İçeriğe atla

2020 El Salvador siyasî krizi

2020 El Salvador siyasî krizi
Yasama Meclisi'nde askerler
Tarih 9 Şubat 2020 (4 yıl önce) (2020-02-09)
Yer El Salvador
Hedef Amerika Birleşik Devletleri'nden 109 milyon dolarlık kredi için onay almak
Yöntem Yasama Meclisi'ne asker girişi
Sonuç
  • Nayib Bukele'ye destek ve muhalefet gösterileri
  • Yüksek Mahkeme'nin vazgeçme kararı
Taraflar
  • Silahlı Kuvvetler
  • Ulusal Sivil Polis

Hükûmet:

  • GANA
  • CD
  • NI

Muhalefet:

Öne çıkan kişiler
Mario Ponce

2020 El Salvador siyasi krizi (El Salvador'da yaygın olarak 9F[1][2] veya İspanyolca: El Bukelazo olarak anılır),[3] 9 Şubat 2020 tarihinde El Salvador'da gerçekleşen bir olaydır. Siyasî kriz sırasında El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, ülkenin güvenlik planı için Amerika Birleşik Devletlerin'den gelen 109 milyon dolarlık kredi talebini siyasetçilere zorla onaylatmak amacıyla Salvador Ordusu'ndan 40 askeri Yasama Meclisi binasına göndermiştir.

Olay, yabancı hükûmetler, siyasî muhalefet ve insan hakları örgütleri tarafından kınanmış ve 1992 yılında El Salvador İç Savaşı'nın sona ermesinden bu yana ülkede yaşanan ilk büyük siyasî kriz kabul edilerek darbe girişimi olarak anılmıştır.[4]

Arka plan

2020'nin başlarında El Salvador Devlet Başkanı Nayib Bukele, Bölgesel Kontrol Planı kapsamında kolluk kuvvetlerinin finansmanı için Orta Amerika Ekonomik Entegrasyon Bankası'ndan 109 milyon dolarlık bir kredi almak istedi.[5][6][7] Plan, Ulusal Sivil Polis'e ayrılan fonun artırılıp çetelerle şiddetli bir şekilde yüzleşerek sokak suçlarının azaltılmasını hedefliyordu.[8] Bukele'nin kolluk kuvvetleriyle ilgili önceki politikalarında polis güçlerinin askerîleşmesinin artması sebebiyle bu plan, muhalefet partilerinin, özellikle de sağcı Milliyetçi Cumhuriyetçi İttifak (ARENA) ve solcu Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin (FMLN) direnişiyle karşılandı.[9]

Bukele'nin 2019 seçiminde yarıştığı siyasî parti olan Ulusal Birlik Büyük İttifakı (GANA) da yeni kurulan merkez sağ siyasî partisi Nuevas Ideas (NI) da Yasama Meclisi'nde çoğunluğa sahip değildi; çoğunluk ARENA ve FMLN partilerindeydi. Bukele, seçim kampanyası sırasında çete şiddeti ve yolsuzlukla mücadele edeceğine söz verdi.[8] ARENA ve FMLN, fonların nereye tahsis edileceği konusunda daha fazla şeffaflık talep ettikleri için Bukele'nin kredi talebini onaylamayı reddetti; Bukele ise bu reddi kabul etmedi.[10] Müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı ve bu durum Ocak 2020'nin sonlarında Yasama Meclisi'nde etkin bir çıkmaza yol açtı.[10]

Kriz

Bukele, 6 Şubat'ta El Salvador Anayasası'nın 167. maddesini devreye sokarak Bakanlar Konseyi'ni 9 Şubat'ta Yasama Meclisi'nde toplanmaya çağırdı ve kredi oylaması için bir oturum düzenledi.[11][12] Bu madde, ulusal acil durum hallerinde Bakanlar Konseyi'nin olağanüstü oturum düzenlemesini öngörmekteydi.[13][14] Yasama Meclisi'nin oy kullanan üyelerinin yarısından azı oturuma katıldı.[12] Yasama Meclisi'ndeki toplantıdan saatler önce Bukele, elli üst düzey askerî yetkiliyle bir araya geldi ve toplantı sırasında askerleri Yasama Meclisi'ne göndermeyi tartıştı.[15] Askeri yetkililer, Bukele'nin bunu planladığını bir gün önceden zaten biliyorlardı.[15]

