İçeriğe atla

2022 Mauna Loa püskürmesi

Koordinatlar: 19°28′46″K 155°36′10″B / 19.47944°K 155.60278°B / 19.47944; -155.60278
2022 Mauna Loa püskürmesi
2 Aralık tarihli Mauna Loa püskürmesi uydu görüntüsü OLI-2
VolkanMauna Loa
Tarih27 Kasım 2022-13 Aralık 2022
Saat23.30 Hawaii saati
TürKalkan volkan
KonumPasifik Okyanusu, Hawaiʻi
19°28′46″K 155°36′10″B / 19.47944°K 155.60278°B / 19.47944; -155.60278
USGS püskürme etkinliği haritası 12 Aralık, 9:45

Mauna Loa'nın 2022 püskürmesi, Hawaiʻi'de bulunan dünyanın en büyük aktif yanardağı olan Mauna Loa'da gerçekleşen volkanik etkinliğin bir bölümüydü. Mauna Loa, 27 Kasım 2022'de gece yarısından kısa bir süre önce, Moku'āweoweo'daki (Mauna Loa'nın doruk kalderası) püsürme çatlaklarından lav akıntılarının çıkmasıyla patlamaya başladı.[1][2] 38 yıl içinde yanardağdaki ilk patlama oldu.[3] Püskürme, iki haftadan uzun bir süre sonra 13 Aralık 2022'de sona erdi. Patlama, kayıtlı hiçbir yaralanma veya ölümle sonuçlanmadı ve Mauna Loa Gözlemevi'nin yanı sıra adalar arası Saddle Road'daki ekipmanı tehdit ederken, 2018'de 700 evi yıkan komşu Kīlauea patlaması gibi diğer Hawaii patlamalarının neden olduğu büyük maddi hasara yol açmadı. Hawaii bölgesi sivil savunma yöneticisi bunu "Mauna Loa'dan isteyebileceğimiz en iyi durum" olarak nitelendirdi ve Hawaii Volkan Gözlemevi'nden sorumlu bilim adamı bunu "en sevdiği patlama" olarak nitelendirdi.[4]

Mauna Loa, Hawaiʻi adasının yarısını kaplayan ve deniz seviyesinden 4169 metre yüksekliğe çıkan, yakındaki Mauna Kea'dan sadece biraz daha alçak, devasa bir kalkan volkanıdır. Etkin olduğunda, Mauna Loa, 300 ila 1000 yıl önce patlayıcı püskürmeler üretmiş olmasına rağmen, daha patlayıcı freatik veya Plinian püskürmeler yerine Hawai veya akıcı püskürme tipinde "hacimli, hızlı hareket eden lav akışları" üretme eğilimindedir.[3]

2022'den önce, Mauna Loa en son Mart 1984'te, benzer şekilde yanardağın Kuzeydoğu rift Bölgesi'nde yoğunlaşan 22 günlük bir olayda patlamıştı.[5] 2022 patlaması, volkanın Mauna Loa'daki volkanik etkinliğin sürekli olarak kaydedilmeye başladığı 1843'ten bu yana 34. patlamasıydı, ancak 1950'den bu yana yalnızca üçüncü patlama oldu. 1984 ve 2022 patlamaları arasındaki 38 yıllık süre, Mauna Loa'nın kayıtlardaki en uzun sessizlik dönemiydi.[3]

Patlama

Etkinlik artışı

Eylül ortasında, Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS), Moku'āweoweo'nun altında ve kuzeybatısındaki depremlerde bir artış kaydetti.[6] Magmanın Mauna Loa'nın zirve rezervuarlarına taşınmasıyla tetiklenen deprem sayısı günde 10-20'den günde 40-50'ye yükseldi.[7] 5 Ekim'de, artan sismik etkinlik Ulusal Park Servisi'nin, Mauna Loa'nın Hawai'i Volcanoes Ulusal Parkı içinde yer alan ve normalde yürüyerek erişilebilen doruğunu ve taşra bölgesini kapatmasına yol açtı.[8] Ekim ayı başlarında Hawaiian Volcano Observatory (HVO) haftalık yerine günlük etkinlik güncellemeleri yayınlamaya başladı.[9] 28-29 Ekim tarihlerinde Mauna Loa yakınlarında 36 küçük deprem saptandıktan sonra, Hawaii İlçesi Sivil Savunma Ajansı (HCCDA), "artan huzursuzluk durumu" konusunda uyarıda bulunan ancak hala yakın bir patlama belirtisi olmadığını kaydeden bir volkan önerisi yayımladı.[10]

