İçeriğe atla

2023 Türkiye öğrenci eylemleri

2023 Türkiye öğrenci eylemleri, Türkiye'de neredeyse beş yıldır devam eden fakat 2023'ün ikinci yarısında birçok nedenden ötürü daha da artış gösteren öğrenci eylemleridir. Protestoların başlıca sebepleri arasında öğrenci intiharları, KYK yurtlarında verilen yemeklerden öğrencilerin zehirlenmesi, KYK yurtlarındaki asansör kaza ve arızaları, barınma sorunları, ulaşım ve yemek gibi temel hakların pahalılığı yer almaktadır.

Arka plan

Türkiye'de öğrenci eylemleri barınma gibi temel hakların karşılanmaması, ekonomik kriz ve hayat pahalılığı, öğrenci sayısına oranla yetersiz KYK yurdu olması,[1] yemeklerin yeterli ve sağlıklı olmaması gibi sebeplerden ötürü birkaç yıldır devam etmektedir. Bu sebepler yüzünden öğrenci intiharları artmış; bu da eylemlerin dozunun ve etkisinin giderek artmasına neden olmuştur. 2023'ün Kasım ayında 4 üniversite öğrencisi intihar ederken[2] son zamanlarda ihmaller yüzünden yaşanan ölümler ve yemek zehirlenmeleri,[3] yurtlardaki asansör arızaları,[4] öğrenci eylemlerinin tüm kitlelerce tanık olunmasına neden olmuş ve bu durumun giderek büyük bir sorun haline gelmesine yol açan etkenlerden olmuştur.

Öğrenci intiharları

10 Ocak 2022 tarihinde Elazığ Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi 2. sınıf öğrencisi Enes Kara'nın cemaat yurdunda gördüğü sistematik baskı sonucu intihar etmesi, öğrenci eylemlerinin artmasındaki nedenlerden biridir. Enes Kara'nın intiharının ardından, yaşanan olayın araştırılması için ülkenin birçok noktasında eylemler yapılmış, 14 Ocak 2022'de İstanbul Taksim'de toplanan öğrencilere polisin müdahale etmesi sonucu 83 kişi gözaltına alınmıştı.[5] Kısa süre sonra Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Enes Kara'nın intiharından önce çektiği videonun sosyal medya ve internet sitelerinde paylaşılması üzerine, "çocukların ve gençlerin ruh sağlığının korunması amacıyla" habere yayın yasağı getirmişti.[6]

15 Ekim 2023 tarihinde Anadolu Üniversitesi yemekhanesi önünde asılmış bir öğrenci bedeni bulundu. Öğrencinin İlköğretim Matematik Öğretmenliği Bölümü 3. sınıf öğrencisi Resul Alan olduğu ve borçları yüzünden intihar ettiği öğrenildi.[7][8][9][10] Aynı hafta içinde Eskişehir Teknik Üniversitesi Kimya Bölümü öğrencisi S.N.R. kaldığı KYK yurdunda intihar etti.[11][12]

25 Ekim 2023 tarihinde Çanakkale’de Samet Taş adlı öğrenci intihar etti.[13]

Ankara'da Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde öğrenim gören İ.Z.K, 30 Ekim tarihinde yurt odasında ölü bulunmuştu. Öğrencinin intihar ettiği düşünülmektedir.[14] Olayın ardından Hacettepe Üniversitesi Dayanışma Ağı "Bir arkadaşımızı daha kaybetmek istemiyoruz" diyerek öğrencileri saat 22.30'da Sıhhiye Kampüsü Yurtları önünde bir araya gelmeye çağırmıştı.[15]

Samsun'da Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ağız ve Diş Sağlığı Bölümü birinci sınıf öğrencisi Elif Coşkun, 24 Kasım'da kaldığı Münevver Ayaşlı KYK Kız Öğrenci Yurdu'nda odasındaki banyoda ölü bulundu. Öğrencinin cenazesi otopsi için Samsun Eğitim ve Araştırma Hastanesi morguna kaldırıldı.[16]

Olay ile ilgili soruşturma açıldı. Coşkun'un ölümü ile birlikte son 41 günde 6 öğrenci intihar etti veya şüpheli bir şekilde öldü.[17]