Yasama Meclisi Mavi Odası

9 Şubat'ta Bukele, Yasama Meclisi'nin toplandığı Mavi Oda'ya 40 asker eşliğinde zorla girdi ve Meclis Başkanı Mario Ponce'un koltuğuna oturdu.[8][11][13] "Durumu kimin kontrol ettiği açık ve kararı Tanrı'nın ellerine bırakacağız," dedi ve dua etmeye başladı.[4][11][13] Birkaç dakika sonra binadan çıkarak destekçilerine hitap etti ve Tanrı'nın ona sabırlı olmasını söylediğini iddia etti.[4] Ayrıca, "Bu aşağılıklara bir hafta veriyoruz ve eğer o zamana kadar planı onaylamazlarsa, onları yeniden toplarız," diyerek politikacılara kredi talebini onaylamaları gerektiğine atıfta bulundu.[4][6]

Sonrası ve yerel tepkiler

Bukele'nin askerî eylemini protesto eden küçük gösteriler, ağırlıklı olarak San Salvador'daki El Salvador Üniversitesi'nde bildirildi.[16] Buna karşılık, birçok Salvadorlu sosyal medyada Bukele'yi destekledi ve onun suç ve çete şiddetine karşı sert tavrını övdü.[4] 16 Şubat'ta bir grup destekçi, kredinin onaylanması talebiyle Yasama Meclisi'nin önünde protesto düzenledi.[17]

Olaydan sonraki gün milletvekilleri Bukele'nin eylemini kınadı.[4] Ponce, "Yasama organına silah zoruyla yanıt veremeyiz" dedi ve olayı darbe girişimi olarak nitelendirdi.[4] Darbe düzenlemek ve diktatörlük yetkileriyle hareket etmekle suçlanan Bukele, "Eğer bir diktatör olsaydım, her şeyi kontrol altına alırdım" dedi.[4][12] Hükûmet, yaklaşık 50.000 destekçinin bulunduğunu iddia ederken, yerel medya bu rakamı 5.000 olarak bildirdi.[4][12] O gün ülkede cinayet işlenmedi ve Bukele, bunu politikalarının etkili olduğunun kanıtı olarak gösterdi.[4] Bukele daha sonra şu şekilde tweet attı: "Eğer milletvekilleri katılmazsa anayasal düzeni bozmuş olacaklar ve halk Anayasa'nın 87. Maddesini uygulama gücüne sahip olacak."[18] Madde 87, halkın anayasal düzeni yeniden kurmak için ayaklanma başlatmasına izin veriyordu.[19]

ARENA ve FMLN, olayı ulusal bir lider veya grubun yasaların veya anayasanın izin verdiğinden daha fazla kontrolü ele geçirdiği bir kendi kendine darbe girişimi olarak kınadı ve Amerikan Devletleri Örgütü'nün müdahale etmesi çağrısında bulundu.[12][20] O dönemde Yasama Meclisi'nin tek bağımsız milletvekili olan Leonardo Bonilla, "Yani bize tüfekle oy mu kullandıracaklar? ... Bu bir demokrasinin işleyiş şekli değil" dedi.[11][21] Milliyetçi Cumhuriyetçi İttifak'tan siyasetçi Felissa Cristales, "Hiçbir Salvadorlu buna destek veremez; El Salvador, demokrasinin kanla kazanıldığı bir ülkedir" dedi.[2] FMLN liderliği, El Salvador Polis Şefi Mauricio Arriaza Chicas'ı siyasetçileri ve ailelerini taciz etmek için askerleri ve memurları görevlendirmekle suçladı.[22] FMLN ayrıca, 9 Şubat olaylarıyla ilgili olarak Milli Savunma Bakanı René Merino Monroy ve Adalet ve Kamu Güvenliği Bakanı Rogelio Eduardo Rivas Polanco ile bir soruşturma yapmayı planladıklarını açıkladı.[23] 21 Ağustos 2020'de Merino Monroy, Yasama Meclisi'ne çağrıldı ve meclise askerlerin kim tarafından gönderildiği soruldu, ancak Merino Monroy yanıt vermeyi reddetti.[24][25] El Salvador Başkan Yardımcısı Félix Ulloa, Mart 2021'de Jorge Ramos ile yaptığı bir röportajda, askerlerin yasama organına girmesinin bir "hata" olduğunu ve bunun gerekli olmadığını belirtti.[26]