Patlama başlangıcı

Mauna Loa'dan kaydedilen termografi görüntüsünü gösteren video

Patlama 27 Kasım'da Hawaii saatiyle 23.30'da başladı.[11] Püskürme başladıktan hemen sonra, Hawai Volkan Gözlemevi yanardağ uyarı seviyesini öneriden uyarıya ve havacılık renk kodunu sarıdan kırmızıya yükseltti. Aktif bacalar başlangıçta kaldera ile sınırlıydı.[12] Patlama başladıktan üç saat sonra Kailua-Kona'dan doruktaki lav akıntıları gözlemlenebildi.[13] Patlama, yeni lav akışlarını besleyen çatlaklarla zirveden Kuzeydoğu Rift Bölgesine göç ettiği 28 Kasım sabah 6.30'a kadar kaldera ile sınırlı kaldı.[14]

Başlangıçta Kuzeydoğu Rift Bölgesinde üç çatlak püskürdü ve 28 Kasım'da Hawaii saatiyle 13.30 itibarıyla yalnızca en alçak çatlak hala aktif durumda. Çatlaklar boyunca lav çeşmeleri de püskürmeye başladı. Çoğu birkaç metre boyundaydı, ancak en uzunları 30-60 metre yüksekliğindeydi. Dördüncü bir çatlak 28 Kasım'da Hawaii saatiyle yaklaşık 19.30'da patlamaya başladı.[15] Lav akıntıları ayrıca dört çatlaktan çıktı. Daha yüksek iki çatlaktan gelen akışlar Saddle Road'dan yaklaşık 18 km uzakta dururken,[16] üçüncü fissürden akışlar hareket etmeye devam ediyor ve 29 Kasım günü saat 15.30'da Saddle Road'dan yaklaşık 7,2 km uzakta bulunuyordu.[17] Saat 14.25'te süregelen ve en büyüğü 4,2 olarak ölçülen bir deprem kümelenmesi başladı.[18] 30 Kasım'dan başlayarak USGS tarafından 1,2 büyüklüğün üzerinde en az 249 deprem kaydedildi.[19] Sülfür dioksit (SO2) emisyonu 28 Kasım'da günlük 250,000 ton[17] ölçülürken, 1 Aralık ve 4 Aralık'ta sırasıyla günlük 180,000 ton ve 120,000 tona düşmüştür.[20] O tarihte etkin çatlakların yakınındaki sismik izleme tarafından sarsıntılar saptandı.[21]

İzleyiciler genellikle lav akıntılarının yakınında, bazılarının küçük kasırgalar olduğunu tahmin ettiği girdaplar veya kasırgalar fark ettiler, ancak Ulusal Hava Durumu Servisi, bunların önceki Hawaii patlamaları sırasında oluşan lavlardan kaynaklanan güçlü yüzey ısınmasının neden olduğu bir tür toz şeytanı olduğuna karar verdi.[22]

Patlama bitişi

29 Kasım'da Mauna Loa'nın Kuzeydoğu Rift Bölgesindeki çatlaklar ve lav akıntıları

10 Aralık'ta Hawaii Volkan Gözlemevi, bir bültende lav ve volkanik gaz emisyonlarının "büyük ölçüde azaldığını" ve patlamanın yakında sona erebileceğini belirterek volkan alarm seviyesini uyarıdan izlemeye indirdi.[23] 12 Aralık tarihli bir güncellemede, "Mauna Loa'nın Kuzeydoğu Rift Bölgesi patlaması, Fisür 3 bacasında hala aktif olabilir, ancak 2022 lav akışlarının tümü etkin değil gibi görünüyor" ve "Sarsıntı (yer altı akışkan hareketiyle ilişkili bir sinyal) artık tespit edilemiyor" diye belirtildi."[24]

