İçeriğe atla

2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları

2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları
Dağlık Karabağ sorunu

27 Eylül 2020'ye dek Ermeni işgali altındaki Dağlık Karabağ ve etrafındaki 7 rayon
Tarih1 Nisan 2016 - 5 Nisan 2016
(4 gün)
Bölge
Azerbaycan Cumhuriyeti
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti
Sebep Toprak anlaşmazlığı
SonuçAteşkes[1][2][3] (Azerbaycan zaferini ilan etti.)
Coğrafi
Değişiklikler		 Azerbaycan ordusu tarafından ele geçerilen stratejik yükseklikler (Laletepe ve Talış kasabası etrafındaki yükseklikler) Çoçuk Mercanlı kasabasının güvenliği[4][5]
Taraflar
Azerbaycan Azerbaycan Ermenistan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dağlık Karabağ Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
Azerbaycan İlham Aliyev
Azerbaycan Zakir Hasanov
Azerbaycan Necmettin Sadıkov
Azerbaycan Artur Rasizade
Azerbaycan Altay Mehdiyev
Azerbaycan Vasıf Talibov		Ermenistan Serj Sarkisyan
Ermenistan Seyran Ohanyan
Ermenistan Yuri Haçaturov
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Bako Sahakyan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Arayik Harutyunyan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Levon Mnatsakanyan
Çatışan birlikler
Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri

Ermenistan Silahlı Kuvvetleri

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu
Güçler
66,940[6]

55,000 (Ermeni Ordusu)[7]

22,200 (Dağlık Karabağ milisleri)[8]
Kayıplar

Azerbaycan 94 ölü,2 sivil
1 tank
1 IHA
1 Mi-24 Helikopteri (Azerbaycan kaynakları)[9]


1 IHA
1 Mi-24 helikopteri[10]
18 tank[11]
200 ölü (Ermeni iddiası)[12]		Dağlık Karabağ Cumhuriyeti 104 ölü,1 kayıp
109 yaralı
14 tank
(Ermeni kaynakları)[10][13] 320 asker ölü,125 asker yaralı
30 tank
6 IHA (Azerbaycan iddiası)

2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları, Nisan Çatışmaları veya Dört günlük savaş (Azerice: Aprel Döyüşləri, Dörd günlük müharibə), Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri ve Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ile Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu arasında 1 Nisan'da başlayıp, dört gün boyunca süren çatışmalardır. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın bittiği 1994 yılından beri en şiddetli çatışmaların gerçekleştiği bildirilmiştir. 5 Nisan tarihinde karşılıklı ateşkes kararı alınarak, çatışmalara son verilmiştir.[14] Bu savaş ayrıca Azerbaycan'ın, Ermeni işgali altındaki bölgede ilk defa ilerleme kaydettiği savaştır.

Arka plan

12 Mayıs 1994'te sona eren Birinci Karabağ Savaşı'ndan beri Dağlık Karabağ bölgesi ve civarındaki bazı yerleşim birimleri Ermeni kuvvetlerinin işgali altındaydı. Dağlık Karabağ Cumhuriyeti (Diğer adıyla Artsah Cumhuriyeti) bağımsızlığını ilan etmiş olsa da, bu yapıyı Ermenistan dahil Birleşmiş Milletler üyesi hiçbir devlet tanımamaktadır. Güney Osetya Savaşı sonucunda tek taraflı bağımsızlıklarını ilan eden Abhazya ve Güney Osetya, Dağlık Karabağ Cumhuriyetini tanırken, daha sonra bunlara Moldova'daki Transdinyester de katılmıştır.

