İçeriğe atla

2019 Amazon orman yangınları

22 Ağustos itibarıyla devam eden yangınlar.

Ulusal Uzay Araştırma Enstitüsü (Instituto nacional de pesquisas espaciais), Ocak-23 Ağustos 2019 tarihleri arasında ülkede en az 75.336 orman yangınının meydana geldiği bilgisini yayınladıktan sonra, 2019 Amazon orman yangınları küresel açıdan dikkat çekmeye başladı.

11 Ağustosta Brezilya'nın en çok bakir yağmur ormanı alanına sahip[1] ve en büyük eyaleti Amazonas, olağanüstü hal ilan etti.[2] Buna rağmen Brezilya federal hükûmeti veriler üzerinde şüphecilik gösterdi.

Etki

8-22 Ağustos arasında Amazon bölgesindeki karbonmonoksit artışı.

2019 Ağustos ayı, gözlemlenen orman yangınlarının sayısında büyük bir büyüme göstermiştir. NASA'nın 13 Ağustos'ta yayınladığı görüntüler, yangından çıkan dumanın uzaydan görülebildiğini gösterdi. Ancak NASA'ya göre, Mato Grosso ve Paráthe'daki ortalama altındaki orman yangını aktivitesinden dolayı, Amazon'daki toplam yangın faaliyeti son 15 yılın ortalamasına yakındır.[3]

INPE, 20 Ağustos'ta yaptığı açıklamada, "dünyanın en büyük yağmur ormanında 39,194 yangın çıktığını" tespit ettiğini bildirdi.[4] Bu, 2018'deki aynı zaman dilimindeki yangın sayısına kıyasla yüzde 77'lik bir artışı temsil etmektedir.[4] Bununla birlikte, NASA tarafından finanse edilen NGO GFED, 2018'i 2004-2005'teki tarihi verilere kıyasla alışılmadık derecede düşük bir yangın yılı olarak göstermektedir.[5]

Rondônia ve Amazonas'taki yangınlardan çıkan dumanlar sonucunda, Amazon Havzası'ndan neredeyse 2.800 km uzakta yer alan Brezilya'nın en büyük şehri Sao Paulo'da gökyüzü sabah olmasına rağmen gece kadar karardı.[6][7][8] Uydu görüntüleri ayrıca yangınlardan kaynaklanan büyük miktarda karbonmonoksit ve karbondioksitin yakındaki ülkelere yayıldığını tespit etti.[9]

Tepki

Amazon Ormanlarını gösteren harita.
Yangınların sebep olduğu dumanın NASA tarafından çekilmiş uydu fotoğrafı

Bazı uluslararası hükûmetler ve çevre grupları, Brezilya'nın orman yangınlarını yavaşlatma girişimlerinin olmamasından dolayı endişe ve kınamalarını bildirdi. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Amazon orman yangınlarını “dünyadaki oksijenin %20'sini” ürettiği için “uluslararası bir kriz” olarak nitelendirdi ve "Kelimenin tam anlamıyla evimiz yanıyor." dedi.[10]

Almanya Başbakanı Angela Merkel de Macron'un açıklamalarını destekledi ve konuyu G7 tartışmalarının bir parçası haline getirmeyi planladı. Merkel, bir sözcü aracılığıyla “Amazon bölgesindeki yangınların boyutu yalnızca Brezilya ve diğer etkilenen ülkeler için değil, tüm dünya için de şok edici ve tehdit edicidir” dedi.[11] Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, “Küresel iklim krizinin ortasında, büyük bir oksijen ve biyolojik çeşitlilik kaynağına daha fazla zarar veremeyiz” dedi.[11]

Finlandiya, ormansızlaşmayı durdurmak için adımlar atıncaya kadar Brezilya'dan sığır eti ithalatı yasağı fikrini önerdi.[12]

Brezilya hükümeti

INPE, Temmuz 2019'da orman yangınlarının %88 oranında arttığını açıkladıktan sonra, Bolsonaro "sayıların sahte olduğunu" belirtti ve INPE direktörü Ricardo Magnus Osório Galvão'yu işten çıkardı.[13] Bolsonaro, Galvão'nun verileri "Brezilya karşıtı bir kampanya" yürütmek için kullandığını iddia etti.[14]

