İçeriğe atla

2017-18 İran protestoları

Protestoların başlama tarihine göre şehirler:
  Kırmızı: 28 Aralık
  Turuncu: 29 Aralık
  Sarı: 30 Aralık

2017-18 İran protestoları (Farsçaتظاهرات ۱۳۹۶ ایران), İran'da 28 Aralık 2017'de başlayan bir dizi protesto gösterisi.[1] Bu eylemler, ülkede 2009 İran seçimleri gösterilerinden beri yaşanan en yüksek katılımlı protestolardır.[2]

Bazı şehirlerde göstericiler polise saldırdı ve araçları ateşe verdi.[3] Gösterilerde en az on iki kişi öldü ve yüzlerce kişi gözaltına alındı.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Iranians protest against high prices in Mashhad". BBC News. 28 Aralık 2017. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2017. 
  2. ^ Dehghan, Saeed Kamali; Graham-Harrison, Emma (30 Aralık 2017). "Iranians chant 'death to dictator' in biggest unrest since crushing of protests in 2009". 30 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2018 – www.theguardian.com vasıtasıyla. 
  3. ^ "Iran Protests Have Violent Night; At Least 12 Dead Overall". 1 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2018. 
  4. ^ Iran unrest: 'Ten dead' in further protests overnight 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, 1 Ocak 2018

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta 2017 protests in Iran ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ali Hamenei</span> 2. İran dinî lideri

Seyyid Ali Hüseyni Hamenei, İranlı din ve siyaset adamı, Şii merci-i taklid ve 1989'dan beri İran'ın ikinci yüce lideri. 1981-1989 yılları arasında İran'ın üçüncü cumhurbaşkanı olarak görev yapmıştır. Hamenei, Orta Doğu'da en uzun süre görev yapan devlet başkanı ve Şah Muhammed Rıza Pehlevi'den sonra geçen yüzyılın en uzun süre görev yapan ikinci İran lideri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi protestoları</span> Mahmud Ahmedinejadın yeniden seçilmesine karşı düzenlenen protestolar

İran'da 2009 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçiminin ardından seçimi hileli olduğu düşenen Mir Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi taraftarları başkent Tahran'da ve ülkenin diğer büyük şehirlerinde gösteriler düzenlediler. Ancak bu gösterilere karşılık olarak Tahran'da onbinlerce kişi Mahmut Ahmedinejad'ın zaferini desteklemek için toplandı. Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ülkedeki huzursuzlukları reddederek "futbol maçından sonraki tutkular" olarak niteledi. Bazı kaynaklar İran İslam Katılım Öncülüğünün merkezinin basıldığını ve tutuklamalar yapıldığını duyurdu.

<span class="mw-page-title-main">Yasemin Devrimi</span>

Yasemin Devrimi, halkın ayaklanması üzerine 23 yıldır Tunus'u yöneten Zeynel Abidin Bin Ali'nin ülkeden kaçmasıyla sonuçlanan durumun genel adıdır

<span class="mw-page-title-main">2011 Cezayir protestoları</span>

2011 Cezayir protestoları, Cezayir'de 2010'un aralık ayından beridir devam eden protesto gösterileridir. Göstericiler tarafından gösterilen sebepler, işsizlik, gıda enflasyonu, evsizlik, usulsuzlük, ifade özgürlüğü ve kötü yaşam koşullarıdır. Daha önceki yıllarda yerel gösteriler sıkça yapılmış olsa da, tüm ülke çapında eşzamanlı gösteriler 2011'in ocak ayında patlak verdi. Bunlar hükûmetin gıda fiyatlarını düşürmesiyle bastırıldı; fakat daha sonra çoğunlukla hükûmet binalarının önünde gerçekleşen kendini yakma eylemleri başladı. Muhalefet partileri 1992'deki darbeden beridir olağanüstü hal bulunan Cezayir'in hükûmetinden izin almadan yasa dışı nitelikte gösteriler düzenlemeye başladı. Gösterilerde üç kişi öldü, 420 kişi yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Arap Baharı</span> 2010da başlayıp süregelen, Arap coğrafyasında yaşanan halk hareketlerine verilen ortak ad

Arap Baharı, 2010 yılında başlayan, Arap dünyasında yaşanan bir dizi hükûmet karşıtı protesto, ayaklanma ve silahlı isyanlardı.