Asansör kazası

Aydın'da Güzelhisar KYK Kız Öğrenci Yurdu'nda asansör düşmesi sonucu Adnan Menderes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bölümler Fakültesi öğrencisi 22 yaşındaki Zeren Ertaş öldü. Olay kaza değil ihmal olarak değerlendirilirken ülkenin birçok yerinde eylemler yapıldı. Bu da Türkiye genelinde öğrenci eylemlerinin artmasının bir diğer nedenlerindendir.[18]

Eylemler

Ekonomik problemleri yüzünden intihar ettiği iddia edilen Resul Alan'ın ölümü üzerine Eskişehir Anadolu Üniversitesi öğrencileri eylem yaptı. Öğrenci toplulukları ve gençlik örgütlerinin çağrısıyla yemekhane önünde toplalan öğrenciler, İletişim Fakültesi'ne yürüdüler. Yürüyüş sırasında, "yoksulluğa teslim olmayacağız", "müşteri değil öğrenciyiz" sloganları atıldı.[19] Öğrencilerin yaptığı basın açıklamasında şu sözler dikkat çekti:

Kapitalist sistem ve iktidardaki temsilcilerinin yarattığı halihazırdaki ekonomik koşulların üzerine, bir de yemekhane ücretlerine zam yapan ve üniversiteyi sermayeye peşkeş çeken okul yönetimi, arkadaşımızı kaybedişimizin sorumlularından biridir.[20]

18 Ekim'de Resul Alan için Dicle Üniversitesi'nde de bir eylem yapıldı, öğrenciler intiharlardan Ak Parti ve MHP iktidarını sorumlu tuttu.[21]

Eskişehir'de intihar eden Anadolu Üniversitesi öğrencisi S.N.R'in kaldığı KYK yurduna yürümek isteyen bir grup öğrenciye polis izin vermedi. Öğrenciler yurda yürümekte ısrar edince polis gençlere müdahale etti, 4 öğrenci gözaltına alındı.[22] "Katil KYK", "Okumaya geliyoruz ölmeye değil", "Birleşe birleşe kazanacağız" gibi slogan atan öğrenciler polisin cop ve kalkanlı müdahalesine maruz kaldı.[23]

Asansör düşmesi sonucu ölen Zeren Ertaş için ülkenin çeşitli yerlerinde protesto ve eylemler yapıldı. Faciaya tepkiler sürerken, CHP İzmir İl Başkanlığı da olaydaki ihmaller ve ülkedeki KYK yurtlarında göz ardı edilen durumlara dikkat çekmek amacıyla basın açıklaması yaptı. Buca Tınaztepe'deki KYK Kız Öğrenci Yurdu'nun önünde bir araya gelenler, "Zerenler okusun istiyoruz ölsün değil", "Kaza değil cinayet" ve "Hayaller diploma hayatlar ölüm" yazılı pankartlar taşıdı.[24]

İzmir'de öğrenciler Buca Hoca Ahmet Yesevi yurdundaki Tarık Akan Amfisi'nin adını "Zeren Ertaş" olarak değiştirdi.[25]

Sonuçlar

Zeren Ertaş'ın asansör düşmesi sonucu ölmesinin ardından 13 Kasım'da Aydın Cumhuriyet Başsavcılığı, asansör firmasının sahibi H.T.'nin de aralarında olduğu 4 şüpheli kişi hakkında gözaltı kararı verdi. Gözaltına alınan H.T. hakkında tutuklama kararı alındı, böylelikle olaya ilişkin tutuklanan şüpheli sayısı 2 oldu. Diğer 3 şüpheli ise serbest bırakıldı.[26]

