İçeriğe atla

2022 gıda krizi

                     Gıda Fiyat Endeksi                      Bitkisel yağ                      Tahıl                      Süt ürünü                      Et                      Şeker
Gübre fiyatları 1992-2022. 2007-2008 dünya gıda krizi, gübre fiyatları yükseldiğinde meydana gelmiştir.                     Diamonyum fosfat                      Potasyum klorür                      Fosforit (doğal kalsiyum fosfat)                      Üçlü süperfosfat                      Üre
Emtia fiyatları                      Soya                      Buğday                      Mısır                      Bakır

2022 yılı, dünya genelinde gıda fiyatlarında hızlı bir artışa ve gıda arzında kıtlığa sahne oldu. Dünyanın farklı bölgelerinde kötüleşen krizler, jeopolitik ve ekonomik krizlerin birleşmesinden kaynaklandı. Krizler, COVID-19 salgını sırasında yaşanan gıda güvenliği ve ekonomik krizleri takip etti. Dünya gıda fiyatları Mart 2022'den bu yana Ocak 2023'te %18 oranında düşmüştür. Bununla birlikte, Birleşmiş Milletler Gıda Ajansı (FAO) onlarca ülkede hala devam eden çift haneli gıda enflasyonu konusunda uyarıda bulunuyor.[1] Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ve iklime bağlı mahsul kıtlığı da dâhil olmak üzere, giderek artan sorunların açlık ve yetersiz beslenmenin azaltılması yönündeki küresel eğilimleri tersine çevirmesinden korkuluyor.[2]

2022 yılında Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesinin ardından, Gıda ve Tarım Örgütü ve gıda emtia piyasalarının diğer gözlemcileri, gıda arzında bir çöküş ve fiyat artışları konusunda uyarıda bulundu.[3][4][5][6][7][8] Endişelerin büyük bir kısmı buğday, mısır ve yağlı tohumlar gibi temel emtia ürünlerinde fiyat artışlarına neden olabilecek arz sıkıntısı ile ilgilidir.[5][8] İşgal aynı zamanda yakıt ve buna bağlı gübre fiyatlarında artışa yol açarak daha fazla gıda kıtlığına ve fiyat artışlarına neden oldu.[7][8]

İşgalden önce bile gıda fiyatları rekor seviyelere ulaşmıştı. Gıda ve Tarım Örgütü'ne göre Şubat 2022 itibarıyla gıda fiyatları yıldan yıla %20 artmıştı.[9] Savaş Mart ayında yıllık fiyatları %40 daha arttırdı.[10]

Doğu Afrika ve Madagaskar gibi bazı bölgeler zaten tarım sistemindeki aksaklıklar ve iklim değişikliği nedeniyle kuraklık ve kıtlık yaşamaktaydı[11][12] ve fiyat artışlarının durumu daha da kötüleştirmesi bekleniyor.[7][10] Birleşik Krallık ve Amerika Birleşik Devletleri gibi genellikle güvenli gıda kaynaklarına sahip olan Küresel Kuzey ülkeleri bile gıda güvensizliği nedeniyle maliyet enflasyonunun doğrudan etkilerini yaşamaya başladı.[13] Bazı analistler fiyat artışlarını 2007-2008 dünya gıda fiyatları krizinden bu yana yaşanan en kötü artış olarak nitelendirmektedir.[10] Gıda krizine verilen ilk uluslararası tepkiler, bazı tedarikçilerin veya hasatların küresel kıtlığı ve fiyat artışlarını hafifletebileceğini öne sürse de (örneğin Hindistan'dan önerilen tahıl akışı), Ocak 2023 itibarıyla hiçbir uluslararası çaba fiyatları hafifletmede etkili olmamıştır.[14] Dünya Ekonomik Forumu'nun 2023 Küresel Riskler Raporu, gıda tedarik krizlerini devam eden bir küresel risk olarak tanımlamıştır.[15]

