2020 Mali Askeri İhtilal Darbesi

18 Ağustos 2020 Tarihinde, Seçimle işbaşına gelmiş olan Resmi Mali Hükûmetini devirmeyi ve bir "Muvakkat Hükümeti" tesis etme gayesinde olan isyancı askerler tarafından Mali'de bir askeri darbe' gerçekleştirildi.^[1] Darbe, halkın bir kısmının neticelerini kabul etmediği ve oyların çalındığı iddia edildiği 2020 meclis seçimleri ve seçim öncesi şiddetli terör hadiseleri ve iktisadi kriz devirleri ve ardından gelen protesto ve nümayişlerle memleketi derin bir siyasi krize sürükleyen çalkantılı bir senenin son acı olayıydı.^[2] Darbe, 18 Ağustos 2020 Salı günü darbecilerin Mali Devlet Başkanı Mübarek Keita ve Başbakan Bubu Cisse'yi yakalayıp tutuklamasıyla gerçekleşti. Darbeciler Onları tutukladıktan sonra başkent Bamako yakınlarında işkencehane olduğu iddia edilen askeri bir üsse götürdüler.^[3] O akşamın ilerleyen saatlerinde, Başkan Keita kısa bir konuşma yaparak vazifeden istifa ettiğini beyan etti ve "İktidar olarak kan dökülmesini istemiyoruz" ifadesiyle konuşmasını sonlandırdı.^[4] Dört kişiyi öldüren darbecilerin ardından pek çok Bamakolu muhalifler, hükûmet değişikliğinin zamanının gelmiş olduğunu ifade ettiler. Bu yaşanan hadiseleri bir darbe olarak değil bir 'devrim' olarak nitelendirdiler ve Mubakar Keita'nın devrilmesini kutlamak için sokaklara döküldüler.

Ertesi gün, bir tür Muvakkat Hükûmeti olan "Milletin ve insanların Kurtuluş Komisyonu" kuruldu. Darbe Komitesi diğer dünya ülkelerine, Mali'nin kendisini alakadar eden dahili işlerine müdahale etmemeleri gerektiğini ve bu vaziyete saygı göstermelerini istedi. Komiteye kıdemli bir ordu subayı olan Asimi Goita başkanlık etti. ^[1]

Kaynaklar

^ ^a ^b "Ενας συνταγματάρχης πίσω από το πραξικόπημα στο Μαλί | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ". 17 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
^ Maclean (19 Ağustos 2020). "Mali Coup Leaders Pledge Democracy After Deposing President". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 26 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
^ "Πραξικόπημα στο Μάλι: Στασιαστές συνέλαβαν τον πρόεδρο και τον πρωθυπουργό". CNN.gr. 18 Ağustos 2020. 19 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.
^ "Military Coup in Mali has Keita Step Down as President". Africanews (İngilizce). 19 Ağustos 2020. 20 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Mali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir. Nüfusu 19,1 milyondur ve bu nüfusun %65'ini 25 yaş altındakiler oluşturmaktadır. Başkenti Bamako'dur. Mali sekiz bölgeye ayrılmıştır, kuzey sınırları Sahra'nın derinliklerine kadar uzanır. Ülkenin güney bölümü Nijer ve Sénégal nehirlerinin geçtiği Sudan Savanı'ndadır ve nüfusun çoğunluğu bu bölümde yaşar. Mali ekonomisi tarım ve madencilik temellidir. Altın ülkenin önde gelen doğal kaynaklarındandır ve Mali Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisidir. Tuz da ihraç ürünlerindendir.

1973 Şili Darbesi, 11 Eylül 1973 tarihinde sosyalist Başkan Salvador Allende'nin devrilip, General Pinochet'in iktidara geldiği askerî darbedir. Bu darbeyle dünyanın seçimle başa gelmiş ilk sosyalist hükûmeti devrilmiş ve yerine 17 yıl sürecek bir diktatörlük kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2006 Tayland darbesi</span>

Eylül 2006 Tayland darbesi Tayland Kraliyet Ordusu tarafından başbakan Thaksin Shinawatra hükûmetine karşı yapılmıştır. Darbe Tayland'daki uzun bir politik krizin arkasından gelmektedir.

Ömer Hasan Ahmed el-Beşir, Sudanlı asker ve siyasetçi. 1989-2019 yılları arasında Sudan devlet başkanı ve Ulusal Kongre Partisi'nin lideri. 1989'da tuğgeneral rütbesiyle görev yaptığı Sudan ordusu kansız bir darbeyle hükûmeti devralmış, Ekim 1993'te cuntanın kendisini feshetmesinden sonra devlet başkanlığına getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2009 Honduras darbesi</span>

2009 Honduras Darbesi, 28 Haziran 2009 günü Devlet Başkanı Manuel Zelaya'nın 2010 yılı Mart ayında yeni bir anayasa yazılması konusundaki halk oylaması kararını almasıyla başlayan ve iktidardan alaşağı edilmesiyle sonuçlanan siyasi süreç.

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (CEDEAO/ECOWAS), onbeş Batı Afrika ülkesinin oluşturduğu bölgesel bir gruptur. Lagos Antlaşması'nın imzalanması ile 28 Mayıs 1975 tarihinde kurulan bu kuruluşun misyonu bölgede ekonomik entegrasyonu teşvik etmektir.

