2012 okul öncesi eğitim programı

2012 okul öncesi eğitim programı, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında Türkiye genelinde tüm bağımsız ana okulları ve ana sınıflarında uygulamaya başlanan eğitim programı. Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından uygulamaya konulan, Avrupa Birliği tarafından finanse edilen ve UNICEF'in teknik destek sağladığı program Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir.^[1]

Hazırlık Aşaması

2006 Okul öncesi eğitim programının, eğitim bilimlerinde yaşanan gelişmelere adaptasyonun sağlanması ve çağın gereklerini karşılamak için güncellenmesi ihtiyacı doğmuştur. Gelişmiş ülkelerde uygulanan okul öncesi programlarının incelenmesi için Güney Kore, İngiltere, Almanya gibi ülkelere gözlem ve inceleme komisyonları gönderilmiştir. Güncelleme çalışmaları için 10 ilden okul öncesi öğretmenleri ve 18 üniversiteden öğretim elemanları belirlenmiş ve 3 ayrı komisyon kurulmuştur. Komisyon çalışmaları 30 Ocak- 1 Haziran 2012 Tarihleri arasında Ankara'da sürdürülmüştür. Programın koordinatörlüğünü Prof. Dr. Gelengül Haktanır üstlenmiştir.

Program güncelleme çalışmalarına UNICEF'ten yabancı araştırmacılarda katılmışlardır. Hazırlanan taslak program, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığına sunulmuş ve onay alındıktan sonra, 2012-2013 eğitim öğretim yılında 10 pilot ilde uygulanmaya başlanmıştır (Van, Erzurum, Ağrı, Şanlıurfa, Diyarbakır, Hatay, Mersin, Ankara, İzmir, Adana).^[2]

Pilotlama çalışmalarında, pilot okul, öğretmen ve idarecilerinin yıl boyunca belirli aralıklarla e-anketler doldurmaları sağlanarak bilgi alışverişinde bulunulmuştur. Son düzenlemeleri yapılan 2012 Okul öncesi eğitim programı, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 09/09/2013 tarihli ve 132 sayılı, 25/09/2013 tarihli ve 133 sayılı Kurul Kararları ile 2013-2014 eğitim öğretim yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır.

Programın Özellikleri

Öğrenci Merkezli Eğitim

Programın temel özelliği çocukların ilgi ve ihtiyaçlarını göz önüne alarak planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesidir. Bu yüzden etkinliklerde hazır eğitim setleri ve hazır plan kullanmak programın temel felsefesine aykırıdır. Millî Eğitim Bakanlığı öğretmenlerin kendi planlarını yapmaları için, doküman yükünü hafifletmiş ve örnek bir plan kitabı yayınlamıştır.^[3] Etkinliklerde sonuçtan çok sürece önem verilir.

Esneklik

Programda eğitimin planlı bir şekilde yürütülmesi önemlidir. Ancak program, öğretmenin yaptığı bir günlük planın tamamını, uygulama sırasında değiştirmesine izin verecek kadar esnektir. Çocukların ve çevrenin durumuna göre planlar tamamen esnetilebilir. Ancak değiştirilen noktalar değerlendirme kısmına geçerli gerekçeleri ile birlikte yazılır.^[4]Montessori eğitiminin tersine öğretmen araç gereç kullanmada tamamen özgürdür. Program mekansal olarak da öğretmeni sınırlamaz. Ancak ekiniliklerin açık havada yapılması önerilir. Ayrıca etkinlik süreleri ve sayısı konusunda öğretmene, 2006 programına göre çok daha fazla özgürlük tanır. Dünyada uygulanan birçok programın aksine, 2012 programına kazanım ve gösterge eklenebilir. Bu yönü ile program eklektik bir özellik gösterir.

Oyun ve Oyunlaştırma

2012 Programının bir diğer özelliği etkinliklerin oyunlaştırılarak çocuklara verilmesidir. Ancak oyunlaştırma yanlış algılanmaktadır. Bazı öğretmenlere göre çocukların arkadaşları ya da oyuncakları ile serbest oynaması, bazılarına göre ise öğretmen liderliğinde grup oyunlarının oynanması şeklinde algılanmaktadır. Kullanılan hazır eğitim setleri ve planlarda bu algıyı güçlendirmektedir. Oyunlaştırma; öğretmen yaratıcılığı, çocukların ilgi ve istekleri doğrultusunda, kazanım ve göstergelerin senaryolaştırılması veya oyuna dönüştürülmesi olarak tanımlanabilir. Oyunlaştırma için yaratıcı öğretmenlere ihtiyaç vardır. Yaratıcılık, iyi bir fiziksel çevre, çocuğa göre hazırlanmış destekleyici bir program ve bu alanda özenle yetiştirilmiş yetenekli personelle geliştirilebilir. Bu yüzden oyunlaştırma kavramı üzerinde, program tanıtım kitabında özellikle durulmuştur.

