Referandum, plebisit veya halkoylaması; anayasa değişikliği, yasaların kabulü gibi bazı önemli meselelerde halkın iradesini belirlemek amacıyla yapılan oylamadır. Referandumda halkın iradesi idareye doğrudan doğruya yansımakta olup doğrudan demokrasinin güzel bir örneğidir. Temsili demokraside ise, halkın seçtiği insanlar, halkın iradesini yansıtmaya çalışmaktadır. Ancak bu tür oylamalar, muhalefetin onayını almadan, popüler uygulamaları hayata geçirmekte kullanılabildiğinden, totaliter rejimlerde yönetimin isteklerini hukuka uydurmaya alet edilebilirler.
Yeni Kaledonya, Melanezya ada öbeği içerisinde, Büyük Okyanus'un güneybatısında yer alan, Fransa'ya bağlı bir bölge olarak özel bir statü ile kendine özgü bölge konumunda olan Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu üyesi bölge. Yeni Kaledonya'nın başkenti Nouméa'dır.
2006 Karadağ bağımsızlık referandumu, 21 Mayıs 2006'da Karadağ'da yapılan bir bağımsızlık referandumudur. Yaklaşık %55 katılım oranına sahip referandumda katılımcıların %55.5'i bağımsızlık yönünde oy kullanmıştır. 23 Mayıs tarihine kadar referandumun ilk sonuçları Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş kalıcı üyesi tarafından da onaylanmış, bu da referandumun sonuçlarının ülke resmî olarak bağımsızlığını ilan etmeden önce uluslararası toplulukta tanındığı anlamına gelmiştir. 31 Mayıs tarihinde referandum komisyonu resmî olarak halkın %55.5'inin bağımsızlıktan yana oy kullandığını ilan etmiştir. Avrupa Birliği tarafından konulan %55 seçime katılım kuralı seçmenler tarafından az bir farkla aşıldığından dolayı 31 Mayısta referandum sonuçları bağımsızlık ilanına yol açmıştır. Karadağ Cumhuriyeti Meclisi resmî Bağımsızlık İlanı'nı 3 Haziran Cumartesi günü yapmıştır.
2014 İskoçya bağımsızlık referandumu, 18 Eylül 2014'te İskoçya'da yapılan ve Birleşik Krallık'tan bağımsızlığın oylandığı bir referandum. İskoç hükûmeti ile Birleşik Krallık hükûmeti arasındaki anlaşmanın ardından referandum için gerekli düzenlemeleri öngören İskoç Bağımsızlığı Referandum Tasarısı 21 Mart 2013'te ortaya kondu ve 14 Kasım 2013'te İskoçya Parlamentosu'ndan geçerek 17 Aralık 2013'te Kraliyet Onayı aldı. Birleşik Krallık Seçim Komisyonu'nun önerisi doğrultusunda referandumda seçmenlere "İskoçya bağımsız bir ülke olmalı mı?" sorusu yöneltildi.
Fransız Ginesi, Afrika kıtasının batı bölümünde kurulu olan Fransa koloni bölgesiydi. Fransa bölge üzerindeki hakimiyetini 1894 yılında 1958 yılına kadar sürdürmüştür.
2016 Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu, Birleşik Krallık'ta bilinen adlarıyla AB referandumu ve Brexit referandumu, 23 Haziran 2016 Perşembe günü ülkenin Avrupa Birliği'ne üyeliği konusundaki desteği ölçmek amacıyla Büyük Britanya ve Cebelitarık'ta gerçekleştirilen, bağlayıcı olmayan referandumdur. Referandum sonucunda %51.9 ile AB'den ayrılmaya yönelik oylar birinci çıkmıştır. İngiltere ve Galler'in büyük bölümü ayrılma yönünde oy kullanırken İskoçya, Kuzey İrlanda ve Cebelitarık AB'de kalınması yönünde oy kullanmıştır. Birkaç yıl süreceği tahmin edilen AB'den ayrılma süreci için İngiliz Hükûmeti'nin Avrupa Birliği Antlaşması'nın 50. maddesine göre karar alması gerekmektedir ancak henüz böyle bir karar mevcut değildir.
Afrika ülkesi Gabon'da bağımsızlığın kazanıldığı 1961 yılından itibaren farklı dönemlerde devlet başkanlığı seçimleri, parlamento seçimleri ve referandum gerçekleştirilmiştir.
2011 Güney Sudan bağımsızlık referandumu, Afrika ülkesi Sudan'ın güneyinde yer alan özerk bölgesi Güney Sudan'ın bağımsızlığını oylamaya sunan ve 9 ila 15 Ocak 2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen referandumdur.
Malgaşça Cumhuriyeti, Afrika kıtasının doğu kıyısında bulunan ada üzerinde bugünkü Madagaskar Cumhuriyeti sınırları içerisinde kurulan devlet.
