İçeriğe atla

2019-2023 Basra Körfezi krizi

Basra Körfezi krizi
İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları, İran-İsrail çatışması ve Körfez Savaşı
Tarih5 Mayıs 2019 – günümüz
Bölge
Basra Körfezi bölgesi, Umman Körfezi, Hürmüz Boğazı ve Umman Denizi
Taraflar
 ABD
 İsrail[1][2][3]

CJTF–OIR

IMSC:
Destekleyenler:

 İran
Irak militanları

Destekleyenler:
Komutanlar ve liderler
Joe Biden (2021–günümüz)
Donald Trump (2019-2021)
Amerika Birleşik Devletleri Lloyd Austin (2021–günümüz)
Amerika Birleşik Devletleri Mark Esper (2019-2020)
Amerika Birleşik Devletleri Kenneth F. McKenzie Jr.
Amerika Birleşik Devletleri Scott A. Howell
İsrail Benjamin Netanyahu
Suudi Arabistan Kral Salman
Suudi Arabistan Muhammed bin Selman
Birleşik Krallık Theresa May (2019)
Birleşik Krallık Boris Johnson (2019–günümüz)
Birleşik Krallık Penny Mordaunt
Birleşik Krallık Ben Wallace
Avustralya Scott Morrison
Avustralya Christopher Pyne
Avustralya Linda Reynolds		 Ali Khamenei
İran Hasan Ruhani
İran İshak Cihangiri
İran Amir Hatami
İran Muhammed Bakıri
İran Abdolrahim Mousavi
İran Hossein Khanzadi
İran Alireza Sabahifard
İran Hüseyin Selâmi
İran Alireza Tangsiri
İran Amir-Ali Hajizadeh
Kasım Süleymani (ölü)
İran İsmail Kaani
İran Hossein Ashtari
İran Qasem Rezaee
İran Ahmadali Godarzi
Falih Al-Fayyadh
Ebu Mehdi el-Mühendis (ölü)
Güçler
Amerika Birleşik Devletleri Birleşik Devletleri
  • 50,000 birlik[]
Birleşik Krallık Birleşik Krallık
  • 12,000 birlik[]
Avustralya Avustralya
  • 200 personel[]
Japonya Japonya
  • 1 destroyer
  • 1 helikopter
  • 2 devriye uçağı[24]
İran İran

2019-2023 Basra Körfezi krizi, İran İslam Cumhuriyeti ve müttefikleri ile Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri arasında Basra Körfezi bölgesinde devam eden artan askeri gerginlik durumudur.