22 Ağustos'ta Bolsonaro, Brezilya'nın yangınlarla mücadele edecek kaynaklara sahip olmadığına değindi ve “Amazon Avrupa’dan daha büyük olduğundan, böyle bir bölgede yangınlarla nasıl mücadele edeceksiniz?'' dedi.[15] Bolsonaro, önceki gün, suçlamayı desteklemek için hiçbir kanıt sağlamamasına rağmen, yangının kasıtlı olarak çevreci sivil toplum kuruluşları (STK'lar) tarafından başlatıldığını iddia etmişti.[16] WWF Brezilya, Greenpeace ve Brezilya Çevre Koruma Enstitüsü gibi STK'lar Bolsonaro'nun iddialarına karşı çıktı.[17]

Bolsonaro ve hükümeti, Macron'un “sansasyonel bir tonda” olduğu ve onun yerel bir sorun olduğunu düşündüğü şeye müdahale etmekle suçladığı görüşünü dikkate alarak, durumun herhangi bir uluslararası denetimine karşı konuştu. Macron ve Merkel'den Bolsonaro, “Brezilya'nın yeni yönetim altında olduğunu hala anlamadılar. Artık Brezilya halkına sadık olan, Amazon’un bizim olduğunu söyleyen bir başkan olduğunu, kötü Brezilyalıların yalan söyleyen rakamları serbest bırakamayacağını ve Brezilya’ya karşı kampanya yapamayacağını söylüyor. ”

Kaynakça

  1. ^ Alexander Zaitchik (6 Temmuz 2019). "In Bolsonaro's Brazil, a Showdown Over Amazon Rainforest". The Intercept and Pulitzer Center on Crisis Reporting. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. With contributions by Mauro Toledo Rodrigues
  2. ^ Paraguassu, Lisandra (20 Ağustos 2019). "Amazon burning: Brazil reports record forest fires". Euronews. 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. 
  3. ^ "Fires in Brazil". The Earth Observatory (İngilizce). NASA. 16 Ağustos 2019. 12 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2019. 
  4. ^ a b Andreoni, Manuela; Hauser, Christine (21 Ağustos 2019). "Fires in Amazon Rain Forest Have Surged This Year". The New York Times. Rio de Janeiro. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2019. 
  6. ^ Garrand, Danielle (20 Ağustos 2019). "Parts of the Amazon rainforest are on fire — and smoke can be spotted from space". cbsnews.com. CBS Interactive Inc. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. 
  7. ^ Irfan, Umair (20 Ağustos 2019). "Amazon rainforest fire: Forests in Brazil, Greenland, and Siberia are burning". Vox. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. 
  8. ^ "'Record number of fires' in Brazilian rainforest". BBC News Online. BBC Online. BBC. 21 Ağustos 2019. 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2019. 
  9. ^ "The Amazon is on fire - how bad is it?". BBC. 22 Ağustos 2019. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2019. 
  10. ^ Thunberg, Greta (25 Ocak 2019). "'Our house is on fire': Greta Thunberg, 16, urges leaders to act on climate". The Guardian. ISSN 0261-3077. 25 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2019. 
  11. ^ a b Phillips, Tom (23 Ağustos 2019). "Merkel backs Macron's call for G7 talks on Amazon fires". The Guardian. 14 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2019. 
  12. ^ Mackintosh, Eliza (23 Ağustos 2019). "The Amazon is burning because the world eats so much meat". CNN. 30 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2019. 
  13. ^ Forest fires in the Amazon blacken the sun in São Paulo - Darkness on the edge of town 
  14. ^ Londoño, Ernesto (A August 2019). "Bolsonaro Fires Head of Agency Tracking Amazon Deforestation in Brazil" 22 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 22 August 2019.
  15. ^ "Brazilian president says country lacks money to fight Amazon fires". The Telegraph. 22 Ağustos 2019. 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ Watts, Jonathan (21 Ağustos 2019). "Jair Bolsonaro claims NGOs behind Amazon forest fire surge – but provides no evidence". The Guardian. 15 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2019. 
  17. ^ "ONGs rebatem fala de Bolsonaro sobre queimadas" [NGOs contered Bolsonaro's claims] (Portekizce). 22 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Orman yangını</span> doğal ya da insani sebeplerden ortaya çıkan yangınların ormanları kısmen veya tamamen yok etmesi