Son olarak, 13 Aralık'ta Hawaii Volkan Gözlemevi, Mauna Loa'nın artık patlamadığını ilan etti ve yanardağ uyarı seviyesini, püskürmeden hemen önce olduğu öneri düzeyine düşürdü.[25] Lav, patlama bölgesinden 25.75 km uzaklaştı ve Saddle Road'dan 27.36 km uzakta durdu.[26] Bilim adamları, patlamanın ilk 12 gününde volkandan 200-250 milyon metreküp lavın aktığını tahmin ediyor, bu normalden daha yüksek bir miktar, ancak 2022 patlamasının Mauna Loa'nın önceki patlamalarının süresiyle aynı seviyede olduğunu da kaydettiler.[27] Yayılan toplam lav hacmi, Kīlauea'nın 2018 patlaması sırasında salınanların dörtte birinden daha azdı.[26]

Kīlauea'nın püskürmesinin sona erişi

Mauna Loa'nın patlamasının 12 Aralık'ta durması, Kīlauea'nın 29 Eylül 2021'den beri düşük seviyede devam eden ve 110 milyar litreden fazla lav yayan patlamasındaki bir duraklamanın yanı sıra gerçekleşti. Bilim adamları, komşu volkanlardaki aktivitedeki eşzamanlı düşüşler arasındaki bağlantının "şaşırtıcı ve düşündürücü" olduğunu ancak belirsiz olduğunu ve onların davranışındaki eski deneştirmeler gözlemlenmiş olmasına rağmen bir tesadüf olabileceğini söylediler.[28] Kīlauea,[29] 5 Ocak 2023'te püskürmeye devam etti.

Etkiler

Tehlikeler

Kīlauea ve Mauna Loa 28 Kasım'da birlikte püskürüyor

Lav akıntıları yamaç aşağı toplulukları tehdit etmedi ve patlama Kuzeydoğu Rift Bölgesi ile sınırlı kaldı, ancak USGS gazların, volkanik külün ve Pele'nin saçı olarak bilinen ince volkanik cam şeritlerinin patlamanın rüzgarı yönünde taşınabileceği konusunda uyardı.[1] Pele'nin saçının Laupāhoehoe yerleşimi kadar uzağa gittiği bildirildi.[30] Ulusal Hava Durumu Servisi (NWS), 28 Kasım günü saat 22:00 HST'ye kadar bir kül yağışı uyarısı yayınlayarak, adanın bazı bölgelerinde 0,7 cm kadar kül birikebileceği konusunda uyarıda bulundu.[31]

Hawaii Ulaştırma Bakanlığı 28'inde bir yolculuk uyarısı yayınladı ve Southwest Airlines, Hilo Uluslararası Havaalanı ile Honolulu'daki Daniel K. Inouye Uluslararası Havaalanı arasındaki 10 kadar adalar arası uçuşu iptal etti, ancak Hawaiian Airlines çalışmaya devam etti.[32] Hawaii Sağlık Bakanlığı halka içeride kalmalarını ve kapı ve pencereleri kapatmalarını önerdi.[33] Hawaii Valisi David Ige, "müdahale ekiplerinin hızlı bir şekilde yanıt vermesine veya gerekirse erişimi sınırlamasına izin vermek" için patlamaya karşılık bir acil durum bildirisi yayınladı.[34]

Kapanışlar, bilimsel etkiler ve hasar

Mauna Loa arka planda püskürürken, Saddle Road'da trafik görülebilir

28 Kasım akşamı, üçüncü yarıktan bir lav akışı Mauna Loa Gözlemevi'ne giden yolu geçerek tesisin gücünü ve erişimini kesintiye uğrattı.[35] Bu bozulma, genellikle, iklim değişikliğinde insan sera gazı emisyonlarının rolünü göstermek için kullanılan, atmosferdeki CO2 birikiminin bir grafiği olan ünlü Keeling Eğrisini üreten karbondioksit (CO2) ölçüm ekipmanı tarafından alınan gözlemleri durdurdu.[2] Programdan sorumlu bilim adamı Dr. Ralph Keeling, Aralık ayı başlarında, ekipmanın yeniden başlatılmasının olasılıkla en az birkaç ay süreceğini ve bu arada NOAA'nın helikopterle bir jeneratöre uçmayı düşündüğünü söyledi.[36] Maui adasındaki Haleakalā gibi, ikame verileri sağlamak için çeşitli başka yerler keşfedildi.[37] NOAA ve Hawaii Üniversitesi sonunda Mauna Kea'daki UH88 tesisinin Mauna Loa Gözlemevi faaliyete geçene kadar eksik atmosferik verileri sağlaması için bir acil durum anlaşması imzaladı.[38] Bununla birlikte, 1984 patlamasından bu yana Mauna Loa'da kurulan araçların artan niteliği ve niceliği göz önüne alındığında, patlamanın lav örnekleri de dahil olmak üzere zengin bir bilimsel veri sağlaması bekleniyordu.[39][40]

