2023-2024 maymun çiçeği salgını
| 2023-2024 maymun çiçeği salgını | |
|---|---|
 10.000'den fazla vaka olan ülkeler 1.000–9.999 vaka olan ülkeler 100–999 vaka olan ülkeler 1–99 vaka olan ülkeler Vaka tespit edilmeyen ülkeler | |
| Hastalık | Maymun çiçeği (sınıf 1b) |
| Yer | Öncelikle Orta Afrika, diğer yerlerde Sınırlı yerel bulaşma |
| İlk vaka | Eylül 2023-günümüz (Halk sağlığını ilgilendiren uluslararası acil durum: 14 Ağustos 2024 – günümüz (1 ay, 4 hafta ve 1 gün)) |
| İstatistikler | |
| Doğrulanmış vakalar | 6.184 |
| Şüphelenilen vakalar‡ | 33.536 |
Ölümler | 833 |
| Son Güncelleme | 15 Eylül 2024 |
| ‡ ”Şüphelenilen vakaların bu cinse ait olduğu laboratuvar testleriyle doğrulanmamıştır ancak diğer cinsler yok sayılmış olabilir. | |
2023-2024 maymun çiçeği salgını veya 2023-2024 mpox salgını, Orta Afrika bölgesinde sınıf 1 mpox (eski adıyla maymun çiçeği) virüsünün yeni bir varyantı olan sınıf 1b'nin yol açtığı[1] bir salgın. Salgın ilk olarak Eylül 2023'te başladı.[2][3] Ağustos 2024 itibarıyla 17.000'den fazla vaka ve 591 ölüm (yaklaşık %3,5 ölüm oranı) bildirilmiştir;[4] bu ölümlerin neredeyse tamamı Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) gerçekleşmiştir.[5]
14 Ağustos 2024'te Dünya Sağlık Örgütü (WHO), bu salgını halk sağlığını ilgilendiren uluslararası acil durum (PHEIC) olarak ilan etti.[1][6]
Arka plan
Mayıs 2022'de Dünya Sağlık Örgütü, virüsün farklı bir sınıfını içeren önceki bir maymun çiçeği salgınını küresel sağlık acil durumu olarak ilan etmişti. Hastalık, DSÖ'nün Mayıs 2023'te küresel acil durumu sonlandırdığı döneme kadar 87.000 kişiye bulaşmış ve 140 ölüme yol açmıştı.[7]
Eylül 2023'te Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde vakalar artmaya başladı ve bu artış 2024 yılına kadar devam etti. Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (ACDC), bir önceki yıla göre vakalarda %160'lık bir artış olduğunu bildirdi.[8]
Salgın
Bildirilen vakalar ve can kayıpları
- 24 Eylül 2024 itibarıyla
| Ülke/bölge | Vakalar (Laboratuvar onaylı)[9][10][11][12][13] | Ölümler (Laboratuvar onaylı)[9][10][11][12] | |
|---|---|---|---|
 | Kongo Demokratik Cumhuriyeti | 31.866 (5.599)[14] | 833 (27)[14] |
 | Burundi | 1.648 (564) | 0 |
 | Uganda | 11 (11) | 0 |
 | Kenya | 5 (5) | 0 |
 | Ruanda | 4 (4) | 0 |
 | Tayland | 1 | 0 |
 | İsveç | 1 (1)[15] | 0 |
| Toplam | 33.536 | 833 | |
| Ülke/bölge | Vakalar[9][10][16] | Ölümler (Laboratuvar onaylı)[9][10][16] | Sınıf (klad) | |
|---|---|---|---|---|
 | Amerika Birleşik Devletleri | 1.800 | 5 | Klad IIb |
 | Avustralya | 319 | 0 | Klad IIb |
 | Birleşik Krallık | 200 | 0 | Belirlenmedi |
 | Kanada | 164 | 0 | Klad IIb |
 | Almanya | 85 | 0 | Belirlenmedi |
 | Nijerya | 73 | 0 | Klad IIa, Klad IIb |
 | Fildişi Sahili | 52 | 1 | Klad IIa |