Kaynakça

  1. ^ Iran's Rouhani criticises US military build-up in Gulf 13 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Iranian president also lambastes Israel's reported support of the US-led naval mission in the Strait of Hormuz."
  2. ^ "Israel to participate in US 'Operation Sentinel' in Strait of Hormuz". JNS.org. 7 Ağustos 2019. 23 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2019. 
  3. ^ Hitchens, Theresa. "Israel Meets With UAE, Declares It's Joining Persian Gulf Coalition". 21 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  4. ^ "Janes | Latest defence and security news". Janes.com. 6 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  5. ^ "UAE joins international maritime security alliance". Al Arabiya. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. 
  6. ^ "Bahrain becomes first Arab nation to support US maritime mission in Gulf". The Week. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2019. 
  7. ^ "Lithuania Joins the International Maritime Security Construct". U.S. Naval Forces Central Command. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  8. ^ "The Republic of Estonia Joins the International Maritime Security Construct". DVIDS. 16 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  9. ^ "U.S. Central Command welcomes Albania's participation in the International Maritime Security Construct (IMSC)". U.S. Central Command. 1 Kasım 2019. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2019. 
  10. ^ Martin, Sarah; Doherty, Ben (21 Ağustos 2019). "Australia to join US military effort to protect shipping in the Strait of Hormuz". The Guardian. 5 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2019. 
  11. ^ "Australia concludes its contribution to the International Maritime Security Construct". Department of Defence (Australia). 29 Aralık 2020. 7 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021. 
  12. ^ "NCRI Claims to Have Intelligence Detailing Iran's Attack on Saudi Arabia". 30 Eylül 2019. 22 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ Tarigan | AP, Edna. "Indonesia says it has seized Iranian and Panamanian tankers". 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021 – www.washingtonpost.com vasıtasıyla. 
  14. ^ "Egypt detains Iran oil tanker, arrests 6 for espionage". Middle East Monitor. 9 Temmuz 2019. 27 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  15. ^ "Saudi-Emirati-Egyptian Alliance Steering US Middle East Policy". 6 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2019. 
  16. ^ Mamouri, Ali (2 Temmuz 2019). "Iraq orders militias to fully integrate into state security forces". Al-Monitor. 1 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2020. 
  17. ^ Mamouri, Ali (8 Temmuz 2019). "Shiite militias react angrily to decree integrating them into Iraqi forces". Al-Monitor. 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2020. 
  18. ^ "Yemeni Houthi rebels call for striking U.S. bases in retaliation for killing of Iranian commander—Xinhua | English.news.cn". www.xinhuanet.com. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  19. ^ "We must stand against US bullying behavior excessive demands". en.mehrnews.com. 26 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ EDT, Tom O'Connor On 6/25/19 at 1:47 PM (25 Haziran 2019). "Russia warns the U.S. and Israel that Iran is its "ally" and was right about drone shoot down". Newsweek. 25 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ a b "Iran seeking joint naval drills in Caspian Sea with regional states: Khanzadi". 30 Aralık 2019. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ Reuters Staff (17 Mayıs 2019). "China backs Iran during U.S. tensions". Reuters. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  23. ^ Israel, Behold (19 Kasım 2019). "Iranian Military Base in Syria Believed to Soon be Operational". 21 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2021. 
  24. ^ "Japan Orders Deployment of Navy Destroyer to Middle East". Bloomberg.com. 10 Ocak 2020. 15 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ajax Operasyonu</span>

Ajax Operasyonu, Birleşik Krallık ve ABD tarafından, İran'ın demokratik olarak seçilen milliyetçi kabine ve başbakan Muhammed Musaddık'ı devirmek ve Pehlevi ailesini yeniden iktidara getirmek amacıyla düzenlenen örtülü harekâttır. Operasyon ayrıca ABD'nin barış zamanında yabancı bir hükûmeti devirmek için giriştiği ilk gizli eylemdi.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Hürmüz Boğazı</span> Umman Körfezi ile Basra Körfezi arasındaki boğaz

Hürmüz Boğazı Umman Körfezi ile Basra Körfezi'ni birbirine bağlayan boğazdır. Boğaz, Avesta'da adı geçen iyilik tanrısı Hürmüz'ün adını almıştır.

Bir dizi ulusal hükûmet ve iki uluslararası kuruluş, terörist olarak tanımladıkları örgütlerin listelerini oluşturmuştur. Aşağıdaki tanımlanmış terörist örgütleri listesi, mevcut ve eski ulusal hükûmetler ve hükûmetler arası kuruluşlar tarafından terörist olarak tanımlanan örgütleri listeler. Bu tür tanımlamaların genellikle örgütlerin faaliyetleri üzerinde önemli bir etkisi olmuştur. Terörist olarak tanımlanan birçok örgüt, terörizmi amaçlarına ulaşmak için askeri bir taktik olarak kullanmayı reddetmiştir ve terörizmin yasal tanımı konusunda uluslararası bir fikir birliği yoktur. Bazı örgütlerin birden fazla kanadı veya bileşeni vardır ve bunlardan biri veya birkaçı terörist olarak tanımlanırken diğerleri değildir.

<span class="mw-page-title-main">Tanınmayan veya sınırlı şekilde tanınan devletler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bazı yönetimler bağımsızlıklarını ilan etmiş ve egemen devletler olarak uluslararası toplumdan diplomatik tanınma talebinde bulunmuşlardır, ancak evrensel olarak bu şekilde tanınmamışlardır. Bu oluşumlar genellikle kendi toprakları üzerinde de facto kontrole sahiptir. Geçmişte bu türden bir dizi oluşum var olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pehlevî Hanedanı</span> 1925-1979 yılları arasında İranı yöneten hanedan

Pehlevî Hanedanı, İran Şahanşah Devleti'ne 54 yıl boyunca hükmetmiş Mazenderan kökenli hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Pan-İranizm</span>

Pan-İranizm / İranizm / İrancılık Osetler, Kürtler, Zazalar, Farslar, Tacikler, Paştunlar ve Beluciler dahil İranî halkların birleşmesini öneren irredantist siyasi düşüncedir.