Hawaii Ulaştırma Bakanlığı, lavların otoyolu tehdit etmesi durumunda, Daniel K. Inouye Otoyolu veya Saddle Yolu olarak da bilinen Hawaii Route 200'ü 14,1 ve 33,8 km işaretleri arasında kapatma planını duyurdu.[41] Lav, 5 Aralık'ta karayoluna yaklaştığında, Vali Ige, patlamayla ilgili diğer görevlerin yanı sıra trafik kontrolüne yardımcı olmak için Hawaii Ulusal Muhafızlarının 20 üyesini görevlendirdi.[42] Lav akıntıları, 25,75 km yol alıp Saddle Road'dan 2,74 km uzakta durarak sonlandı. Patlamadan sonra, Hawaii Acil Durum Yönetim Ajansı (HI-EMA), özel altyapıya verilen hasarın maliyetinin 1,5 milyon dolar olduğunu tahmin etti. Trafik uygulamalarının ve bir görüntüleme alanının kurulmasının maliyeti 600.000 $'a ulaştı.[26]

2023'ün ilk haftasında, HI-EMA ve Federal Acil Durum Yönetim Ajansı'ndan (FEMA) bir ortak ekip, altyapı hasarını değerlendirmek için adaya geldi. Değerlendirme, Hawaii eyaletinin patlamayla ilgili birçok masrafı federal hükûmetten karşılamasını sağlayan bir federal afet beyannamesi talep etmek için kullanabilecek olan Vali Josh Green'e teslim edilecek.[43]

Kültür turizmi

Hawaii Bağımsızlık Günü'nde (Hawai dilinde, Lā Kūʻokoʻa) başlayan patlama, birçok Hawaii Yerlisi için kültürel ve tinsel öneme sahip bir olaydı.[44][45] Mauna Loa'nın faaliyeti birçok ziyaretçiyi adaya çekerek oteller, helikopter turizm acenteleri ve diğer işletmeler için işlerin artmasına neden oldu.[46] Patlamanın ilk günlerinde, hükûmet gerektiğinde acil müdahale ekipleri adına erişimi kısıtlamak için harekete geçmeden önce binlerce seyirci Saddle Road'u tıkadı.[47] Püskürmenin iki haftası boyunca yeni kurulan görüntüleme alanını yaklaşık 100.000 kişi kullandı.[26]

Galeri

  • Mauna Loa'nın Kuzeydoğu Rift Bölgesi'nden bir lav akışı
    Mauna Loa'nın Kuzeydoğu Rift Bölgesi'nden bir lav akışı
  • Mauna Loa'nın 2022 püskürmesi sırasında taşan bir çatlağın havadan fotoğrafı
    Mauna Loa'nın 2022 püskürmesi sırasında taşan bir çatlağın havadan fotoğrafı
  • Mauna Loa lav akıntıları ve Gemini Kuzey Gözlemevi'nden görülen bir ışık sütunu
    Mauna Loa lav akıntıları ve Gemini Kuzey Gözlemevi'nden görülen bir ışık sütunu

