İçeriğe atla

2011 Irak protestoları

2011 Irak protestoları, Irak'ta Irak Savaşı'nın başladığı 2003 yılından beridir süren şiddetin ortasında gerçekleşen 2010-2011 Arap dünyası protestolarının bir parçası olan protesto gösterileri. Gösterilerde 6 kişi öldü, 140 kişi yaralandı.

Protestolar

İsrailli Haaretz gazetesi, Musul'da 31 yaşındaki bir adamın işsizlik yüzünden kendini yaktığını bildirdi. Haaretz ayrıca 25 Şubat günü Bağdat'ta Yeşil Bölge yakınlarında bir "Irak Gazabı Devrimi" adlı bir protesto düzenleneceğini belirtti.[1]

12 Şubat

Olası bir huzursuzluğu önlemek için Irak başbakanı Nuri el-Maliki, daha önce 2014 yılında üçüncü kez aday olmayacağını açıklamıştı.[2] Buna rağmen, 12 Şubat günü yüzlerce gösterici Bağdat ve Kerbela başta olmak üzere ülkenin büyük şehirlerinde toplandı ve ulusal güvenlik ile federal yolsuzluk konularına daha etkili bir yaklaşımda bulunulmasını isteyerek hükûmetin kamu hizmetlerini adil ve kolay ulaşılır hale getirmesi yönündeki isteklerini de dile getirdi.[3][4][5] Buna cevaben, Irak hükûmeti elektrik fiyatlarını düşürdü.[6]

16-18 Şubat

16 Şubat günü 2000 civarı gösterici Kut kentindeki bir il konseyi binasını ele geçirdi. Göstericiler elektrik ve su eksikliği yüzünden valinin istifasını istedi. En fazla üç kişinin öldüğü ve 30 kadar kişinin yaralandığı bildirildi.

17 Şubat günü Süleymaniye'deki hükûmet binalarına göstericilerin yaptığı saldırılarda iki kişi öldü.[7]

18 Şubat günü bin kadar gösterici Basra'daki bir köprüde trafiği kapattı ve valinin istifasını istedi.[8]

21 Şubat

21 Şubat günü Irak Kürdistan Özerk Bölgesi'nde bulunan Süleymaniye'de Mesut Barzani'nin liderliğindeki bölgenin iktidar partisi Kürdistan Demokrat Partisi'ne karşı gösteriler düzenlendi. Gösterilerde polisle göstericiler arasında çatışma çıktı, bir genç vurularak öldü.[9] Yaralı sayısı bazı kaynaklarda 39,[9] bazı kaynaklarda ise 14[10] olarak belirtildi, Süleymaniye ili sağlık müdürü ise yaralı sayısının 48 olduğunu açıkladı.[11] Irak hükûmeti ileride yapılacak gösterilerin önüne geçeceğini açıkladı.[11]

Kaynakça

  1. ^ "Iraq man dies of self-immolation to protest rising unemployment". 4 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2011. 
  2. ^ "Eye on unrest, Iraq PM says he won't seek 3rd term". Apnews.myway.com. 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2011. 
  3. ^ "Egyptian revolution sparks protest movement in democratic Iraq". 13 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2011. 
  4. ^ "Protesters In Iraqi Cities Demand Better Social Services, Corruption Probes". 10 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2011. 
  5. ^ "Iraqis anger spelled out in street protests". 28 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2011. 
  6. ^ "Iraq subsidises power after protests over services". 23 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2011. 
  7. ^ "Two killed during protest in Iraqi Kurdistan - BBC News". BBC Online. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2011. 
  9. ^ a b Teenager dies, 39 hurt in fresh clashes in Iraq's Kurdistan 21 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (CNN)
  10. ^ Iraqi Kurds take to streets, at least 14 injured 2 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (RIA Novosti)
  11. ^ a b Iraq moves to head off demos as protester killed 27 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (AFP)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi</span> Iraka bağlı özerk bölge

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km2'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Krallığı</span> Kısa süreli kurulmuş krallık

Kürdistan Krallığı, Süleymaniye'de kurulmuş kısa ömürlü krallık.

<span class="mw-page-title-main">2011 Cezayir protestoları</span>

2011 Cezayir protestoları, Cezayir'de 2010'un aralık ayından beridir devam eden protesto gösterileridir. Göstericiler tarafından gösterilen sebepler, işsizlik, gıda enflasyonu, evsizlik, usulsuzlük, ifade özgürlüğü ve kötü yaşam koşullarıdır. Daha önceki yıllarda yerel gösteriler sıkça yapılmış olsa da, tüm ülke çapında eşzamanlı gösteriler 2011'in ocak ayında patlak verdi. Bunlar hükûmetin gıda fiyatlarını düşürmesiyle bastırıldı; fakat daha sonra çoğunlukla hükûmet binalarının önünde gerçekleşen kendini yakma eylemleri başladı. Muhalefet partileri 1992'deki darbeden beridir olağanüstü hal bulunan Cezayir'in hükûmetinden izin almadan yasa dışı nitelikte gösteriler düzenlemeye başladı. Gösterilerde üç kişi öldü, 420 kişi yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Arap Baharı</span> 2010da başlayıp süregelen, Arap coğrafyasında yaşanan halk hareketlerine verilen ortak ad

Arap Baharı, 2010 yılında başlayan, Arap dünyasında yaşanan bir dizi hükûmet karşıtı protesto, ayaklanma ve silahlı isyanlardı.