Kaynakça

  1. ^ "World food prices falling, and other economy stories you need to read this week". World Economic Forum (İngilizce). 15 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  2. ^ "Global food security: These are the main challenges to feeding the world – and how we can solve them". World Economic Forum. 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  3. ^ Horowitz, Julia (12 Mart 2022). "War has brought the world to the brink of a food crisis". CNN. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  4. ^ Lynch, Colum. "U.N. to Keep Beasley at WFP as Food Crises Roil the World". Foreign Policy. 17 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  5. ^ a b McDonough, Siobhan (27 Şubat 2022). "What the Russian invasion of Ukraine could mean for global hunger". Vox. 27 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  6. ^ Nicas, Jack (20 Mart 2022). "Ukraine War Threatens to Cause a Global Food Crisis". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  7. ^ a b c Good, Keith (21 Mart 2022). "'Global Food Crisis' Possible – 'No Precedent Even Close to This Since World War II'". Farm Policy News. 10 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022. 
  8. ^ a b c Jagtap, Sandeep; Trollman, Hana; Trollman, Frank; Garcia-Garcia, Guillermo; Parra-López, Carlos; Duong, Linh; Martindale, Wayne; Munekata, Paulo E. S.; Lorenzo, Jose M.; Hdaifeh, Ammar; Hassoun, Abdo; Salonitis, Konstantinos; Afy-Shararah, Mohamed (January 2022). "The Russia-Ukraine Conflict: Its Implications for the Global Food Supply Chains". Foods (İngilizce). 11 (14): 2098. doi:10.3390/foods11142098. ISSN 2304-8158. PMC 9318935 $2. PMID 35885340. 
  9. ^ "Food prices jump 20.7% yr/yr to hit record high in Feb, U.N. agency says". Reuters. 5 Mart 2022. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  10. ^ a b c Braun, Phillip. "How The Russia-Ukraine War Has Compounded The Global Food Crisis". Forbes. 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022. 
  11. ^ "As many as 28 million people across East Africa at risk of extreme hunger if rains fail again". Oxfam. 22 Mart 2022. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022. 
  12. ^ Adjetey, Elvis (23 Haziran 2021). "Madagascar: Families eating mud due to worst drought in 40 years". Africa Feeds. 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Temmuz 2021. 
  13. ^ Philpott, Tom. "As Russia's invasion roils supply chains, the world grows hungrier". Mother Jones. 9 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2022. 
  14. ^ Suleymanova, Radmilla. "Ukraine war 'aggravating' existing global food crisis, UN warns". Al-Jazeera. 24 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022. 
  15. ^ "Global Risks Report 2023". World Economic Forum. 12 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekonomi</span> belirli bir alandaki farklı temsilciler tarafından sınırlanmış mal veya hizmetlerin üretimi, dağıtımı veya ticaretinden oluşan sistem

Diğer anlam için Ekonomi sayfasına bakınız

<span class="mw-page-title-main">Nasdaq</span> Özel teknolojisi borsası

Nasdaq, resmi bir düzenleyicisi olmayan tezgâh üstü piyasalarda (OTC) işlem gören menkul kıymetler için alım-satım fiyatlarının gösterildiği otomatik bilgi ağı olarak New York'ta kurulmuş olan özel borsadır. Dünyanın teknoloji borsası olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Sri Lanka</span> Hint Okyanusunda bir ada ülkesi

Sri Lanka veya resmî adıyla Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti Güney Asya'da, Hindistan'ın 31 kilometre güneyinde ve Hint Okyanusu'nda bulunan bir ada ülkesidir. 1972 yılından önce Seylan olarak bilinirdi. Hint Okyanusu'nun İncisi olarak da adlandırılan ülkede yaklaşık 21 milyon kişi yaşamaktadır.

İş döngüsü, iktisadi döngü veya konjonktür devresi, iktisadi etkinlik veya üretimde birkaç ay veya yılı aşan iktisadi dalgalanmaları belirtmek için kullanılan terim.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Gıda Programı</span> Uluslararası bir yardım örgütü

Dünya Gıda Programı, Birleşmiş Milletler'in gıda yardım programı ve açlıkla mücadele ile gıda güvenliği alanında dünyanın en büyük insani yardım kuruluşudur. WFP'ye göre 2019 yılında 88 ülkeden 97 milyon insana yardım ulaştırıldı. WFP'nin amacı savaş, doğal afet, kıtlık ve benzeri acil durumlarda insanlara gıda desteği yapmak. Birleşmiş Milletler Kalkınma Grubu'nun bir üyesi ve yürütme kurulunun parçasıdır. WFP için 2030 yılında kadar Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri arasında da olan açlığa son vermek öncelikli hedeftir. WFP 2020 yılında yaptığı çalışmalarla Nobel Barış Ödülünü kazandı.

