İçeriğe atla

2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hükûmet krizi

2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti hükûmet krizi, 7 Ekim 2020 tarihinde Ersin Tatar başbakanlığındaki Ulusal Birlik Partisi (UBP) - Halkın Partisi (HP) koalisyon hükûmetinden HP kanadının çekilmesiyle başlayıp, 9 Aralık 2020 tarihinde Ersan Saner başkanlığında Ulusal Birlik Partisi (UBP) - Demokrat Parti (DP) - Yeniden Doğuş Partisi (YDP) koalisyon hükûmetinin kurulmasıyla sonuçlanan hükûmet krizidir.

Arka plan

2018 genel seçimlerinden sonra oluşan parlamento aritmetiğinde, dörtlü koalisyon Erhürman Hükûmeti'nin düşmesinin ardından Mayıs 2019'da UBP-HP koalisyon hükûmeti, Ersin Tatar'ın Başbakanlığında ve HP'den Kudret Özersay'ın Başbakan Yardımcılığında ülkeyi yönetmekteydi. Bu süreçte 2020 cumhurbaşkanlığı seçimine gidilirken görevdeki Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'ya karşı Tatar ve Özersay da aday olarak kampanya yürütmekteydiler.

Halkın Partisinin hükûmetten çekilmesi

6 Ekim 2020'de, cumhurbaşkanlığı seçimi öncesindeki haftada, Başbakan Ersin Tatar'ın Halkın Partisi kanadıyla görüşmeden Türkiye'de Recep Tayyip Erdoğan'la birlikte Maraş'ın sahil şeridinin açılacağını açıklaması üzerine, Halkın Partisi hükûmetten çekilme kararı aldı.[1]

Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Kudret Özersay, ilk açıklamasında açılım kararından Tatar'ı araması üzerine "birkaç saat önce" haberi olduğunu, bunun koalisyonun tek bir kanadının attığı bir adım olduğunu, Maraş'ın açılması projesinin hayata geçmesi için Bakanlar Kurulu kararı gerekip bunun yalnızca bir açıklama olduğunu söyledi.[2] Bunun ardından toplanan Halkın Partisinin Parti Meclisi, Maraş'ın "seçim malzemesi" edilmiş olması ve "Kudret Özersay'ın devre dışı bırakılmış olması" nedeniyle hükûmetten çekilme kararı aldı, Parti Başkanı Yenal Senin, kararın müsebbibi olarak Ersin Tatar'ı gösterdi.[3] Hükûmetten çekilme kararının ardından Özersay, "Cumhurbaşkanı adayları, nasıl devletin kurumunu yok sayar? Nasıl bir koalisyon ortağının iradesi yok sayılır? Kıbrıs Türk halkının iradesi nasıl yok sayılır?" açıklamasında bulundu.[4] Tatar ise yaptığı açıklamada çekilme kararını doğru bulmadığını, Maraş kararını kesinleştirdiğinde Özersay'ı arayıp ilettiğini ve devre dışı bırakma iddiasının gerçeği yansıtmadığını ifade etti.[5]

Hükûmet meclisteki çoğunluk desteğini kaybetse de, Tatar Cumhurbaşkanı Akıncı'ya hükûmetin istifasını sunmadığı, mecliste de güvensizlik önergesi oylanmadığı için hükûmet hukuken görevde kaldı.

Ersin Tatar'ın Cumhurbaşkanı olması

Cumhurbaşkanlığı seçiminin 18 Ekim'de gerçekleşen ikinci turunda cumhurbaşkanı seçilen Ersin Tatar, 19 Ekim 2020 tarihinde Yüksek Seçim Kurulundan seçim tutanağını aldı ve üç gün içerisinde Başbakanlık ile Cumhurbaşkanlığı arasında tercih yapması talep edildi.[6] 21 Ekim tarihinde Tatar, kendisinin UBP genel başkanlığının düşmesinin ardından kurultay yapılacağını ve bu kurultayda yeni bir genel başkan seçileceğini, bu genel başkana hükûmeti kurma görevi vereceğini, ancak bu gerçekleşene kadar Cumhurbaşkanı sıfatıyla Bakanlar Kurulu toplantılarına başkanlık edeceğini söyledi, "Yeni hükümet kurulana kadar, mevcut hükümet görev başındadır." ifadesini kullandı.[7] Böylece Tatar yerine Başkanlığa vekâlet edecek birini görevlendirmedi.[8]