Kaynakça

  1. ^ a b "Hawaii's Mauna Loa volcano erupts for first time since 1984". Fox Weather. 28 Kasım 2022. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  2. ^ a b "Mauna Loa: World's largest active volcano erupts in Hawaii". BBC News. 28 Kasım 2022. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b c "Frequently Asked Questions about Mauna Loa Volcano". U.S. Geological Survey. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  4. ^ "Hawaii's Mauna Loa and Kilauea volcanoes have stopped erupting, scientists say". NPR. Associated Press. 13 Aralık 2022. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022. 
  5. ^ "Volcano Watch — When will Mauna Loa erupt next? | U.S. Geological Survey". USGS.gov. Hawaiian Volcano Observatory. 25 Şubat 2021. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  6. ^ "Hawaii's Mauna Loa volcano erupts for first time in 38 years". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  7. ^ "World's largest active volcano, Mauna Loa, erupts in Hawaii". CNBC (İngilizce). 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  8. ^ "Mauna Loa Summit Closed Due to Increased Seismic Activity". National Park Service - Hawai'i Volcanoes National Park. 5 Ekim 2022. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  9. ^ "Volcano Watch – Response to Mauna Loa's 2022 eruption". U.S. Geological Survey Hawaiian Volcano Observatory. 8 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2022. 
  10. ^ "Dozens of earthquakes detected as Hawaii's Mauna Loa, world's largest active volcano, remains in 'state of heightened unrest'". CNN (İngilizce). CNN. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  11. ^ Hawaiian Volcano Observatory (28 Kasım 2022). "Hawaiian Volcano Observatory Volcano Observatory Notice for Aviation Monday, November 28, 2022, 09:45 UTC – Notice Number: 2022/H602". Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes. USGS. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  12. ^ "World's Largest Volcano In Hawaii Erupts For 1st Time In 40 Years". Agence France-Presse. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022 – NDTV vasıtasıyla. 
  13. ^ "HAWAIIAN VOLCANO OBSERVATORY STATUS REPORT Monday, November 28, 2022, 12:43 UTC USGS Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes". volcanoes.usgs.gov. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  14. ^ Hawaiian Volcano Observatory (28 Kasım 2022). "VAN/VONA - Mauna Loa RED/WARNING - Eruption moved to Northeast Rift Zone – Notice Number: 2022/H603". Hawaiian Volcano Observatory. USGS. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2022. 
  15. ^ "Hawaiian Volcano Observatory Daily Update, Tuesday, November 29, 2022, 9:12 AM HST". Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes. 29 Kasım 2022. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2023. 
  16. ^ Hawaiian Volcano Observatory (28 Kasım 2022). "Hawaiian Volcano Observatory Status Report – Monday, November 28, 2022, 4:55 PM HST (Tuesday, November 29, 2022, 02:55 UTC)". Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes. USGS. 29 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2022. 
  17. ^ a b "HAWAIIAN VOLCANO OBSERVATORY STATUS REPORT Wednesday, November 30, 2022, 02:23 UTC USGS Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes". volcanoes.usgs.gov. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". earthquake.usgs.gov. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  19. ^ "Latest Earthquakes". earthquake.usgs.gov. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  20. ^ "HAWAIIAN VOLCANO OBSERVATORY STATUS REPORT Tuesday, December 6, 2022, 02:23 UTC | USGS Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes". volcanoes.usgs.gov. 8 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  21. ^ "HAWAIIAN VOLCANO OBSERVATORY STATUS REPORT Thursday, December 1, 2022, 02:10 UTC | USGS Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes". volcanoes.usgs.gov. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2023. 
  22. ^ "Erupting volcanoes on Big Island spark vortices nicknamed 'lava devils'". Big Island Now. 15 Aralık 2022. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  23. ^ "Scientists lower alert for Mauna Loa, say eruption could end". Associated Press. 11 Aralık 2022. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2022. 
  24. ^ "U.S. Geological Survey, "Hawaii Volcano Observatory Status Report" December 12, 2022". 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2023. 
  25. ^ "HVO/USGS Volcanic Activity Notice - Volcano: Mauna Loa (VNUM #332020) - Tuesday, December 13, 2022, 7:17 AM HST". USGS Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes. 13 Aralık 2022. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022. 
  26. ^ a b c d "Over course of eruption, Mauna Loa lava traveled 16 miles and response cost $2M". Hawaii News Now. 14 Aralık 2022. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  27. ^ "Hawaiian volcanoes suddenly go quiet, but scientists don't know exactly why". The Washington Post. 13 Aralık 2022. 14 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  28. ^ Hawaii News Now Staff (12 Aralık 2022). "28 billion gallons of lava later, Kilauea eruption at summit crater is on pause". Hawaii News Now. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2022. 
  29. ^ "Hawaii Volcano Kilauea Erupts Again After Weekslong Pause". The New York Times (İngilizce). 6 Ocak 2023. ISSN 0362-4331. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  30. ^ "Hawaiian Volcano Observatory Daily Update - Tuesday, December 6, 2022, 8:32 AM HST". Hazard Notification System (HANS) for Volcanoes. U.S. Geological Survey. 6 Aralık 2022. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  31. ^ "Hawaii's Mauna Loa Is Erupting for First Time in Almost 40 Years". Gizmodo. 28 Kasım 2022. 28 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  32. ^ "Southwest suspends some Hawaii flights after Mauna Loa eruption prompts advisory". SFGATE. 28 Kasım 2022. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  33. ^ Hauser (29 Kasım 2022). "As Mauna Loa Erupts, Officials Warn of Air Hazards". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 30 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  34. ^ "Governor's Office – News Release – Emergency Proclamation for Mauna Loa eruption". Office of the Governor, State of Hawai’i. 29 Kasım 2022. 3 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2022. 
  35. ^ "Lava crosses access road, 2 new flows emerge from Mauna Loa". Honolulu Star-Advertiser. 29 Kasım 2022. 26 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2023. 
  36. ^ "Mauna Loa Eruption Threatens a Famous Climate Record". The New York Times (İngilizce). 2 Aralık 2022. ISSN 0362-4331. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  37. ^ "A Hawaiian Volcano vs. the Keeling Curve". The New Yorker. 26 Aralık 2022. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  38. ^ Herald-Tribune Staff (18 Aralık 2022). "Maunakea telescope to gather data while Mauna Loa observatory is down". Hawaii Tribune-Herald. 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  39. ^ "How the Mauna Loa Eruption Could Help Scientists Understand Volcanoes Like Never Before". Popular Mechanics. 29 Kasım 2022. 11 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  40. ^ "With Mauna Loa's Eruption, a Rare Glimpse Into Earth". The New York Times (İngilizce). 3 Aralık 2022. ISSN 0362-4331. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  41. ^ "State develops action plan as lava approaches key Hawaii Island highway". Hawaii News Now (İngilizce). 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2022. 
  42. ^ Elamroussi (6 Aralık 2022). "Hawaii activates National Guard as Mauna Loa's unpredictable lava flow creeps toward critical highway". CNN. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  43. ^ Staff (4 Ocak 2023). "Inspectors to assess damage caused by Maunaloa eruption". Hawai'i Public Radio. 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  44. ^ "As Mauna Loa erupts, Native Hawaiians honor their natural and spiritual worlds". The Guardian. Associated Press. 2 Aralık 2022. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  45. ^ "The political and spiritual symbolism of Mauna Loa's historic eruption". NBC News. 1 Aralık 2022. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  46. ^ "Sold-out bookings, full occupancy: Mauna Loa eruption proves a boon for tourism industry". Hawaii News Now. 5 Aralık 2022. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  47. ^ "Thousands flock to Mauna Loa for selfies during dramatic eruption". The Guardian. Associated Press. 30 Kasım 2022. 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yanardağ</span> Magmanın yer içinden yüzeye çıktığı veya geçmişte çıkmış olduğu, genellikle koni biçiminde, tepesinde bir püskürme ağzı bulunan dağ