Gıda güvencesi, gıdanın bulunabilmesinin ve bireylerin buna erişebilme yeteneğinin bir ölçüsüdür. Uygun fiyat sadece bir faktördür. Gıda güvencesizliğinin binlerce yıl öncesinde bile bir endişe kaynağı olduğuna dair kanıtlar vardır. Antik Çin ve Antik Mısır'daki merkezi otoritelerin yiyecekleri kıtlık zamanlarında depolardan serbest bıraktığı biliniyor. 1974'te Dünya Gıda Konferansı'nda, “gıda güvencesi” terimi, arzı vurgulayarak tanımlandı. Gıda güvencesinin "gıda tüketiminin istikrarlı bir şekilde genişlemesini karşılayabilmek ve üretim ve fiyatlardaki dalgalanmaları dengeleyebilmek için dünya gıda kaynaklarından, her zaman, yeterli, besleyici, çeşitli, dengeli ve makul temel gıda maddelerinin bulunabilirliği olduğunu" söylediler. Daha sonra yapılan tanımlara “talep ve erişim” konularını eklendi. 1996 Dünya Gıda Zirvesi'nin son raporu, gıda güvencesinin "tüm insanlar her zaman, aktif ve sağlıklı bir yaşam için diyet ihtiyaçlarını ve gıda tercihlerini karşılamak için yeterli, güvenli ve besleyici gıdalara fiziksel ve ekonomik erişime sahip olduklarında" var olduğunu belirtir.

<span class="mw-page-title-main">2007-2008 finansal krizi</span> dünya çapında ekonomik kriz

2007–2008 finansal krizi veya küresel finansal kriz, küresel ölçekte ciddi sonuçlar doğurmuş finansal bir krizdi. Amerika Birleşik Devletleri konut balonunun patlamasıyla birlikte bankalara yüksek risk binmesine ve dolayısıyla Birleşik Devletler gayrimenkulüne bağlı tüm menkul mülklerin değerlerinin dibe inmesine, beraberinde küresel finans kuruluşlarının zarar görmesine, Lehman Brothers'ın 15 Eylül 2008'de iflas etmesine ve bankalarının krize girmesine sebep oldu. Büyük Depresyon'dan bu yana en şiddetli küresel durgunluk olan Büyük Durgunluğu ateşledi. 2009'un sonlarında Yunanistan'da ufak bir krizle başlayıp sonrasında büyüyen Avrupa borç krizi ve İzlanda'daki üç büyük bankanın üçünün de banka yığılmasını içeren 2008–2011 İzlanda finansal krizini izledi.

<span class="mw-page-title-main">Gıda endüstrisi</span>

Gıda endüstrisi, dünya nüfusu tarafından tüketilen gıdanın çoğunu sağlayan karmaşık, çeşitli işletmelerden oluşan küresel bir ağdır. Gıda endüstrileri terimi, gıda maddelerinin üretimi, dağıtımı, işlenmesi, dönüştürülmesi, hazırlanması, muhafazası, nakliyesi, belgelendirilmesi ve paketlenmesine yönelik bir dizi endüstriyel faaliyeti kapsamaktadır. Günümüzde gıda endüstrisi, büyük ölçüde emek-yoğun olan küçük, geleneksel, aile tarafından yürütülen faaliyetlerden büyük, sermaye-yoğun ve son derece mekanize endüstriyel süreçlere kadar uzanan imalat ile son derece çeşitlenmiştir. Birçok gıda endüstrisi neredeyse tamamen yerel tarıma, ürüne veya balıkçılığa bağlıdır.

2021 küresel tedarik zinciri krizi, Covid-19 salgının sebep olduğu etkilerle; enerji fiyatlarındaki yükseliş, nakliye konteynerleri eksiklikleri, limanlardaki yoğunluklar ve siyasal problemler gibi etkilerin bir araya gelmesi sonucu oluşmuş bir tür ekonomik kriz durumudur. Kriz pek çok ülkede üretimin yavaşlamasına, resesyona ve enflasyona sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2021-2022 Rusya-Ukrayna krizi</span>

2021-2022 Rus-Ukrayna krizi, Rusya ve Ukrayna arasında 2021 ve 2022 arasında gerçekleşmiş siyasi gerginliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgali</span> 2022den bu yana Doğu Avrupada süregelen askerî mücadele

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2014 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı dahilinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrası 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle başladı. İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs ayı sonuna kadar tahminî 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, 1917 Ekim Devrimi'nden bu yana en büyük göçünü verdi. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu.