El Salvador Yüksek Mahkemesi, Devlet Başkanı'nın Yasama Meclisi'ni toplantıya çağırmasını yasakladı ve Savunma Bakanlığı da dâhil olmak üzere tüm kamu güçlerinin Anayasa tarafından izin verilenler dışında işlevler üstlenmesini yasakladı.[11][27] Bukele bu karardan memnun kalmadığını dile getirdi ve "sistem kendini koruyor" dedi, ancak Yüksek Mahkeme'nin emrine uydu.[27]

24 Şubat'ta El Salvador Piskoposluk Konferansı Başkanı ve San Salvador Başpiskoposu Monsenyör José Luis Escobar Alas, halkı "karşılıklı saldırıların tonunu düşürmeye" çağırdı ve ekledi: "Bu şekilde ilerleyemeyiz çünkü sonunda zarar gören halk olur. Yeni bir çatışmayı önlemek için birbirimize karşı saldırganlığımızı azaltmalıyız." Bu çağrı Salvador İç Savaşı'na atıfta bulunuyordu.[28]

Uluslararası tepkiler

Amerika Birleşik Devletleri Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, Bukele'nin eylemlerinin "kabul edilemez" olduğunu ve "o ülkenin demokratik kurumlarının güçler ayrılığını ihlal ettiğini" belirtti.[27] ABD'nin El Salvador Büyükelçisi Ronald D. Johnson, Bukele'nin eylemlerini kınadı ancak sabır çağrılarını destekledi.[11]

Uluslararası Af Örgütü'nün Amerika Kıtası Direktörü Erika Guevara Rosas, ordu ve polisi kınadı ve olayın ülkedeki insan haklarının geleceği için ne anlama gelebileceği konusunda endişelerini dile getirdi.[29] Birleşmiş Milletler Sisteminin El Salvador'daki mukim koordinatörü Birgit Gerstenberg, "El Salvador önemli başarılar elde etti ve diyalog yoluyla tüm ülke için faydalı anlaşmalara ulaşma yollarını derinleştirerek demokrasisini ve hukukun üstünlüğünü pekiştiriyor; diyalog ruhunun her zaman galip geleceğine güveniyoruz" dedi.[29]

Kriz sonrası etkiler

Kriz, çeşitli örgütler ve siyaset bilimciler tarafından El Salvador'da demokrasinin geleceğini tehlikeye atan bir demokratik gerileme örneği olarak gösterildi.[30][31][32][33] Hem Milliyetçi Cumhuriyetçi İttifak hem de Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi, askerlerin meclise girişini Ocak 2021'de ABD Kongresi'ne yapılan saldırıya benzetti.[34][35] Ulusal Birlik Büyük İttifakı, ABD Kongre Binası'na yapılan saldırı ile Meclise asker gönderilmesi arasında geçerli bir karşılaştırma olmadığını belirtti.[35] Bukele'nin meclise askeri göndermesi ve COVID-19 pandemisi sırasında yaptığı sonraki eylemler, birçok Bukele muhalifinin onu otoriter ve diktatör olarak nitelendirmesine yol açtı.[1][4][20][36]

Birçok kaynak ve siyasetçi bu olayı darbe veya kendi kendine darbe girişimi olarak nitelendirdi.[2][4][12][20][37] 9F'den önce El Salvador tarihindeki son başarılı darbe, Başkan Carlos Humberto Romero'yu deviren ve El Salvador İç Savaşı'nı başlatan 15 Ekim 1979 darbesiydi.[38][39]

