İçeriğe atla

2012 Tuareg isyanı

2012 Kuzey Mali İç Savaşı

1 Nisan itibarıyla ayrılıkçıların üzerinde hak iddia ettiği ve kontrol ettiği topraklar
Tarih17 Ocak 2012[7]-6 Nisan 2012
Bölge
Kuzey Mali (Azavad)
Sonuç

MNLA/Ensar Dine zaferi

  • MNLA ve Ensar Dine Mali'nin kuzeyindeki neredeyse tüm şehirleri ve kasabaları ele geçirdi ve tek taraflı ateşkes ilan etti.
  • MNLA tek taraflı olarak Azavad'ın bağımsızlığını ilan etti.[8]
  • Mali Cumhurbaşkanı Amadou Toumani Touré bir darbeyle devrildi.[9]
Taraflar
Mali Mali
Darbeden önce:
Amerika Birleşik Devletleri Amerika Birleşik Devletleri (lojistik)[1][2]

Azavad Azavad

  • Ulusal Azavad Kurtuluş Hareketi (MNLA)
Ensar Dine[3]
Batı Afrika'da Birlik ve Cihad Hareketi[4]		 Ulusal Azavad Kurtuluş Cephesi (FLNA)[5][6]
Komutanlar ve liderler
Mali Amadou Toumani Touré (Mart 2012'ye kadar)
Mali Amadou Sanogo (Mart 2012'den sonra)		 Bilal Ag Acherif
Moussa Ag Acharatoumane
Necim ag Muhammed[10]
El Haji Ag Gamou (nisan ayından itibaren)
İyad ag Gali[11]		 Muhammed Lamine Uld Sidat
Huseyne Kulam[5]
Güçler
MNLA: 3000[12][13]
Ensar Dine: ~300[13]		 ~500[5]
Kayıplar
97 ölü (Mali kaynaklarına göre)
Toplamda 1000-1500 kişi ya öldürüldü, ya esir alındı, ya da firar etti[12]		 65 ölü (Mali kaynaklarına göre)[14]
80,000 mülteci yurtdışına kaçtı[15]
100,000'den fazla kişi Mali'nin başka bölgelerine kaçtı[16]
Toplam: 200,000'den fazla kişi yerinden oldu[17]

2012 Tuareg isyanı, Mali'nin kuzey kesimini oluşturan Sahra Çölü'ndeki Azavad bölgesinde Mali hükûmetine karşı Tuaregler ve bölgenin diğer halkları[18] tarafından Ocak 2012'de başlatılan ayrılıkçı bir ayaklanmadır. Azavad Ulusal Kurtuluş Hareketi'nin (MNLA) en önemli isyancı grubu oluşturduğu ayaklanma, 1916'dan beridir Tuaregler tarafından gerçekleştirilen ayaklanmalar dizisinin bir parçasıdır. MNLA önceki ayaklanmalarda yer alan isyancılarla 2011 Libya İç Savaşı'nda Ulusal Geçiş Konseyi veya Libya Ordusu için savaşıp geri dönen ve silahlı olan Tuaregler tarafından kurulmuştur.[18]

22 Mart günü Mali cumhurbaşkanı Amadou Toumani Touré cumhurbaşkanlığı seçimlerine bir ay kala krizi yönetmedeki başarısızlığı gerekçe gösterilerek bir darbeyle devrildi.[19] Demokrasi ve Devletin Geri Getirilmesi için Ulusal Komite (CNRDR) çatısı altında toplanan askerler Mali anayasasını askıya alsa da 1 Nisan günü anayasanın tekrar yürürlüğe konulduğu duyuruldu.[20] İslamcı grup Ensar Dine de daha sonraları ayaklanmanın bir parçası haline geldi ve geniş toprak parçaları üzerinde kontrolü olduğunu iddia etti; ama bu kontrolün varlığı MNLA tarafından tartışma konusu yapıldı. Darbeden kaynaklanan istikrarsızlığın sonucu olarak Mali'nin kuzeyindeki en büyük üç şehir olan Kidal, Gao ve Timbuktu art arda üç günde isyancıların eline geçti.[21] 2 Nisan günü Ensar Dine haberlere göre MNLA'ya saldırarak Timbuktu'dan attı ve bayraklarını yaktı.[22] 4 Nisan günü hedeflediği bölgenin tamamını kontrolü altına geçirdiğini iddia eden MNLA operasyonlarını durduğunu açıkladı.[23] Ertesi gün Azavad bölgesinin bağımsızlığı ilan edildi.