Orman yangını, doğal ya da insani sebeplerden ortaya çıkan yangınların ormanları kısmen veya tamamen yakmasıdır. Yıldırım düşmesi, yanardağ patlaması ve yüksek sıcaklık gibi doğal sebeplerle çıkan yangınlar ile sigara, tarımsal ürünler nedenli çıkan insan kaynaklı yangınlar vardır. Ormanların yanması ekolojik olarak birçok zarara sebep olur, iklim değişikliği ve kuraklık bunun başlıca sonuçlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt petrol yangınları</span>

Kuveyt petrol yangınları, Körfez Savaşı esnasında Kuveyt'i işgal eden Irak askerî birliklerinin, koalisyon güçleri tarafından püskürtülmesi sonucunda Kuveyt'ten çekilirken ülkedeki 700'ün üzerinde petrol kuyusunu ateşe vermesi olayı. Yangınlar 1991'in Ocak ile Şubat aylarında başlarken, son yangın ancak Kasım 1991'de söndürülebildi.

<span class="mw-page-title-main">Amazon Ormanları</span> Güney Amerika kıtasında bir orman.

Amazon yağmur ormanları, Amazon Havzası'nın çoğunu kaplayan bir yağmur ormanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ateş fırtınası</span>

Ateş fırtınası veya alev fırtınası bir yangının felakete dönüşmesini sağlayan ve şiddetlenerek devam etmesini sağlayan bir doğa fenomeni. Ateş fırtınasında sırasında yangın kendi rüzgâr sistemini oluşturuyor ve bu rüzgârları şiddetlendirerek içine çekiyor. Genelde bu doğa fenomeni doğal yollarla meydana geliyor, özellikle çalı yangınlarından ve orman yangınlarından oluşuyor. Victoria'daki çalı yangınları, Büyük Peshtigo yangını, Victoria ve Güney Avustralya çalı yangınları veya 1906 San Francisco depreminden sonra oluşan yangın, doğal yollarla oluşan alev fırtınalarından birkaç örnek. Ateş fırtınası ayrıca kasıtlı bir şekilde patlayıcı maddeler sonucunda oluşturulabillir, bu yöntemlerden arasında yangın bombardımanı ve alan bombardımanı var. Kasıtlı bir şekilde oluşan alev fırtınaları arasında Hammburg bombardımanı, Dresden bombardımanı, Tokyo bombardımanı ve Hiroşima'ya atom bombası saldırısı sonucu oluşan alev fırtınaları gösterilebillir.

<span class="mw-page-title-main">Havadan yangın söndürme</span>

Havadan yangın söndürme, orman yangınlarıyla mücadele etmek için hava taşıtlarının kullanılmasıdır. Orman yangınlarını söndürmek için uçak ve helikopter gibi hava taşıtlarından yangın söndürücü maddeler atılır. Yangınlarla mücadelede kullanılan kimyasallar arasında su, köpükler ve jel gibi su arttırıcılar ve Phos-Chek gibi özel olarak formüle edilmiş yangın önleyicileri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Jair Bolsonaro</span> 38. Brezilya devlet başkanı

Jair Messias Bolsonaro, Brezilyalı subay ve siyasetçi. 2019 ile 2023 yılları arasında Brezilya devlet başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">2019-2020 Avustralya orman yangınları</span>

2019-2020 Avustralya'da orman yangınları, Haziran 2019'da başlayarak 240 gün süren ve Avustralya'nın birçok bölgesini etkisi altına alan, ülke tarihindeki en büyük orman yangını. Yaklaşık 8 milyon hektar alanı kapsayan, ağırlıklı olarak ülkenin güneydoğusundaki başlayan orman yangınlarında 2500'den fazla bina kullanılmaz hale gelmiş, 28 kişinin ve 1,1 milyardan fazla hayvanın ölümüne neden olmuştur.

