İçeriğe atla

2022 Nobel Barış Ödülleri

2022 Nobel Barış Ödülleri
Resmî sitesi2022 Nobel Peace Prize

2022 Nobel Barış Ödülü, insan haklarını ve sivil özgürlüğü savunan bir kişi ve iki kuruluşa ortaklaşa verildi. Alıcılar Belaruslu aktivist Ales Bialiatski (1962 doğumlu), Rus insan hakları örgütü Memorial (1989'da kuruldu) ve Ukraynalı insan hakları örgütü Sivil Özgürlükler Merkezi (2007'de kuruldu) dir.[1] Norveç Nobel Komitesi tarafından verilen alıntılar şunlardı: "Barış ödülünü, kendi ülkelerinde sivil toplumu temsil eden kişiler kazanmıştır. Onlar, yıllar boyunca, eleştiri gücünü yücelttiler ve temel vatandaşlık haklarını korudular. Onlar, savaş suçlarını, insan hakları ihlallerini ve gücün kötüye kullanımını belgelemek için sıra dışı bir çaba gösterdiler. Onlar, birlikte, sivil toplumun barış ve demokrasi için önemini göstermektedirler.[2]

Tepkiler

Ukrayna'da, Ukrayna, Rusya ve Beyaz Rusya'dan örgütlere verilen ortak ödül, gazeteciler tarafından Rus milliyetçisi " üç kardeş insan " klişesini desteklediği iddiasıyla eleştirildi.[3] Komitenin tercih olarak ödülü Rusya ve Ukrayna savaş halindeyken (Belarus'un Rus ordusuna lojistik destek vermesiyle) vermesi de eleştirildi.[3] Sivil Özgürlükler Merkezi'ne göre (8 Ekim 2022'de düzenlenen bir basın toplantısında) "Bu ödül hiçbir şekilde kardeş milletler hakkında eski bir anlatı gibi gelmemeli" ama "bu hikaye ortak kötülüğe karşı direnişle ilgili."[4] Basın toplantısı sırasında ne Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskyy ne de başka bir (Ukrayna) hükûmet yetkilisi Sivil Özgürlükler Merkezi'ni Nobel Ödülü'nü kazandığı için tebrik etmemişti.[5]

Adaylar

Nobel Komitesi'ne göre, 2022 Nobel Barış Ödülü için 251'i kişi ve 92 kuruluş olmak üzere 343 aday vardı ve tarihte kaydedilen en yüksek ikinci sayı oldu.[6]

Kaynakça

  1. ^ Pjotr Sauer (7 Ekim 2022). "Nobel peace prize given to human rights activists in Belarus, Russia and Ukraine". The Guardian. 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2022. 
  2. ^ "The Nobel Peace Prize 2022". NobelPrize.org (İngilizce). 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022. 
  3. ^ a b Olena Barsukova (7 Ekim 2022). ""Give more to the Third Reich": reactions of Ukrainians to the awarding of the Nobel Peace Prize". Ukrayinska Pravda (Ukraynaca). 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  4. ^ "Nobel Prize for CCL – for our freedom and yours, Oleksandra Matviychuk". Center for Civil Liberties official website (İngilizce). 8 Ekim 2022. 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  5. ^ Yurii Korogodskyi (8 Ekim 2022). "We hope to create an international tribunal and punish Putin and Lukashenko, - Central Committee on the Nobel Prize". Lb.ua [uk] (Ukraynaca). 8 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2022. 
  6. ^ "The Nobel Peace Prize 2022". NobelPrize.org (İngilizce). 28 Şubat 2022. 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Barış Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri kapsamındaki Nobel Barış Ödülü, ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların azaltılması ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarf eden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir. Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Oslo'da gerçekleştirilen törende takdim edilen ödüllerin sahipleri, Norveç Nobel Komitesi tarafından belirlenir. Her bir ödül kazananı, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.

<span class="mw-page-title-main">Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü</span>

Saharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü, her yıl 10 Aralık tarihine yakın bir zamanda verilen insan hakları ödülü. Sovyet bilim insanı ve 1975 Nobel Barış Ödülü sahibi Andrey Saharov'un adını taşıyan ödül 1988'de Avrupa Parlamentosu tarafından hayatını insan hakları ve özgürlüklerini savunmaya adayan kişilere verilmek için kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Robert Bárány</span> Nobel ödüllü Avusturyalı otolojist.