Konular ve Kazanımlar

2006 Öncesi eğitim programlarında (Okul öncesi eğitim program ve öğretmen kılavuzu 1989 yılında hazırlanmış ve okul öncesi eğitim kurumlarında 1994 yılına kadar uygulanmıştır. 1994 yılında yenilenen program 2002 yılına kadar kullanılmıştır. 2002 yılında programda değişiklikler yapılarak kullanılmaya devam edilmiştir^[5]) amaçlar ve kazanımlardan ziyade konuların verilmesi ön plana çıkarılmıştır. Ancak 2006 programı ile birlikte konular, kazanım ve göstergelerin verilmesi için amaç olarak kullanılmaya başlandı. Aynı özellik 2012 programına da uygulanmıştır. Konuların araç olması, öğretmen üzerindeki baskıyı azaltmakta ve yaratıcılığını daha üst düzeyde kullanmasına yardımcı olmaktadır.

Diğer Özellikler

Programda, kaynaştırma öğrencilerine, bu öğrencilerin sınıfa nasıl adaptasyon sağlayabileceklerine ve öğretmenin yapabileceklerine değinilmiştir. En sık karşılaşılan engelli özellikleri program kitabında verilmiştir.
Önceki programlardan farklı olarak ilk kez 2012 programında aile destek kitabı yayınlanmış ve ailelerin eğitime nasıl katılacakları anlatılmıştır (OBADER).^[6]
Öğretmenlerin tuttukları evrak yükü ve okul müdürüne imzalatılması gereken evraklar azaltılmıştır.
Küresel ve ulusal değerlere kazanımlarda yer verilmiştir. Bu yüzden değerler eğitiminin ayrıca uygulanmasına gerek yoktur.^[7]
Diğer programlardan farklı olarak kazanım ve göstergelerin açıklamalarına tanıtım kitabında yer verilmiştir.
2006 Programının tanıtımının yeterince yapılamadığı göz önüne alınarak; Türkiye genelinde tüm öğretmenlere program ve ekleri basılı doküman olarak ulaştırılmıştır. Ayrıca sayısal ortamda öğretmenlerin ulaşabilmeleri için pdf formatında yayınlanmıştır.
İlk defa bu programda "pamuk şekerim 1" ve "pamuk şekerim 2" adında iki adet eğitim dergisi, Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı tarafından hazırlanarak, 2014-2015 eğitim-öğretim yılında, 36-69 ay arası okul öncesi öğrencilerine ücretsiz dağıtılmıştır.^[8] Ancak dergi, eğitim setleri gibi tüm etkinlikleri kapsamamaktadır, sadece okuma-yazma etkinliklerinde kullanılmak için hazırlanmıştır. Hazır doküman kullanımı programın temel felsefesi ile çelişmesine rağmen, okul öncesi öğretmenlerinin eğitim seti kullanımından vazgeçmemeleri nedeni ile bakanlık tarafından hazırlanmıştır. Amacı; farklı firmalar ve konu üzerinde uzman olmayan kişilerin hazırladıkları eğitim setlerinin kullanımını azaltmaktır.

