İçeriğe atla

2019 Bakü protestoları

2019 Bakü protestoları
Polis 19 Ekim'de protestocularla karşı karşıya
Tarih 8, 19 ve 20 Ekim 2019
Yer Bakü, Azerbaycan
Hedef Siyasi tutukluların serbest bırakılması, özgür ve adil seçimler, kadına yönelik şiddetin sona ermesi, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in istifası
Yöntem Protestolar, sivil direniş
Taraflar
Azerbaycan polisi
Çevik Polis Alayı 		Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası
Diğer protestocular
Sayı
Yüzlerce (19 Ekim'de) 220 (19 Ekim'de)[1]
Gözaltılar: 19 Ekim: 60 (polis iddiası)[1] 80'den fazla (Reuters)[2]

2019 Bakü protestoları, 8, 19 ve 20 Ekim tarihlerinde Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de gerçeklen bir dizi eylemdir. 8 ve 19 Ekim'deki protestolar, muhalefet partilerinin bir ittifakı olan Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası tarafından düzenlendi ve siyasi tutukluların serbest bırakılması ve özgür ve adil seçimler yapılması için çağrılar yapıldı. Ayrıca artan işsizliğe ve ekonomik eşitsizliğe de tepki gösterildi. 19 Ekim'de tutuklananlar arasında Azerbaycan Halk Cephesi Partisi lideri Ali Karimli de vardı. 20 Ekim'de birkaç düzine kadın, aile içi şiddeti protesto etti.

Arka plan

Azerbaycan Anayasası, ilgili hükûmet organına önceden haber verdikten sonra barışçıl gösterilere izin vermesine rağmen, pratikte Azerbaycan hükûmeti bu tür meclislerin yerel belediyelerden izin almasını şart koşmaktadır.[1] Kadınların miting talepleri, önerilen bölgede çok sayıda dükkân ve restoran bulunduğu ve bu nedenle uygun olmadığı gerekçesiyle yetkililer tarafından reddedildi.[1]

Protestolar

8 Ekim'de Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası toplanma özgürlüğünü desteklemek için bir protesto düzenledi. Katılımcılar, Bakü belediye başkanının ofisi önünde toplanarak, belediye yetkililerinin Bakü'nün merkezindeki Mahsul Stadyumu'nda miting yapılmasına izin vermeme kararını protesto ettiler. Bunun yerine protestoculara Bakü'den yaklaşık 20 km uzaklıktaki Lökbatan'da[3] bir bölge teklif edildi. Yaklaşık elli göstericinin protesto gösterisine izin verilirken, protestoya katılmaları yasaklanan birkaç düzine daha polis kordonunu kırmaya çalıştı. Ancak dağıldılar ve bazıları gözaltına alındı.[3] Haber medyasının da olayı haber yapmasına izin verilmedi.[3] Polise göre, "kitle gösterileri yasasını" ihlal ettikleri için on yedi protestocu kınama cezasına çarptırılırken, dördü aynı nedenle idari protokoller aldı.[3]

19 Ekim'deki protestodan önce polis Bakü'nün merkezindeki çok sayıda caddeyi kordon altına aldı, üç metro istasyonunun (28 Mayıs, Cafer Cabbarlı ve Şah İsmail Hatâî[4]) operasyonu askıya alındı ve internet erişimi kısıtlandı.[2] Bakü Emniyet Müdürlüğü 19 Ekim protestosunu "hukuka aykırı" olarak ilân etti.[4] Çevik Polis Birimi'nin yüzlerce üyesi görevlendirildi.[4] O gün Ali Kerimli, Bakü'nün merkezindeki protestoya katıldıktan kısa bir süre sonra polis tarafından yakalanarak gözaltına alındı. Akşam geç saatlerde serbest bırakıldı.[5] Polise göre, altmış protestocu gözaltına alındı, bunların kırk ikisi "uyarı" verilerek serbest bırakıldı.[5]

