi, 9 Ağustos 2024 tarihinde erişilmiştir

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye-Rusya ilişkileri temelleri 15. yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında başlayan ilişkilerine dayanan ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Nisan tezleri</span>

Nisan Tezleri, 1917 Şubat Devrimi ile Rusya'daki Çarlık rejiminin devrilmesi üzerine sürgünde bulunduğu İsviçre’den, Mühürlü Tren ile Rusya’nın başkenti Petrograd’a gelen Bolşevik lider Lenin tarafından ilan edilen ve parti tarafından izlenmesi gereken siyasi hattı anlatan açıklamalar. Tezler daha çok Rusya’nın içinde bulunduğu durumu tahlil etmekte ve Bolşevikler tarafından yapılması gerekenleri sıralamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Gürcistan Savaşı</span>

Rusya-Gürcistan Savaşı, Ağustos 2008 tarihinde Güney Osetya - Rusya - Gürcistan ve son olarak Abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">San Francisco Barış Antlaşması</span> Müttefikler ve Japonya arasındaki barış antlaşması

San Francisco Barış Antlaşması, II. Dünya Savaşının ardından Müttefik Kuvvetler ile Japonya arasında 8 Eylül 1951’de San Francisco Kaliforniya’da imzalanan antlaşma. 49 ülke arasında imzalanmış ve 28 Nisan 1952 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir. Antlaşmayla II. Dünya Savaşı resmen sona ermiş, Japonya’nın emperyalist bir güç olarak konumu lağvedilmiştir. Ayrıca antlaşmayla Japonya’nın elindeki müttefik savaş esirlerinin maruz kaldıkları insan hakları ihlallerinden dolayı tazmin edilmeleri karara bağlanmıştır. Bu antlaşmayla beraber Japonya’nın ABD ile ikili ilişkileri yeni bir aşamaya geçmiş ve modern Japonya tarihi bu doğrultuda şekillenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çok Uluslu Güç - Irak</span>

Çokuluslu Güç (Irak) Irak Savaşı’nın ardından Irak’ın işgal edilmesinde görev alan ve komutasının ABD’de olduğu silahlı kuvvet. Kuvvet, 15 Mayıs 2004 tarihinde ülkedeki işgalin denetimini Combined Joint Task Force 7 adlı yapıdan almış ve 1 Ocak 2010 tarihinde de ABD Silahlı Kuvvetlerine teslim etmiştir.

Irak ambargosu, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından Irak'a yönelik uygulanan ekonomik ve ticarî yaptırımların toplamıdır. Irak’ın Kuveyt’i işgal etmesinden dört gün sonra 6 Ağustos 1990 tarihinde yürürlüğe konan yaptırımlar Körfez Savaşından sonra da sürmüş, 22 Mayıs 2003 günü Irak Savaşının ardından ülkenin işgal edilip Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yürürlükten kaldırılmıştır. Ambargonun açıklanan temel amacı Kuveyt'i işgal eden Irak Silahlı Kuvvetlerinin bu ülkeden çekilmesi olsa da, sonradan Kuveyt hükûmetinin talebi gereğince savaş tazminatının ödenmesi ve varolduğu iddia edilen kitlesel imha silahlarının tasfiye edilmesini sağlamak için tehdit unsuru olarak kullanılmıştır.

Petrol karşılığında Gıda Programı, 1990 yılı Ağustos ayında Irak'ın Kuveyt’i işgal etmesinin ardından ambargo altına alınan Irak'da halkın temel gıda ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi 986 numaralı kararı ile gelir sağlayabilmesi için Irak hükûmetinin petrol satmasına izin veren programdır. 2003 yılındaki Irak Savaşı sonucunda ülkenin işgal edilmesiyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesiyle yasaklama ve program sona ermiştir. Programın sona ermesinden sonra geçmişe yönelik çeşitli yolsuzluklar su yüzüne çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kellogg Brown & Root</span> Amerikan mühendislik, tedarik ve inşaat şirketi