Kaynakça

  1. ^ a b Amaya, Alba Miriam (8 Şubat 2021). "El Impacto del 9F en la Cultura Democrática de El Salvador" [9F'nin El Salvador'un Demokratik Kültürüne Etkisi]. DW (İspanyolca). 8 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  2. ^ a b c McDonnell, Patrick J.; Renderos, Alexander (28 Şubat 2020). "Is El Salvador's Millennial President a Reformer or an Autocrat?". LA Times (İngilizce). 5 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  3. ^ Peña, Juan (3 Şubat 2024). "El Salvador: The Results from Nayib Bukele's First Term". Voz Media (İngilizce). 20 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2024. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l "El Salvador Parliament Denounces President's 'Attempted Coup'". BBC News (İngilizce). 11 Şubat 2020. 5 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  5. ^ Brigida, Anna-Cat (10 Şubat 2020). "Constitutional crisis in El Salvador over Bukele's security plan". AlJazeera (İngilizce). 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  6. ^ a b "Crisis en El Salvador: Cuáles son los Motivos de la Fuerte Tensión entre el Presidente Nayib Bukele y el Congreso" [El Salvador'daki Kriz: Başkan Nayib Bukele ile Kongre Arasındaki Büyük Gerginliğin Sebepleri Nelerdir?]. BBC News (İspanyolca). 10 Şubat 2020. 5 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  7. ^ Agren, David (16 Şubat 2020). "Nayib Bukele's Military Stunt Raises Alarming Memories in El Salvador". The Guardian (İngilizce). 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021. 
  8. ^ a b c "Heavily-Armed Police and Soldiers Enter El Salvador Parliament". BBC News (İngilizce). 10 Şubat 2020. 10 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  9. ^ Papadovassilakis, Alex (5 Ağustos 2019). "El Salvador's Peaceful Month Not Due to Bukele Security Plan". Insight Crime (İngilizce). 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  10. ^ a b "El Salvador: Ejecutivo y Legislativo Enfrentados por Préstamo" [El Salvador: Yürütme ve Yasama Kredileri]. DW (İspanyolca). 8 Şubat 2020. 15 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  11. ^ a b c d e f Vivanco, José Miguel (14 Şubat 2020). "President Bukele, Brute Force Is Not the Way Forward for El Salvador". İnsan Hakları İzleme Örgütü (İngilizce). 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  12. ^ a b c d e f García, Jacobo (10 Şubat 2020). "Si Fuera un Dictador Habría Tomado el Control de Todo el Gobierno Anoche" [Diktatör olsaydım her şeyin kontrolünü ele alırdım]. El País (İspanyolca). 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  13. ^ a b c Maldonado, Carlos Salinas (10 Şubat 2020). "Bukele se enfrenta al Parlamento de El Salvador y genera una crisis constitucional". El País (İspanyolca). ISSN 1134-6582. 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2021. 
  14. ^ "El Salvador's Constitution of 1983 with Amendments through 2014" (PDF). ConstituteProject.org (İngilizce). Oxford University Press. s. 42. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021. 
  15. ^ a b Beltrán, Jorge (4 Mart 2021). "Más de 50 Jefes Militares se Reunieron para Planear el Asalto a la Asamblea Legislativa el 9F" [50'den fazla subay, 9F'deki Yasama Meclisine Saldırıyı Planlamak İçin Bir araya Geldi]. El Salvador.com (İspanyolca). 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2021. 
  16. ^ "Débiles Protestas contra la Actuación de Bukele en el Congreso Salvadoreño" [Salvador Kongresi'nde Bukele'nin Eylemine Karşı Zayıf Protestolar]. Agencia EFE (İspanyolca). 13 Şubat 2020. 5 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  17. ^ "El Salvador: Simpatizantes de Bukele Protestan frente a Parlamento" [El Salvador: Bukele Sempatizanları Parlamento Önünde Protesto Yaptı]. DW (İspanyolca). 16 Şubat 2020. 20 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  18. ^ Bukele, Nayib (7 Şubat 2020). "Bukele's Tweet Regarding Deputies and Article 87". Twitter (İspanyolca). 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021. 
  19. ^ "El Salvador's Constitution of 1983 with Amendments through 2014" (PDF). ConstituteProject.org (İngilizce). Oxford University Press. s. 23. 9 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021. 