23 Ekim günü Tatar'ın Cumhurbaşkanlığını devralmasıyla Başbakanlık makamı pratikte boşaldı ve hukuki olarak belirsiz bir durum oluştu. Kıbrıs Türk Barolar Birliği Başkanı Hasan Esendağlı'nın da aralarında bulunduğu muhtelif hukukçular Tatar'ın Cumhurbaşkanı olmasıyla birlikte Başbakanlık makamının boşaldığını, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası gereği başbakanın yokluğunda Bakanlar Kurulunun da var olamayacağını, dolayısıyla ülkede hükûmetin hukuki olarak ortadan kalktığını ifade etti.[8]

Cumhurbaşkanı Tatar, 25 Ekim günü konuyla ilgili açıklamasında "Ben birine şimdi vekalet versem, hukukçular diyor ki Başbakanlığın düştüğü gün -ki düştü-, vekaletin yoktur. Yani Başbakan değilsin, kimin vekaletini kime veriyorsun. Orası boştur. Ben de dedim ki mademki Cumhurbaşkanının Bakanlar Kurulu’na başkanlık etme yetkisi var her zaman, ben de düne kadar Başbakandım, bundan daha mantıklı ne olabilir." dedi.[9]

26 Ekim günü hükûmetin durumu, mecliste gerçekleşen oturumda değerlendirildi. Ana muhalefet lideri, Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Başkanı Tufan Erhürman, Tatar'a Cumhurbaşkanı olmadan vekâleti bir bakana bırakması gerektiğini ifade ettiklerini, bunu yapmamasıyla birlikte Bakanlar Kurulunun da Tatar'ın Cumhurbaşkanı olmasıyla ortadan kalktığını ve yasal olarak toplanamayacağını söyledi.[10]

Ulusal Birlik Partisi kurultayı

7 Kasım 2020 tarihinde gerçekleşecek UBP Kurultayı'nın ardından Ulusal Birlik partisi Genel Başkan Vekili Ersan Saner'in görevi yeni seçilen Başkan'a bırakması bekleniyordu. Ancak ikinci tura kalan Faiz Sucuoğlu ve Hasan Taçoy'un adaylıktan çekilmesiyle, yeniden düzenlenecek olağanüstü kurultaya Ersan Saner'in tek aday olarak girmesi, 10 ay sonra düzenlenecek olağan kurultaya kadar Ersan Saner'in parti başkanlığına devam etmesi, böylece hükûmeti kurarak Başbakanlık yapması kararı alındı. Bu süreçte özellikle Faiz Sucuoğlu'nun dış baskı gördüğü iddiası Kıbrıs Türk basınında yer aldı.[11] Böylece seçimli kurultayın 10 ay sonra tekrar gerçekleştirilmesi konusunda anlaşıldı.[12]

Hükümetin kurulma süreci

Cumhurbaşkanı Ersin Tatar tarafından 7 Kasım 2020 tarihinde hükûmeti kurma görevi Ulusal Birlik partisi Genel Başkan Vekili Ersan Saner'e verildi.[13] Ersan Saner, diğer siyasi partilerle 14 gün süren temaslar sonucunda hükûmeti kuramayarak 21 Kasım 2020 tarihinde görevi iade etti.[14] 21 Kasım 2020 tarihinde hükûmeti kurma görevi verilen Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Başkanı Tufan Erhürman'ın da 3 Aralık 2020 tarihinde hükûmeti kuramayıp görevi iade etmesi üzerine Cumhurbaşkanı Ersin Tatar tarafından 7 Aralık 2020 tarihinde Ersan Saner ikinci kez hükûmeti kurmakla görevlendirildi.[15] 8 Aralık 2020 tarihinde Ulusal Birlik Partisi - Demokrat Parti - Yeniden Doğuş Partisi Koalisyon Hükûmeti protokolü imzalandı.[16] 9 Aralık 2020 tarihinde bakanlar kurulu listesi Cumhurbaşkanı Ersin Tatar tarafından onaylanınca KKTC hükûmet krizi sona erdi.[17]