 | Orta Afrika Cumhuriyeti | 52 | 1 | Klad Ia |
 | Güney Afrika Cumhuriyeti | 25[17] | 3 | Klad IIa, Klad IIb |
 | Kongo Cumhuriyeti | 21 | 1 | Klad Ia |
 | Endonezya | 14 | 0 | Klad II |
 | Singapur | 13 | 0 | Klad II |
 | Liberya | 12 | 0 | Klad IIa |
 | Filipinler | 11 | 0 | Klad II |
 | Arjantin | 10 | 0 | Klad IIb |
 | İrlanda | 6 | 0 | Klad II |
 | Kamerun | 6 | 3 | Klad Ia, Klad IIa |
 | Gana | 4 | 0 | Klad II |
 | Pakistan | 4 | 0 | Klad II |
 | Tayvan | 4 | 0 | Belirlenmedi |
 | Portekiz | 3 | 0 | Klad IIb |
 | Gabon | 3 | 0 | Belirlenmedi |
 | Fas | 2 | 0 | Klad IIa, Klad IIb |
 | Maldivler | 2 | 0 | Belirlenmedi |
 | Malavi | 2 | 0 | Belirlenmedi |
 | Gine | 1 | 0 | Belirlenmedi |
 | Mozambik | 1 | 0 | Klad IIa, Klad IIb |
 | Şili | 1 | 0 | Belirlenmedi |
| Toplam | 2.890 | 14 | ||
Zaman çizelgesi
Sınıf 1b enfeksiyonlarından kaynaklanan maymun çiçeği vakaları, Eylül 2023'e kadar Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) artış gösteriyordu[2][3] ve bunların birçoğu Güney Kivu eyaletindeki bir maden kasabası olan Kamituga'da tespit edildi.[2][18][19] Ocak 2024'te ülke genelinde bir salgın bildirildi.[2][20]
12 Ağustos 2024'te Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (ACDC), Afrika'da artan maymun çiçeği vakalarının bir halk sağlığı acil durumu haline geldiğini ilan etti ve 517'den fazla ölüm bildirildi. Bu nedenle kuruluş, virüsün yayılmasını kontrol altına almak ve enfekte olmuş hastaları tedavi etmek için uluslararası toplumdan yardım ve müdahale talep etti.[5][21] ACDC, salgına neden olan virüs türünün ölüm oranının %3-4 olduğunu ve bu oranın 2022-2023 maymun çiçeği salgını sırasında kaydedilen %1'den az ölüm oranına kıyasla önemli ölçüde yüksek olduğunu belirtti.[5] 14 Ağustos'ta Dünya Sağlık Örgütü salgını uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu (PHEIC) olarak ilan etti.[1][6]
16 Ağustos 2024 itibarıyla 15 ülkenin maymun çiçeği vakası tespit ettiği bildirildi[22] ve hastalıktan bildirilen tüm vakaların ve ölümlerin %96'sından fazlasını KDC'de olduğu doğrulandı. KDC'de 16.839 vaka ve 501 ölüm rapor edilmiştir.[5] ACDC, KDC'de bildirilen vakaların %70'inin 15 yaş altı çocuklar arasında olduğunu ve bu grubun bildirilen ölümlerin %85'ini oluşturduğunu belirtti.[5] Epidemiyolog Jacques Alonda, KDC'deki ve komşu ülkelerdeki mülteci kamplarında hastalığın yayılması konusunda, özellikle kolera ve kızamık gibi diğer salgınların eş zamanlı olarak görülmesi ve yaygın yetersiz beslenme nedeniyle ulusal sağlık sistemine zaten baskı uygulandığını belirterek endişelerini dile getirdi.[5]