<span class="mw-page-title-main">Musendem Yarımadası</span>

Musendem Yarımadası, Arap Yarımadası'nın kuzeydoğu çıkıntısını oluşturan bir yarımadadır. Yarımada, Basra ile Umman körfezleri arasında, Hürmüz Boğazı'nın güneyinde yer almaktadır. İdari olarak çoğunlukla Umman'ın Musendem iline, Resü'l-Hayme ve Dibba'nın bazı kısımları ise Birleşik Arap Emirlikleri'ne bağlıdır.

Kataib Hizbullah veya Hizbullah Tugayları, İran tarafından desteklenen Haşdi Şabi'nin bir parçası olan bir Irak Şii paramiliter grubudur. Irak İç Savaşı ve Suriye İç Savaşı'nda aktif bir yapıdır. Irak Savaşı sırasında, grup koalisyon işgal güçlerine karşı çatıştı. Silahlı grup, 3 Ocak 2020'de Bağdat'taki bir ABD hava saldırısı sonucunda öldürülünceye kadar Abu Mehdi El-Mühendis tarafından komuta edildi.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması</span>

Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması veya İbrahim Anlaşması, 13 Ağustos 2020'de Birleşik Arap Emirlikleri ile İsrail arasında yapılan anlaşmadır. Birleşik Arap Emirlikleri bu anlaşmayla birlikte İsrail'in Mısır'dan ve Ürdün'den sonra anlaşma yaptığı üçüncü Arap ülkesi olmuştur ve Körfez ülkeleri arasında İsrail'le anlaşan ilk ülke konumundadır. İbrahim Anlaşması'nın açıklanmasından saatler sonra Birleşik Arap Emirlikleri medyası İsrail'in anlaşma karşılığında Filistin'deki ilhak politikasını kalıcı şekilde durdurduğunu yazmıştır, buna karşın İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, ilhak politikasının kalıcı şekilde durdurulmadığını, bir süre askıya alındığını belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'deki diplomatik temsilcilikler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İsrail'deki diplomatik temsilcilikler listesi İsrail'deki dış büyükelçilik ve konsoloslukları kapsar. İsrail'de hâlihazırda 89 büyükelçilik bulunmaktadır; bunların 87'si Tel Aviv ve Tel Aviv Bölgesi'nde, 3'ü ise Kudüs'te bulunmaktadır. Bazı ülkeler bir büyükelçilik işletmenin yanı sıra Eilat, Hayfa ve Kudüs gibi şehirlerde konsolosluk da işletirler.

INX, blok zinciri varlıklarının ticareti için oluşturulan elektronik bir platformdur. Ağustos 2020'de şirket, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) tarafından ilk halka arzında (IPO) kayıtlı bir menkul kıymet markası ihraç eden ilk şirket oldu.

<span class="mw-page-title-main">Golan Tepeleri'nin statüsü</span> İsrail-Suriye sınırına yakın platonun uluslararası yasal statüsü

Golan Tepeleri, Batı Asya'nın Levant bölgesinde yer alan ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail tarafından Suriye'den ele geçirilen kayalık bir platodur. İsrail ve ABD dışındaki uluslararası toplum, Golan Tepeleri'nin İsrail tarafından askeri işgal altında tutulan Suriye toprağı olduğunu kabul etmektedir. Savaşın ardından Suriye, Hartum Kararı'nın bir parçası olarak İsrail ile herhangi bir müzakereyi reddetti.