  20. ^ a b c "El Salvador: Oposición Señala de "Irresponsable" a Bukele y Denuncia "autogolpe"" [El Salvador: Muhalefet, Bukele'ye "Sorumsuz" Sinyali Verdi ve "Kendi Kendine Darbeyi" Kınadı]. DW (İspanyolca). 9 Şubat 2020. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  21. ^ Ortiz, Wilfredo (10 Şubat 2020). "Diputado Dice «¿A Caso con el Fusil en la Cabeza nos van a Hacer Votar?»" [Milletvekili "Yani Kafamıza Silah Dayayarak Bize Oy mu Kullandıracaklar?"]. El Clarinero (İspanyolca). 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  22. ^ Villarroel, Gabriela (13 Şubat 2020). "FMLN Recopila Denuncias por Persecución contra Diputados" [FMLN Milletvekillerine Yönelik Zulüm Şikayetlerini Topluyor]. El Mundo (İspanyolca). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  23. ^ Villarroel, Gabriela (14 Şubat 2020). "FMLN Pide Interpelar a Rivas y Merino, ARENA aún Evalúa" [FMLN, Rivas ve Merinos'u Sorguluyor, ARENA Hala Değerlendiriyor]. El Mundo (İspanyolca). 22 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  24. ^ Velásquez, Eugenia (21 Ağustos 2020). "Finaliza: Ministro de Defensa se Rehúsó Revelar Quién le Ordenó Militarizar la Asamblea el 9 de Febrero" [Kesinleşti: Savunma Bakanı, 9 Şubat'ta Meclisi Militarize Etmesi Emrini Kimin Verdiğini Açıklamayı Reddetti]. El Salvador.com (İspanyolca). 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  25. ^ Avelar, Ricardo (22 Ağustos 2020). "5 Momentos clave de la Interpelación del Ministro de Defensa, Merino Monroy" [Savunma Bakanı Merino Monroy'un Gensorunda 5 Önemli An]. El Salvador.com (İspanyolca). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  26. ^ Alas, L. (8 Mart 2021). "Félix Ulloa Admite a Jorge Ramos "Error" el 9F: Los Militares "No Tenían Necesidad de Entrar" a la Asamblea" [Félix Ulloa, Jorge Ramos'un 9F'nin "Hatasını" İtiraf Etti: Askerlerin Meclise "Girmelerine Gerek Yoktu"]. El Salvador.com (İspanyolca). 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  27. ^ a b c "EE. UU. Considera "Inaceptable" Ingreso de Tropas al Congreso de El Salvador" [ABD, El Salvador Kongresi'ne Asker Girişini "Kabul Edilemez" Olarak Değerlendiriyor]. DW (İspanyolca). 12 Şubat 2020. 26 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  28. ^ "La Iglesia Llama a "Bajar el Tono" ante la Crisis Política en El Salvador para Evitar un Nuevo Conflicto" [Kilise, El Salvador'daki Siyasi Kriz Karşısında Yeni Bir Çatışmayı Önlemek İçin "Tonunu Azaltın" Çağrısında Bulundu]. Europa Press. 24 Şubat 2020. 5 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  29. ^ a b "El Salvador: Bukele Pide Calma Luego de Llamar a la Insurrección" [El Salvador: Bukele Ayaklanma Çağrısının Ardından Sükunet Çağrısında Bulundu]. DW (İspanyolca). 10 Şubat 2021. 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  30. ^ Renteria, Nelson (10 Şubat 2020). "El Salvador President's Power Play Stokes Democracy Concerns". Reuters (İngilizce). 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  31. ^ "Freedom in the World 2021 – El Salvador". Freedom House (İngilizce). 2021. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  32. ^ Navia, Patricio, and Perelló, Lucas (1 Mart 2021). "It's Not Just El Salvador. Democracies Are Weakening Across Central America". Americas Quarterly (İngilizce). 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  33. ^ Benítez, Beatriz (14 Şubat 2020). "¿Por qué El Salvador se Encuentra ante el Precipicio?" [El Salvador neden uçurumda?]. La Prensa Grafica (İspanyolca). 5 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2020. 
  34. ^ Magaña, Yolanda (7 Ocak 2021). "La Reacción en El Salvador por la Toma del Capitolio en EE.UU" [ABD'de El Salvador'da Kongre Binası'nın Ele Geçirilmesine Tepki]. El Mundo (İspanyolca). 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  35. ^ a b Alas, Saraí (7 Ocak 2021). "Partidos Comparan Ataque a Capitolio con el 9F de El Salvador, GANA Dice no hay Comparación" [Partiler Kongre Binasına Saldırıyı El Salvador'un 9F'si ile Karşılaştırıyor, GANA Karşılaştırma Olmadığını Söyledi]. El Mundo (İspanyolca). 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021. 
  36. ^ Edgell, Amanda B.; Grahn, Sandra; Lachapelle, Jean; Lührmann, Anna; Maerz, Seraphine F. (30 Haziran 2020). "An Update on Pandemic Backsliding: Democracy Four Months After the Beginning of the Covid-19 Pandemic" (PDF). 24 (İngilizce). University of Gothenburg Sprängkullsgatan: V-Dem Institute. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  37. ^ Pérez Navarrete, Marco (11 Mayıs 2020). "Autocracy in El Salvador?". OpenDemocracy (İngilizce). 10 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  38. ^ "El Salvador – The Reformist Coup of 1979". countrystudies.us (İngilizce). U.S. Library of Congress. 3 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 
  39. ^ Medina, Luis (15 Ekim 2019). "Hace 40 Años le Dieron Golpe de Estado al General Romero" [General Romero'ya Karşı Yapılan Darbenin üzerinden 40 Yıl Geçti]. Diario El Pueblo (İspanyolca). 28 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">El Salvador</span> Orta Amerikada bulunan bir ülke