Kellogg Brown & Root (KBR), Houston merkezli ABD kökenli mühendislik, inşaat ve güvenlik şirketi. Halliburton'a bağlı bir M. W. Kellogg Co olarak varlığını sürdüren şirket Brown & Root ile birleşerek KBR adını almıştır. Vietnam Savaşı ve Irak Savaşı sırasında ABD Silahlı Kuvvetlerinin önemli ihalelerini almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Ulusal Müzesi</span>

Irak Ulusal Müzesi Irak'ın başkenti Bağdat'da yer alan bir müzedir. Mezopotamya uygarlıklarına dair çok önemli eserlerin sergilendiği müze 2003 yılında Irak’ın işgalinin ardından ABD Silahlı Kuvvetleri tarafından yağmalanmıştır. Irak Başbakanı Nuri El Maliki tarafından 23 Şubat 2009 tarihinde yeniden açıldığında bünyesindeki eserlerin yarısından fazlasının çalınmış olduğu ortaya çıkmıştır. Eserlerin yeniden müzeye kazandırılması için Birleşmiş Milletler başta olmak üzere çok sayıda kuruluş çalışmalar yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jessica Lynch</span> Amerikalı Mor Kalp Nişanı sahibi

Jessica Dawn Lynch ABD Silahlı Kuvvetleri İstihkâm Kolordusuna bağlı eski onbaşı. Lynch 2003 yılında Irak’ın işgaline katılmış ve 23 Mart 2003 tarihinde bağlı bulunduğu birlik pusuya düşürüldüğünde Irak Ordusuna bağlı kuvvetler tarafından yaralı ele geçirilmiştir. 1 Nisan günü ABD Özel Kuvvetlerine bağlı askerler tarafından kurtarılmış ve kurtarılışı basında büyük yankı uyandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Irak Savaşına karşı protestolar</span>

Irak Savaşına karşı protestolar, 2002 yılında başlayarak 2003 yılındaki Irak’ın işgali sırasında ve sonrasında dünya çapında eş zamanlı olarak düzenlenen kitlesel eylemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Necef Muharebesi (2004)</span>

Necef Muharebesi, 2003 yılında gerçekleşen Irak’ın işgaliyle Saddam Hüseyin rejiminin devrilmesinin ardından 2004 yılı Ağustos ayında ABD Silahlı Kuvvetleri ve Iraklı destekçileri ile Irak Direnişi içinde yer alan Mukteda El Sadr’a bağlı Mehdi Ordusu arasında Necef kentinde yaşanan çarpışmalardır.

Julian Assange önderliğindeki WikiLeaks organizasyonu, ABD Dışişleri Bakanlığı ve dünya genelindeki ABD büyükelçilikleri arasındaki ayrıntılı yazışmalardan oluşan 251.287 gizli belgenin bir önbelleğini elde etti ve belgeleri yayınladı. Belgeleri beş büyük gazetenin desteği altında dağıttı ve ilk 220 diplomatik belge 28 Kasım 2010 tarihinde yayımlandı. Belgelerin yaklaşık 100 bini "hizmete özel" (confidential), 15 bini "gizli" (secret) olarak sınıflandırılırken, "çok gizli" sıfatını taşıyan hiçbir belge yayınlanmadı. ABD Dışişleri Bakanlığı'nın toplam 270 büyükelçilik ve konsolosluklarla günlük yazışmalarına dayanan belgeler içinde Washington'dan sonra 7918 belge ile en fazla belge ABD Ankara büyükelçiliği tarafından hazırlananlardan oluşmaktadır. Belgelerin çoğu, ABD ile Orta Doğu ülkeleri arasındaki diplomatik ilişkilere dayanmaktadır. WikiLeaks, birkaç ay içinde aşamalı olarak belgelerin tamamını yayımlamayı planlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Suriye Ordusu</span> Suriyede muhalif silahlı örgüt

Özgür Suriye Ordusu Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kurulan ve Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın temsil ettiği rejimi devirmek için savaşan, silahlı örgüttür. Kuruluş bildirisinde örgütün amacı, "rejimi sona erdirmek olduğu ve rejime destek veren tüm güvenlik birimlerinin hedeflerinde olduğu” biçimde ifade edilmektedir. Suriye İç Savaşı sırasında rejimi yıkmak isteyen, firar eden askerler tarafından, 29 Temmuz 2011 tarihinde Riyad el-Esad liderliğinde kurulmuştur. 2012 yılının başlarına kadar bütünüyle yerli isyancılar tarafından oluşmuştur. Siyasi kanadı Suriye Ulusal Konseyi'dir ve ona bağlıdır.

