İçeriğe atla

2022 Luding depremi

2022 Luding depremi
China üzerinde 2022 Luding depremi
2022 Luding depremi
UTC zamanı2022-09-05 04:52:19
Yerel tarih5 Eylül 2022
Yerel saat04:52:19 UTC
12:52:19 (yerel saat)[1]
Büyüklük6,6[2] Mww, 6.8 Ms[1]
Derinlik16 km (9,9 mi)
Maks. şiddetIX (Çok yıkıcı)
Artçı şok2715
Etkilenen ülkeler/bölgelerÇin
Kayıplar93 ölü,[3] 423 yaralı, 25 kayıp

2022 Luding depremi, 5 Eylül 2022 tarihinde yerel saatle 12:52:19'de Çin'in Sichuan ili Luding yerleşiminde gerçekleşen 6.6 veya 6.8 büyüklüğündeki depremdir. Depremin dış merkezi Kangding'in 43 km güneydoğusunda yer alır. Deprem binlerce artçı şokla takip edilmiş ve bazı yerlerde toprak kaymalarına yol açmıştır.

Tektonik durum

Tibet Platosu ve Sichuan'ın tektonik görünümü

Sichuan, Hindistan levhası'nın Avrasya levhasıyla olan aralıksız çarpışmasının yarattığı karmaşık bir faylanma bölgesinde yer alır. Himalaya alttan bindirmesi sürerken; Avrasya levhasının kabuğu deforme olup Tibet platosunu oluşturmak için yükseltilir. Güneyine faylanan bindirme yerine, Tibet platosu doğrultu atımlı kaçma tektoniği boyunca deformasyon taşır. Doğrultu atımlı hareketin büyük miktarı ana faylar ve kolları (örnek olarak Altyn Tagh Fayı, Kunlun Fayı, Haiyuan Fayı, and Xianshuihe fay sistemleri) boyunca plato üzerinde gerçekleşir. Sol yanal doğrultu atımlı hareket Tibet platosunun kabuksal bloklarını dışa doğru sıkıştırır, platoyu doğuya doğru hareket etmeye zorlar. Bu sırada, doğrultu atımlı hareket ayrıca platonun doğu-batı genişlemesiyle ve kalınlaşmış kabuk içinde normal fayların kırılmasıyla sonuçlanır.[4][5]

Kıtasal bir ölçekte, Orta ve Doğu Asya'nın depremselliği büyük oranda Hindistan lavhasının Avrasya levhasına doğru kuzey yönlü yaklaşmasının sonucudur. İki levhanın yakınlaşması, Asyalı dağlık arazilerin yükselimiyle ve kabuk materyalinin yükselen Tibet platosundan uzağa doğuya doğru hareketiyle bağdaştırılır. Son 20 yılda, 5.0 büyüklüğü aşan 25 tane deprem 5 Eylül 2022 tarihli depremin 200 km yakınında oldu. Bu depremselliğin geneli Sichuan havzasının batı kenarındaki eski yıkıcı depremlerin artçılarıyla ilişkilidir. 12 Mayıs 2008 tarihli 7.9 büyüklüğündeki deprem 5 Eylül'deki depreme yakın bir yerde olmuş ve 87.000'i aşkın insanı öldürmesiyle de tarihin en büyük depremlerinden biri olmuştur.[2]

Etkileri

Depremin büyüklüğü yüzey dalgası ölçeğine göre 6.8 büyüklüğünde 16 km derinlikte ölçülmüşken;[1] moment büyüklük ölçüsüne göre 6.6 (Mww) olarak ölçülmüştür. Bu deprem, ya GGD-KKB yönelimli ve BGB yönüne oldukça eğimli sol yanal atımlı fayda ya da BGB-DKD yönelimli ve düşeye yakın eğimli sağ yanal atımlı fay üzerinde gerçekleşmiştir. Depremde ilk belirlemelere göre 243 evin çöktüğü ve 13010 tanesinin de ağır hasar aldığı belirlenmiştir ve en az 93 kişinin yaşamını yitirdiği, 423 kişinin yaralandığı ve 25 kişinin kayıp olduğu rapor edilmiştir.[3] Bazı bölgelerde enerji hatları zarar görmüş ve birkaç hidroelektrik santral devre dışı kalmıştır, deprem kimi yerlerde toprak kaymalarını tetiklemiştir.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b c Hailei, Zhang. "The epicenter of a magnitude 6.8 earthquake in Luding County, Ganzi Prefecture, Sichuan, was 226 kilometers away from Chengdu". news.cnstock.com/. Xinhua News Agency. 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022. 
  2. ^ a b Editors, Editors. "M 6.6 - western Sichuan, China". www.usgs.com. USGS. 5 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022. 
  3. ^ a b Editor, Editor. "Death toll from western China earthquake rises to 93". abcnews.go.com/. The Associated Press. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2022. 
  4. ^ Elliott, J.R.; ve diğerleri. "Extension on the Tibetan plateau: recent normal faulting measured by InSAR and body wave seismology". academic.oup.com/. Oxford. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022. 
  5. ^ Gan, Weijun. "Present-day crustal motion within the Tibetan Plateau inferred from GPS measurements". Advancing Earth and Space Science. agupubs.onlinelibrary.wiley.com/. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022. 
  6. ^ Editors, Editors. "2022 China Earthquake". disasterphilanthropy. disasterphilanthropy.org/. 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deprem</span> yer kabuğunda beklenmedik anda ortaya çıkan enerji atımı

Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1999 Düzce depremi</span> Düzcede gerçekleşmiş 7.5 büyüklüğünde deprem

1999 Düzce depremi, 12 Kasım 1999 Cuma günü saat 18.57'de aletsel büyüklüğü 7,2 ve merkez üssü Düzce olan deprem. 30 saniye süreyle etkili olan deprem, pek çok ilin yanı sıra Ukrayna'dan da hissedildi.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Anadolu Fay Hattı</span> Fay hattı

Kuzey Anadolu Fay Hattı (KAF), dünyanın en hızlı hareket eden ve en aktif sağ-yanal atımlı faylarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">1906 San Francisco depremi</span> 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5:12de vuran yüksek şiddetli deprem

1906 San Francisco depremi San Francisco, CA ve Kuzey Kaliforniya'yı 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5.12'de vuran yüksek şiddetli depremdir. Depremin büyüklüğü genel olarak 7,9 Mw kabul edilir. Buna karşın depremin büyüklüğü en az 7,7 Mw en fazla 8,25 Mw olarak ileri sürülmüştür. Esas sarsıntı merkezi şehrin 2 mil (3 km) uzağında, denizdeki Mussel Kayalıkları'dır. Bölge; San Andreas Fay Hattı'ndan kaynaklanan bu depremle kuzey-güney doğrultusunda 296 mil (477 km) ikiye ayrılmıştır. Sarsıntı Oregon'dan Los Angeles'a; hatta denizden oldukça uzak olan Nevada'nın merkezine kadar geniş bir alanda hissedilmiştir. Deprem ve sonucunda oluşan büyük yangın, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde meydana gelen en kötü doğal afet olarak kabul edilir. Deprem ve bunun sonucunda oluşan yangın sebebiyle ölenlerin sayısının 3.000'den fazla olduğu tahmin edilmiştir. Bu rakam Kaliforniya tarihinde bir doğal afetten dolayı ölen en fazla kişi sayısıdır. Depremin ekonomik etkileri, yakın geçmişte meydana gelen Katrina Kasırgası ile benzerlik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Anadolu Fay Hattı</span> fay hattı

Doğu Anadolu Fay Hattı, Türkiye'nin doğusunda olan doğrultu atımlı bir fay hattıdır. Anadolu Levhası ile kuzeye doğru hareket eden Arap Levhası arasındaki dönüşüm tipi tektonik sınırı oluşturur. İki levhanın göreli hareketlerindeki fark, fay boyunca sol yanal harekette kendini gösterir. Doğu ve Kuzey Anadolu fayları, Avrasya Levhası ile devam eden çarpışma nedeniyle sıkıştırılan Anadolu Levhasının batıya doğru hareketini birlikte barındırır.

<span class="mw-page-title-main">1938 Kırşehir depremi</span>

1938 Kırşehir depremi 19 Nisan yerel saat ile 12.59'da (öğle) meydana geldi. 3860 binanın yıkılmasına ve 224 can kaybına yol açan ve 6.7 Ms büyüklüğünde meydana gelen deprem. Mercalli şiddet ölçeğine göre en büyük şiddet IX (Şiddetli) olarak hissedildi. Derinlik USGS tarafından 10 km olarak belirlenmiştir. Fay yaklaşık 14 km kırılmıştır. Deprem, Seyfe Fay Zonu'nda meydana gelmiştir. Bu kırık hattında yaklaşık olarak 60 cm düşey, 65 cm yanal atım belirlenmiş ve fay sağ yanal doğrultu atımlı fay olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Transform fay</span>

Bir transform fay veya transform fay sınırı, hareketin ağırlıklı olarak yatay olduğu bir plaka sınırı boyunca süregelen bir faydır. Başka bir plaka sınırına, bir dönüşüme, yayılma sırtına veya bir batma bölgesine bağlandığı yerde aniden sona erer.

<span class="mw-page-title-main">1894 İstanbul depremi</span>

1894 İstanbul depremi, 10 Temmuz 1894'te Marmara Denizi'nde, saat 12:24'te, İzmit Çınarcık havzasında veya İzmit Körfezi'nde meydana geldi. Deprem yüzey dalgasının 7.0 tahmini büyüklüğünü vardı. İzmit Körfezi çevresinde Yalova, Sapanca ve Adapazarı ve İstanbul'da tahminen 1349 kişi öldü. Deprem 1,5 m yüksekliğinde tsunamiye neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Batı Anadolu Fay Hattı</span> pek çok faydan oluşan deprem alanı

Batı Anadolu Fay Hattı (BAF), Anadolu'nun batısında doğu-batı uzanışlı, kuzeyden-güneye doğru sıralanan pek çok faydan oluşan deprem alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Helen yayı</span> Aktif tektonik alan

Helen yayı ya da Girit yayı, Afrika levhası'nın Ege denizi altına daldığı alanda oluşan aktif deprem ve volkan üreten bir tektonik alandır. Yunanistan'ın güneybatısındaki İyon Denizi'nden başlar, Girit'in ve Rodos'un güneyinden geçer, Fethiye Körfezine doğru uzanır. Alan, Kuzey Anadolu Fayı, Ölüdeniz Fayı, Yunan kesme zonu ve Batı Anadolu'nun GB yönlü açılma hareketinin etkisindedir.