Birleşik Görev Kuvveti 151 ya da kısaca CTF-151, çok uluslu bir donanma görev gücüdür. 2009 yılında Aden Körfezi ve Somali'nin doğu kıyılarında gerçekleşen deniz haydutluğu saldırılarına karşılık olarak kurulmuştur. Görevi denizde yaşanan korsanlık ve silahlı soygun aktivitelerini engellemek ve uluslararası deniz ticaretini ve serbest gemi yolculuğunu sağlamaktır. CTF-151 aynı zamanda Avrupa Birliği'nin Atalanta Operasyonu ve NATO'nun Okyanus Kalkanı Harekâtı ile ortak hareket etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ervand Abrahamian</span>

Ervand Abrahamian (d.1940) İranlı-Amerikalı ortadoğu tarihçisidir. Baruch Koleji'nde ve New York Şehir Üniversitesi Yüksek Lisans Merkezi'nde (CUNY'de) tarih profesörüdür ve modern İran'ın önde gelen tarihçilerinden biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-İran ilişkileri</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti ile İran İslam Cumhuriyeti arasında resmi diplomatik ilişkiler, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının (1991) ardından kurulmuştur. İran ve Azerbaycan büyük ölçüde aynı tarihi, dini, etnik kökeni ve kültürü paylaşıyor. Şu anda Azerbaycan Cumhuriyeti olarak adlandırılan topraklar, İran'dan ancak 19. yüzyılın ilk yarısında, Rus-İran Savaşları ile ayrıldı. Aras nehrinin kuzeyindeki bölgede, çağdaş Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toprakları, Rusya tarafından işgal edilene kadar İran topraklarıydı. İran ve Azerbaycan ayrıca çoğunluğu Şii Müslüman olan iki ülkedir. Sırasıyla dünyadaki en yüksek ve ikinci en yüksek Şii nüfus yüzdesine sahipler, ve her iki komşu milletin nüfusunun çoğunluğu ağırlıklı olarak Sünni iken tarihin tam olarak aynı anından itibaren her iki ülkede de Şiilik kök salmıştır. Ancak siyasi uyum zaman zaman değişebileceğinden iki ülke arasında bazı gerginlikler yaşanıyor. Azerbaycan Cumhuriyeti, İsrail, Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri ile müttefik olan Batı yanlısı bir hükûmete sahipken, İran ise ABD ile düşmanlığı nedeniyle sıkı bir şekilde Rusya ve Çin yanlısı desteğe sahip ve yaptırımlarla hedef alınıyor.

2019-20 ABD Büyükelçiliğine yönelik saldırı 31 Aralık 2019 tarihinde Irak'ın Bağdat kentinde meydana geldi. Kata'ib Hizbullah milisleri ve onların Halk Seferberlik Güçleri (PMF) destekçileri ve sempatizanları 29 Aralık 2019'da Kata'ib Hizbullah'ın Irak ve Suriye'deki silah depolarını ve komuta kontrol tesislerini hedef alan ABD hava saldırılarına yanıt olarak Yeşil Bölge'deki ABD Büyükelçiliğine saldırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mesih Alinejad</span>

Masume Alinejad-Kumi veya bilinen adıyla Mesih Alinejad İranlı-Amerikalı gazeteci, yazar ve kadın hakları aktivisti. Alinejad şu anda VOA Farsça Servisi'nde sunucu/yapımcı, Radio Farda'da muhabir, Manoto televizyonuna ve IranWire'a katkıda bulunan bir editör olarak çalışıyor.

<span class="mw-page-title-main">Amerika'ya ölüm</span> Amerika karşıtı siyasî slogan

Amerika'ya ölüm, Amerikan karşıtı bir siyasi slogan. İran, Afganistan, Lübnan, Yemen, Irak, ve Pakistan'da kullanılmaktadır. 1979'da İran Devrimi'nin başlangıcından beri İran'da kullanılmaktadır. İran İslam Cumhuriyeti'nin ilk yüce lideri Ruhullah Humeyni bu terimi popüler hale getirdi. Radyo ve televizyonda sloganın söylenmesine karşı çıktı, ancak protestolar ve diğer durumlar için bir şey demedi.

<span class="mw-page-title-main">Mahan Air</span>

Mahan Air, 1992 yılında kurulan İran merkezli havayolu şirketi. Tehran'daki İmam Humeyni Uluslararası Havalimanı ve Mehrabad Havalimanı havayolunun bağlantı merkezleridir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.