2014 Ukrayna'daki Rus sabotaj faaliyetleri

Ukrayna'daki Rus sabotaj faaliyetleri, yerel Rus etki ajanları, Rus yanlısı ayrılıkçılar, Rusya'da eğitilmiş siyasi turistler, Rus sabotajcıları ve Federal Güvenlik Servisi görevlilerinin yardımıyla Ukrayna'da Rus özel servisleri tarafından planlanan, organize edilen ve Şubat 2014'ün sonlarına kadar uygulanan bir dizi eylemdir.^[1][2] Rus sabotajlarının genel amacı Onur Devrimi'nden sonra Ukrayna'daki siyasi durumu istikrarsızlaştırmak, etnik ve bölgeler arası çatışmaları kışkırtmak, Donbas'taki Rus ayrılıkçı güçlerini güçlendirmektir. Bu yıkıcı eylemler, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü enformasyon savaşının ve doğrudan askerî saldırganlığın (Kırım'ın Rusya Federasyonu tarafından ilhak edilmesi) bir parçasıdır.

Doğu'daki yıkıcı faaliyetler, "Rus Baharı" olarak adlandırılan 2014'te Ukrayna'da Rusya yanlısı protestoların arka planında özellikle daha da şiddetli hâle geldi.

Rusya, bu olaylardan çok daha önce Doğu ve Güney Ukrayna topraklarını kendi devletinin bir parçası olarak görüyordu. 2013 yılında bir Rus vatandaşı, doğum geri olarak gizemli Kırım Cumhuriyeti'nin gösterildiği ve bu cumhuriyetin Rusya'nın bir parçası olarak belirtildiği bir yabancı pasaport aldı.^[3] 13 Ağustos 2015'te Litvanya Dışişleri Bakanlığı, kişinin doğum yerinin Rusya'nın Odesa bölgesi olduğunu gösteren 2011'de basılmış bir Rus pasaportunun bir sayfasını yayımladı.^[4]

The Financial Times'a göre Rusya, Ukrayna'nın bilgisayar sistemlerine sızmak için 2010'dan beri Snake virüsünü kullanıyor.^[5]

Rus birlikleri tarafından işgalin başlamasının ardından, Şubat-Mart 2014'te, doğu ve güney bölgelerinde Rus ve Sovyet bayrakları altında ayrılıkçı mitingler ve bölgesel devlet idarelerine el koymalar gerçekleşti.^[6]

1 Mart'ta Rusya'dan gelen güçler ve yerel Rusya yanlısı protestocular, yetkililerin çoktan terk ettiği Donetsk Bölgesel Devlet İdaresi binasını ele geçirdi.^[7] Aynı gün Harkiv Bölge Devlet İdaresi de ele geçirildi, 106 kişi yaralandı. Güney Ukrayna'nın bölgesel merkezlerinde de benzer mitingler gerçekleşti. Federalleşme ve ikinci devlet dili için Odesa'da da binlerce Rusya yanlısı miting düzenlendi.^[8]

Rusya'nın Ukrayna'daki beşinci kolu oldukça büyük, şeffaf ve örtülü hareketleri ve Ukrayna karşıtı duruşa sahip aktivistleri içeriyor.^{[9][10][11][12][13][14][15]} En etkili kuruluşlar ise şunlardır:

• Bölgeler Partisi
• Ukrayna Komünist Partisi
• Ukrayna İlerici Sosyalist Partisi
• Rus Ortodoks Kilisesi

Mart 2014'te Rusya'dan gelen 4 sabotajcı gözaltına alındı. Bu vatandaşlar sabotaj grupları oluşturmak için Ukrayna'ya gelen bir Rus vatandaşı, bir Rus askerî istihbarat subayı, Rus Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Ana İstihbarat Müdürlüğü personeli ve bir Transdinyesterli KGB kaptanından oluşuyordu.^{[16][17][18][19][20]}

Nisan 2014'te Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) en az 13 sabotajcıyı tutukladı. Çoğu, Rus özel servislerinin görevlerini yerine getirdiklerini itiraf etti.^[21][22][23] 11 Nisan'da Herson bölgesinde sabotaj grupları ve 14 Nisan'da doğuda çatışmayı kızıştırmaya çalışan Rus GRU görevlileri gözaltına alındı.^{[24][25][26][27][28][29][30][31][32][33][34]}

Mayıs 2014'te 8 sabotajcı gözaltına alındı. Harkiv bölgesindeki bir grup aşırılık yanlısı ve Rus gizli servislerinin paralı askerleri haline gelen Odesa sakinleri ifşa oldu ve faaliyetleri durduruldu.^{[35][36][37][38]}

Haziran 2014'te 6 sabotajcı daha ifşa edilerek gözaltına alındı.^{[39][40][41][42][43][44]}

Temmuz 2014'te SBU, Donetsk ve Odesa'da 3 sabotajcıyı tutukladı ve sabotajcı grupları açığa çıkardı.^{[45][46][47][48]}

20 Ekim 2014'te Rus gizli servislerinin planıyla hareket eden ve Ukraynalı üst düzey yetkililere yönelik terör eylemleri gerçekleştirecek olan grup deşifre oldu.^[49]

Kasım 2014'te, kolluk kuvvetleri bir silah deposu buldu ve Donetsk bölgesindeki Rus özel servisleri için bilgi araştıran iki Ukrayna vatandaşını tutukladı.^[50][51]