Kaynakça

  1. ^ "Logistics: American Robots Sustain The Siege of Tessalit". Strategypage.com. 8 Mart 2012. 10 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2012. 
  2. ^ "Malian forces battle Tuareg rebels". News24. South African Press Association. 4 Mart 2012. 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2012. 
  3. ^ "Gunfire breaks out as Tuareg rebels enter northern Mali city". Montreal Gazette. 31 Mart 2012. Erişim tarihi: 1 Nisan 2012. []
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2012. 
  5. ^ a b c Par Europe1.fr avec AFP. "Mali: nouveau groupe armé créé dans le Nord – Europe1.fr – International". Europe1.fr. 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2012. 
  6. ^ "Mali junta quits as regional troops prepare to target Tuareg rebels". The Observer. 7 Nisan 2012. 22 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2012. 
  7. ^ "Mali: Violence in North Forces over 20,000 Into Exile". allAfrica.com. 7 Şubat 2012. Erişim tarihi: 7 Mart 2012. []
  8. ^ "Tuaregs claim 'independence' from Mali - News - Al Jazeera". Al Jazeera. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  9. ^ "Mali rebels claim to have ousted regime in coup". The Guardian. 22 Mart 2012. 30 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2012. 
  10. ^ MISNA (20 Ocak 2012). "Mali: Fighting In North; The New Touareg War". Eurasiareview.com. 31 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2012. 
  11. ^ Daniel, Serge (30 Mart 2012). "Mali's isolated junta seeks help to stop Tuareg juggernaut". ModernGhana.com. 6 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2012. 
  12. ^ a b Jeremy Keenan (20 Mart 2012). "Mali's Tuareg rebellion: What next?". Al Jazeera English. 24 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2012. 
  13. ^ a b Sofia Bouderbala (2 Nisan 2012). "Al-Qaeda unlikely to profit from Mali rebellion: experts". The Daily Star. 9 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012. 
  14. ^ 10:59 pm GMT 19 Jan 2012 (19 Ocak 2012). "Fierce clashes between Malian army and Tuareg rebels kill 47". Telegraph. 12 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2012. 
  15. ^ "BBC News - Mali: Timbuktu heritage may be threatened, Unesco says". Bbc.co.uk. 3 Nisan 2012. 23 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2012. 
  16. ^ "Tuareg rebels take Mali garrison town, say sources". Trust.org. 11 Mart 2012. 14 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2012. 
  17. ^ "Timbuktu bombarded as Mali constitution 'restored'". Hindustan Times. 1 Nisan 2012. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2012. 
  18. ^ a b Andy Morgan (6 Şubat 2012). "The Causes of the Uprising in Northern Mali". Think Africa Press. 15 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2012. 
  19. ^ "Mali soldiers say president toppled in coup – Africa". Al Jazeera English. 4 Ekim 2011. 28 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2012. 
  20. ^ Associated Press, "Coup Leader Reinstates Mali's Constitution", Express, 2 Nisan 2012, s. 8.
  21. ^ Baba Ahmed and Rukmini Callimachi (2 Nisan 2012). "Islamist group plants flag in Mali's Timbuktu". Associated Press. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012. 
  22. ^ "Tuareg rebels chased from Timbuktu by Islamist forces one day after capturing Malian city together". Agence France-Presse. 2 Nisan 2012. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2012. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mali</span> Batı Afrikada bulunan denize kıyısı olmayan bir ülke

Mali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir. Nüfusu 19,1 milyondur ve bu nüfusun %65'ini 25 yaş altındakiler oluşturmaktadır. Başkenti Bamako'dur. Mali sekiz bölgeye ayrılmıştır, kuzey sınırları Sahra'nın derinliklerine kadar uzanır. Ülkenin güney bölümü Nijer ve Sénégal nehirlerinin geçtiği Sudan Savanı'ndadır ve nüfusun çoğunluğu bu bölümde yaşar. Mali ekonomisi tarım ve madencilik temellidir. Altın ülkenin önde gelen doğal kaynaklarındandır ve Mali Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisidir. Tuz da ihraç ürünlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Timbuktu</span> Mali İmparatorluğunun başkenti

Timbuktu Batı Afrika ülkesi Mali'nin şehri. Mali'nin 8 idari bölgesinden biri olan Timbuktu Bölgesi'nin de başkentidir. Timbuktu, dünyanın yeni yedi harikasına aday gösterilmiştir.