Kaynakça

  1. ^ "Öğrenciler neden barınamıyor?". Sputniknews. Sputnik Türkiye. 22 Eylül 2021. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  2. ^ "Son bir ayda 4'üncü intihar: Hacettepe yurdunda bir öğrenci yaşamına son verdi". Cumhuriyet.com. 14 Kasım 2023. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  3. ^ "Skandallar sürüyor... 88 öğrenci üniversitede yediği yemekten zehirlendi!". Cumhuriyet.com. 1 Kasım 2023. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  4. ^ "KYK yurtlarında onlarca arızalı asansör ihbarı". Gazete Memur. 28 Ekim 2023. 14 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  5. ^ "Enes Kara'nın canına kıymasının üzerinden bir yıl geçti". Cumhuriyet.com. 10 Ocak 2023. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  6. ^ "Enes Kara'nın cemaat yurdundaki baskıları anlattığı videoya yayın yasağı geldi". Birgün.net. 14 Ocak 2022. 15 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2023. 
  7. ^ "İntihar eden öğrencinin veda notu ortaya çıktı". Eskisehir.Net | Eskişehir Haber - Eskişehir Son Dakika Haberleri. 5 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2023. 
  8. ^ Esgündem 26. "İntihar eden öğrenci Resul'un ardından". www.esgundem26.com/. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  9. ^ "Üniversite yemekhanesinde kendini asan öğrencinin mektubu ortaya çıktı: "Türkiye'de gençler intihar ediyor her gün ama hiçbir şey değişmiyor"". Serbestiyet. 17 Ekim 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  10. ^ "Evrensel1". 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  11. ^ "Eskişehir'de bir hafta içinde iki öğrenci intihar etti, uzmanlar yerel yönetimleri uyardı: Kriz merkezi kurulmalı". Cumhuriyet. 23 Ekim 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  12. ^ "Evrensel2". 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  13. ^ "10 günde üçüncü öğrenci intiharı". birgun.net. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  14. ^ "Tıp öğrencisi yurtta ölü bulundu". Cumhuriyet.com. 30 Ekim 2023. 3 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  15. ^ "Hacettepe öğrencilerinden eylem: 'Bir arkadaşımızı daha kaybetmek istemiyoruz!'". soL haber. 30 Ekim 2023. 31 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  16. ^ "Samsun Münevver Ayaşlı KYK yurdunda intihar olayı". Sporx.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  17. ^ "KYK yurtlarında 41 günde 6'ıncı intihar". Yeni Yaşam Gazetesi. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  18. ^ "22 yaşındaki Zeren'in ölümüne neden olmuştu: KYK'deki asansör faciasında 1 tutuklama daha!". Cumhuriyet. 13 Kasım 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  19. ^ "Öğrenciler rektörlüğe yürüdü: Resul'ün ölümü cinayettir". Yeni Yaşam Gazetesi. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  20. ^ "Evrensel3". 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  21. ^ "Dicle Üniversitesi'nde Resul Alan eylemi: Sistemin işlediği cinayet". gazeteduvar.com. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  22. ^ "Eskişehir'de KYK'de intihar eden öğrenci için eylem yapıldı: Dört öğrenci gözaltına alındı". Artı Gerçek. 1 Kasım 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  23. ^ "Eskişehir'de KYK'ye yürümek isteyen öğrencilere polis müdahalesi: Gözaltılar var". birgun.net. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 
  24. ^ "CHP İzmir'den yurt önünde 'Zeren Ertaş' isyanı: Kaza değil cinayet!". İlkses Gazetesi. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  25. ^ "Öğrenciler Zeren Ertaş'ın ismini anfiye verdi". 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2023. 
  26. ^ "22 yaşındaki Zeren'in ölümüne neden olmuştu: KYK'deki asansör faciasında 1 tutuklama daha!". Cumhuriyet. 13 Kasım 2023. 13 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2023. 


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Boğaziçi Üniversitesi</span> İstanbulda kurulu devlet üniversitesi

Boğaziçi Üniversitesi (BOÜN), İstanbul'da yer alan bir devlet üniversitesi.

<span class="mw-page-title-main">Gürer Aykal</span> Türk orkestra şefi

Gürer Aykal Türk orkestra şefi. 1988'den beri Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şefliğini, ayrıca Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın genel müzik direktörlüğünü ve daimi şefliğini yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Üniversitesi</span> Eskişehirde kurulu devlet üniversitesi

Anadolu Üniversitesi ya da bilinen adıyla ANAÜ, Türkiye'nin Eskişehir şehrinde yer alan ve ikili modda eğitim veren bir devlet üniversitesidir. Üniversitenin temeli, 1958 yılında kurulan Eskişehir İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Eskişehir Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi ve Eskişehir Eğitim Enstitüsü'ne dayanır. 1982 yılında YÖK Kanunu ile birlikte EİTİA ve EDMMA Anadolu Üniversitesine dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Caferağa Spor Salonu</span>

Caferağa Spor Salonu, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde Bahariye semti Sakız Sokağı'nda bulunan ve basketbol başta olmak üzere her türlü salon sporuna hizmet veren spor salonudur.