Dağlık Karabağ ve çevresindeki yedi rayon, hukuksal olarak Azerbaycan topraklarına dahil olsa da bölgede Ermeni milisler faaliyet göstermekteydi.[15]

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı aracılığıyla yıllardır süren müzakerelerden bir sonuç alınamamıştır.[16] İki ülke yönetimi de zaman zaman çözüm için yeterince çaba sarfetmemekle ve çözümsüzlüğü iktidarda kalmak için bir araç olarak kullandıkları gerekçesiyle suçlanmaktaydı.[15]

1994 yılından 2016'ya dek kadar pek çok kez sınır çatışması meydana gelmiştir. Sınır çatışmalarında, iki taraf da sık sık birbirini ilk ateşi açan taraf olmakla suçlamaktaydı.

2008 yılında Birleşmiş Milletler, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünü onaylayan ve Ermeni güçlerin işgal ettiği topraklardan derhal çıkmasını isteyen bir karar almıştır. 100 devletin katılmadığı oylamada karar, 39 oya[1] karşı 7 oy (ABD, Angola, Ermenistan, Fransa, Hindistan, Rusya ve Vanuatu) ile alınmıştır.[17] Ne var ki, Ermenistan bu karara uymamamış, Dağlık Karabağ ve çevresindeki topraklarda askeri kuvvet bulundurmayı sürdürmüştür. 2016'ya gelindiğinde Azerbaycan topraklarının yaklaşık %20 si Ermeni kuvvetlerin işgali altındaydı.

Çatışmalar

Azerbaycan üzerinde 2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları
Seysulan
Seysulan
Lala tepesi
Lala tepesi
Ağdere
Ağdere
Talış
Talış
Matagis
Matagis
AZERBAYCAN
ERMENİSTAN
GÜRCİSTAN
RUSYA
İRAN
Sıcak çatışma noktaları

2 Nisan

1 Nisan'ı 2 Nisan'a bağlayan gece itibarıyla Azerbaycan-Ermenistan sınırında yoğun çatışmaların yaşandığı bildirilmiştir. Azerbaycan Ordusu'nun, Goranboy ve Naftalan kentleri için tehlike oluşturduğu iddia edilen Talış köyü etrafındaki tepe ve Seysulan'ın Ermeni güçlerden temizlendiğini belirtilmiştir.[18] Fuzuli bölgesinde, Horadiz kentinin yakınındaki Lele tepesi de Azerbaycan Ordusu'nun kontrolüne geçmiştir. Ele geçirilen bölgelerde savunma hattının oluşturulduğu ve mevzilerin güçlendirildiği duyurulmuştur.[19] Ermenistan, Azerbaycan'ın bazı bölgeleri ele geçirdiği iddialarını reddetmiştir.[15]

Azerbaycan'ın iddialarına göre, Ermeni güçleri sivil yerleşim birimlerini top atışına tutmuş ve bir Azerbaycan vatandaşı ölmüştür. Azerbaycan Ordusu'nun karşılık vermesiyle 3 Ermeni askeri öldürülmüştür. Gerginlik tırmanmış ve çatışmalar şiddetlenmiştir. Azerbaycan ordusu, 'sivillerin can güvenliğinin temin edilmesi için' Ağdere, Terter, Ağdam, Hocavend ve Fuzuli bölgelerinde operasyonlara başlamıştır.[20]

Azerbaycan Savunma Bakanlığı, çatışmalarda Ermenistan Ordusu'na ait 6 tank ve 15 topun imhâ edildiğini, öldürülen veya yaralanan Ermenistan askeri sayısının 100'den fazla olduğunu ifade etmiştir. Ayrıca, bir adet Mil Mi-24 helikopterinin Ermenistan güçleri tarafından düşürüldüğü, 1 tankın ise patlayan mayın nedeniyle kullanılamaz hâle geldiği bildirilmiştir.[19]

3 Nisan

3 Nisan'da Azerbaycan Savunma Bakanlığı tek taraflı ateşkes ilan etmiştir. Ermeni tarafı, Azerbaycan kuvvetlerin saldırılarını sürdürdüğünü ifade etmiştir.[21] Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermeniler'in ateşi sürdürmesi durumunda saldırılarını sürdüreceklerini açıklamıştır.[22]