Yine 16 Ağustos'ta Avrupa Hastalık Önleme ve Kontrol Merkezi (ECDC), sınıf 1'in Avrupa nüfusuna yönelik risk seviyesini "çok düşük"ten "düşük"e yükseltti; bu, kıtada daha fazla yurtdışı kaynaklı vaka tespit edilme olasılığının artmasından kaynaklanıyor. Ancak ajans, Avrupa'da bu virüs türünün yayılma riskinin hala minimum seviyede olduğunu yineledi.[23][24] ECDC ayrıca, salgından etkilenen Afrika ülkelerine seyahat edecek kişilere maymun çiçeğine karşı aşı olmayı düşünmelerini tavsiye etti.[23][25]
Yaygın bulaşmanın olduğu ülkeler
Kongo Demokratik Cumhuriyeti
Ağustos 2024 itibarıyla, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde (KDC) 16.839 şüpheli maymun çiçeği vakası (bunlardan en az 1.888'i laboratuvarda doğrulanmış)[26][22] ve 570 ölüm[14] (bunlardan en az 8'i laboratuvarda doğrulanmış) bildirilmiştir.[26][22]
19 Ağustos'ta KDC Halk Sağlığı Bakanı Samuel-Roger Kamba Mulamba, bir basın toplantısında ülkenin başkenti Kinşasa da dahil olmak üzere tüm eyaletlerin salgından etkilendiğini[14] ve ulusal hükûmetin farkındalık kampanyaları, tıbbi ekiplerin görevlendirilmesi ve hasta bakımı gibi unsurları içeren 45 milyon avroluk bir müdahale planı başlatacağını duyurdu. Ancak bu plana aşılar dahil edilmedi.
Sınırlı yerel bulaşma olan ülkeler
Ağustos 2024 itibarıyla, 15 ülke maymun çiçeği vakası bildirmiştir.[22] Dünya Sağlık Örgütü, KDC'deki salgınla bağlantılı yeni maymun çiçeği vakalarının, dört Doğu Afrika ülkesinde ilk kez tespit edildiğini rapor etti:[5] Burundi, Kenya, Ruanda ve Uganda.[22][5] Batı Afrika'da bulunan Fildişi Sahili de ilk kez yeni vakalar bildirdi.[14][27]
Orta Afrika Cumhuriyeti
30 Temmuz 2024'te Orta Afrika Cumhuriyeti Sağlık Bakanı Pierre Somsé, hastalığın çoğunlukla kırsal alanlarla sınırlı kaldığı bir dönemin ardından Bangui'de maymun çiçeği salgını olduğunu ilan etti.[28] Somsé, ülkede bazı ailelerin, damgalanma korkusuyla enfekte olmuş akrabalarını sakladığını ve bu durumun hastalığın bulaşma riskini artırdığını belirtti.[28]
İsveç
15 Ağustos 2024'te İsveç Halk Sağlığı Ajansı, Afrika dışında ilk vakayı rapor etti. Bu vaka, Afrika'da salgından etkilenen bir bölgede kaldığı sırada sınıf I maymun çiçeği kapmış bir kişiyi içeriyordu.[15][29][30] Ajans, bu vakanın genel nüfus için daha yüksek bir risk oluşturmadığını,[15][29] ancak ara sıra yurtdışı kaynaklı vakaların "görülmeye devam edebileceğini" belirtti.[15][31]
Tayvan
18 Ağustos 2024'te Tayvan'ın Tainan Şehir Meclisi Halk Sağlığı Bürosu, 16 Ağustos itibarıyla yılbaşından bu yana üç maymun çiçeği vakasının -üçünün de kimliği belirtilmemiş kişilerle yakın temas kurmuş erkekler olduğu- doğrulandığını duyurdu. Hastaların seyahat geçmişi ve varyant hakkında daha fazla bilgi verilmedi.[32][33]
Sınıf II vakaları
Bazı ülkeler, sınıf 1b salgınıyla ilgisiz olduğu düşünülen sınıf II varyantlarıyla enfekte olmuş güncel maymun çiçeği vakaları bildirmiştir. 2022'de başlayan sınıf II enfeksiyonlarının devam eden küresel bir salgını bulunmaktadır.