<span class="mw-page-title-main">2011 Mısır Devrimi</span> ayaklanma

2011 Mısır Devrimi, 2010-2011 Yasemin Devrimi'nin öncülüğünde, 25 Ocak 2011'den beri Mısır'da devam eden, halkı mevcut yönetime karşı seferber olmaya çağıran sokak gösterileri, protestolar ve sivil itaatsizliklerin bütünüdür. Gösteriler ve isyanların polis şiddeti, olağanüstü hâl, işsizlik, asgari ücretleri azaltma isteği, barınma eksikliği, yiyecek sıkıntısı, yolsuzluklar, ifade özgürlüğünün kısıtlanması ve kötü hayat koşulları üzerine başladığı rapor edildi. 11 Şubat 2011 tarihinde Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek, gösteriler nedeniyle istifa etti.

2011 Irak protestoları, Irak'ta Irak Savaşı'nın başladığı 2003 yılından beridir süren şiddetin ortasında gerçekleşen 2010-2011 Arap dünyası protestolarının bir parçası olan protesto gösterileri. Gösterilerde 6 kişi öldü, 140 kişi yaralandı.

Dera Kuşatması, yaklaşık 1,5 hafta süren ve Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası kapsamında gerçekleşen olaylardandır. 25 Nisan 2011 tarihinde, Deyrizor ve Halep Kuşatmaları'nın hemen ardından, Dera'da protestoların iyice artması ve üçüncü büyük protesto olması sebebiyle, Suriye Silahlı Kuvvetleri'nin şehirde oldukça geniş çaplı bir operasyona koyulması sonucu başlamış, Mahir Esad ve 4 ayrı general önderliğindeki birliklerin, şehirdeki büyümeye başlayan protesto ve isyankar eylemleri bastırmasıyla 5 Mayıs 2011'de son bulmuştur. Ancak, protestolar kısa bir süre sonra büyüyerek tekrar alevlenmiş ve 2011 yılının, sonbaharında, Dera İli çapında yayılarak, Suriye Hükümeti ile başta Özgür Suriye Ordusu olmak üzere, Suriyeli muhaliflerin, ana çatışma noktalarından biri haline gelmiştir ve 2011-2013 Dera ili çatışmaları olarak adlandırılan çatışmaların başlamasına sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">2011 Umman protestoları</span>

2011 Umman protestoları, Umman'da Arap Baharı'nın bir parçası olarak yaşanan protesto gösterileridir. Göstericiler maaşların arttırılması, hayat pahalılığının azaltılması, daha fazla istihdam yaratılması ve yolsuzlukların azaltılmasını talep etti. Gösteriler sonucunda Sultan hükûmet kabinesinin üçte birini görevden aldı.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası</span> 2011deki protestolar

Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası, Suriye İç Savaşı'nın 15 Mart 2011'deki protestolarla başlayan ve 29 Temmuz 2011'de Özgür Suriye Ordusu'nun kuruluşuyla silahlı çatışmalara dönüşen safhası.

<span class="mw-page-title-main">Telkele Kuşatması</span>

Telkele Kuşatması, Suriye'nin Telkele şehrinde yaşanan hükûmet karşıtı protestoları sonlandırmak amacıyla Suriye Kara Kuvvetleri'ne bağlı birimler tarafından 14-19 Mayıs 2011 tarihleri arasında şehre yapılan kuşatma. 7.000-8.000 civarı asker ile 74 tank ve zırhlı personel taşıyıcının katıldığı kuşatmada askerler, protestocuların üzerine ateş açtı. Olaylarda, farklı kaynaklara göre 27 ile 34'ün üzerinde protestocu öldü.