Ermeni askeri yetkililer, Talış köyü ve çevresinin geri alındığını iddia etmiş, Azerbaycan iddiayı reddetmiştir.[23][24] Ayrıca, Azerbaycan tarafından bir Ermeni insansız hava aracı düşürülmüştür.[25]

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan'ın barış istemediğini savunmuş, provokasyonla suçlamış ve 'büyük bir zafer kazandık' açıklamasını yapmıştır.[26] Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Azerbaycan'ı sonuna kadar destekleyeceklerini ifade etmiştir.[27]

4 Nisan

Sabah saatlerinde çatışmaların şiddetlendiği, Azerbaycan kuvvetlerinin Grad tipi füzelerle saldırıda bulundukları belirtilmiştir.[28] Ayrıca, Ermeni kuvvetlere ait bir komuta merkezinin vurulduğu ve iki tanesi yüksek rütbeli subay olmak üzere pek çok askerin öldürüldüğü belirtilmiştir.[29] Aynı gün, bir Azeri insansız hava aracının Ermeni gönüllüleri taşıyan bir otobüsü vurması sonucu beş Ermeni ölmüştür.[30]

Ermenistan Devlet Başkanı Serj Sarkisyan, çatışmaların şiddetlenmesi durumunda, Ermenistan'ın Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni tanıyacağını ifade etmiştir. Ayrıca, Ermenistan Savunma Bakanlığı sözcüsü Artsrun Ovanisiyan, gece boyunca süren çatışmalarda bazı bölgeleri ele geçirdiklerini iddia etmiştir. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermeni güçlerin sivillere yönelik saldırıları sürdürmesi halinde, Karabağ Ermenilerinin başkent olarak ilan ettikleri Hankendi'ne (Stepanakert) saldırabilecekleri yönünde bir açıklama yapmıştır.[28]

Akşam saatlerinde Ermeni topçusunun ateşi sonucunda, Hacımemmedi köyünde yaralananlar olmuştur.[31]

5 Nisan

5 Nisan gecesi Matagis civarında yoğun çatışmalar yaşanmıştır.[32]

Azerbaycan Savunma Bakanlığı, çatışmalarda Ermeni güçlere ait beş tank ve mühimmat dolu beş aracın içindekilerle birlikte imha edildiğini, yaklaşık 70 Ermeni askerin öldürüldüğünü duyurmuştur. Çatışmaların Ağdere bölgesindeki Matagis bölgesinde yoğunlaştığı belirtilmiştir.[9]

Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan, 'Türkiye, Karabağ’daki çözüm sürecinden tamamen uzak durmalı. Uluslararası toplum Karabağ’da güç kullanımını tartışırken, Azerbaycan’a dolaylı olarak desteğini açıklayan tek ülke Türkiye oldu.' açıklamasını yapmıştır. Ayrıca uzlaşma görüşmelerine hazır olduklarını söylemiştir.[33]

5 Nisan'da Viyana'da gerçekleştirilen görüşmelerden ateşkes kararı çıkmış ve iki taraf da karşılıklı olarak ateşkes kararı almışlardır. Azerbaycan Savunma Bakanlığı, iki tarafın da askeri faaliyetleri durdurduğunu açıklamıştır. Dağlık Karabağ askeri yetkilileri de kendilerine ateşi kesmeleri yönünde bir emir geldiğini söylemişlerdir.[3]

Uluslararası tepkiler

Uluslararası kuruluşlar

  •  Avrupa Birliği - Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, çatışmalardan derin endişe duyduklarını bildirdi ve iki tarafa da ateşkese uymaları çağrısı yaptı.[34]
  •  Birleşmiş Milletler – Genel Sekreter Ban Ki-moon, çatışmaya dahil olan tüm taraflara çatışmalara son verme ve ateşkese uyma çağrısı yaptı.[35]
  • AGİT Minsk Grubu – AGİT Minsk Grubu eşbaşkanları, ateşkes ihlalleri karşısında büyük endişe duyduklarını ifade ettiler. Sivillerin zarar gördüğü çatışmalarda, güç kullanmayı kesinlikle kınadıklarını bildirdiler.[36] AGİT Minsk Grubu yetkilileri ayrıca, Viyana'da 5 Nisan'da görüşme gerçekleştirilmesinin planlandığını duyurdular.[37]