Pakistan
15 Ağustos 2024'te Pakistan Ulusal Komuta ve Operasyon Merkezi (NCOC), Mardan'da yaşayan ve yakın zamanda bir Körfez ülkelerinden dönen ve Hayber Pahtunhva eyaletinde bulunan bir kişide maymun çiçeği şüphesi olduğunu duyurdu.[34] Kişiye, Pakistan Sağlık Bakanlığı tarafından daha sonra maymun çiçeği tanısı kondu ancak virüs örneklerinin doğasının belirlenmesi için dizileme çalışmaları hala devam ediyor.[34][35][36]
17 Ağustos'ta Hayber Pakhtunkhwa sağlık departmanı, iki hastanın maymun çiçeği testi pozitif çıktığını, bir diğerinin ise doğrulama beklediğini açıkladı. Tüm hastalar yakın zamanda Birleşik Arap Emirlikleri'nden Pakistan'a dönmüştü.[37]
19 Ağustos'ta başka bir maymun çiçeği vakası bildirildi. Bu vaka, bir Orta Doğu ülkesinden yeni dönen Azad Keşmirli birisiydi ancak Sağlık Bakanlığı, ülkede bildirilen vakaların hiçbirinin virüsün sınıf 1b türünden kaynaklanmadığını açıkladı.[38]
Portekiz
16 Ağustos'ta Portekiz Sağlık Genel Müdürlüğü (DGS), Mayıs ve Temmuz 2024 arasında ülkede üç yeni maymun çiçeği vakasının doğrulandığını açıkladı.[39][40] Kurum, tüm vakaların Kuzey Bölgesi'nde tespit edildiğini ve iki kişinin hastalığın kuluçka döneminde yurt dışına seyahat ettiğini bildirdi.[41] Ancak DGS, üç hastanın da sınıf 2b maymun çiçeği kaptığını,[39] hiçbir sınıf I vakasının bildirilmediğini belirtti.[39][40]
Filipinler
19 Ağustos 2024'te Filipinler Sağlık Bakanlığı (DOH), Metro Manila'dan 33 yaşındaki bir erkeğin, 18 Ağustos'ta maymun çiçeği testinin pozitif çıktığını duyurdu.[38][42] Hastanın daha sonra sınıf II maymun çiçeği kaptığı belirlendi.[43]
Viroloji
Mpox, maymun çiçeği virüsünün neden olduğu bir hastalıktır. Virüs, enfekte hayvanlar veya kişilerle yakın temas yoluyla bulaşır;[44] bu temas yüz yüze iletişim, fiziksel temas,[45][46] virüsle temas etmiş yatak çarşafları,[45] giysiler veya enjeksiyon iğneleri,[46] cinsel temas[44][45] ve virüsle temas etmiş et tüketimi[45][46] gibi farklı şekillerde gerçekleşebilir.
Nisan 2024'te araştırmacılar, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Güney Kivu eyaletindeki bir maden kasabası olan Kamituga'da sınıf I maymun çiçeğinin yeni bir alt grubunu tespit ettiler.[47][2] Epidemiyologlar, bu yeni varyantın -daha sonra "sınıf Ib"[45][46] veya "sınıf 1b"[46] olarak adlandırıldı- diğer maymun çiçeği türlerine[2] kıyasla daha kolay yayılma potansiyeline sahip olduğunu bildirdiler. Araştırmacılar, bu türün genetik mutasyonlar geçirdiğini ve insan temas yoluyla daha kolay yayılmasını sağladığını, maden kasabasının uzak konumunun ise hastalığı doğal olarak taşıyan ve yayan hayvanlarla temasını büyük ölçüde sınırladığını ileri sürdüler.[2]
Kongo Demokratik Cumhuriyeti Ulusal Biyomedikal Araştırma Enstitüsü'nden Dr. Placide Mbala-Kingebeni, yapılan analizlerin, önceki 2022 ve 2023 salgınlarından farklı olarak maymun çiçeğinin "yeni bir evresini" işaret ettiğini ve yeni varyantın esas olarak genital bölgelerde lezyonlar ürettiğini, bu nedenle hastalığın göğüs, ayaklar ve ellerde lezyonlara neden olan türlere kıyasla teşhisinin daha zor olduğunu belirtti. Mbala-Kingebeni ayrıca, yeni varyantın farklı belirtiler göstermesi nedeniyle sessiz bulaşma olasılığının daha yüksek olabileceğini belirtti.[2] Araştırma ekibi, tespit edilen formun sınıf I bir tür olduğunu ve bu türün tarihsel olarak, 2022-2023 maymun çiçeği salgını sırasında baskın olan sınıf II türüne kıyasla daha şiddetli semptomlara neden olduğunu belirledi.[2][46]