Robert Bárány Avusturyalı otolojist. Kulaktaki vestibüler sistemin fizyoloji ve patolojisi üzerine yaptığı çalışmaları sayesinde 1914 yılında Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü aldı.

<span class="mw-page-title-main">Mairead Corrigan</span>

Mairead Corrigan, Kuzey İrlandalı bir barış eylemcisidir. Kuzey İrlanda'da, Betty Williams ve Ciaran McKeown ile birlikte Barış Halk Topluluğu adlı sorunlar karşısında barışçı çözümleri teşvike adanmış bir örgüt kurdu. Corrigan ile Williams 1976 Nobel Barış Ödülü verildi. Corrigan bu ödüllerden başka pek çok ödülü de vardır.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü</span>

Tunus Ulusal Diyalog Dörtlüsü, 2011'deki Yasemin Devrimi'nin ardından Tunus'ta çoğulcu bir demokrasinin kurulması çabalarının merkezinde yer alan dört kuruluştan oluşan gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Nadiye Murad</span>

Nadiye Murad, Iraklı Yezidi insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Svyatlana Tsihanouskaya</span> Belaruslu politikacı

Svyatlana Heorhiyeuna Tsihanouskaya ya da Svetlana Georgiyevna Tihanovskaya, 2020 Belarus devlet başkanlığı seçiminde aday olan Belaruslu aktivist.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Komitesi</span>

Nobel Komitesi Nobel Ödülü sahiplerinin seçiminde yer alan çalışmaların çoğundan sorumlu bir çalışma organıdır. Her Nobel Ödülü için bir tane olmak üzere beş Nobel Komitesi vardır.

1901'deki ilk ödülden bu yana, Nobel Ödülü'nün verilmesi zaman zaman eleştirilere ve tartışmalara neden oldu. 1896'da ölümünden sonra, İsveçli sanayici Alfred Nobel'in vasiyeti, fizik, kimya, fizyoloji veya tıp, edebiyat ve barış alanlarında insanlığa hizmet için yıllık bir ödül verilmesini sağladı. Benzer şekilde, Sveriges Riksbank Alfred Nobel Anısına İktisadi Bilimler Ödülü de Nobel Ödülleri ile birlikte verilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Muratov</span> Rus gazeteci ve televizyon sunucusu

Dmitri Andreyeviç Muratov, Rus gazeteci, Novaya Gazeta gazetesinin kurucusu ve genel yayın yönetmenidir. 2021 Nobel Barış Ödülü'nü, "demokrasinin ve kalıcı barışın ön koşulu olan ifade özgürlüğünü koruma çabaları" nedeniyle Maria Ressa ile birlikte aldı.

<span class="mw-page-title-main">Rusya'nın Ukrayna'yı işgali</span> 2022den bu yana Doğu Avrupada süregelen askerî mücadele

Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, 2014 yılında başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı dahilinde yaşanan anlaşmazlıklar sonrası 24 Şubat 2022 tarihinde Rusya devlet başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'da "özel bir askerî operasyon" ilan etmesiyle başladı. İşgal her iki taraftan on binlerce kişinin ölümüyle sonuçlandı ve Avrupa'nın İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana yaşadığı en büyük mülteci krizine neden oldu. Mayıs ayı sonuna kadar tahminî 8 milyon insan ülke içinde yer değiştirdi ve 3 Ekim 2022 itibarıyla 7,6 milyon Ukraynalı da ülkeyi terk etti. İşgalden sonraki beş hafta içinde Rusya, 1917 Ekim Devrimi'nden bu yana en büyük göçünü verdi. İşgal ayrıca küresel çapta gıda kıtlığına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">2022 Jıtomır saldırıları</span>

Jıtomır Havaalanı saldırısı 27 Şubat 2022'de Ukrayna'nın Jıtomır Oblastı'na bağlı Jıtomır'da Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında başkent Kiev'den yaklaşık 150 kilometre uzakta gerçekleşti. Rusya'nın Belarus'ta bulunan 9K720 İskander füze sistemlerini sivil Jıtomır Havaalanı'na saldırmak için kullandığı bildirildi. Mart ayında kentin kendisine yönelik saldırılar yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ohtırka Muharebesi</span> 2022de Rusyanın Ukraynayı işgalinde muharebe