<span class="mw-page-title-main">2011 İsrail sosyal adalet protestoları</span>

2011 İsrail sosyal adalet protestoları olarak bilinen İsrail'de sosyal adalet talebi ile İsrail halkı tarafından 34. İsrail hükûmeti ve mevcut başbakan Benjamin Netanyahu karşıtı gerçekleştirilen protesto gösterilerinde göstericiler "direniş hareketi" adını verdiği gösterilere gerekçe olarak eğitim, sağlık ve ekonomi de azalma ve dağılımında artan adaletsizliği, konut fiyatı artışlarını gerekçe göstermiş yine "sosyal adalet" talep etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2011 Umman protestoları</span>

2011 Umman protestoları, Umman'da Arap Baharı'nın bir parçası olarak yaşanan protesto gösterileridir. Göstericiler maaşların arttırılması, hayat pahalılığının azaltılması, daha fazla istihdam yaratılması ve yolsuzlukların azaltılmasını talep etti. Gösteriler sonucunda Sultan hükûmet kabinesinin üçte birini görevden aldı.

<span class="mw-page-title-main">Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası</span> 2011deki protestolar

Suriye İç Savaşı'nın sivil ayaklanma safhası, Suriye İç Savaşı'nın 15 Mart 2011'deki protestolarla başlayan ve 29 Temmuz 2011'de Özgür Suriye Ordusu'nun kuruluşuyla silahlı çatışmalara dönüşen safhası.

<span class="mw-page-title-main">Noşirvan Mustafa</span>

Noşirvan Mustafa ; d. 1944; Süleymaniye - ö. 19 Mayıs 2017, Süleymaniye), Iraklı Kürt entelektüel politikacı ve yazar. Mustafa, Süleymaniye'deki Kraliyet Kral Faysal Okulu'na katıldı, ayrıca erken yaşta özel öğretmenler tarafından kendisine yabancı dil öğretildi. Bağdat Üniversitesi'nde siyaset bilimi eğitimi gördü.

<span class="mw-page-title-main">2017-18 İran protestoları</span>

2017-18 İran protestoları, İran'da 28 Aralık 2017'de başlayan bir dizi protesto gösterisi. Bu eylemler, ülkede 2009 İran seçimleri gösterilerinden beri yaşanan en yüksek katılımlı protestolardır.

<span class="mw-page-title-main">Irak'ta turizm</span>

Irak'taki turizm, Batı Asya ülkesi Irak'taki turizmi ifade eder. Başkent Bağdat, Kahire'den sonra Arap dünyasının en büyük ikinci şehridir. Irak'ın Şii İslamı ile ilgili birçok İslami hac yeri bulunmaktadır. Irak, ekoturizm için potansiyel bir yer olarak görülüyor. Erbil, 2014 yılında Arap Turizm Komitesi tarafından "Arap Turizm Sermayesi" seçildi. Oysa Kerbela ve Necef kentleri, ülkedeki dini alanların konumu nedeniyle Irak'taki en popüler turistik yerlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ensaru'l İslam</span> Irak merkezli olan cihatçı Selefi silahlı örgütt

Kürdistan'da Ensaru'l İslam, veya Ensaru'l İslam veya Kürt Talibanı Irak merkezli, Suriye ve Irak'ta faaliyet gösteren Kürt cihatçı Selefi ve silahlı bir örgüttür. Şeriat kanunlarına göre bir İslam devleti kurmak, Kürtleri korumak ve haklarını elde etmek ve korumak için kuruldular. Ebu Abdullah eş-Şafii'nin liderliğini yaptığı Cundu'l Şam ile Kürdistan İslami Hareketi'nden ayrılan Fatih Krekar liderliğindeki bir grup tarafından Krekar'ın liderliğinde Eylül 2001'de, Irak Kürdistanı'nda yer alan Hemrin Dağları'nda kuruldu. 2003 Irak askerî müdahalesi sırasında, koalisyon güçleri ile Peşmerge'ye karşı savaştı. Koalisyon güçlerinin çekilmesinin ardından da Irak ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi hükûmetleriyle savaşmaya devam etti. 29 Ağustos 2014'te, örgütün 50 lideri ve üyesi tarafından yapılan açıklamayla örgütün feshedilerek Irak ve Şam İslam Devleti'ne tâbi olduğu ifade edildi. Ancak örgüt içindeki görece daha küçük bir grup, bu birleşmeyi kabul etmeyerek Ensaru'l İslam'ın bağımsız olarak faaliyetlerini sürdüreceğini bilirdi.