Önleme ve azaltma
Maymun çiçeği aşıları, Haziran 2024'e kadar herhangi bir Afrika hükûmeti tarafından ve aşıların etkinliği de, Stratejik Uzmanlar Danışma Grubu tarafından onaylanmamıştı. Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) Sağlık Acil Durum Programı Direktörü Michael J. Ryan, NPR ile yaptığı bir röportajda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin aynı anda kızamık ve kolera gibi diğer endemik hastalıklarla da mücadele ettiğini belirtti. O tarihe kadar, yalnızca KDC'deki iki laboratuvar maymun çiçeği için polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) testi yapabiliyordu.[48]
Haziran 2024'te, Reuters KDC'deki yetkililerin Bavarian Nordic tarafından üretilen Jynneos ve KM Biologics tarafından üretilen LC16 çiçek aşılarını acil kullanım için onayladığını bildirdi.[49] Jynneos, daha sonra Nijerya'da da acil kullanım için onaylandı.[50][51] Her iki ülke de aynı yılın Ağustos ayı sonuna kadar maymun çiçeği için aşılama kampanyalarına resmen başladı.[52]
Ağustos 2024'te, GAVI CEO'su Sania Nishtar, organizasyonun "İlk Müdahale" fonu kapsamında, COVID-19 pandemisi sırasında hükûmetler ve küresel sağlık finansman kuruluşlarının bağışlarıyla oluşturulan ve yeni sağlık acil durumlarına yanıt vermek için yürürlükte tutulan bir fon olan 500 milyon dolara kadar kaynak tahsis ettiğini söyledi.[3] Ancak Nishtar, GAVI ve UNICEF'in etkilenen ülkelerden resmi taleplerin gelmesini ve Dünya Sağlık Örgütü'nden maymun çiçeği aşılarının nihai onayını beklemeleri gerektiğini belirtti.[3] Buna karşılık, DSÖ, ulusal onayları hala bekleyen ülkelerde acil kullanım için aşılara erişimi sağlayacak bir süreç başlatacağını duyurdu.[50]
14 Ağustos'ta, ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Bakanlığı (HHS), ulusal hükümetin KDC'ye Jynneos aşısından 50.000 doz bağışlayacağını duyurdu.[50][53] HHS ayrıca ABD'nin, Orta ve Doğu Afrika'daki sınıf I maymun çiçeğine hazırlık ve müdahale çabalarını desteklemek için daha önce 17 milyon USD sağladığını belirtti.[53]
16 Ağustos'ta, Bavarian Nordic, Jynneos/Imvanex aşısının 12 ila 17 yaş arası ergenler için onayının genişletilmesini desteklemek amacıyla Avrupa İlaç Ajansı'na klinik veriler sunduğunu bir basın açıklamasında duyurdu.[51] Şirket, kanıt olarak, NIH'nin Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüleri (NIAID) tarafından sponsor olunan ve 12-17 yaş aralığında 315 ergen ve 18-50 yaş aralığında 211 yetişkinde[54] yapılan bir çalışmanın erken sonuçlarını gösterdi.[55][56] Bu çalışmada, iki standart dozla aşılamadan sonra bağışıklık tepkileri ve güvenlik profillerinin iki yaş grubu arasında benzer olduğu görülmüştür.[54][55][56] Aynı açıklamada Bavarian Nordic, 2 ila 12 yaş arasındaki çocuklarda aşı çalışmasının 2024'ün ilerleyen dönemlerinde KDC ve Uganda'da yapılacağını da belirtti.[55]
16 Ağustos'ta, Çin Gümrük Genel Müdürlüğü, ulusal makamların salgından etkilenen bölgelerden gelen insanlar ve mallar için altı ay boyunca tarama önlemleri uygulayacağını açıkladı.[56][57]
17 Ağustos itibarıyla, Pakistan tüm havalimanlarında ve çevre ülkelerle sınır geçişlerinde yolcuları taramaya başladı.[58]