Ohtırka Muharebesi, Kuzeydoğu Ukrayna Taarruzu'nun bir parçası olarak, Rusya-Ukrayna sınırının yakınında bulunan Ohtırka şehrinde, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında, 24 Şubat 2022'de başlayan askerî bir çatışmaydı. Rus kuvvetleri şehri istila etmeye çalışırken, şehrin eteklerinde çatışmalar başladı. İlk ilerleme püskürtüldü ve şehir topçu ateşiyle saldırıya uğradı. 26 Mart 2022'de Trostyanets stratejik kalesinin Ukrayna kuvvetleri tarafından geri alındığı bildirildi. Bu, Rus cephesini tehdit ederek Rus iletişimini ve tedarik yollarını bozdu.

<span class="mw-page-title-main">Jıtomır Uluslararası Havalimanı</span> Ukrayna, Jıtomırde havalimanı

Jıtomır Uluslararası Havalimanı Ukrayna, Jıtomır'de bir havaalanıdır.

Volnovaha Muharebesi, Rusya ve DHC güçleri tarafından, 2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Doğu Ukrayna Taarruzu'nun bir parçası olarak başlatıldı. Rus ve Donetsk kuvvetleri, Ukrayna - DHC sınırına yakın olan Donetsk Oblastı'ndaki küçük Volnovaha kentinde Ukrayna güçleriyle çatıştı.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Ukrayna ilişkileri</span>

Belarus-Ukrayna ilişkileri, Belarus ve Ukrayna arasındaki dış ilişkilerdir. Her iki ülke de Bakü Girişimi ve Orta Avrupa Girişimi'nin tam üyesidir. 2021'in son günlerinde, Ukrayna ve Rusya arasındaki ilişki hızla bozulmaya başladı ve Şubat 2022'nin sonlarında tam ölçekli bir istila ile sonuçlandı. Belarus; topraklarında Rus birliklerinin ve teçhizatının konuşlandırılmasına, topraklarının Kuzey Ukrayna'ya yönelik saldırılar için bir sıçrama tahtası olarak kullanılmasına izin verdi ancak Ukrayna'da Belarus birliklerinin varlığını reddetti.

<span class="mw-page-title-main">Ales Byalyatski</span> Nobel ödüllü Belaruslu aktivist

Ales Viktaravich Bialiatski Belaruslu demokrasi yanlısı aktivist ve düşünce mahkûmu. 1980'lerin başından itibaren Belarus'un bağımsızlığı ve demokratikleşmesi için faaliyetlerde bulunmuştur. Viasna İnsan Hakları Merkezi ve Belarus Halk Cephesinin kurucu üyelerinden olan Bialiatski aynı zamanda ülkesinin muhalefetinin Koordinasyon Konseyinin üyesidir. The New York Times tarafından "Doğu Avrupa'daki insan haklarının bir ayağı olarak nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nergis Muhammedi</span> İranlı insan hakları savunucusu

Nergis Safiye Muhammedi,, İran Azerisi insan hakları aktivisti ve gazeteci. Nobel Barış Ödülü sahibi Şirin Ebadi'nin başkanlığını yaptığı İnsan Hakları Savunucuları Merkezi'nin başkan yardımcısıdır.

Ukrayna Sivil Özgürlükler Merkezi önde gelen Ukraynalı avukat Oleksandra Matviichuk tarafından yönetilen bir insan hakları kuruluşudur. 2007 yılında kurulmuştur, amacı Ukrayna hükûmetine ülkeyi daha demokratik hale getirmesi için baskı yapmaktır. Kuruluş, 2022 Nobel Barış Ödülü'ne, Ales Byalyatski ve Rus kuruluşu Memorial ile birlikte layık görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Oleksandra Matviyçuk</span> Ukraynalı insan hakları aktivisti

Oleksandra Vyaçeslavivna Matviyçuk, Ukraynalı insan hakları avukatı ve sivil toplum lideridir. Kâr amacı gütmeyen Sivil Özgürlükler Merkezi'nin başkanlığını yapmaktadır. Ülkesinde ve AGİT bölgesinde demokratik reformlar için kampanya yürütmektedir. Ekim 2022'den bu yana Uluslararası İnsan Hakları Federasyonu'nun (FIDH) Başkan Yardımcısıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.