Devletler

  • Amerika Birleşik Devletleri ABD – Dışişleri Bakanlığı, ateşkes ihlallerini kınadıklarını duyurdu. 'Sahadaki istikrarsız durum, tarafların bir kez daha neden derhal ateşkese oturması gerektiğini göstermiştir.' ifadeleri kullanıldı. Askeri bir çözümün olmadığı vurgulandı. İki tarafa da görüşmeler yoluyla uzlaşmaya varma çağrısı yapıldı.[38]
  •  Almanya – Dışişleri Bakanı Frank-Walter Steinmeier iki tarafı da derhal çatışmayı durdurmaya ve 1994 ateşkesine saygı duymaya davet etti.[39]
  •  Azerbaycan – Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan ordusunun cephe hattında provokasyon yaptığını ve gereken cevabı aldığını söyledi.[40]
  •  Ermenistan – Savunma Bakanlığı sözcüsü Artsrun Hovhannisyan, Azerbaycan'ı koordineli bir şekilde Ermeni güçlerine saldırmakla suçladı. Azerbaycan kuvvetlerinin savaş uçakları, tankları ve bataryaları yardımı ile Dağlık Karabağ'a baskın yaptığını iddia etti.[16]
  •  Gürcistan – Başbakan Giorgi Kvirikaşvili bölgedeki son gelişmeler ile ilgili kaygılarını dile getirdi ve uluslararası aktörlerin çatışmayı yeniden yatıştıracağını umduğunu ifade etti.[41] Gürcistan Savunma Bakanı Tinatin Kidaşeli, Azerbaycanlı meslektaşı Zakir Hasanov'u arayarak, Gürcistan'ın Azerbaycan'ın toprak bütünlüğüne olan desteğini dile getirdi.[42]
  •  İran – Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hüseyin Caberi Ensari, iki tarafa da durumu kötüleştirecek eylemlerden uzak durma çağrısı yaptı. İran'ın iki taraf arasındaki olası barış görüşmelerinde arabuluculuk rolünü üstlenmesini önerdi. 'Aşırıcı grupların' bölgeyi tehdit ettiği bir dönemde ortaya çıkan bu çatışma durumundan dolayı endişe duyduklarını ifade etti.[43]
  •  Rusya – Devlet Başkanı Vladimir Putin'in danışmanı Dmitri Peskov, Putin'in Ermenistan-Azerbaycan cephe hattında silahlı çatışmaların yeniden şiddetlenmesinden “derin endişe” duyduğunu ve taraflara bir an önce çatışmaya son vermeleri çağrısı yaptığını aktardı. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov ve Ermeni Dışişleri Bakanı Eduard Nalbandyan ile telefon görüşmesi yaptı. Lavrov, çatışmaların sona erdirilmesi için duruma müdahil olmaları çağrısı yaptı.[19]
  •  Türkiye – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'i aradı. Çatışmalarda ölen Azerbaycan askerlerin için taziye dileğinde bulundu.[44] Dışişleri Bakanlığı yayınladığı yazılı açıklamada, Azerbaycan'a yönelik olarak başlatılan topçu ateşleri saldırıları kınadı. Ermenistan’ı ateşkese uymaya ve çatışmalara bir an önce son vermeye davet etti.[45]

Ayrıca bakınız

Notlar

^ - Evet oyu kullanan ülkeler: Afganistan, Azerbaycan, Bahreyn, Bangladeş, Brunei, Kamboçya, Kolombiya, Komorolar, Cibuti, Gambiya, Gürcistan, Endonezya, Irak, Ürdün, Kuveyt, Libya, Malezya, Maldivler, Moldova, Fas, Myanmar, Nijer, Nijerya, Umman, Pakistan, Katar, Suudi Arabistan, Senegal, Sırbistan, Sierra Leone, Somali, Sudan, Türkiye, Tuvalu, Uganda, Ukrayna, Birleşik Arap Emirlikleri, Özbekistan, Yemen.