Arsası Macit Zeren'in eşi Vedia Zeren tarafından isminin aynı kalması şartıyla Milli Eğitim Bakanlığı'na bağışlanmıştır. Amasya'nın Tokat tarafına doğru çıkışında bulunan okulun çevresinde ilk yıllarda fazla insan olmasa da zamanla yerleşim artmıştır. Yurdu bulunan okul 2004 yılında ilk mezunlarını vermiştir.

Süleymancılar ya da kendi söylemleriyle Süleymanlılar, Türkiye merkezli Nakşi eğilimli bir cemaattir. Cemaat; ismini "üstad" olarak tanımladıkları Süleyman Hilmi Tunahan'dan alır. 1990'ların başında Türkiye'de tahminî iki milyon civarı üyesi vardı Türkiye'deki en kalabalık ve en etkili cemaatlerden biri olmaya devam etmektedir. Cemaat dünyada her kıtada birçok ülkede kuran kursları, yurtlar, vakıflar ve şirketler açmıştır. Cemaat Türkiye siyasetinde ve bürokrasisinde etkili olmuştur. Kemal Kacar, Arif Ahmet Denizolgun, Mehmet Beyazıt Denizolgun, Fatih Süleyman Denizolgun cemaatle ilişkili Türk siyasetçilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Doğan Öz</span> Savcı

Doğan Öz, Türk hukukçu. Sultandağı'nda doğan Öz, ölümünden önce Ankara'da Cumhuriyet Savcısı Yardımcısı olarak görev yapıyordu. Devletin içindeki Kontrgerilla yapılanmasını ve Türk derin devletini araştırırken, 24 Mart 1978 sabahı işe gitmek üzere evinden çıkıp arabasına bindiği sırada Ülkü Ocakları'nın bir parçası olan İbrahim Çiftçi tarafından öldürüldü. Öz'ün ölümünün gerçekleştiği koşullar ve suikastının kimler tarafından planlandığı, günümüzde bir tartışma konusu olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Artvin Çoruh Üniversitesi</span> Artvinde kurulu devlet üniversitesi

Artvin Çoruh Üniversitesi (AÇÜ), 5662 Sayılı, "Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanununda ve Yükseköğretim Kurumları Öğretim Elemanlarının Kadroları Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Genel Kadro ve Usulü Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye Ekli Cetvellerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla kurulan KTÜ’den ayrılarak 29 Mayıs 2007 tarihinde Ahmet Necdet Sezer tarafından onaylanan, yeni üniversitelerden bir tanesidir. Artvin ilinde bulunmaktadır. Üniversitenin kurulmasına ilişkin karar 26536 sayılı resmî gazetede yayınlanmıştır.

Bahçelievler Katliamı, 8 Ekim 1978 günü Ankara'nın Bahçelievler mahallesinde Türkiye İşçi Partisi üyesi Latif Can, Efrahim Ezgin, Hürcan Gürses, Osman Nuri Uzunlar, Serdar Alten, Faruk Erzan ve Salih Gevence isimli gençlerin öldürüldüğü olaydır.

<span class="mw-page-title-main">Tampere Teknoloji Üniversitesi</span>

Tampere Teknoloji Üniversitesi, Finlandiya'nın Tampere şehrinde bulunan bir teknik üniversitedir. Yaklaşık 10.000 öğrenciyi barındırır. Tampere şehir merkezinden yaklaşık 6 km uzaklıktaki Hervanta bölgesinde yer alan geniş kampüsü ve hemen yanında bulunan Hermia adlı teknokentiyle, Nokia'nın desteği ile kurulmuş ilk üniversitedir. 6 Fakülte binası, 1 spor kompleksi, 1 kapalı otopark ve etrafında bulunan ufak Ar-Ge şirketlerinden oluşan yerleşke, Tampere'deki en büyük üniversite arazisidir.