Yanardağ ya da volkanik dağ, magmanın yeryüzünden dışarı püskürerek çıktığı coğrafi yer şekilleridir. Güneş Sistemi'nde bulunan kayalık gezegen ve uydularda birçok yanardağ olmasına rağmen, bu olgu, en azından Dünya'da, genellikle tektonik plaka sınırlarında görülür. Ne var ki, sıcak nokta yanardağlarında önemli istisnalar vardır. Yanardağların araştırıldığı bilim dalına volkanoloji denir.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Hawaii ya da Havai, Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletlerinden biridir. Büyük Okyanus'da bulunan ve tamamen adalardan oluşan tek eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Kaldera</span>

Kaldera, volkanik patlama sonucu toprağın çökmesiyle oluşmuş volkanik yer şekli. Bazen volkanik kraterlerle karıştırılmaktadır. Kelime, İspanyolcada ‘caldera’ ve Latincede ‘calderia’ denilen 'pişirilmiş çömlek' anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lav</span> yanardağ patlamasıyla çıkan erimiş kaya parçaları

Lav ya da püskürtü, yanardağ patlaması sırasında çıkan çok sıcak, sıvı ve akıcı erimiş maddeye denilmektedir. Yanardağ ağzından ilk çıktığında sıvı halde bulunmaktadır. Lavın sıcaklığı "700 °C "ile "1200 °C" arasında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yellowstone Kalderası</span>

Yellowstone Kalderası bir volkanik kaldera ve süper yanardağ.