20 Ekim'de Bakü'nün Nizami Caddesi'ndeki Hurşidbanu Natevan heykelinin yanında toplanan protestocu kadınlar, bölgeyi terk etmelerini isteyen polisle karşılaştılar. Protestocular posterlerin yanı sıra, posterlerin polis tarafından parçalanmasından korkarak aynı sloganları giysilerine de yazdılar.[6] Çok sayıda gösterici, aynı yılın başlarında okul zorbalığı yüzünden Bakü'de intihar eden Elina Hacıyeva'yı anmak için sloganlar attı.[6]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d "Azerbaijan: Peaceful Rallies Dispersed Violently". İnsan Hakları İzleme Örgütü. 22 Ekim 2019. 24 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  2. ^ a b "UPDATE 1-Azeri police release opposition party leader after detention". Reuters. 19 Ekim 2019. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  3. ^ a b c d "Opposition Activists Protest Outside Mayor's Office In Baku". RFERL. 8 Ekim 2019. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  4. ^ a b c Murad Hemidov (19 Ekim 2019). "Mitinq zamanı polis vətəndaşlara şiddət edib" (Azerice). Sosxəbər. 27 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2019. 
  5. ^ a b "Baku Police Detain Dozens As Opposition Rallies". RFERL. 19 Ekim 2019. 19 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  6. ^ a b "Anti–domestic violence march goes ahead in Baku despite attempts by police to disperse it". OC Media. 21 Ekim 2019. 21 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">2011 Mısır Devrimi</span> ayaklanma

2011 Mısır Devrimi, 2010-2011 Yasemin Devrimi'nin öncülüğünde, 25 Ocak 2011'den beri Mısır'da devam eden, halkı mevcut yönetime karşı seferber olmaya çağıran sokak gösterileri, protestolar ve sivil itaatsizliklerin bütünüdür. Gösteriler ve isyanların polis şiddeti, olağanüstü hâl, işsizlik, asgari ücretleri azaltma isteği, barınma eksikliği, yiyecek sıkıntısı, yolsuzluklar, ifade özgürlüğünün kısıtlanması ve kötü hayat koşulları üzerine başladığı rapor edildi. 11 Şubat 2011 tarihinde Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, gösteriler nedeniyle istifa etti.

Dera Kuşatması, yaklaşık 1,5 hafta süren ve Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası kapsamında gerçekleşen olaylardandır. 25 Nisan 2011 tarihinde, Deyrizor ve Halep Kuşatmaları'nın hemen ardından, Dera'da protestoların iyice artması ve üçüncü büyük protesto olması sebebiyle, Suriye Silahlı Kuvvetleri'nin şehirde oldukça geniş çaplı bir operasyona koyulması sonucu başlamış, Mahir Esad ve 4 ayrı general önderliğindeki birliklerin, şehirdeki büyümeye başlayan protesto ve isyankar eylemleri bastırmasıyla 5 Mayıs 2011'de son bulmuştur. Ancak, protestolar kısa bir süre sonra büyüyerek tekrar alevlenmiş ve 2011 yılının, sonbaharında, Dera İli çapında yayılarak, Suriye Hükümeti ile başta Özgür Suriye Ordusu olmak üzere, Suriyeli muhaliflerin, ana çatışma noktalarından biri haline gelmiştir ve 2011-2013 Dera ili çatışmaları olarak adlandırılan çatışmaların başlamasına sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gezi Parkı olayları zaman çizelgesi</span> Vikimedya liste makalesi

Aşağıdaki zaman çizelgesi Gezi Parkı olayları sırasında ve sonrasında yaşanan olayları kronojik sıralamasını içermektedir.

2011 Azerbaycan protestoları, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev hükûmetini protesto etmek için düzenlenen gösteriler. Çoğunluğu Müsavat Partisi ile Azerbaycan Halk Cephesi Partisi'ne atfedilen ve göstericiler tarafından benimsenen temalar arasında 2008 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminin meşruluğu ile ilgili şüpheler, siyasi tutukluların serbest bırakılması, demokratik reform çağrıları ve Aliyev ile hükûmetinin istifası yer aldı. Azerbaycanlı yetkililer gösterilere müdahale etti.

<span class="mw-page-title-main">Kobani Olayları</span> 7-12 Ekim 2014 tarihinde Türkiyede çıkan eylemler

Kobani Olayları veya 6-7 Ekim Olayları, IŞİD'in Kobani'yi kuşatmasına karşılık YPG militanlarının Türkiye sınırları üzerinden silah nakli yapmasına izin vermeyen 62. Türkiye Hükûmeti'ne tepki olarak HDP Merkez Yürütme Kurulunun 6 Ekim'de aldığı kararla ve sokağa çıkma çağrısıyla başlayan protesto eylemleri ve silahlı çatışmalar bütünü. Silahlı çatışmalar, YDG-H üyelerinin öncülüğünde başlatıldı ve daha sonra HÜDA-PAR taraftarlarının ve ülkücülerin de çatışmalara katılımıyla ve ardından polis güçlerinin müdahaleleriyle büyüdü. Olaylar sırasında güneydoğu Anadolu'da Türk güvenlik güçleri ile PKK militanları arasında meydana gelen ve can kayıplarıyla sonuçlanan çatışmalar da gerginliğin tırmanmasına katkıda bulundu.