Kaynakça

  1. ^ "Halkın Partisi hükümetten çekilme kararı aldı!". Kıbrıs Postası. 6 Ekim 2020. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  2. ^ "Tatar'a yüklenen Kudret Özersay'dan Maraş açıklaması: "Bu Maraş'ın açılması değil, Maraş'a dair açıklamadır"". Kıbrıs Postası. 6 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  3. ^ "Yenal Senin HP'nin hükümetten çekildiğini doğruladı: "Hükümetin bozulma sebebi Ersin Tatar'dır"". Kıbrıs Postası. 6 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  4. ^ "Özersay Genç Tv'de açıkladı: "Koalisyon ortağının iradesi yok sayıldı"". 6 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  5. ^ "Tatar: "Hayırlı olmasını dilerim"". Yenidüzen. 6 Ekim 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2020. 
  6. ^ "Tatar tutanağı aldı, tercih yapacak". Yenidüzen. 19 Ekim 2020. 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  7. ^ "Tatar: Yeni genel başkan seçilip, hükümet kurulana kadar Bakanlar Kurulu'na ben başkanlık edeceğim". BRT. 21 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  8. ^ a b Alasya, Fehime (27 Ekim 2020). ""Başbakan yok, Bakanlar Kurulu yok hükmünde"". Yenidüzen. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2020. 
  9. ^ "'En yakınlarım, kazanamazsın dedi"". Yenidüzen. 25 Ekim 2020. 29 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  10. ^ "Genel Kurul'da seçim ve hükümetin durumu konuşuldu". Kıbrıs Genç TV. 26 Ekim 2020. 1 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2020. 
  11. ^ "UBP'de 'şok' gelişme". Diyalog. 6 Kasım 2020. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
  12. ^ "Kurultay 10 Ay Ertelendi, Başkanlığa Saner Vekalet Edecek". Haber Kıbrıs. 5 Kasım 2020. 5 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
  13. ^ "KKTC'de Cumhurbaşkanı Tatar hükümet kurma görevini Saner'e verdi". Hürriyet. 7 Kasım 2020. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2020. 
  14. ^ "KKTC'de Saner hükümet kurma görevini Cumhurbaşkanı Tatar'a iade etti". Anadolu Ajansı. 21 Kasım 2020. 21 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Kasım 2020. 
  15. ^ "KKTC Cumhurbaşkanı Tatar hükümet kurma görevini yeniden Saner'e verdi". Anadolu Ajansı. 7 Aralık 2020. 7 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
  16. ^ "KKTC'de 'UBP-DP-YDP koalisyon hükümeti' protokolü imzalandı". Anadolu Ajansı. 8 Aralık 2020. 8 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020. 
  17. ^ "KKTC'de Ulusal Birlik Partisi, Demokrat Parti ve Yeniden Doğuş Partisi koalisyon hükümeti kuruldu". Anadolu Ajansı. 9 Aralık 2020. 9 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Maraş, Kıbrıs</span> Kıbrısın Gazimağusa şehrinde bulunan mahalle

Maraş veya Varoşa, Gazimağusa şehrinde bulunan bölge. Kıbrıs'ın en ünlü bölgesiydi. 1974 Kıbrıs Harekâtı'nda Kıbrıslı Rumlardan oluşan nüfusu tarafından terk edilen bölge, harekât sonrası askerî kontrolde kalmış, büyük bir kısmı yerleşim ve iskana kapatılmıştı. Yeşil Hat'ın hemen kuzeyinde yer alan Maraş sahil şeridi 8 Ekim 2020'de yeniden kullanıma açıldı.

<span class="mw-page-title-main">2009 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti genel seçimleri</span> Cumhuriyet Meclisi 7. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

2009 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti genel seçimleri, sadece Türkiye tarafından tanınan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 19 Nisan 2009 tarihinde gerçekleşen parlamento seçimleridir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Kabinesi</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu, KKTC Hükûmeti ya da Kabine, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Başbakan'ın başkanlık ettiği ve tüm bakanların bir araya gelip kararlar aldığı kuruldur.

<span class="mw-page-title-main">Tahsin Ertuğruloğlu</span>

Tahsin Ertuğruloğlu, Kıbrıs Türkü siyasetçi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">İrsen Küçük</span> 7. KKTC başbakanı

İrsen Küçük, Kıbrıs Türkü siyasetçi. 2010-13 yılları arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Ersin Tatar</span> 5. KKTC cumhurbaşkanı

Ersin Tatar, Kıbrıslı Türk iktisatçı, siyasetçi ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı. 22 Mayıs 2019'dan 23 Ekim 2020'ye Kadar Tatar Hükümeti'nde Başbakanlık görevini üstlendi. 2018-2020 yılları arasında Ulusal Birlik Partisi Genel Başkanlığı görevini yürütmüştür. Bundan önce 2009-2013 yılları arasında Maliye Bakanı olarak görev aldı. 2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimine Ulusal Birlik Partisinin adayı olarak katılmış ve 18 Ekim 2020 tarihinde yapılan ikinci tur seçiminde cumhurbaşkanı seçilmiştir.

Hasan Taçoy, Kıbrıs Türkü siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Halkın Partisi</span> Kuzey Kıbrısta bir siyasi parti

Halkın Partisi (HP), Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde faaliyet gösteren siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi</span> KKTCnin 5. cumhurbaşkanını belirleyen seçim

2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 2020-2025 yılları arasında görev yapacak olan cumhurbaşkanını belirlemek amacıyla ilk turu 11 Ekim 2020'de düzenlenen, ikinci turu 18 Ekim 2020'de düzenlenen seçim. İlk turu Anayasa değişikliği referandumuyla aynı gün düzenlendi. Esasen 26 Nisan 2020'de düzenlenmesi planlanan seçim, COVID-19 pandemisi nedeniyle 11 Ekim 2020 tarihine ertelendi. Seçim sonucunda %51,7'lik oy oranıyla Başbakan Ersin Tatar cumhurbaşkanı seçildi.