<span class="mw-page-title-main">Merapi Yanardağı</span>

Merapi yanardağı, konik şekilli ve Java adasının merkezi ile Yogyakarta arasında bulunan yanardağ. Endonezya'nın en aktif yanardağıdır ve 1548'den beri düzenli olarak lav püskürtmektedir. İsim ateş dağı anlamına gelir. Yogyakarta şehrine çok yakındır ve binlerce insan yanardağ eteklerinde, denizden 1700 metre yükseklikte olan köylerde yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı</span>

Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı ABD'nin Hawaii adalarına ismini veren Hawaii Adası'nda bulunan bir ulusal parktır.

<span class="mw-page-title-main">John Ledyard</span>

John Ledyard, Amerikan kâşif ve maceracı. Kolonel William Ledyard'ın yeğeni olarak Groton, Connecticut'ta doğdu. 1776'da İngiliz bir denizci olarak Kaptan James Cook'un üçüncü ve son yolculuğuna katıldı. Bu yolculuk sırasında Tazmanya, Yeni Zelanda, the Cook Adaları, Tonga, Tahiti ve Hawaii başta olmak üzere birçok adayı gezdi. Hawaii'deki Mauna Loa adlı dağa tırmanma girişiminde bulunduysa da bundan vazgeçti. 1783'te bu yolculukla ilgili Journal of Captain Cook's Last Voyage adlı kitabı basıldı. Kızıldeniz'den Atlantik Okyanusu'na kadar bir gezi rotası planladı. Ağustos 1788'de Afrikalı maceracılara katılarak Alexandria adlı gemiyle Mısır'a ulaştı. Ancak, sefer yavaş ilerledi. Ledyard, 10 Haziran 1789'da kendisine Mısır'da bulaşan bir hastalık nedeniyle hayatını kaybetti. Cesedi yeri işaretlenmemiş bir mezara gömüldü.

<span class="mw-page-title-main">Kilauea Dağı</span>

Kilauea Dağı,, Amerika Birleşik Devletleri'nde Büyük Okyanus adalarından oluşan Hawaii eyaletindeki Big Island 'ın güneyindeki Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı içerisinde yer alan 1247 metre yüksekliğe sahip bir kalkan volkandır. Kilauea Dağı aynı zamanda Hawaii Adaları'nı oluşturan beş volkandan en aktifidir. Bu yanardağın 300.000 ile 600.000 yaş aralığında olduğu tahmin edilmektedir. 1983 yılından bu yana ara ara faaliyete geçen ve dünyanın en aktif yanardağları arasında gösterilen Kilauea, yakınında bulunan birçok yerleşim birimine zarar vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Redoubt Dağı</span>

Redoubt Dağı veya Redoubt Yanardağı (İngilizce:Mount Redoubt veya Redoubt Volcano, ABD'nin Alaska eyaletinde çoğunluğu volkanik olan Aleut Sıradağları arasında bulunan stratovolkan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Mauna Loa Dağı</span> Hawaiide bulunan aktif yanardağ

Mauna Loa Dağı, Amerika Birleşik Devletleri'de Büyük Okyanus adalarından oluşan Hawaii eyaleti'nin Big Island 'nın güneyinde yer alan Hawaii Yanardağlar Ulusal Parkı içerisinde yer alan 4.169 metre rakımlı bir aktif kalkan volkan. Hawaii dili ile bu dağın "Mauna Loa" olan ismi "Uzun Dağ" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hawaii (ada)</span> Büyük Okyanusta bulunan Hawaii Takımadalarının en büyük adası

'Hawaii veya Hawaii Büyük Adası (İngilizce: The Big Island, Hawai‘i; Hawaii dili: mokupuni o Hawai‘i Büyük Okyanus kuzeyinde bulunan volkanik Hawaii Takımadaları'nın en büyüğü ve en güneydoğuda bulunanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Novarupta</span>

Novarupta, ABD'nin Alaska eyaletinin güneybatısında ve Alaska Yarımadası üzerinde bulunan bir aktif yanardağdır.

