İçeriğe atla

2015 Yemen askerî müdahalesi

2015 Yemen askerî müdahalesi
Yemen İç Savaşı

Sana'a'da hava saldırısı (11 Mayıs 2015)
Tarih26 Mart 2015-günümüze
Bölge
SonuçDevam ediyor
Taraflar

KAÜİK

 Mısır (2015-2016)[2]
 Ürdün[2]
 Fas[2]
 Sudan[2]
 Senegal[3]
Arap Yarımadası el-Kaidesi[4][5][6]

Destek:
 ABD[7]
 Somali
 Birleşik Krallık[8]


 Yemen (Hadi hükümeti)
 Yemen (Devrimci Komite)
Husiler
Destek:
 İran (İran reddetmektedir)[9]
 Rusya[10]
 Kuzey Kore[11]
Komutanlar ve liderler
Abdüllatif bin Raşid El Zeyani
Suudi Arabistan Selman bin Abdülaziz el-Suud
Yemen Abd al-Rab Mansur al-Hadi
Yemen Salih Ali el-Sammad (2016-)
Yemen Muhammed Ali el-Husi (2015-2016)
Abdülmelik el-Husi
Kayıplar
829 ölü 296 ölü
400-3,000 ölü[12][13]

2015 Yemen askerî müdahalesi, 2015 yılında Suudi Arabistan öncülüğünde dokuz Arap ve Afrika ülkesinden oluşan askerî koalisyonun Yemen'e müdahalesidir.

Yemen'de Husi Darbesi üzerine gerçekleşen müdahale, bombalama harekâtıyla başladı; deniz ablukası ve Yemen'e asker konuşlandırılmasıyla devam etti.[14][15][16][17]

Kaynakça

  1. ^ Mazzetti, Mark; Kirkpatrick æyazarlink1=Mark Mazzetti, David D. (25 Mart 2015). "Saudi Arabia Begins Air Assault in Yemen". The New York Times. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  2. ^ a b c d e f g h "Egypt, Jordan and Sudan ready for ground offensive in Yemen.: report". Toronto. the globe and mail. 26 Mart 2015. 26 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  3. ^ "Senegal to send 2,100 troops to join Saudi-led alliance". Reuters. 4 Mayıs 2015. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  7. ^ Martinez, Luis (27 Mart 2015). "US Rescues 2 Saudi Pilots From Gulf of Aden". ABC News. 30 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  8. ^ Borger, Julian (5 Haziran 2015). "Saudi-led naval blockade leaves 20 m Yemenis facing humanitarian disaster". The Guardian. 16 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  9. ^ "Why Iran doesn't want to stay in Yemen 10 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Al-Monitor. 27 Ekim 2015.
  10. ^ "Putin's Latest Moves: The Military Alliance Among Iran, Hezbollah And Russia In Syria Could Spread To Yemen". International Business Times. 25 Eylül 2015. 27 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. Moscow is now supporting the Tehran-backed Houthi rebels who are fighting forces loyal to the U.S.-supported exiled president. 
  11. ^ "North Korea's Balancing Act in the Persian Gulf". The Huffington Post. 17 Ağustos 2015. 17 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. North Korea's military support for Houthi rebels in Yemen is the latest manifestation of its support for anti-American forces. 
  12. ^ "Yemen's guerrilla war tests military ambitions of big-spending Saudis". Reuters. 21 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2017. 
  13. ^ Bill Law (17 Mart 2016). "Yemen war rapidly becoming as messy and complicated as the conflict in Syria". The Independent. 28 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  14. ^ Saudi-led strikes hit Houthi targets across Yemen 14 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. El-Arabiye. 22 Haziran 2016 tarihinde yayınlandı. 1 Mart 2017 tarihinde erişilmiştir.
  15. ^ "Saudi warplanes bomb Houthi positions in Yemen". El-Arabiye. 25 Mart 2015. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2017. 
  16. ^ Gulf Coalition Operations in Yemen (Part 1): The Ground War 13 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Washington Institute for Near East Policy. 26 Mart 2016 tarihinde yayınlandı. 1 Mart 2017 tarihinde erişilmiştir.
  17. ^ Gatten, Emma. Saudi blockade starves Yemen of vital supplies, as bombing raids continue 14 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Independent. 19 Eylül 2016. 1 Mart 2017 tarihinde erişilmiştir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi</span> Basra Körfezine kıyısı bulunan altı Arap ülkesinin oluşturduğu ülkeler topluluğu

Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi, kısaca Körfez İşbirliği Konseyi resmi adı ile Arapça: مجلس التعاون لدول الخليج العربیه, Basra Körfezi'ne kıyısı bulunan altı Arap ülkesinin ekonomik, siyasal ve sosyal hedefler ile bir araya gelmesiyle oluşturduğu bir ülkeler topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Husiler</span> Yemende faaliyet gösteren İran destekli Şii silahlı örgüt

Husiler ya da resmî adıyla Ensarullah, Yemen'de faaliyet gösteren Zeydi gruptur. Grup, ismini kurucusu Hüseyin Bedreddin el-Husi'den almıştır. İlk kez 2004 yılında silahlı ayaklanma başlatmışlardır. 2004 yılından beri İran tarafından malî ve askerî destek almaktadır. 2015 yılında gerçekleştirdikleri mücadele ile San'a ve parlamentoyu ele geçirmişlerdir. Grubun sloganı "Allah Büyüktür, İsrail'e ölüm, Amerika'ya ölüm, Siyonizm'e Lanet, İslam'a Zafer"dir. Bu slogan Husi bayraklarında yer alır. Örgütün 7.000-30.000 arası silahlı militanı, 450.000 kadar sivil destekçisi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen İç Savaşı</span>

Yemen İç Savaşı, 2015 yılının Mart ayından beri ülkedeki pek çok grup arasında devam eden çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Yemen İç Savaşı</span>

Kuzey Yemen İç Savaşı, Kuzey Yemen'de 1962-1970 yılları arasında kraliyet yanlıları ile cumhuriyetçiler arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş, 1962 yılında Abdullah es-Sellal liderliğindeki cumhuriyetçi devrimciler tarafından gerçekleştirilen askeri darbe sonucu İmam Muhammed el-Bedir'in tahtından indirilip cumhuriyet ilan edilmesiyle başladı. İmam daha sonra Suudi Arabistan sınırına kaçarak yönetimi tekrar ele geçirmek için kuzeydeki Şii aşiretlerin desteğini alarak karşı saldırı başlatması kısa bir süre sonra iç savaşı tırmandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları</span>

İran-Suudi Arabistan vekâlet savaşları, İran ve Suudi Arabistan arasındaki gerginlikler ile üçüncül ülkelerin sınırları içerisinde devam eden vekâlet savaşları bütünü ve bölgesel nüfuz mücadelesidir. İran ve Suudi Arabistan Suriye, Yemen ve Irak'taki iç savaşlar başta olmak üzere Orta Doğu, Afrika, Orta Asya ve Güney Asya'da kendilerine yakın taraflara destek vermiştir. Bu durum jeopolitik, ekonomi ve mezhep olmak üzere birçok alanda süren bir soğuk savaş olarak tarif edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'deki el-Kaide ayaklanması</span> Vikimedya liste maddesi

Yemen'deki el-Kaide ayaklanması, el-Kaide'ye bağlı olarak faaliyet gösteren Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin, Yemen'deki hükûmetine karşı ayaklanması ve taraflar arasında yaşanan silahlı çatışmalar. 1998 yılında başlaya ayaklanmaya Aralık 2014'te üçüncü bir taraf olarak Irak ve Şam İslam Devleti de dahil oldu. Mart 2015'te ise çatışmalar büyüyerek iç savaşa dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'ndaki silahlı gruplar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Suriye İç Savaşı'nda faaliyet gösteren silahlı grupların bir listesidir. Savaş, Suriye hükûmeti ile müttefikleri, hükûmete muhalif gruplar ile müttefikleri, silahlı İslamcı ve cihatçı örgütler, ülkenin kuzeyindeki Kürtler ile müttefikleri ve Irak ve Şam İslam Devleti olmak üzere beş gruba ayrılır. Aşağıdaki liste, yalnızca silahlı faaliyet gösteren veya destek veren ülke ve kuruluşları içermekte, siyasi destek veren ülke ve kuruluşları kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'ndaki isyancılar arasındaki çatışmalar</span> Suriye iç savaşındaki hükümet ve halkın çatışmaları