Brega Muharebesi, 2011 Libya ayaklanması sırasında Brega şehrinde gerçekleşen bir muharebe. 2 Mart 2011 günü erken saatlerde Kaddafi yanlısı kuvvetler, Kaddafi karşıtı kuvvetlerin elinde bulunan şehre saldırmasıyla başladı. Muharebe sonucu Kaddafi yanlısı güçler başarısız oldu ve şehir Kaddafi karşıtlarının kontrolünde kaldı.

Cissé Mariam Kaïdama Sidibé, Malili bir politikacı ve Mali'nin eski başbakanı. Mali tarihinin İlk kadın başbakanıdır. Modibo Sidibe'nin yerine 3 Nisan 2011 tarihinde başbakan ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Trablus Muharebesi (2011)</span>

Trablus Muharabesi, Libya'nın başkenti Trablus'ta ülkeyi uzun süredir yöneten Muammer Kaddafi ve yandaşları ile Kaddafi'yi devirmek isteyen Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) güçleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. 2011 Libya İç Savaşı'nın bir parçası olan muharebe, iç savaşın başlangıcından altı ay sonra gerçekleşti. Şehirde başlayan bir isyanın ardından halihazırda şehre kadar ilerlemiş UGK güçleri şehre saldırdı ve en sonunda almayı başardı.

<span class="mw-page-title-main">Azavad</span>

Azavad, Afrika kıtasının batısında yer alan Mali'nin kuzeyinde bulunan ve 2012-2013 yılları arasında bağımsızlığını ilan eden ancak bağımsızlığı tanınmayan bir ülke.

<span class="mw-page-title-main">Mali Savaşı</span> Ocak 2012de başlayan silahlı çatışmalar

Mali Savaşı, Mali'nin kuzeyine yerleşen ayrılıkçı ve radikal İslamcı gruplar ile Mali Ordusu arasında yaşanan çatışmalardır. Azavad isimli devlete bağlı Azavad Kurtuluşu için Ulusal Hareketi; Mali, Fransa ve Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu'nun oluşturduğu koalisyona karşı savaşmaktadır. Fransa, 12 Ocak 2013 tarihinde askerî müdahalede bulunmuştur. Bunun yanı sıra bölgede, Azavad devletine karşı İslamcılardan oluşan bir koalisyon da vardır.

<span class="mw-page-title-main">Mali bayrağı</span> Ulusal bayrak

Mali bayrağı, Mali devletinin resmi bayrağı. Günümüzde kullanılan hâli ile 1 Mart 1961 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İslam Cephesi</span> Suriyedeki çoğunlukla cihatçı Selefi isyancı tugayların çatı örgütü

Suriye İslam Cephesi, Suriye'de çoğunlukla cihatçı Selefi isyancı tugayların çatı örgütü.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika Cumhuriyeti İç Savaşı</span>

Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki çatışmalar, Aralık 2012'de Afrika ülkesi Orta Afrika Cumhuriyeti hükûmeti ve birçoğu daha önce Orta Afrika Cumhuriyeti İç Savaşı'na katılmış olan isyancılar arasında başlayan çatışmalardır. İsyancılar, Cumhurbaşkanı François Bozizé'nin hükûmetini imzalanan barış anlaşmalarına 2007 yılından bu yana uymamakla suçluyordu.

<span class="mw-page-title-main">Amadou Sanogo</span>

Amadou Haya Sanogo, Malili asker. Sanogo, Afrika ülkesi Mali'de 2012 yılında gerçekleştirdiği askerî darbe neticesinde kısa bir süre Demokrasinin Yeniden İnşası İçin Ulusal Komite Başkanı unvanı ile devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lazkiye Taarruzu (2014)</span>

Lazkiye Taarruzu, Suriye İç Savaşı sırasında, çeşitli muhalif grupların, Suriye hükûmeti kontrolündeki Lazkiye ilinde, 21 Mart 2014'te başlattığı taarruz. Muhalifler, taarruzun ilk safhalarında Türkiye sınırındaki Keseb kasabası ile çevresindeki bazı yerleşim birimlerinin kontrolünü ele alsa da, Suriye hükûmeti ile müttefiklerinin karşı saldırıları sonrasında geri çekilmek zorunda kaldı.