<span class="mw-page-title-main">Onyılların Volkanları</span>

Onyılların Volkanları, nüfusun yoğun olduğu alanlarda tehlike arz eden 16 volkanı izleme projesidir. Yıkıcı patlamalar gerçekleştiren volkanları gözlem araştırma ve ihbar kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">2021 Semeru yanardağ patlaması</span>

Semeru Yanardağı, 4 Aralık'ta Endonezya'nın Doğu Cava eyaletindeki Cava adasında aralıklarla patlamaya başladı. 9 Aralık itibarıyla Ulusal Felaket Yönetim Ajansı'nın resmi açıklamasına göre kırk üç kişi öldü, on iki kişiden haber alınamadı.

<span class="mw-page-title-main">2022 Hunga Tonga yanardağ patlaması ve tsunamisi</span>

2022 Hunga Tonga Volkan Patlaması 15 Ocak 2022'de Tonga'nın başkenti Nuku'alofa'nın yaklaşık 65 kilometre kuzeyinde bulunan Hunga Tonga-Hunga Haʻapai denizaltı volkanında gerçekleşen büyük bir volkan patlamasıdır. Bu tektonik olayın ardından Pasifik Okyanusu çevresinde ciddi tsunami olayları yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mauna Kea</span> Hawaii yanardağı

Mauna Kea, Hawaii adasında sönmüş bir yanardağdır. Zirvesi deniz seviyesinden 4,207.3 m yüksekliktedir, bu da onu Hawaii eyaletindeki en yüksek nokta ve dünyadaki bir adanın ikinci en yüksek zirvesi yapar. Zirve, büyük komşusu Mauna Loa'dan yaklaşık 38 m daha yüksektir. Mauna Kea, yüksekliği nedeniyle alışılmadık şekilde topografik olarak öne çıkmaktadır. Islak zirvesi, 4.207,3 metre ile dünyada 15. sırada, kuru zirvesi ise, 9.330 metre ile Everest Dağı'ndan sonra dünyada ikinci sıradadır. Kuru zirvesi, Everest Dağı'nın deniz seviyesinden yüksekliği olan 8.848.86 metreden daha uzundur. Bu yüzden bazı yetkililer, Mauna Kea'yı su altı tabanından dünyanın en yüksek dağı olarak etiketlemiştir.

The Watcher, Ryan Murphy ve Ian Brennan tarafından Netflix için yaratılan bir Amerikan gizem gerilim televizyon dizisidir. 13 Ekim 2022'de gösterime girdi. Reeves Wiedeman tarafından New York dergisinde yayınlanan "The Cut" için 2018 yılında kaleme alınan bir makaleye dayanmaktadır. Başlangıçta bir mini dizi olarak tasarlanmasına rağmen, Kasım 2022'de dizi ikinci sezon için yenilendi.

Old Faithful, Amerika Birleşik Devletleri, Wyoming'deki Yellowstone Ulusal Parkı'ndaki bir gayzerdir. 1870 yılında Washburn-Langford-Doane Seferi sırasında seçildi ve parkta adı geçen ilk gayzer oldu. Oldukça öngörülebilir bir jeotermal özelliktir ve 2000'den beri her 44 dakikada bir ila iki saatte bir patlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tanrıça Pele</span>

Hawaii dininde Tanrıça Pele yanardağların ve ateşin tanrıçası ve Hawaii Adaları'nın yaratıcısıdır. Genellikle bir saygı göstergesi olarak "Madam Pele" veya "Tūtū Pele" olarak anılan Pele, Hawaii mitolojisinde bilinen bir tanrıdır ve antik Hawaii'den kalıcı bir figür olarak çağdaş varlığı ve kültürel etkisi ile dikkat çekmektedir. Tanrıçanın lakapları arasında Pele-honua-mea ve Ka wahine ʻai honua bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.