Mali Savaşı, Mali'nin kuzeyine yerleşen ayrılıkçı ve radikal İslamcı gruplar ile Mali Ordusu arasında yaşanan çatışmalardır. Azavad isimli devlete bağlı Azavad Kurtuluşu için Ulusal Hareketi; Mali, Fransa ve Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu'nun oluşturduğu koalisyona karşı savaşmaktadır. Fransa, 12 Ocak 2013 tarihinde askerî müdahalede bulunmuştur. Bunun yanı sıra bölgede, Azavad devletine karşı İslamcılardan oluşan bir koalisyon da vardır.

Ibrahim Boubacar Keïta, Genellikle baş harfleri IBK ile bilinen Malili bir politikacı. Askeri bir darbeyle istifa etmek zorunda kaldığında 2013'ten 2020'ye kadar Mali cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Daha önce 1994 ile 2000 yılları arası Mali Başbakanı oldu. 2002 yılından 2007 yılına kadar Mali Millet Meclisi Başkanlığı yaptı. Temmuz-Ağustos 2013'teki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde cumhurbaşkanı seçildi ve 4 Eylül 2013 tarihinde yemin etti. Başkent Bamako'da düzenlenen yemin törenine Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande da katılmıştır.

Bu madde, Sudan'ın 1956'daki bağımsızlığından bu yana devlet başkanlarını listeler.

15 Temmuz Darbe Girişimi veya 2016 Türkiye Askerî Darbe Teşebbüsü, darbe metninde yer aldığı isimle Yurtta Sulh Harekâtı, 15-16 Temmuz 2016 tarihleri arasında Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde kendilerini Yurtta Sulh Konseyi olarak tanımlayan bir grup asker tarafından Türkiye'de düzenlenen askerî bir darbe girişimidir.

<span class="mw-page-title-main">Moussa Traoré</span> Malili asker, politikacı ve diktatör (1936-2020)

Moussa Traoré, Malili asker ve siyasetçidir. Traoré, Afrika ülkesi Mali'de 1968 yılından 1991 yılına kadar devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Boubou Cissé</span>

Boubou Cissé(1974), Malili siyasetçi. Boubou Cissé, Afrika ülkesi Mali'de 23 Nisan 2019 - 19 Ağustos 2020 tarihleri arası başbakanlık makamında bulunmuştur.

Albay Assimi Goïta, Malili bir subay ve 2020 Mali darbesinde eski cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keïta'nın iktidarını ele geçiren bir askerî cunta olan Halkın Kurtuluşu Ulusal Komitesi'nin lideri.

Bah Ndaw (N'Daw, N'Dah ve N'Daou; Malili bir askeri subay ve politikacı. 25 Eylül 2020 ile 25 Mayıs 2021 tarihleri arasında cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Mayıs 2014 - Ocak 2015 arasında Savunma Bakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Moctar Ouane</span>

Moctar Ouane, 27 Eylül 2020 - 25 Mayıs 2021 tarihleri arasında 2020 Mali Askeri İhtilal Darbesi ile 2021 Mali Askeri İhtilal darbesi arasında Mali'nin Başbakan Vekili olarak görev yapan Malili bir diplomat ve politikacıdır. Mali hükûmetinde Mayıs 2004'ten Nisan 2011'e kadar Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

2021 Ermenistan darbesi veya 25 Şubat Ermeni Muhtırası, Ermenistan Silahlı Kuvvetlerinin Genelkurmay Başkanı Onik Gasparyan ile üst düzey subayların Başbakan Nikol Paşinyan'a bir muhtıra vererek İkinci Paşinyan Hükûmeti'ni istifa etmeye zorladığı askerî müdahaledir.

Muhammed Bazum Nijer Cumhuriyeti'nin eski cumhurbaşkanı olan Nijerli bir politikacıdır. 2 Nisan 2021 tarihinde göreve başladı. 26 Temmuz 2023 tarihinde askerî darbe ile devrildi.

5 Eylül 2021'de Gine Başkanı Alpha Condé, başkent Konakri'deki silahlı çatışmalardan sonraki darbede ülkenin silahlı kuvvetlerince esir alındı. Özel kuvvetler komutanı Mamady Doumbouya, anayasanın ve hükûmetin dağıtıldığını devlet televizyonundaki bir yayında ilan etti.

Mamady Doumbouya, 1 Ekim 2021'den beri Gine'nin geçici cumhurbaşkanı olarak görev yapan Gineli bir subaydır. Doumbouya, 5 Eylül 2021'de önceki cumhurbaşkanı Alpha Condé'yi deviren bir darbeye öncülük etti. Gine Özel Kuvvetler Grubu üyesi ve eski bir Fransız lejyoneridir. Darbe günü, Doumbouya devlet televizyonunda kendi hizbinin hükûmeti ve anayasayı feshettiğini ilan eden bir yayın yaptı. 1 Ekim 2021'de Doumbouya geçici devlet başkan olarak yemin etti.

Ibrahim Traoré, Burkina Fasolu asker. Traoré, Afrika ülkesi Burkina Faso'da darbe ile iktidara gelen geçici devlet başkanı Paul-Henri Sandaogo Damiba'ya karşı düzenlediği 30 Eylül 2022 darbesinden bu yana geçici olarak devlet başkanlığı makamında bulunan askerî subay. 34 yaşındaki Traoré, aktif olarak dünyada görev yapan en genç 2. başkandır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.