Busra Muharebesi, Busra şehrini ele geçirmek için Suriye İç Savaşı sırasında Suriyeli isyancılar tarafından başlatılan askerî operasyon.

Duma Muharebesi, Suriye İç Savaşı sırasında çıkan bir çatışma. Savaş 21 Ocak 2012 tarihinde, Özgür Suriye Ordusu militanları saldırı taktiklerini değiştirip Şam'ın banliyölerinde gerilla savaşı düzenledikten sonra ordu birliklerine saldırmasıyla başladı. ÖSD, Ocak ayının başlarında Ez-Zabadani kasabasını almıştı ve dolayısıyla Duma'nın büyük bir bölümünün üzerinde kontrol sahibi olmuştu. Banliyölerde genel bir taarruz sonrasında Duma, diğer isyankâr banliyöleriyle aynı zamanda Suriye ordusu tarafından geri alındı.

<span class="mw-page-title-main">Tamikrest</span>

Tamikrest Tuareg kökenli müzisyenler tarafından 2006 yılında kurulmuş olan gruptur. Grup, Afrika müziğini Batılı rock ve pop etkisiyle harmanlar ve Tamaşekçe söyler. Ana söz yazarı ve grup lideri Ousmane Ag Mossa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Assimi Goïta</span> Mali askerî cunta hükûmeti lideri

Albay Assimi Goïta, Malili bir subay ve 2020 Mali darbesinde eski cumhurbaşkanı İbrahim Boubacar Keïta'nın iktidarını ele geçiren bir askerî cunta olan Halkın Kurtuluşu Ulusal Komitesi'nin lideri.

<span class="mw-page-title-main">Ghat Tuareg milisleri</span>

Ghat Tuareg milisleri (TM), İkinci Libya İç Savaşı sırasında Güneybatı Libya çöl bölgelerinde faaliyet gösteren etnik Tuareg kabile milisleridir. Milisler, Tuareg çoğunluğunun bulunduğu Ghat bölgesinde öne çıkmıştır. Tuareg güçleri hakimiyetlerini gittikçe komşu bölgelere de genişletmiştir. Libya Tuaregleri, Mısratalı Libya Şafak güçlerinin desteğiyle Mali Tuaregleri ve Ahmed el-Ensari gibi gruplar tarafından desteklenmektedir. Tuareg milisleri sıklıkla Berberi bayrağını kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tinariwen</span>

Tinariwen Kuzey Mali'nin Sahra Çölü bölgesinden Tuareg müzisyenlerinden oluşan kolektif bir gruptur. Çöl blues'unun öncüsü olarak kabul edilen grubun gitar ağırlıklı tarzı, geleneksel Tuareg ve Afrika müziğini Batı rock müziği ile birleştirmiştir. Kuruluşundan bu yana 8 albüm çıkarmış ve uluslararası turnelere çıkmışlardır.

Doğu Afrika açıklarında bir ada ülkesi olan Komorlar, 1975 yılında Fransa'dan bağımsız hale geldiğinden beri askeri çatışmalara karıştı. Açelya Operasyonu (1995), darbe girişimine karşı çıkmak için adaların Fransız istilasıydı. Komorlar, 2008 yılında topraklarının bir bölümünde Anjouan'ın işgaline öncülük etti ve Kuzey Mali ihtilafına diğer Afrika ülkeleriyle birlikte katıldı.

Darbe Kuşağı, darbelerin yaygınlığının yüksek olduğu ülkelerden oluşan Batı Afrika, Orta Afrika ve Sahel bölgesini tanımlamak için 2020'lerde ortaya çıkan modern bir jeopolitik kavram ve neolojizmdir. 2023 Nijer darbesinden sonra bu ülkeler Afrika'nın doğu kıyılarından batı kıyılarına uzanan bir zincir şeklinde meydana gelmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.