2020 Çernobil Koruma Bölgesi yangınları, Nisan 2020'de Ukrayna'nın Çernobil Koruma Bölgesi içinde başlayan bir dizi orman yangınıdır.

<i>Amazona brasiliensis</i>

Kırmızı kuyruklu papağan olarak da bilinen kırmızı kuyruklu amazon, Psittacidae ailesindeki bir papağan türüdür. Brezilya'nın güneydoğu eyaletleri olan São Paulo ve Paraná'daki kıyı bölgelerine endemiktir. Kuş, habitat kaybı ve yabani kuş ticareti nedeniyle tehdit altındadır ve Dünya'nın biyolojik olarak en çeşitli ekosistemlerinden birini koruma çabalarının bir sembolüdür. BirdLife International ve IUCN tarafından Neredeyse Tehdit Altında olarak kabul edilmektedir. 1991–92'de nüfus 2000 bireyin altına düştü. Devam eden koruma çabalarının ardından, 2015 yılına ait bir sayımda popülasyonun 9,000 - 10,000 arasına çıktığı tahmin edildi ve bu, bu türün daha önceki tehlikelerden kurtulmaya başladığını gösterdi. Yakın zamanda yapılan bir araştırma, bu türün popülasyonunun Güney Brezilya'daki Paraná eyaletinde sabit olduğunu ve son 12 yılda popülasyon eğilimi dalgalanmasını ortaya çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">Amazon Havzası</span>

Amazon Havzası, Güney Amerika'nın Amazon Nehri ve kolları tarafından beslenen bölümüdür. Amazon drenaj havzası 6.300.000 kilometrekare (2.400.000 sq mi) bir alanı kaplamaktadır ve bu değer Güney Amerika kıtasının yaklaşık %35,5'ini oluşturmaktadır. Havza Bolivya, Brezilya, Kolombiya, Ekvador, Fransız Guyanası (Fransa), Guyana, Peru, Surinam ve Venezuela ülkeleri sınırları içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2021 Türkiye orman yangınları</span> 28 Temmuzda başlayan ve ülke çapında devam eden yangınlar

2021 Türkiye orman yangınları, 28 Temmuz 2021'de Antalya'nın Manavgat ilçesinde başlayan ve Türkiye'nin birçok şehrine yayılan orman yangınları. 12 Ağustos 2021 itibarıyla; çoğunluğu Akdeniz, Ege, Marmara, Batı Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerindeki 53 ilde çıkan 299 orman yangınında 8 kişi hayatını kaybederken, önceki yıllara göre büyük artışla 150 binden fazla hektar orman alanı ve yerleşim yeri küle döndü ve binlerce hayvan can verdi.

2021 orman yangını sezonu, birden fazla kıtada meydana gelen orman yangınlarını içermektedir. Takvim yılının yarısında bile, orman yangınları önceki tarihe göre daha büyüktü ve iklim değişikliğinin neden olduğu aşırı hava koşulları yangınların yoğunluğunu ve ölçeğini arttırdı.

2020 G20 Riyad zirvesi, Yirmiler Grubu'nun (G20) on beşinci toplantısıdır. 21-22 Kasım 2020'de Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'da gerçekleşmesi planlanan zirve, COVID-19 pandemisi nedeniyle sanal ortamda gerçekleştirildi.