Kaynakça

  1. ^ "Nagorno-Karabakh: Azeri-Armenian ceasefire agreed". BBC. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  2. ^ "Nagorno-Karabakh: Warring sides declare ceasefire over Nagorno-Karabakh". Reuters. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  3. ^ a b "Armenia and Azerbaijan call Nagorno-Karabakh ceasefire". Al Jazeera. 1 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  4. ^ "Прекращение огня в Нагорном Карабахе: "стреляют, но не так сильно"". RIA Novosti. 6 Nisan 2016. 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2016. 
  5. ^ "32 Armenian soldiers dead, 121 wounded, 25 missing". Public Radio of Armenia. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2016. 
  6. ^ The Military Balance 2010. Londra: Routledge for the IISS. 2010. s. 176. ISBN 1-85743-557-5. 
  7. ^ The Military Balance 2010. Londra: Routledge for the IISS. 2010. s. 174. ISBN 1-85743-557-5. 
  8. ^ Blandy, C. W. "Azerbaijan: Is War Over Nagornyy Karabakh a Realistic Option? 10 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi." Advanced Research and Assessment Group. Defence Academy of the United Kingdom, Caucasus Series 08/17, 2008, p.16.
  9. ^ a b "Azerbaycan: Ermenistan 70 asker ve 5 tank kaybetti". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ a b Nailia Bagirova and Hasmik Mkrtchyan (2 Nisan 2016). "Fighting erupts in Nagorno-Karabakh, dozens of casualties reported". Reuters India. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  11. ^ "(02/04/16 [12:50]) Հաղորդագրություն" (Ermenice). NKR Defense Army. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. Հաստատված տվյալներով ղարաբաղյան ուժերը մարտագծի հարավարևելյան ճակատում շարքից հանել են 2 տանկ []
  12. ^ "200 Azerbaijani soldiers eliminated: NKR Defense Army". ARMENPRESS. 2 Nisan 2016. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  13. ^ "Armenian side has suffered 20 casualties since Apr 2: spokesman". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  14. ^ "Karabağ'da ateşkes". Al Jazeera Türk. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  15. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  16. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  18. ^ "Cəbhədə vəziyyətlə bağlı son məlumat". mod.gov.az (Azerice). Müdafiə Nazirliyi. 2 Nisan 2016. 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  19. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  21. ^ "Azerbaijan claims cease fire in Nagorny-Karabakh, Armenia says hostilities continue". rt.com. 3 Nisan 2016. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  22. ^ "Минобороны: Азербайджан в одностороннем порядке приостановил боевые действия" (Rusça). Haqqin.az. 3 Nisan 2016. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016. 
  23. ^ "Heavy Fighting Continues In Karabakh 5 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." RFE/RL. April 3, 2016.
  24. ^ "Минобороны Азербайджана: "Армяне не отбивали высоту у селения Талыш"". Haqqin.az. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  25. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  26. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  28. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  29. ^ "Так сегодня уничтожили армянских генералов и полковников" (Rusça). Haqqin.az. 4 Nisan 2016. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  30. ^ Foundation, Thomson Reuters. "Armenia says Azeri drone attacks bus, killing five Armenian volunteers". news.trust.org. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  31. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  32. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  33. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2016. 
  34. ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  35. ^ "Генсек ООН призвал немедленно прекратить столкновения в Карабахе" (Rusça). RIA Novosti. 2 Nisan 2016. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  36. ^ "OSCE Minsk Group Calls for Ending Hostilities in Nagorno-Karabakh (VIDEO)". Sputnik News. 2 Nisan 2016. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  37. ^ "OSCE Minsk Group to Discuss Nagorno-Karabakh Escalated Tensions on April 5". Sputnik International. 2 Nisan 2016. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016. 
  38. ^ "United States Condemns Ceasefire Violations Along Nagorno-Karabakh Line of Contact". U.S. Department of State. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  39. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  40. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  41. ^ "Tbilisi Concerned Over Heavy Fighting in Nagorno-Karabakh". Civil Georgia. 3 Nisan 2016. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  42. ^ "В Грузии выразили озабоченность в связи с обострением ситуации в Нагорном Карабахе". Rosbalt. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016. 
  43. ^ "PressTV". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2016. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2016. 
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Terter (rayon)</span>