Ermeni ve Bağımsız Devletler Topluluğu güçleri tarafından 1992 yılında Azerbaycan Hocalı'daki 613 kadar sivilin katliamının yirminci yıl dönümü anısına bir miting düzenlendi. Bu çerçevede "Hocalı İçin Adalet" adını taşıyan büyük bir kampanya başlatıldı. 26 Şubat 2012'de İstanbul'da Galatasaray Lisesi önünden başlayan ve Taksim Meydanı'na doğru devam eden, yaklaşık 200.000 katılımcı ile saatlerce süren gösterilerde "Hepimiz Hocalılıyız" sloganları atıldı. 

<span class="mw-page-title-main">2016 Erivan rehine krizi</span>

17 Temmuz 2016 tarihinde, Ermenistan'ın başkenti Erivan'ın Erebuni semtinde bir polis karakolu, kendilerini Sasna dzrer olarak adlandıran silahlı bir grup tarafından basıldı ve karakolun içinde bulunan 9 kişi, bu silahlı grup tarafından rehin alındı. Olayın cereyan ettiği ilk gün, karakolu rehin alan grup ile Ermenistan polisi arasında çıkan çatışmada 1 polis hayatını kaybetti, 4 kişi yaralandı. Saldırıyı düzenleyen isyancılar, 20 Haziran'da tutuklanan muhalif parti lideri Jirair Sefilyan'ın serbest bırakılmasını ve mevcut devlet başkanı Serj Sarkisyan'ın istifa etmesini talep etti.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası</span> 2011deki protestolar

Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası, Suriye İç Savaşı'nın 15 Mart 2011'deki protestolarla başlayan ve 29 Temmuz 2011'de Özgür Suriye Ordusu'nun kuruluşuyla silahlı çatışmalara dönüşen safhası.

2017 Fransa ayaklanmaları 2 Şubat tarihinde medyaya yansıyan kamera kayıtlarında Paris'te bulunan "Aulnay-sous-Bois" banliyösünde kimlik kontrolü için polis tarafından durdurulan 22 yaşındaki Siyahi Théo adında gencin Fransız polisince tecavüze uğradığının görülmesinin ardından Paris banliyölerinde bir dizi ayaklanma meydana gelmiş, polis karşıtı protestolar Fransa'nın bazı bölgelerine yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1968 Kızıl Meydan gösterisi</span>

1968 Kızıl Meydan'daki gösteriler, Sovyetler Birliği öncülüğündeki Varşova Paktı'nın Prag Baharı adı verilen reform girişiminde bulunan Çekoslovakya'ya müdahalesine karşı dünyanın dört bir yanındaki insanların gerçekleştirdiği protestoların Sovyetler Birliği'ne yansımasıdır. Gösteriler 25 Ağustos 1968'de Sovyetler Birliği'nin başkenti Moskova'nın merkezi konumundaki Kızıl Meydanında gerçekleşti. Göstericiler sıradan vatandaşlara ayakta durarak rahatsızlık vermemek için oturuyorlardı.

<span class="mw-page-title-main">2019-2020 Hong Kong protestoları</span>

2019-2020 Hong Kong protestoları, Hong Kong'da hükûmetinin önerdiği suçluların Çin anakarasına iade edilmesini kolaylaştıran yasa tasarısına karşı gerçekleşen bir dizi protesto hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">1956 Gürcistan protestoları</span>

1956 Gürcistan protestoları, 1956 Tiflis ayaklanması veya 9 Mart Katliamı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Nikita Kruşçev'in destalinizasyon politikalarına karşı Josef Stalin'i destekleyen Sovyet Gürcülerin düzenlediği protestolar dizisi. Eylemlerin merkezi cumhuriyetin başkenti Tiflis'te idi. Stalin'in ölümünün üçüncü yıldönümünde gerçekleştirilen spontan mitinglerde Kruşçev'in gizli söylevi yoğun şekilde protesto edildi ve hızla kontrol edilemez kitle gösterilerine dönüştü ve ortaya çıkan isyan dalgası kentin yaşamını felç etti. Protestolarda Sovyetler Birliği hükûmetinin değişmesi gerektiği ve Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan etmesi gibi siyasi talepler ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">2020-21 Belarus protestoları</span>