Er-Resten ve Telbise Kuşatması, Suriye'nin er-Resten ve Telbise kasabalarında yaşanan hükûmet karşıtı protestoları sonlandırmak amacıyla Suriye Kara Kuvvetleri'ne bağlı birimler tarafından 29 Mayıs-3 Haziran 2011 tarihleri arasında kasabalara yapılan kuşatma.

Cebel ez-Zaviye harekâtı, Suriye Ordusu ile muhalif güçler arasındaki İdlib ili çatışmaları (2011-12) sırasında, 19-20 Aralık 2011 tarihlerinde gerçekleşen harekât. İnsan hakları ve muhalefet eylemcileri, 19 ve 20 Aralık 2011 tarihlerinde İdlib ilinin kuzeybatı tepelerinde ve köylerinde Suriye güvenlik güçleri tarafından 200 kişi öldürüldüğünü açıkladı. Devletin Suriyeli haber ajansı, bir teröristin öldüğünü ve birkaç yaralı daha olduğunu iddia etti.

<span class="mw-page-title-main">George Floyd protestoları</span> George Floydun ölümünden sonra ABD ve dünya çapında bir dizi sivil rahatsızlık

George Floyd protestoları, 25 Mayıs 2020'de Minneapolis'te görev yapan beyaz polis memuru Derek Chauvin'in Afroamerikan George Floyd'u öldürmesi sonrası önce Minnesota'da daha sonra da Amerika Birleşik Devletleri'nin birçok bölgesinde gerçekleştirilen protestolardır.

Anti-Azerizm, Azeri karşıtlığı, Azerbaycan Türklerine yönelik karşıtlık veya Azerbaycanofobi, Azerbaycan Türkleri'ne ve Azerbaycan'a karşı nefret ve korku olarak tanımlanır.

Ruhullah Zem, İranlı aktivist ve gazeteci. En çok 2015'te kurduğu 'Amadnews' adlı bir Telegram kanalını işletmesiyle tanınıyordu. Zem, o dönemde özel olarak yayınladığı 2017-2018 İran protestolarında yüksek profilli bir rol oynadı. Haziran 2020'de bir İran mahkemesi, yetkililerin 2017-2018 İran protestolarını kışkırttığını söylediği popüler bir hükûmet karşıtı forum düzenlediği için onu "yeryüzünde yolsuzluktan yapmaktan" suçlu buldu. Bir İran mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı ve 12 Aralık 2020'de idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kazakistan protestoları</span> Kazakistanda 2 Ocak 2022 tarihinde gaz fiyatlarının zamlanmasından sonra başlayan protestolar

2022 Kazakistan protestoları, Kazakistan hükûmetine göre, yüksek talep ve fiyat sabitlemesi nedeniyle gaz fiyatlarındaki ani keskin artışın ardından 2 Ocak 2022 tarihinde başladı. Protestolar ilk olarak petrol işleme tesislerinin bulunduğu Janaözen'de başladı, ancak daha sonra hükûmetten artan memnuniyetsizlik ve ekonomik eşitsizlik nedeniyle ülkenin diğer şehirlerine, özellikle de en büyük şehir olan Almatı'ya yayıldı.

<span class="mw-page-title-main">2011-2012 Fas protestoları</span>

2011-2012 Fas protestoları, 20 Şubat 2011'den 2012 sonbaharına kadar Fas'ta meydana gelen bir dizi protesto gösterisidir. Orta Doğu'daki Arap Baharı olarak adlandırılan diğer protestolardan ilham aldılar. Protestoları 20 Şubat Hareketi organize etti.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini protestoları</span> 2022de İran genelinde başlayan hükûmet karşıtı tepkiler

Mehsa Emini protestoları, 16 Eylül 2022'de İran'da başlayan ve 2023'e kadar devam eden sivil huzursuzluk ve protesto hareketleridir. Protestolar, 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana "ülkenin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemeyen", hükûmete karşı "en büyük meydan okuma" ve "en yaygın isyan" olarak tanımlandı.

Aylar Haggi, Tebriz'de ülke çapındaki protestolar sırasında 16 Kasım 2022'de İran İslam Cumhuriyeti güvenlik güçleri tarafından öldürülen öğrenci.