<span class="mw-page-title-main">Zehra Aylin</span> Atatürkün manevi kızı

Zehra Aylin, Atatürk'ün ilk manevi kızıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü</span> sosyal amaçlı hizmet veren bir kamu kurumu

Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü, Türkiye Cumhuriyeti Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı, 22 Ağustos 1961 tarihinde kurulan ve yüksek öğrenim gören ve maddi olanaklardan yoksun öğrencilerin maddi yönden desteklenmesi amaçlayan tüzel kişiliğe sahip, özel hukuk hükümlerine tâbi özel bütçeli ve sosyal amaçlı hizmet veren bir kamu kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Antalya Bilim Üniversitesi</span> Antalyada kurulu vakıf üniversitesi

Antalya Bilim Üniversitesi 21 Temmuz 2010 tarihli Resmî Gazete kararıyla Antalya'da kurulmuş olan ikinci üniversite ve ilk vakıf üniversitesidir. Antalya Bilim Üniversitesi, Gaye Eğitim Sağlık Spor ve Çevre Vakfı tarafından kurulmuştur. 2012-13 eğitim öğretim dönemine öğrenci alımına başlayan üniversitenin rektörü Prof. Dr. Semih Ekercin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi</span> Adanada kurulu devlet üniversitesi

Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (ATÜ), 2011 yılında Adana'da kurulan bir devlet üniversitesidir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin 31 Mart 2011 tarihinde çıkardığı 6218 Sayılı Kanun'la kurulmuştur. ATÜ akademik olarak; 1 enstitü, 7 fakülte ve 1 yüksekokuldan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İntihar saldırısı</span> Kendini öldürmeye dayanan bireysel saldırı

İntihar saldırısı; bir örgütün özenle seçilmiş hedeflerde azami zayiat ve hasar yaratmak maksadıyla, kesin ölümü kabullenmiş militanlarının kendi üzerlerinde veya bir ulaşım aracına yüklenmiş olarak hedef bölgesine getirdikleri patlayıcı maddeleri, yine aynı militanların kontrolünde infilak ettirmesiyle icra ettiği, şiddet yoğunluğu yüksek, sansasyonel eylemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ali İsmail Korkmaz</span> Gezi Parkı olaylarında öldürülen üniversite öğrencisi‎

Ali İsmail Korkmaz, Taksim Gezi Parkı protestolarına destek amacıyla katıldığı yürüyüşe müdahale eden polis ve karşıt görüşlü gruplar tarafından darbedilerek öldürülen 19 yaşındaki üniversite öğrencisidir.

Türkiye'de sağ-sol çatışması, 1968 yılında başlayıp 12 Eylül 1980 Darbesi'ne kadar süren bir siyasal şiddet sürecidir. Sağcı ve solcuların mahalleleri kapatması, katliamlar, sokaklarda kim tarafından işlendiği bilinmeyen cinayetler ve bombalı saldırılar nedeniyle süreç bazı kesimler tarafından "örtülü iç savaş" ve "küçük çaplı iç savaş" olarak da adlandırılmaktadır.

29 Kasım 2016 Adana öğrenci yurdu yangını, Aladağ Faciası veya Adana Aladağ Yangın Faciası, Adana'nın Aladağ ilçesi Sinanpaşa Mahallesi'nde bulunan ve 200 öğrencinin kaldığı Aladağ Tahsil Çağındaki Talebelere Yardım Derneği Orta öğretim Kız Öğrenci Yurdunda elektrik kontağından çıkan yangın.

Türkiye'de 12 Eylül 1980 Darbesi'ne giden süreç ; Türkiye'de siyasi, ekonomik, sosyal krizlerin yaşandığı ve 4.250'den fazla kişinin öldürüldüğü dönemdir. "Örtülü iç savaş" ve "küçük çaplı iç savaş" olarak da tanımlanmıştır.

Barınamıyoruz hareketi, 2021 yılında Türkiye'de ortaya çıkan bir öğrenci hareketidir. Hareket; barınamayan, kira fiyatlarına karşı çıkan, yurt sorunlarına tepki gösteren öğrencilerin bir araya gelmesiyle ve bu sorunları protesto etmesiyle ortaya çıkmıştır.