2020-21 Belarus protestoları, Belarus hükûmetine ve devlet başkanı Aleksandr Lukaşenko'ya karşı devam eden bir dizi siyasi gösteridir. Belarus demokrasi hareketinin bir parçası olan gösteriler, Lukaşenko'nun görevde altıncı dönemini tamamladığı 2020 Belarus devlet başkanlığı seçimi öncesinde ve sırasında gerçekleşmeye başladı.

<span class="mw-page-title-main">2020-21 Ermenistan protestoları</span> Ermenistan başbakanı Paşinyanın istifa etmesi amacıyla yapılan protestolar

2020-21 Ermenistan protestoları, Ermenistan'da 9 Kasım 2020 tarihinde başlayan ve 25 Nisan 2021'de biten hükûmet karşıtı protesto gösterileridir. Protestolar, Başbakan Nikol Paşinyan'ın Facebook'ta Azerbaycan ile Dağlık Karabağ bölgesinde altı haftalık bir taktiksel geri çekilmenin ardından altı haftalık mücadeleye bir son veren bir ateşkes imzaladığını duyurmasının ardından binlerce kişinin sokağa çıkması ve yüzlerce kişinin başkent Erivan'daki Ulusal Meclis binasını basmasıyla başladı. Mitingler düzenlediği gerekçesiyle 12 kasım 2020'de Ermenistan'da 10 kişi tutuklandı.

<span class="mw-page-title-main">2021 Rusya protestoları</span>

2021 Rusya protestoları, tutuklanan muhalefet lideri Aleksey Navalni'yi ve Palace for Putin filmini desteklemek için 23 Ocak 2021'de başlayan 21 Nisan 2021'de sona eren protesto.

Türkiye'deki 2011–2012 Kürt protestoları, ülkedeki Kürt azınlık haklarının kısıtlanmasına karşı BDP liderliğinde Türkiye'de yapılan protestolardır. Türkiye'deki Kürtlerin uzun protesto eylemlerin sonucu olarak, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da da protestolar olmuştur. Hürriyet gazetesi, Mısır ve Tunus'ta devrimlere neden olan ve "Arap Baharı" olarak adlandırılanın kalkınmanın, Ortadoğu'nun kuzey kesimlerinde bir "Kürt Yazı"na yol açabileceğini öne sürdü. Protestocular hem İstanbul'da hem de Türkiye'nin güneydoğusunda sokaklara döküldü. Bazı gösteriler de Anadolu ve İzmir'de yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">2011-2012 Fas protestoları</span>

2011-2012 Fas protestoları, 20 Şubat 2011'den 2012 sonbaharına kadar Fas'ta meydana gelen bir dizi protesto gösterisidir. Orta Doğu'daki Arap Baharı olarak adlandırılan diğer protestolardan ilham aldılar. Protestoları 20 Şubat Hareketi organize etti.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini protestoları</span> 2022de İran genelinde başlayan hükûmet karşıtı tepkiler

Mehsa Emini protestoları, 16 Eylül 2022'de İran'da başlayan ve 2023'e kadar devam eden sivil huzursuzluk ve protesto hareketleridir. Protestolar, 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana "ülkenin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemeyen", hükûmete karşı "en büyük meydan okuma" ve "en yaygın isyan" olarak tanımlandı.

Şubat 1999 Kürt protestoları, PKK lideri Abdullah Öcalan'ın Yunanistan büyükelçiliğinden ayrıldıktan sonra Kenya'daki Nairobi havaalanında yakalanması ve bölücülüğü teşvik eden terörizm ve vatana ihanet suçlarından yargılanmak üzere Türkiye'ye getirilmesinin ardından Türkiye, İran ve dünya çapındaki Kürt diasporası tarafından düzenlendi.

Aralık 2009'da Türkiye'deki Kürt protestoları, Anayasa Mahkemesinin 11 Aralık 2009'da Kürt yanlısı Demokratik Toplum Partisini (DTP) yasa dışı Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile bağlantılı olmak ve "terör propagandası" yapmaktan suçlu bularak kapatma kararının ardından başlayan beş günlük protesto gösterileridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.