Türkiye'deki 2011–2012 Kürt protestoları, ülkedeki Kürt azınlık haklarının kısıtlanmasına karşı BDP liderliğinde Türkiye'de yapılan protestolardır. Türkiye'deki Kürtlerin uzun protesto eylemlerin sonucu olarak, Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da da protestolar olmuştur. Hürriyet gazetesi, Mısır ve Tunus'ta devrimlere neden olan ve "Arap Baharı" olarak adlandırılanın kalkınmanın, Ortadoğu'nun kuzey kesimlerinde bir "Kürt Yazı"na yol açabileceğini öne sürdü. Protestocular hem İstanbul'da hem de Türkiye'nin güneydoğusunda sokaklara döküldü. Bazı gösteriler de Anadolu ve İzmir'de yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri</span>

Avusturya-Kürdistan Bölgesi ilişkileri, Avusturya ile Kürdistan Bölgesi arasındaki ikili ilişkilerdir. Avusturya, Kürdistan Bölgesi'nde 2006 yılından bu yana Erbil'de bir ticari ofis aracılığıyla temsil edilmektedir, Kürdistan Bölgesi'nin ise 2012'den beri Viyana'da bir temsilciliği bulunmaktadır. Kürt Devlet Başkanı Mesud Barzani, Avusturya Cumhurbaşkanı Heinz Fischer ile Viyana'da üç kez bir araya geldi; 2011, 2014 ve 2015 yıllarında resmi ziyaretlerde bulunmuştur. Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz, ilişkileri ve insani yardımları ilerletmek için 2015 ve 2016 yıllarında Erbil'i ziyaret etti.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Polonya ilişkileri</span>

Kürdistan Bölgesi-Polonya ilişkileri, Kürdistan Bölgesi ile Polonya arasındaki ikili ilişkilerdir. Kürdistan Bölgesi Polonya'da 2004 yılından bu yana Varşova'da bir temsilcilik aracılığıyla temsil edilmektedir, Polonya'nın ise 2012'den beri Erbil'de bir başkonsolosluğu bulunmaktadır. 2005 yılında Polonya Başbakanı Marek Belka, Dışişleri Bakanı Adam Rotfeld, Ulusal Savunma Bakanı Jerzy Szmajdziński ve Kültür Bakanı Waldemar Dąbrowski, Erbil'de Kürt Devlet Başkanı Mesud Barzani ve Başbakan Neçirvan Barzani ile bir araya gelerek Kürdistan Bölgesi dahil Irak'ın yeniden inşasına desteklerini ifade ettiler.

<span class="mw-page-title-main">Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Rusya ilişkileri</span>

Kürdistan Bölgesi-Rusya ilişkileri, Kürdistan Bölgesi ile Rusya arasındaki ikili ilişkilerdir. Kürdistan Bölgesi'nin Moskova'da bir temsilciliği bulunurken, Rusya'nın Erbil'de 28 Kasım 2007'de açılan bir başkonsolosluğu vardır. Kürtler ve Ruslar arasındaki ilişkiler, Rusların yayılmacı hırsları nedeniyle Kürtlere ilgi duyduğu 1800'lerin ikinci yarısına kadar uzanıyor. Soğuk Savaş sırasında, Sovyetler Birliği, Afganistan'ı işgalinden dolayı Orta Doğu'nun gösterdiği tepki nedeniyle Avrupa gücü 1970'lerin sonlarında Ortadoğu'dan siyasi olarak çekilene kadar Irak'a karşı Kürt isyancıları destekledi.

Zaho saldırısı, 20 Temmuz 2022 tarihinde Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin Duhok vilayetinin Zaho ilçesinde, bölgeyi gezmeye gelen Arap turistlere yapılan saldırıdır. Saldırıda ikisi çocuk olmak üzere en az dokuz sivil öldü ve 33'ten fazla kişi yaralandı.

Kerkük statü referandumu, Kuzey Irak'ın tartışmalı bölgelerinin Kürdistan Bölgesi'nin bir parçası olup olmayacağına karar vermek için planlanan bir halk oylamasının Kerkük parçasıydı. Referandum başlangıçta 15 Kasım 2007 için planlanmıştı, ancak defalarca ertelendi ve sonuçta hiçbir zaman gerçekleşmedi.

<span class="mw-page-title-main">Mehsa Emini protestoları</span> 2022de İran genelinde başlayan hükûmet karşıtı tepkiler

Mehsa Emini protestoları, 16 Eylül 2022'de İran'da başlayan ve 2023'e kadar devam eden sivil huzursuzluk ve protesto hareketleridir. Protestolar, 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana "ülkenin daha önce gördüğü hiçbir şeye benzemeyen", hükûmete karşı "en büyük meydan okuma" ve "en yaygın isyan" olarak tanımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Revaz Faik</span> Iraklı Kürt siyasetçi

Revaz Faik, Kürt siyasetçi. Kürdistan Parlamentosu'nun başkanlığını yapan Faik, Kürdistan Yurtseverler Birliği üyesidir.

Aralık 2009'da Türkiye'deki Kürt protestoları, Anayasa Mahkemesinin 11 Aralık 2009'da Kürt yanlısı Demokratik Toplum Partisini (DTP) yasa dışı Kürdistan İşçi Partisi (PKK) ile bağlantılı olmak ve "terör propagandası" yapmaktan suçlu bularak kapatma kararının ardından başlayan beş günlük protesto gösterileridir.