El Salvador, Orta Amerika'da yer alan yaklaşık 6,9 milyonluk nüfusa sahip bir ülkedir. Ülke, batıda Guatemala'ya, kuzey ve doğuda Honduras'a komşudur. Güneyinde Büyük Okyanus bulunur.

<span class="mw-page-title-main">1973 Şili Darbesi</span> 29. Şili devlet başkanı Salvador Allendenin devrilmesiyle sonuçlanan askeri bir darbe

1973 Şili Darbesi, 11 Eylül 1973 tarihinde sosyalist Başkan Salvador Allende'nin devrilip, General Pinochet'in iktidara geldiği askerî darbedir. Bu darbeyle dünyanın seçimle başa gelmiş ilk sosyalist hükûmeti devrilmiş ve yerine 17 yıl sürecek bir diktatörlük kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mauricio Funes</span> eski El Salvador Devlet Başkanı

Carlos Mauricio Funes Cartagena, eski El Salvador Devlet Başkanıdır. 2009 başkanlık seçimini solcu siyasi parti FMLN adayı olarak kazandı ve 1 Haziran 2009'da göreve başladı.

<span class="mw-page-title-main">El Salvador bayrağı</span> Ulusal bayrak

El Salvador bayrağı, El Salvador devletinin resmi ulusal bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Salvador Sánchez Cerén</span>

Salvador Sánchez Cerén, 2014-2019 yılları arası El Salvador Devlet Başkanı olmuştur. Daha önce 2009-2014 Başkan Yardımcısı olarak görev yapan bir politikacıdır. 2014 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, solcu Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi (FMLN) adayı olarak yarıştı ve Cumhurbaşkanı olarak seçildi. 1 Haziran 2014 tarihinde göreve başladı.

<span class="mw-page-title-main">Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi</span>

Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi, El Salvador'da iki büyük siyasi partiden biridir. 10 Ekim 1980 tarihinde Farabundo Martí Halk Kurtuluş Kuvvetleri (FPL), Halk Devrimci Ordusu (ERP), Ulusal Direniş (RN), Salvador Komünist Partisi (PCS) ve Orta Amerika Devrimci İşçi Partisi (PRTC) olmak üzere beş solcu gerilla örgütünün birleşmesiyle kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">CONCACAF Şampiyonlar Kupası şampiyonluğu kazanan teknik direktörler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