Terter -, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Terter şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin silahlı gücüydü. 2023 Dağlık Karabağ çatışmalarının ardından 20 Eylül 2023'te lağvedildi.

<span class="mw-page-title-main">2008 Ağdere çatışmaları</span> Suqovuşan çarpışması, 4 Mart 2008 tarihinde Ermenistan ile Azerbaycan arasında gerçekleşen çarpışma

2008 Ağdere çatışmaları, 4 Mart 2008 tarihinde Ermenistan ile Azerbaycan arasında gerçekleşen çatışmalar.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">2014 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları</span>

2014 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları, 31 Temmuz 2014 - 2 Ağustos 2014 tarihleri arasında Ermeni askerlerinin Azerbaycan sınırını ve ateşkesi ihlâl etmesi ile Azerbaycan askerlerinin karşılık vermesi ile büyüyen çatışmalar dizisi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

2010 Çaylı çatışmaları ya da Mardakert çatışmaları, Dağlık Karabağ Savaşı ateşkesinin bir dizi ihlaliydi. Azerbaycan'ı ve tanınmayan ancak de facto bağımsız Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin etnik Ermeni askerî güçlerini ayıran temas hattının ötesinde gerçekleşti. Her iki taraf da diğerini ateşkes rejimini ihlal etmekle suçladı. Bunlar, 1994'ten beri yürürlükte olan ateşkesin iki yıldaki en kötü ihlalleriydi ve Mart 2008'deki Mardakert çarpışmalarından bu yana Ermeni güçlerinin en ağır kayıpları yaşadığı süreç oldu.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Temas Hattı</span>

Temas Hattı Dağlık Karabağ sorununda Ermeni güçlerini ve Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerini ayıran hattır. Dağlık Karabağ Savaşı'nı (1988–94) sona erdiren Mayıs 1994 ateşkesinden sonra kurulmuştur. Murovdag sıradağları, temas hattının kuzey kısmını oluşturur ve esasen iki kuvvet arasındaki doğal bir sınırdır. Temas hattının uzunluğu 180 kilometre (110 mi) ile 200 kilometre (120 mi) arasında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı</span>

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 822 sayılı kararı 30 Nisan 1993 tarihinde kabul edildi. Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki ilişkilerin kötüleşmesi ve ardından silahlı çatışmaların artmasıyla bölgedeki insani durumun kötüleşmesi konusundaki endişelerini dile getiren Konsey, düşmanlıkların derhal durdurulmasını ve başta Kelbecer bölgesi olmak üzere Dağlık Karabağ'dan Ermeni işgal güçlerinin derhal geri çekilmesini talep etti.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı kronolojisi, öncelikle savaşan tarafların resmî açıklamalarına dayanmaktadır. Çatışmalar siper savaşları, ağır silahlar, çok namlulu roketatarlar, zırhlı savaşlar, roketler, balistik füze saldırıları ve başta Türk yapımı Baykar Bayraktar TB2 ve İsrail yapımı Harop dronları olmak üzere insansız hava aracı saldırıları ile karakterize edildi. Ayrıca Ermenistan veya Azerbaycan dışında uluslararası toplumun çoğu tarafından yasaklanmış olan misket bombalarının da saldırılar sırasında kullanıldığı tespit edilmiştir. Ermenistan ordusu tarafından Azerbaycan'ın Gence kentine düzenlenen bir dizi balistik füze saldırısı sivillerin kitlesel ölümüne neden olurken Azerbaycan ordusu, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto başkenti Hankendi ve bölgenin başka yerlerindeki sivil altyapı tesisleri hedef alınarak büyük hasara ve can kayıplarına yol açtı. Tartışmalı toprak miktarı sınırlı olsa da çatışma seviyesi ve uluslararası sınırlara konumlanan mühimmatlar nedeniyle çatışma Dağlık Karabağ sınırlarının ötesine genişledi. İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ne mermi ve roketler düştü, ancak herhangi bir hasar görülmedi ve İran, kendi toprakları üzerinde birkaç insansız hava aracının (İHA) düştüğünü veya düşürüldüğünü belirtti. Gürcistan ise Kaheti bölgesinde iki insansız hava aracının çarpıştığını bildirdi. Hocavend'e düzenlenen saldırılar sonrası Dağlık Karabağ yetkilileri sivilleri silah altına almaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