ABD vatandaşı Almanların enterne edilmesi, I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı sırasında ABD vatandaşı olan Alman asıllı kişilerin zorla enterne edilmeleridir. Bu kişilerden, ABD vatandaşı Japonların enterne edilmesi olayının tersine resmî olarak hiçbir şekilde özür dilenmemiş, tazminat ödenmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">CIA gizli hapishaneleri</span>

CIA gizli hapishaneleri, CIA'nin Amerika Birleşik Devletleri adına kurulmuş varlığı bilinen gizli yerlerdir. CIA'ya göre tutuklular yalnızca teröristlerden ibarettir. 2 Kasım 2005 tarihinde bu gizli yerleri basına sızdıran Washington Post cezaevlerinde insan hakları ihlal eden uygulamaları Amerikan basınına sızdırmıştır. Tahminen bu cezaevlerinden Doğu Avrupa ülkelerinden Polonya ve Romanya'da, Haziran 2004'te İngiliz gazetesi The Observer'in belirttiği üzere el-Tamara cezaevi Fas'ta, "Mulhak el-Mazra" Mısır'da, ayrıca Litvanya, Polonya, Ukrayna, Katar, Suudi Arabistan, Tayland ve diğer ülkelerde de bulunmaktadır. İnsan hakları savunucuları "el-Tamara" ve "el-Masri Mulhak"daki mahkûmların işkenceye uğradığını belirtmektedir. Yaklaşık 100 esirin tutulduğu Afganistan'daki Bagram Üssü, 600 esirden bazılarının serbest kaldığı Küba'daki Guantanamo Kampı ve binlerce esir bulunan Bağdat Havaalanı bilinen merkezlerden bazılarıdır.

2022 (MMXXII) cumartesi günü başlayan yıl. Gregoryen takvimindeki Milat ve Rab'bin Yılı'nın 3. milenyumunun 22. yılı ve 21. yüzyılının, 2020'lerinin 3. yılı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksey Navalni</span> Rus muhalif lider ve siyasi mahkum (1976–2024)

Aleksey Anatolyeviç Navalni, Rus avukat, aktivist ve siyasetçi. 2009 yılından itibaren Rusya'da ve Rus ve uluslararası medyada yolsuzluk ve Devlet Başkanı Vladimir Putin karşıtı olarak ünlenmiştir. Navalni, The Wall Street Journal tarafından "Vladimir Putin'in en çok korktuğu adam" olarak tanımlanmıştır. Putin doğrudan Navalni'dan ismiyle bahsetmekten kaçınmaktadır. Navalni, Rusya Muhalefet Koordinasyon Konseyi üyesi, İlerleme Partisi'nin lideri ve Yolsuzlukla Mücadele Vakfı'nın (FBK) kurucusudur. 2020'de Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterildi.

<span class="mw-page-title-main">Faustschlag Harekâtı</span>

Faustschlag Harekâtı sürmekte olan I. Dünya Savaşının Doğu Cephesinde Alman İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu askerî birliklerinin Çarlık Rusyasında iktidarı 1917 Ekim Devrimi ile alan Bolşeviklere karşı başlattığı harekâttır.

<span class="mw-page-title-main">Esir değişimi</span> bir çatışmada karşıt taraflar arasındaki bir anlaşma

Bir esir değişimi veya esir takası, bir çatışmada karşıt taraflar arasında esirleri serbest bırakmak için yapılan bir anlaşmadır: savaş esirleri, casuslar, rehineler, vb. Bazen, ölü bedenler de değiş tokuşta yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.