CONCACAF tarafından düzenlenen CONCACAF Şampiyonlar Ligi, 1962'de düzenlenmeye başlandı ve 2008-2023 yılları arasında CONCACAF Şampiyonlar Ligi adıyla gerçekleştirilmesi sonrasında eski adına döndü. 1962'deki ilk turnuvada Guadalajara, Javier de la Torre'nin teknik direktörlüğünde şampiyonluğa ulaştı. 1963, 1968, 1970, 1973 ve 1984 sezonlarında, farklı nedenlerden ötürü şampiyonlar hükmen belli oldu. 1978 sezonunda ise final aşaması oynanmadı ve üç farklı şampiyon çıktığı kabul edildi. Sonuncusu 2024 sezonunda gerçekleştirilen turnuvada şampiyonluğa, Guillermo Almada'nın teknik direktörlüğündeki Pachuca ulaştı.

<span class="mw-page-title-main">Nayib Bukele</span> Salvadorlu siyasetçi ve iş adamı

Nayib Armando Bukele Ortez, Salvadorlu siyasetçi ve iş insanı. 43. El Salvador devlet başkanı olarak bu görevi 1 Haziran 2019 tarihinden beri sürdürmektedir. 1989 yılından beri ülkenin ülkenin iki büyük siyasi partisi olan sağcı Milliyetçi Cumhuriyetçi İttifakı (ARENA) ve eskiden üyesi olduğu solcu Farabundo Martí Ulusal Kurtuluş Cephesi'nden (FMLN) birinin dışında seçilen ilk Salvadorlu devlet başkanıdır. Ayrıca 1944 yılından beri yeniden seçilen ilk Salvadorlu devlet başkanıdır.

2020 Copa del Rey finali, 118. Copa del Rey finali. 3 Nisan 2021 tarihinde Athletic Bilbao ile Real Sociedad takımları arasında, Sevilla Olimpiyat Stadyumu'nda oynanan kupa finalidir. Maçı Real Sociedad 1-0 kazanmış ve kupayı kaldırmıştır. Bu maç Copa del Rey finallerinde oynanan ilk Bask derbisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Manuel Merino</span>

Manuel Arturo Merino de Lama, 10-16 Kasım 2020 tarihleri arasında Peru'nun devlet başkanı olan Perulu bir politikacıdır. Başkan olmadan önce, 2001-2006 ve 2011-2016 dönemlerinde Kongre üyesi olarak görev yapmıştır. Son seçimde ise 2020-2021 dönemi için Tumbes seçim bölgesini temsilen Kongre üyesi seçilmiştir. Ayrıca 16 Mart - 10 Kasım 2020 tarihleri arasında Kongre Başkanı olarak görev yapmıştır. 9 Kasım 2020'de Peru Kongresi, Devlet başkanı Martín Vizcarra'yı belirsiz bir terim olan "ahlaki yetersizlik" gerekçesiyle görevden aldı. Birçok Perulu siyasi analist ve ülkedeki medya kuruluşları bunu bir darbe olarak gördü, Vizcarra'nın görevden alınması, 2020 Peru protestolarının başlamasıyla sonuçlandı. Ertesi gün, Peru Kongre Başkanı olan Merino, ülkenin anayasasına göre Peru'nun yeni Devlet başkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Yasama (Sudan)</span> Sudanın iki meclisli yasama organı

Ulusal Yasama Sudan Cumhuriyeti hükümetinin yasama organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Claudia Juana Rodríguez de Guevara</span>

Claudia Juana Rodríguez de Guevara, El Salvadorlu muhasebeci ve siyasetçi. Guevara, Orta Amerika ülkesi El Salvador'da 1 Aralık 2023-1 Haziran 2024 tarihleri arasında El Salvador'un başkan vekili olarak görev yapmıştır. 2024'te düzenlenecek genel seçimler için yapılacak seçim kampanyasına odaklanmak amacıyla Yasama Meclisi tarafından devlet başkanı Nayib Bukele'ye izin verilmesinin ardından başkanlık yetkilerini ve görevlerini üstlendi. Anayasa hukukçuları bu adım ile ülke anayasasını ihlâl edildiğini öne sürdü. Rodríguez, vekil sıfatına sahip olmasına rağmen Salvadorlu ilk kadın devlet başkanıdır.