17 Ağustos'ta, Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (ACDC), 2025 yılına kadar 10 milyon doz maymun çiçeği aşısı dağıtmayı taahhüt ettiklerini ve Bavarian Nordic'in Afrika genelinde aşı üretim kapasitelerini artırmayı kabul ettiğini duyurdu.[52] Bu sayede yerel arzın artırılması ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi hedefleniyor.[52] ACDC Genel Direktörü Dr. Jean Kaseya, yabancı ülkelerden, COVID-19 pandemisi sırasında olduğu gibi Afrika uluslarına yönelik seyahat yasakları uygulamamaları için ricada bulundu.[52]
19 Ağustos'ta, KDC'nin Kamu Sağlığı Bakanı Samuel-Roger Kamba Mulamba, bir basın toplantısında ülkenin yaklaşık 3,5 milyon doz maymun çiçeği aşısına ihtiyacı olduğunu, bu dozların yaklaşık 215.000'inin Belçika tarafından ve üç milyona kadar dozun Japonya tarafından bağışlanmasının planlandığını, ayrıca Amerika Birleşik Devletleri'nden de ek bağışların beklendiğini açıkladı.[14][27]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c "WHO Director-General declares mpox outbreak a public health emergency of international concern" (Basın açıklaması). World Health Organization. 14 Ağustos 2024. 14 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ a b c d e f g h i Cheng, Maria; Christina, Malkia (2 Mayıs 2024). "A new form of mpox that may spread more easily found in Congo's biggest outbreak" (İngilizce). Associated Press. 14 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ a b c d Junaidi, Ikram (15 Ağustos 2024). "NCOC issues advisory as first suspected mpox case quarantined". Dawn (İngilizce). Reuters. Agence France-Presse. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ Bariyo, Nicholas (14 Ağustos 2024). "Rapid Spread of Mpox in Africa Is Global Health Emergency, WHO Says". The Wall Street Journal. 14 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ a b c d e f g h Cheng, Maria (14 Ağustos 2024). "WHO declares mpox outbreaks in Africa a global health emergency as a new form of the virus spreads" (İngilizce). Associated Press. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ a b Mandavilli, Apoorva (14 Ağustos 2024). "W.H.O. Declares Global Emergency Over New Mpox Outbreak". The New York Times. 15 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ Mandavilli, Apoorva (11 Mayıs 2023). "W.H.O. Ends Mpox Global Emergency". The New York Times. 15 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ "Statement by His Excellency President Cyril Ramaphosa, the African Union Champion on Pandemic Prevention, Preparedness, and Response (PPPR) on the situation of Mpox outbreak in Africa" (Basın açıklaması). Africa Centres for Disease Control and Prevention. 17 Ağustos 2024. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
- ^ a b c d "Communicable disease threats report, 24-30 August 2024, week 35" (PDF). www.ecdc.europa.eu (İngilizce). 30 Ağustos 2024. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
- ^ a b c d "Africa CDC Epidemic Intelligence Weekly Report, 23 August 2024". www.africacdc.org (İngilizce). 23 Ağustos 2024. 30 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2024.
- ^ a b "Epidemiological update – Week 36/2024: Mpox due to monkeypox virus clade I". www.ecdc.europa.eu (İngilizce). 9 Eylül 2024. 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2024.
- ^ a b "Search". iris.who.int. 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2024.
- ^ "Africa CDC Epidemic Intelligence Weekly Report, September 2024". Africa CDC (İngilizce). 19 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2024.