Büyük İstanbul Yangınları, İstanbul'da 1569, 1633, 1660, 1755, 1756 ve 1782 yıllarında yaşanan büyük çaplı yangınlar için kullanılan addır. 1782 yılında İstanbul'da 3 büyük yangın çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Frye Yangını</span> 2017 yılında Arizona, ABDde meydana gelen yangın

Frye yangını, 7 Haziran - 1 Eylül 2017 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona eyaletine bağlı Graham County'de 19,604 ha alanı yakan bir orman yangınıdır. Yangın, Coronado Ulusal Ormanı içinde yer alan Graham Dağı'na düşen bir yıldırım ile çıktı ve 12 Temmuz'da kontrol altına alınana kadar hızla yayıldı. Yangın, üç binayı yaktı ve Graham Dağı Uluslararası Gözlemevini kısa süreliğine tehdit etti. Kontrol altına alınması ve söndürülmesi 26 milyon dolara mal oldu ve 800'den fazla itfaiyeci yangın söndürme faaliyetlerine katıldı. Ölen olmadı ancak 63 itfaiyeci boğaz enfeksiyonu salgını nedeniyle karantinaya alındı.

<span class="mw-page-title-main">2020 Batı Amerika Birleşik Devletleri orman yangını sezonu</span>

Batı Amerika Birleşik Devletleri 2020 yılında bir dizi büyük orman yangını yaşadı. Ağustos ayındaki şiddetli fırtınalar Kaliforniya, Oregon ve Washington'da çok sayıda orman yangınını meydana gelmiş, bunu Eylül ayı başlarında Batı Kıyısı'ndaki diğer yangınlar izlemiştir. Kuvvetli ve sert rüzgârlarla körüklenen ve sıcak, kuru arazilerle beslenen yangınlar rekor kıran mega yangınlara dönüşerek 410.000 kilometrekare fazla alanı yaktı, on binlerce itfaiyeciyi harekete geçirdi, on binden fazla binayı yerle bir etti ve en az 37 kişinin ölümüne neden oldu. Yangınlar, 16,5 milyar doları maddi hasar ve 3,384 milyar doları yangın söndürme masrafları olmak üzere 19,884 milyar doların üzerinde zarara yol açmıştır. İklim değişikliği ve kötü orman yönetimi uygulamaları orman yangınlarının şiddetine katkıda bulunmuştur.

Haziran 2023'te, Kazakistan'ın kuzeydoğusundaki bölgede büyük bir orman yangını çıktı. Çıkan yangında 15 kişi öldü, 60 bin hektar alan yandı.

<span class="mw-page-title-main">2023 Hawaii orman yangınları</span> 2023 yılında Hawaiide çıkan orman yangınları

Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti tarafından Hawaii Yangın Fırtınası, ABD'nin Hawaii eyaletinde, ağırlıklı olarak Maui adasında patlak verdi. Rüzgârın etkisiyle çıkan yangınlar tahliyelere yol açtı, geniş çapta hasara neden oldu, Maui'nin kuzeybatısındaki Lahaina kasabasında en az 97 kişinin ölümüne ve en az 6 kişinin kaybolmasına neden oldu. Yangınların çoğalması, Hawaii'nin kuzeyindeki güçlü yüksek basınç alanı ve güneydeki Dora Kasırgası tarafından oluşturulan kuru ve fırtınalı koşullara bağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Çapalı tırmık</span>

Çapalı tırmık, uzun, ahşap bir sap üzerinde bir tarafı tırmık diğer tarafı düz bilenmiş bir çapa görevi gören bir el aletidir. Doğada şerit ve yol oluşturma veya orman yangınlarında set oluşturmak için kullanılan standart bir araçtır.

<span class="mw-page-title-main">Kontrollü yakma</span>

Kontrollü yakma, genellikle ölü bitki örtüsü ve çürüyen malzeme topluluğunu temizlemek başta olmak üzere çeşitli amaçlarla önceden planlanmış kontrollü ateş yakma uygulamasıdır. Bu amaçlar; Amenajman, ekolojik restorasyon, arazi temizleme veya orman yangınlarıyla mücadele olabilir. Kontrollü yakma tarımda kullanılan kes-ve-yak(Slash-and-burn) yöntemiyle de benzeşmektedir. Ayrıca kontrollü yangın, kontrollü yanma veya kontrollü ve amaçlı yakma şeklinde de ifade edilmektedir. Orman yangınlarıyla mücadelede kullanılan yöntemlerden birisi olan karşıateş yöntemi de bir çeşit kontrollü yakmadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.