Değerlendirme

2012 Programı dünyada uygulanan diğer programların, uygulanabilecek yaratıcı ve yararlı özellikleri alınarak ve Türkiye'nin değerleri - eğitim sistemi göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur. Öğretmene tanıdığı yoğun özgürlük ve öğretmenin, öğreten değil, rehber olarak betimlenmesi programın etkililiğini artırmaktadır. Ancak buna rağmen yapılan bazı araştırmalarda diğer eğitim programları ile eğitilen çocukların gelişim alanlarında daha başarılı oldukları tespit edilmiştir.^[9] Henüz bilimsel bir çalışma bulunmamasına rağmen, 2012 okul öncesi programının, diğer programlarla karşılaştırıldığı araştırmalarda daha az başarılı olmasının nedeni; eğitim seti ve hazır plan kullanımının, öğretmenlerin yaratıcılıklarını ve öğretmenlik becerilerini olumsuz etkilemesinden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.
^ Millî Eğitim Bakanlığı - Okul Öncesi Programı Tanıtım Kitabı 2012 - Sayfa:15
^ Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü - İlköğretim Anabilim Dalı - Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı - OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN İLKÖĞRETİM BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKULA UYUM VE TÜRKÇE DİL BECERİLERİNE ETKİSİ - Zeynep TOPCU - Yüksek Lisans Tezi - Ankara, 2012
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.
^ Millî Eğitim Bakanlığı - Okul Öncesi Proğramı Tanıtım Kitabı 2012 - sayfa:17
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014.
^
- Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Montessori Ve Geleneksel Öğretim Yöntemleri Alan Çocukların Sayı Kavramını Kazanma Davranışlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Dört – Beş Yaş Grubu Çocuklarına Geometrik Şekil Kavramı Kazandırmada Montessori Eğitim Yönteminin Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
- Montessori Metodu Ve Montessori Okulları: Türkiye`de Montessori Okullarının Yönetim Ve Finansman Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,İstanbul.
- Montessori Eğitimi Alan Ve Almayan Anaokulu Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 511–516.
- Montessori Yöntemi Etkinliklerinin 5–6 Yaş Çocuklarınınn El Becerilerinin Gelişimine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- 6 Yaş Çocuklarının Geometrik Şekil Ve Sayı Kavramlarının Gelişiminde Kavram Eğitim Programının Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Montessori Yönteminin Anaokulu Çocuklarının İlköğretime Hazır Bulunuşluklarına Etkilerinin İncelenmesi - Gökhan Kayılı - Yüksek Lisans Tezi.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.

[2] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.

[3] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.

[4] Millî Eğitim Bakanlığı - Okul Öncesi Programı Tanıtım Kitabı 2012 - Sayfa:15

[5] Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü - İlköğretim Anabilim Dalı - Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı - OKUL ÖNCESİ EĞİTİMİN İLKÖĞRETİM BİRİNCİ SINIF ÖĞRENCİLERİNİN OKULA UYUM VE TÜRKÇE DİL BECERİLERİNE ETKİSİ - Zeynep TOPCU - Yüksek Lisans Tezi - Ankara, 2012

[6] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.

[7] Millî Eğitim Bakanlığı - Okul Öncesi Proğramı Tanıtım Kitabı 2012 - sayfa:17

[8] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2014.

[9] 
Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Montessori Ve Geleneksel Öğretim Yöntemleri Alan Çocukların Sayı Kavramını Kazanma Davranışlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Dört – Beş Yaş Grubu Çocuklarına Geometrik Şekil Kavramı Kazandırmada Montessori Eğitim Yönteminin Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Montessori Metodu Ve Montessori Okulları: Türkiye`de Montessori Okullarının Yönetim Ve Finansman Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,İstanbul.
Montessori Eğitimi Alan Ve Almayan Anaokulu Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 511–516.
Montessori Yöntemi Etkinliklerinin 5–6 Yaş Çocuklarınınn El Becerilerinin Gelişimine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
6 Yaş Çocuklarının Geometrik Şekil Ve Sayı Kavramlarının Gelişiminde Kavram Eğitim Programının Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Montessori Yönteminin Anaokulu Çocuklarının İlköğretime Hazır Bulunuşluklarına Etkilerinin İncelenmesi - Gökhan Kayılı - Yüksek Lisans Tezi.

[10] Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Montessori Ve Geleneksel Öğretim Yöntemleri Alan Çocukların Sayı Kavramını Kazanma Davranışlarının Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

[11] Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Dört – Beş Yaş Grubu Çocuklarına Geometrik Şekil Kavramı Kazandırmada Montessori Eğitim Yönteminin Etkililiği. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.

[12] Montessori Metodu Ve Montessori Okulları: Türkiye`de Montessori Okullarının Yönetim Ve Finansman Bakımından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,İstanbul.

[13] Montessori Eğitimi Alan Ve Almayan Anaokulu Öğrencilerinin Sosyal Becerilerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 511–516.

[14] Montessori Yöntemi Etkinliklerinin 5–6 Yaş Çocuklarınınn El Becerilerinin Gelişimine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.

[15] 6 Yaş Çocuklarının Geometrik Şekil Ve Sayı Kavramlarının Gelişiminde Kavram Eğitim Programının Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.

[16] Montessori Yönteminin Anaokulu Çocuklarının İlköğretime Hazır Bulunuşluklarına Etkilerinin İncelenmesi - Gökhan Kayılı - Yüksek Lisans Tezi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]