- ^ a b c d e f "Mpox en RDC: un plan de riposte de 49 millions de dollars et des doses de vaccin attendues". RFI (Fransızca). 19 Ağustos 2024. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ a b c d "One case of mpox clade I reported in Sweden". Public Health Agency of Sweden. 15 Ağustos 2024. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ a b "Africa CDC Epidemic Intelligence Weekly Report, September 2024". Africa CDC (İngilizce). 11 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2024.
- ^ "Mpox Updates" (İngilizce). National Institute for Communicable Diseases. 17 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ Vakaniaki, Emmanuel Hasivirwe; ve diğerleri. (2024). "Sustained human outbreak of a new MPXV clade I lineage in eastern Democratic Republic of the Congo". Nature Medicine: 1-5. doi:10.1038/s41591-024-03130-3. PMID 38871006.
- ^ Newey, Sarah (16 Nisan 2024). "Mutated strain of mpox with 'pandemic potential' found in DRC mining town". The Daily Telegraph. 15 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ Scott, Dylan (24 Ocak 2024). "A deadly new outbreak is testing Africa's ambitious public health efforts". Vox. 8 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ "Africa CDC Declares Mpox A Public Health Emergency of Continental Security, Mobilizing Resources Across the Continent" (Basın açıklaması). Africa Centres for Disease Control and Prevention. 13 Ağustos 2024. 17 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
- ^ a b c d e World Health Organization 2024.
- ^ a b "ECDC recommends enhancing preparedness as more imported cases of clade I mpox highly likely" (Basın açıklaması). European Centre for Disease Prevention and Control. 16 Ağustos 2024. 19 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
- ^ Satija, Bhanvi; Rigby, Jennifer (16 Ağustos 2024). "EU public health body raises mpox risk alert level". Reuters. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024.
- ^ Roberts, Michelle (16 Ağustos 2024). "Mpox: Travellers advised to consider vaccine". BBC (İngilizce). 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ a b Africa Centres for Disease Control and Prevention 2024.
- ^ a b "DR Congo on standby for first vaccines to fight mpox outbreak". RFI. 20 Ağustos 2024. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ a b Chibelushi, Wedaeli (30 Temmuz 2024). "Central African Republic latest to declare mpox outbreak". BBC News. 14 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ a b "Första bekräftade fallet av nya mpox-varianten i Sverige" [First confirmed case of the new mpox variant in Sweden] (İsveççe). SVT Nyheter. 15 Ağustos 2024. 15 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ Kirby, Paul (15 Ağustos 2024). "First case of more contagious mpox found outside Africa" (İngilizce). BBC News. 15 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ Mandavilli, Apoorva (15 Ağustos 2024). "How Did Mpox Become a Global Emergency? What's Next?". The New York Times (İngilizce). 15 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ "Taiwan confirms three mpox cases amid global outbreak". TVBS. 19 Ağustos 2024. 19 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2024.
- ^ "世界衛生組織宣布M 痘為公衛緊急事件，非洲相關國家提升旅遊為「警示」，瑞典、巴基斯坦接連傳出病例，衛生局呼籲民眾注意旅遊安全，並依風險評估施打M痘疫苗". 臺南市政府衛生局 (Çince). 19 Ağustos 2024. 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2024.
- ^ a b Ali, Mushtaq; Greenfield, Charlotte (16 Ağustos 2024). "Mpox virus detected in Pakistan, health authorities say". Reuters. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ "Pakistan says at least one case of mpox virus detected". Al Jazeera. 16 Ağustos 2024. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ Khan, Riaz (16 Ağustos 2024). "Pakistan's health ministry confirms a case of mpox but more tests are being done for its variant". Associated Press. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ Mehra, Pallavi (17 Ağustos 2024). "Pakistan Reports Three Mpox Cases". Times Now. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2024.
- ^ a b Junaidi, Ikram (19 Ağustos 2024). "Another suspected mpox case sent to Pims; new strain not detected". Dawn. Reuters. 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2024.