Suriye İç Savaşı'ndaki isyancılar arasındaki çatışmalar, Suriye İç Savaşı'nda hükûmete karşı silahlı savaş veren isyancı gruplar arasındaki çatışmaları ifade eder. Özgür Suriye Ordusu ile müttefikleri, el-Kaide'ye bağlı gruplar ile müttefikleri ve Irak ve Şam İslam Devleti'nin başını çektiği bu gruplar, Ocak 2013 başlarından itibaren birbirleriyle çatışmaya başladı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed bin Selman</span> Suudi Arabistan veliaht prensi ve başbakanı

Muhammed bin Selman Âl-i Suud, halk arasında MBS olarak bilinen, Suudi Arabistan veliaht prensi ve başbakanı olan bir politikacıdır. Aynı zamanda Ekonomik ve Kalkınma İşleri ve Siyasi ve Güvenlik İşleri konseylerinin başkanı olarak görev yapmaktadır. Başbakan olarak atanmadan önce 2015'ten 2022'ye kadar savunma bakanı olarak görev yaptı. Muhammed bin Selman, babasının hükûmetini kontrol ediyor ve Suudi Arabistan'ın fiili hükümdarı olarak kabul ediliyor.

Yemen ablukası, 2015 yılında Suudi Arabistan'ın Yemen'e müdahalesi sırasında havadan, karadan ve denizden başlatılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri de bu ablukaya 2016 yılının Ekim ayında dahil olmuştur. Husiler'in 2017'nin sonlarına doğru Suudi Arabistan'ın başkenti Riyad'ı hedef alan füze saldırıları sonrası daha da ölümcül hâle getirilmiştir. Abluka sonrası Yemen halkı ileri derecede açlık çekmeye başlamıştır. Bunun sonucunda Yemen kıtlığı başlamıştır. Birleşmiş Milletler'de yapılan görüşmelerde bu kıtlık "dünyanın en ölümcül kıtlığı" olarak anılmıştır. Bu abluka sadece kıtlıkla sonuçlanmadı, aynı zamanda abluka sonrası kolera salgını da çıktı ve Dünya Sağlık Örgütü, Yemen'de koleraya yakalanan insanların sayısının 500.000'i bulduğunu açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'de kıtlık (2016-günümüz)</span> Kıtlık

Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öncülüğünde Afrika ve Orta Doğu'dan 9 ülkenin koalisyon oluşturup Yemen'e müdahale etmesinden sonra Yemen ablukası yapılmış ve 2016 yılı itibarıyla kıtlık başlamıştır. Yemen nüfusunun 17 milyonunun risk altında olduğu tahmin edilmektedir. Kıtlık sonucu 3,3 milyondan fazla çocuk, hamile kadın ve lohusalık döneminde olan kadın malnütrisyon tehlikesi yaşamaktadır. Kıtlığın en etkili olduğu bölge Husiler'in elinde tuttuğu El-Hudeyde ilinin merkezi olan El-Hudeyde liman şehridir. Norveç Mülteci Konseyi, Yemen'deki kıtlığın "devasa boyutlara" ulaşacağının düşünüldüğünü açıklamıştır. Bunlarla birlikte, kıtlık süresince günde 5 bin vakanın görüldüğü kolera salgını başlamıştır. Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri öncülüğündeki koalisyonun Yemen'in altyapısını hedef alması sonucu salgın ile mücadele edilememiş ve aynı zamanda bu saldırılar salgının yayılmasını kolaylaştırmıştır. UNICEF, koalisyonun Yemen'deki su altyapısını bilinçli şekilde hedef aldığını açıklamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Devrim Komitesi (Yemen)</span>

Devrim Komitesi, Devrim Konseyi veya Yüksek Devrim Komitesi, Yemen'de faaliyet gösteren Zeydi bir grup olan Husiler tarafından Yemen İç Savaşı yıllarında kurulmuş geçici hükûmettir. Komitenin meşruiyeti başta Birleşmiş Milletler, Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere Yemen içinden bazı gruplar tarafından da kabul görmemiştir. Komitenin başkanlığını Muhammed el-Husi yapmıştır. 15 Ağustos 2016'da Devrim Komitesinin yetkilerinin bir kısmı Yüksek Siyasi Konseye devredilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen'de kolera salgını (2016-günümüz)</span>