Almanya'da 19 Ağustos 1934'te, Şansölyelik ve Cumhurbaşkanlığı makamlarının birleştirilmesi hakkında Cumhurbaşkanı Paul von Hindenburg'un ölümünden on yedi gün sonra düzenlenen referandum. Nazi Partisi referandum ile, Adolf Hitler'in tüm siyasi güçleri tek elde toplamasını amaçladı. Referandum seçmenlere dönük yaygın bir baskı atmosferinde gerçekleşti ve çıkan "evet" sonucu Hitler tarafından Almanya'nın de facto Devlet Başkanı olarak gerçekleştireceği işlemlere dayanak olarak kullanıldı. Gerçekte Hitler, referanduma konu makamları ve yetkileri referandumdan önce halihazırda elinde toplamıştı ve referandumu bu durumu meşrulaştırmak için kullanarak, Führer und Reichskanzler unvanını aldı.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu, 25 Eylül 2017'de Irak'ın özerk bölgesi Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yapılan referandum. Referandumda seçmenlere "Kürdistan Bölgesi ve Kürdistan Bölgesi dışında kalan Kürt yerleşimlerinin bağımsız bir devlet olmasını istiyor musunuz?" sorusu sorulmuş ve seçmenlerin %92.73'ü referanduma "Evet" oyu vermiştir.
Nouméa Antlaşması, Fransa ile Yeni Kaledonya arasında 5 Mayıs 1998 tarihinde imzalanan antlaşmadır.
Suriye'de 26 Şubat 2012 tarihinde bir anayasa referandumu yapıldı. Suriye İç Savaşı'na tepki olarak Devlet Başkanı Beşşar Esad yeni bir anayasa hazırlanmasını emretmişti. Referandum yabancı gözlemciler tarafından izlenmedi.
Bougainville Özerk Bölgesi, Büyük Okyanus'ta Yeni Gine adasının doğu bölümünde yer alan Papua Yeni Gine devletine bağlı özerk bölge.
23 Kasım-7 Aralık 2019 tarihleri arasında Papua Yeni Gine'nin özerk bir bölgesi olan Bougainville'de bağlayıcı olmayan bir bağımsızlık referandumu düzenlendi. Referandumda Bougainville'in Papua Yeni Gine içerisinde daha fazla özerkleşmesi veya tam bağımsızlığa sahip olması arasında iki seçim sunuldu ve seçmenlerin çok büyük çoğunluğu (%98,31) bağımsızlık yanlısı oy kullandı.
2020 Yeni Kaledonya bağımsızlık referandumu, 4 Ekim 2020 tarihinde Yeni Kaledonya'da yapılan bağımsızlık referandumudur. Referandum, 2018'de benzer bir referandumun ardından Nouméa Anlaşması hükümlerine göre yapılan ikinci referandumdu.
Batı Papua Cumhuriyeti, Yeni Gine adasının batı kesiminde, Papua halkları tarafından Temmuz 1971'de tek taraflı olarak ilan edilen ancak tanınmayan bir devlettir. Batı Papua olarak da adlandırılan ve Endonezya veya başka bir ülke tarafından tanınmayan Papua ve Papua Barat eyaletlerini içerir.
Britanya birlikçiliği olarak da anılan Birleşik Krallık'ta birlikçilik, İngiltere, İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda'nın Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı adıyla devam eden birliğini tek bir egemen devlet olarak destekleyen siyasi bir ideolojidir. Birlikçiliği destekleyenlere "Birlikçiler" denir. Britanya birlikçiliği, İngiliz, İskoç, Galli, İrlandalı, Cornish, Jersey, Manx ve Guernsey kökenli insanların oluşturduğu Britanyalıların bir ulus olduğunu iddia eden ve Britanyalıların kültürel birliğini destekleyen Britanya milliyetçiliği ile ilişkilendirilebilir.
2005 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bağımsız olması için 30 Ocak 2005'te yapılan bir referandumdur. Nihai sonuçlar, oyların büyük çoğunluğunun, yüzde 98,98'inin bağımsızlıktan yana olduğunu gösterdi. Kürdistan Referandum Hareketi'nin Irak parlamento seçimleri ve 2005 Kürdistan Bölgesi seçimleri ile birlikte yürüttüğü referandumda Kürdistan Bölgesi halkına Irak'ın bir parçası olarak kalmaktan mı yoksa bağımsız bir Kürdistan'dan mı yana oldukları soruldu.
Thierry Santa, Fransız siyasetçi. Santa, Büyük Okyanus'un güneybatısında yer alan, Fransa'ya bağlı bir bölge olarak özel bir statü ile kendine özgü bölge konumunda olan Fransa Denizaşırı Bölgeler Topluluğu üyesi bölgesi Yeni Kaledonya'da 6 Temmuz 2019'dan 22 Temmuz 2021'e kadar bölgenin 9. başkanı olarak hükûmet başkanı olarak görev yapmıştır.