Lübnan likidite krizi, Ağustos 2019'da başlayan ve Lübnan'daki COVID-19 salgını ve 2020 Beyrut Limanı patlaması ile daha da şiddetlenen, Lübnan ülkesini etkileyen devam eden bir finansal krizdir. Krizin sebepleri çok eskilere dayanamakta ve ülke 2019 yılından önce de likitide sıkıntıları yaşamaktaydı fakat ekonominin kırılganlığı merkez bankasını başkanının finansal mühendisliğiyle saklanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'da tarım</span>

Rusya'da tarım, Rusya Federasyonu ekonomisinin önemli bir parçasıdır. Tarım sektörü, planlı ekonomiden piyasa odaklı bir ekonomiye geçmek için mücadele ederken 1990'ların başında ciddi bir geçiş dönemi düşüşü yaşadı. Sovyetler Birliği'nin 1991'de dağılmasının ardından, Sovyet tarımının bel kemiği olan büyük kolektif ve devlet çiftlikleri, devlet garantili pazarlama ve tedarik kanallarının ani kaybıyla ve yeniden yapılanma için baskı yaratan değişen yasal ortamla mücadele etmek zorunda kaldı. On yıldan kısa bir süre içinde, besi hayvanı stokları yarı yarıya azaldı, yemlik tahıllara olan talebi aşağı çekti ve tahıl için ekilen alan %25 oranında düştü.

<span class="mw-page-title-main">Küresel Açlık Endeksi</span>

Küresel Açlık Endeksi (KAE), Avrupa'nın Concern Worldwide ve Welthungerhilfe STK'ları tarafından hazırlanan, açlığı bölge ve ülke bazında ölçen ve izleyen bir araçtır. KAE, yıllık olarak hesaplanır ve sonuçları her yıl Ekim ayında yayınlanan bir raporda görünür.

<span class="mw-page-title-main">Genel Kriz</span>

Genel Kriz, bazı tarihçiler tarafından 17. yüzyılın başlarından 18. yüzyılın başlarına kadar öncelikle Avrupa’da ve dünya çapında meydana geldiği iddia edilen yaygın bir küresel çatışma ve istikrarsızlık dönemini tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline tepkiler</span>

24 Şubat 2022'de Rusya, Ukrayna'yı işgal etmek için geniş çaplı bir askerî operasyon başlattı. İşgal, 6,4 milyondan fazla Ukraynalı'nın ülkeden kaçmasına ve nüfusun üçte birinin ülke içinde yer değiştirmesine sebep olarak Avrupa'da 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşanan en büyük mülteci krizine neden oldu. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına da neden oldu. İşgale verilen tepkiler, halkın tepkisi, medya tepkileri ve barış çabaları dahil olmak üzere geniş bir endişe yelpazesinde önemli ölçüde değişiklik gösterdi.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Tahıl Girişimi</span> Rusya, Ukrayna, Türkiye ve Birleşmiş Milletler arasında Ukraynadan gelen tarım kargoları için güvenli bir deniz koridorunun düzenlenmesine ilişkin anlaşma (2002)

Karadeniz Tahıl Girişimi olarak da adlandırılan Ukrayna Limanlarından Tahıl ve Gıda Maddelerinin Güvenli Taşınması Girişimi, 2022 yılında Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Rusya ve Ukrayna arasında Türkiye ve Birleşmiş Milletler (BM) ile yapılan bir anlaşmadır.

2020–2023 küresel çip kıtlığı, 169'dan fazla sektörü etkileyen, dünya çapında devam eden bir çip kıtlığıdır. Kriz, entegre devreleri gerektiren otomobillerde, grafik kartlarında, oyun konsollarında, bilgisayarlarda, ev aletlerinde ve diğer tüketici elektroniklerinde büyük fiyat artışlarına, bunlar için uzun kuyruklara ve tüketici ve üreticiler arasında tekrar satışlara neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 2</span> Açlığa son

Sürdürülebilir Kalkınma Amacı 2 " sıfır açlığa " ulaşmayı amaçlamaktadır. Birleşmiş Milletler tarafından 2015 yılında belirlenen 17 Sürdürülebilir Kalkınma Amacından biridir. Resmi ifade şu şekildedir: "Açlığı sona erdirin, gıda güvenliğini sağlayın, beslenmeyi iyileştirin ve sürdürülebilir tarımı teşvik edin". SDG 2, "gıda güvenliği, beslenme, kırsal dönüşüm ve sürdürülebilir tarım arasındaki karmaşık bağlantıları" vurgular. Birleşmiş Milletler'e göre yaklaşık 690 milyon aç insan var ve bu da dünya nüfusunun yüzde 10'undan biraz daha azını oluşturuyor. Her dokuz kişiden biri her gece yatağına aç giriyor; buna Güney Sudan, Somali, Yemen ve Nijerya'da şu anda kıtlık riskiyle karşı karşıya olan 20 milyon kişi de dahil.

<span class="mw-page-title-main">1943 Bengal kıtlığı</span>

1943 Bengal kıtlığı, Britanya Bengal'de 1943 yılında çeşitli tahminlere göre, 60,3 milyonluk nüfustan 0,8 ila 3,8 milyon kişi yetersiz beslenme ve hastalıktan öldü.