<span class="mw-page-title-main">2008 Kırgızistan depremi</span>

2008 Kırgızistan depremi 5 Ekim 2008 pazar akşamı yerel saat ile 21.52'de Kırgızistan'ın güneydeki şehri Oş şehrinde meydana gelen büyük bir depremdir.

2011 Fergana Vadisi depremi, 19 Temmuz 2011 tarihinde yerel saat ile sabaha karşı 01.35'te 6.1 büyüklüğünde meydana gelen Fergana Vadisi merkezli depremdir.

<span class="mw-page-title-main">1668 Kuzey Anadolu depremi</span> Kuzey Anadolu, Osmanlı İmparatorluğunda (bugünkü Türkiye) 8.0 büyüklüğünde 1668 yılındaki deprem

1668 Kuzey Anadolu Depremi, 17 Ağustos 1668 tarihinde Kuzey Anadolu'da oluşan çok şiddetli bir depremdi. Dünya'nın büyük depremleri arasında sayılan bu deprem, Anadolu coğrafyasında bilinen en büyük deprem olarak tarihe geçmiştir ve 1668 yılında Dünya'nın çeşitli yerlerinde gerçekleşen 8 Richter ölçeğindeki deprem felaketlerinden birisidir. Depremin merkez üssü Ladik Gölü'nün güney kıyısındaydı.

<span class="mw-page-title-main">1835 Concepción depremi</span>

1835 Şili Depremi, 20 Şubat 1835'te yerel saatle öğleden önce 11.30'da Şili'nin Concepcion kentini vuran ve 8.5 büyüklüğünde olduğu düşünülen büyük bir depremdir.

<span class="mw-page-title-main">2022 Fukuşima depremi</span>

2022 Fukuşima depremi 16 Mart 2022 tarihinde Japonya'nın doğusunda Fukuşima açıklarında yerel saatle 23.36 sularında 63.1 km derinlikte gerçekleşen 7.3 büyüklüğünde bir depremdir.

<span class="mw-page-title-main">2002 Denali depremi</span>

2002 Denali depremi, 3 Kasım 22:12:41 UTC'de meydana geldi ve merkez üssü Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi, Alaska, Amerika Birleşik Devletleri'nin 66 km DGD idi. 7.9 Mw büyüklüğündeki bu deprem, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1965 Rat Adaları depreminden sonra 37 yılda kaydedilen en büyük depremdi. Şok, Alaska'nın iç kesimlerinde şimdiye kadar kaydedilen en güçlü şoktu. Uzak konum nedeniyle, ölüm olmadı ve yalnızca bir yaralanma oldu.

<span class="mw-page-title-main">Yüzey kırılması</span> jeolojik fenomen

Yüzey kırılması, sismolojide, bir fay boyunca bir deprem yırtılması Dünya yüzeyini etkilediğinde zemin yüzeyinin görünür kaymasıdır. Yüzey kırılması, zemin seviyesinde yer değiştirmenin olmadığı gömülü kırılma ile karşı karşıyadır. Bu, yer sarsıntısından kaynaklanan herhangi bir riske ek olarak, aktif olabilecek bir fay kuşağı boyunca inşa edilmiş herhangi bir yapı için büyük bir risktir. Yüzey kırılması, kırılmış bir fayın her iki tarafında dikey veya yatay hareket gerektirir. Yüzey kırılması geniş arazi alanlarını etkileyebilir.

<span class="mw-page-title-main">1899 Aydın-Denizli depremi</span> Osmanlı İmparatorluğunda yaşanan bir deprem

1899 Aydın-Denizli depremi, 20 Eylül 1899 tarihinde günümüz Türkiye'sinde 6,5-7,1 Mw büyüklüğünde bir depremdir. Depremin şiddeti Mercalli şiddet ölçeğine göre IX idi. Aydın ve Denizli'de ağır hasar oluştuğu ve 1,117-1,470 arasında can kaybı olduğu kaydedildi.

Mega bindirmeli depremler, bir tektonik plakanın diğerinin altına doğru zorlandığı yakınsak plaka sınırlarında meydana gelir. Depremler, iki plaka arasındaki teması oluşturan bindirme fayı boyunca yaşanan kaymadan ötürü kaynaklanır. Bu levhalar arası depremler, 9.0'ı geçebilen moment büyüklükleri (Mw) ile gezegenin en güçlü depremleridir. 1900'den bu yana, büyüklüğü 9.0 veya daha büyük olan tüm depremler, mega bindirmeli depremlerdir.

Bu liste, merkez üssü Fas olan veya ülkede önemli bir etkiye sahip olan önemli depremlerin listesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.