Bölgesel Kontrol Planı, El Salvador'da devam eden çete karşıtı bir güvenlik programıdır. Program altı aşamadan ve birden altıya kadar olan aşamaların başarısız olması durumunda olası bir yedinci aşamadan oluşmaktadır. 2019 yılında El Salvador hükûmeti, Bölgesel Kontrol Planı'nın toplamda 575,2 milyon $ maliyeti olacağını tahmin etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">El Salvador'da çetelere karşı baskı</span>

El Salvador'da çetelere karşı baskı, Mart 2022'de suçlarda yaşanan artışın ardından 25-27 Mart 2022 tarihleri arasında 87 kişinin öldürülmesi üzerine yanıt olarak gerçekleşen baskınlar. El Salvador hükûmeti, ülkedeki cinayetlerdeki artıştan suç çetelerini sorumlu tutmuş ve bu durum, ülkenin yasama organının; dernek kurma ve yasal danışmanlık haklarını askıya alan, herhangi bir suçlama olmaksızın gözaltında geçirilen süreyi artıran ve kolluk kuvvetlerinin yetkilerini genişleten olağanüstü hâl ilanını onaylamasına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2021 El Salvador siyasî krizi</span> El Salvadorda siyasî kriz

2021 El Salvador siyasî krizi, 1 Mayıs 2021 tarihinde El Salvador Yasama Meclisi'nin, Nayib Bukele'nin devlet başkanlığına açıkça karşı çıkan birkaç Yüksek Mahkeme yargıcını ve El Salvador Başsavcısı'nı görevden almak için oy kullanmasıyla meydana gelen olaydır. Bu olay, muhalefet ve medya kuruluşları tarafından, Bukele'nin 2020 El Salvador siyasî krizinde Yasama Meclisi'ne asker göndermesi gibi eylemlerinde de yaşandığı gibi bu kriz de bir tür kendi kendine darbe olarak nitelendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Amerika'nın yeniden birleşmesi</span> Orta Amerikada siyasî birlik önerisi

Orta Amerika'nın yeniden birleşmesi, Orta Amerika Federal Cumhuriyeti'nin varlığı sırasında tarihsel olarak meydana gelen Orta Amerika ülkelerinin önerilen siyasî birliğidir. Avrupa Birliği'ne benzer bir diplomatik girişim olan Orta Amerika entegrasyon sürecinden farklıdır.

1 Haziran 2019'da göreve başlayan Devlet Başkanı Nayib Bukele ve hükûmetinin yönetimini değerlendirmek için, Eylül 2019'dan beri El Salvador'da kamuoyu yoklamaları yapılmaktadır. El Salvador dışında olumsuz tepkiler almasına rağmen Bukele, ülke içinde tarihinin en popüler başkanlarından biri olarak görülmekte ve onay oranları genellikle %90 civarında seyretmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Amerika Federal Cumhuriyeti</span> Orta Amerikada eski bir ülke (1823-1839/1841)

Orta Amerika Federal Cumhuriyeti, başlangıçta Orta Amerika Birleşik Eyaletleri olarak bilinen, 1823'ten 1839/1841'e kadar Orta Amerika'da varlığını sürdüren egemen bir devletti. Orta Amerika Federal Cumhuriyeti beş eyaletten oluşuyordu: Kosta Rika, El Salvador, Guatemala, Honduras ve Nikaragua, ayrıca 1835'ten 1839'a kadar bir Federal Bölge vardı. Guatemala şehri, 1834'e kadar federal cumhuriyetin başkentiydi ve o yıl federal hükûmetin merkezi San Salvador'a taşındı. Orta Amerika Federal Cumhuriyeti'nin kuzeyinde Meksika, güneyinde Büyük Kolombiya, doğusunda ise Miskito Sahili ve Britanya Hondurası bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">El Salvador Yasama Meclisi</span> El Salvador hükûmetinin yasama organı

Yasama Meclisi, El Salvador hükûmetinin yasama organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mauricio Arriaza Chicas</span>

Mauricio Antonio Arriaza Chicas, El Salvadorlu üst düzey kolluk görevlisi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.