- ^ a b c "Mpox: Nenhum dos casos reportados em Portugal é da variante mais perigosa, mas a DGS pede vigilância e vacinação". Expresso (Portekizce). Lusa. 16 Ağustos 2024. 21 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ a b "Mpox. Detetados três novos casos da variante antiga em Portugal entre maio de julho". RTP (Portekizce). 16 Ağustos 2024. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ "Mpox em Portugal e no Mundo - Informação a 31 de julho de 2024". DGS (Portekizce). 31 Temmuz 2024. s. 1. 22 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ Valmonte, Kaycee (19 Ağustos 2024). "Philippines detects new mpox case after WHO public health emergency declaration". Rappler. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2024.
- ^ "Philippines says recent mpox case is mild Clade 2 variant". Reuters. 21 Ağustos 2024. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ a b Sampson, Eve (14 Ağustos 2024). "What to Know About Mpox". The New York Times. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ a b c d e Lay, Kat (15 Ağustos 2024). "What is mpox and why has it been declared a global health emergency?". The Guardian (İngilizce). 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ a b c d e f "Cosa sappiamo della nuova variante di mpox". Il Post (İtalyanca). 16 Ağustos 2024. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ Murhula Masirika et al. 2024.
- ^ Emmanuel, Gabrielle (2 Nisan 2024). "Major mpox outbreak in the Democratic Republic of Congo is a worry to disease docs". NPR. 14 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ Rigby, Jennifer (27 Haziran 2024). "Congo authorities approve mpox vaccines to try to contain outbreak". Reuters. 27 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2024.
- ^ a b c Johnston, Ian; Peel, Michael (15 Ağustos 2024). "Vaccine bottlenecks pose risk to mpox response as Sweden reports variant case". Financial Times. 24 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ a b Gilchrist, Karen (16 Ağustos 2024). "Mpox vaccine maker Bavarian Nordic seeks 'critical' EU approval for teens after WHO declares health emergency". CNBC. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ a b c d Roberts, Michelle (20 Ağustos 2024). "Mpox not new Covid and can be stopped, expert says". BBC (İngilizce). 20 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2024.
- ^ a b "United States Government's Response to the Clade I Mpox Outbreak in the Democratic Republic of the Congo and Other Countries in the Region" (Basın açıklaması). United States Department of Health and Human Services. 14 Ağustos 2024. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ a b "A Phase 2 Randomized Multisite Trial to Inform Public Health Strategies Involving the Use of MVA-BN Vaccine for Mpox". ClinicalTrials.gov. National Library of Medicine. 9 Ağustos 2024. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ a b c Collins, Helen (16 Ağustos 2024). "Bavarian Nordic asks EU to extend mpox shot license to adolescents". Politico. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ a b c Sambado, Cristina (16 Ağustos 2024). "Mpox. Fabricante dinamarquês da vacina quer aprovação para adolescentes" (Portekizce). RTP. 18 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ Mai, Jun; Ziwen, Zhao (16 Ağustos 2024). "China to screen arrivals showing mpox symptoms as cases spread outside Africa". South China Morning Post. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- ^ Haider, Kamran (17 Ağustos 2024). "Pakistan Begins Screening All Travelers for Mpox Virus". Bloomberg News. 22 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2024.
Konuyla ilgili yayınlar
- Mpox Situation in Africa (PDF). Africa Centres for Disease Control and Prevention. 30 Temmuz 2024. 6 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024.
- WHO African Region Mpox Bulletin - 11 Ağustos 2024 - Democratic Republic of the Congo (PDF). Dünya Sağlık Örgütü. 11 Ağustos 2024. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2024 – ReliefWeb vasıtasıyla.
- Murhula Masirika, Leandre; Kumar, Anuj; Dutt, Mansi; Toloue Ostadgavahi, Ali; Hewins, Benjamin; Bubala Nadine, Maliyamungu; Kitwanda Steeven, Bilembo; Kumbana Mweshi, Franklin; Mutimbwa Mambo, Léandre; Bengehya Mbiribindi, Justin; Belesi Siangoli (Nisan 2024). "Complete Genome Sequencing, Annotation, and Mutational Profiling of the Novel Clade I Human Mpox Virus, Kamituga Strain". Journal of Infection in Developing Countries. 18 (4): 600-608. doi:10.3855/jidc.20136. PMID 38728644.