Yemen'de kolera salgını, Ekim 2016'da başlamıştır. 2020 itibarıyla devam etmektedir. 2019'un sonundaki tabloya göre 2,236,570 vaka bildirilmiştir ve 3,886 insan -yarısından fazlası çocuk- ölmüştür. Suudi Arabistan'ın ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin başını çektiği koalisyonun Yemen'e askeri müdahalesi sonrası salgın daha da ölümcül hâle gelmiştir. Bu askerî müdahalede zaman zaman hastaneler ve altyapı hedef alınmıştır. 2016 yılında oluşan ekonomik kriz ve siyasi baskının getirileri olarak sağlık çalışanlarının birçoğunun maaşı ödenememiştir. Bunun sonucunda birçok sağlıkçı ülkeyi terk etmiştir. Dünya Sağlık Örgütü yöneticilerine göre bu salgın, Yemen'e yapılan askerî müdahalenin sonucudur. Yine aynı yöneticilere göre abluka sonucu çocuklar yeterli kadar beslenememiş, salgına karşı da korumasız kalmıştır. Bu süreç içerisinde 30.000'den fazla sağlıkçıya tam 10 ay herhangi bir ücret ödenememiştir.

Timber Sycamore, Birleşik Devletler'e bağlı Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) tarafından yürütülen gizli bir silah tedarik ve eğitim programıdır. Suudi Arabistan'daki güvenlik hizmeti veren çeşitli teşkilatlar ve bazı Arap istihbarat servisleri tarafından desteklenmiştir. 2012 veya 2013 yılında başlatılan program, Suriye İç Savaşı'nda Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'a karşı savaşan muhalif güçlere para, silah ve eğitim sağladı. ABD'li yetkililere göre, CIA Özel Etkinlikler Bölümü tarafından yürütülen bu program, binlerce silahlı muhalif (isyancı) yetiştirdi. Başkan Barack Obama, 2013 yılında gizlice, CIA'nın Suriye'de bulunan savaşmaya hazır muhalifleri silahlandırmaya başlamasına izin vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">2019-2023 Basra Körfezi krizi</span>

2019-2023 Basra Körfezi krizi, İran İslam Cumhuriyeti ve müttefikleri ile Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri arasında Basra Körfezi bölgesinde devam eden artan askeri gerginlik durumudur.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri</span>

Rusya-Suudi Arabistan ilişkileri Rusya Federasyonu ile Suudi Arabistan Krallığı arasındaki ikili ilişkidir. İki ülke, iki petrol süper gücü olarak anılıyorlar ve dünya ham petrol üretiminin yaklaşık dörtte birini karşılıyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Yemen cumhurbaşkanı</span> Yemen devlet başkanı

Yemen Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Yemen devlet başkanıdır. Yemen Anayasası'na göre, cumhurbaşkanı aynı zamanda Silahlı Kuvvetler Yüksek Komutanı ve Yemen Hükûmeti yürütme erkinin başıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yemen devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yemen devlet başkanları listesi, 1918 yılında Yemen Mütevekkilî Krallığı kurulmasından günümüze kadar olan devlet başkanlarını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmelik el-Husi</span>

Abdülmelik Bedruldin el-Husi veya Ebu Cibril, esas olarak Zeydi Müslümanlar'dan oluşan devrimci bir hareket olan Husi hareketi'nin lideri olarak görev yapan Yemenli bir politikacı ve dini liderdir. Kardeşleri Yahya ve Abdülkerim'in yanı sıra merhum kardeşleri Hüseyin, İbrahim ve Abdülhalik de grubun liderleridir. Abdülmelik Husi, Husiler'in Yemen'in kuzeyindeki Saada'yı Husiler'in ele geçirmesiyle başlayan Yemen İç Savaşı'nın önde gelen isimlerinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek Siyasi Konsey</span> Husi yürütme organı

Yüksek Siyasi Konsey, Yemen'i yönetmek üzere Husi hareketi ve Genel Halk Kongresi (GHK) tarafından oluşturulan ve büyük ölçüde tanınmayan bir yürütme organıdır. 28 Temmuz 2016'da kurulan ve dokuz üyeden oluşan başkanlık konseyinin başkanlığını 19 Nisan 2018'de bir insansız hava aracı saldırısı sonucu hayatını kaybedene kadar Salih Ali es-Sammad, başkan yardımcılığını ise Kasım Labozah yürütmüştür. Konseyin yönettiği bölge, 1990 yılında Güney Yemen ile birleşen eski Kuzey Yemen'in büyük bir kısmını kapsamaktadır.