Fikri Ataoğlu, Kıbrıslı Türk siyasetçidir.

Hamza Ersan Saner, 2020-2021 yılları arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin 24'üncü hükûmetinde başbakanlık yapmış Kıbrıs Türkü eski politikacı.

1. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükûmeti veya 2. Konuk Hükûmeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde 13 Aralık 1983 - 19 Temmuz 1985 tarihleri arasında görev yapan hükûmettir. Hükûmetin başbakanlığını, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ilanı sonrası Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş tarafından hükûmeti kurmakla görevlendirilen Nejat Konuk yapmaktaydı. Geçici bir hükûmet sıfatıyla kurulan hükûmetin resmî amacı "tarafsız ve yansız bir yönetim altında halkı seçimlere hazırlamak ve genel seçimleri olanaklar ölçüsünde en kısa zamanda gerçekleştirmek" idi. Bununla birlikte kabine üyelerinde Ulusal Birlik Partisi'ne ağırlık verildiğinden bir UBP hükûmeti olarak değerlendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Erhürman Hükûmeti</span>

22. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükûmeti veya Erhürman Hükûmeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Cumhuriyetçi Türk Partisi Genel Başkanı Tufan Erhürman'ın başbakanlığında; Halkın Partisi, Toplumcu Demokrasi Partisi ve Demokrat Parti ile 2 Şubat 2018 tarihinde kurulan hükûmettir. Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın 2018 erken genel seçimlerinin ardından oluşan dörtlü koalisyonu onaylamasıyla göreve başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Faiz Sucuoğlu</span> 15. KKTC başbakanı

Faiz Sucuoğlu, 2021-2022 yılları arasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde başbakanlık yapmış Kıbrıs Türkü doktor ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Salih Miroğlu</span>

Salih Miroğlu KKTC'li siyasetçi ve hekim.

<span class="mw-page-title-main">Tatar Hükûmeti</span>

23. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükûmeti veya Tatar Hükûmeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Ulusal Birlik Partisi Genel Başkanı Ersin Tatar'ın başbakanlığında; Halkın Partisi ile 22 Mayıs 2019 tarihinde kurulan hükûmettir. Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı'nın 2018 erken genel seçimlerinin ardından oluşan dörtlü koalisyonun istifasının ardından görevlendirdiği Ersin Tatar tarafından oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Saner Hükûmeti</span>

24. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükûmeti veya Saner Hükûmeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Ulusal Birlik Partisi Genel Başkan Vekili Ersan Saner'in başbakanlığında; Demokrat Parti ve Yeniden Doğuş Partisi desteği ile 9 Aralık 2020 tarihinde kurulan azınlık hükûmetidir. Cumhurbaşkanı Ersin Tatar'ın 2018 erken genel seçimlerinin ardından oluşan UBP-HP hükûmetinden Halkın Partisinin çekilmesi ve Başbakan olan kendisinin Cumhurbaşkanı olmasıyla hükûmetin sona ermesinin ardından görevlendirdiği Ersan Saner tarafından oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti genel seçimleri</span> Cumhuriyet Meclisi 10. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

2022 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti genel seçimleri, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Cumhuriyet Meclisi'ndeki 50 milletvekilini belirlemek için yapılan erken seçimdir. 23 Ocak 2022 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Sonuçlar açıklandığında Lefkoşa ilçesi adına 16, Gazimağusa ilçesi adına 13, Girne ilçesi adına 11, İskele ilçesi adına 5, Güzelyurt ilçesi adına 3 ve Lefke ilçesi adına 2 milletvekili seçilmiştir.

27. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükûmeti veya 3. Sucuoğlu Hükûmeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Ulusal Birlik Partisi Genel Başkanı Faiz Sucuoğlu'nun başbakanlığında; Demokrat Parti ve Yeniden Doğuş Partisi desteği ile 25 Nisan 2022 tarihinde kurulan hükûmettir. Hükûmet 30 Nisan 2022'de Başbakan Faiz Sucuğolu'nun istifası ile çöktü ve 12 Mayıs 2022'de İçişleri Bakanı Ünal Üstel'in yeni hükûmeti kurmasına kadar bakıcı hükûmet olarak görev yaptı.

28. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükûmeti veya Üstel Hükûmeti, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde İçişleri Bakanı Ünal Üstel'in başbakanlığında; Demokrat Parti ve Yeniden Doğuş Partisi desteği ile 12 Mayıs 2022 tarihinde kurulan hükûmettir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.