2010 Dağlık Karabağ çatışmaları, Azerbaycan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu'nu askerî güçlerini birbirinden ayıran temas hattında 18 Şubat'ta meydana gelen bir dizi silahlı çatışmalardır. Azerbaycan, Ermeni güçlerini Tap Qaraqoyunlu, Qızıloba, Qapanlı, Yusifcanlı ve Cavahirli köyleri yakınlarındaki Azerbaycan mevzilerine ve Ağdam Rayonu yaylalarına keskin nişancılar dahil hafif silahlarla ateş etmekle suçladı. Sonuç olarak, üç Azerbaycan askeri öldürüldü ve bir asker yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları</span> Dağlık Karabağda barışı koruma operasyonları

Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.

Aras Vadisi seferi 2020 Dağlık Karabağ savaşı sırasında Azerbaycan-İran sınırındaki Aras Nehri boyunca Azerbaycan tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlatılan askeri bir operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Başkend Operasyonu</span>

Başkend Operasyonu, Birinci Karabağ Savaşı'nın başlangıcında, Ağustos 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ve İçişleri Bakanlığı tarafından, Başkend köyü, ilaveten Gedebey Rayonu'na bağlı Mutudere ve Kasımağalı köylerinin kontrolü için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine karşı başlatılan askeri operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">2023 Dağlık Karabağ çatışmaları</span> Azerbaycanın Dağlık Karabağdaki askeri operasyonu

2023 Dağlık Karabağ çatışmaları veya asıl adıyla Anti Terör Operasyonu 19 Eylül 2023'te Azerbaycan, uluslararası alanda Azerbaycan'ın bir parçası olarak kabul edilen, ancak Ermeni nüfusun yaşadığı bölgeyi kontrol eden de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ne karşı başlattığı askeri operasyon sonucunda meydana gelen bir günlük çatışmalardır. Azerbaycan harekâtı "Dağlık Karabağ bölgesinde anayasal düzeni tesis etmek amacıyla düzenlenen antiterörist bir operasyon" olarak tanımlamıştır. Operasyon, Azerbaycan'ın "insani yardım üzerinden sözde rejime silah gönderilmesi" gerekçesiyle Laçın Koridoru'nu kapatarak Dağlık Karabağ'ı ablukaya alması, bölgedeki silahlı Ermeni güçlerce döşenen mayınlar nedeniyle Azerbaycan devletine ait bir kamyondaki 2 inşaat işçisinin ölmesi ve akabinde olay yerine giden polis aracının da başka bir mayına çarpmasıyla 4 polisin hayatını kaybetmesi sonrası meydana geldi. Operasyonun başlamasından 23 saat 48 dakika sonra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, Dağlık Karabağ'daki Rus barışı koruma gücü'nün arabuluculuğunda 20 Eylül öğleden sonra Dağlık Karabağ'daki düşmanlıkların tamamen durdurulması konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.