İçeriğe atla

2010 TK7

2010 TK7
2010 TK7'in (yeşil çember içinde) WISE uzay aracı tarafından çekilmiş görüntüsü
Keşif[1]
KeşfedenWISE uzay aracı
Keşif yeriLEO, Kutupsal yörünge
Keşif tarihi1 Ekim 2010
Adlandırmalar
Yörünge özellikleri[2]
Dönem 13 Eylül 2023 (JD 2460200,5)
Belirsizlik parametresi 0
Gözlem yayı4115 gün (11,27 yr)
Günöte1,1889 AU (177,86 Gm)
Günberi0,8087 AU (120,98 Gm)
Yarı büyük eksen
0,99882 AU (149,421 Gm)
Dış merkezlik0,19034
0,99 y (364,615 g)
29,8 km/s[a]
236,82°
0° 59d 14.424s / gün
Eğiklik20,900°
96,431°
45,035°
Dünya MOID0,0832234 AU (12,45004 Gm)
Fiziksel özellikler
20,78 (Dünya'ya yakınken) ila 23,6
20,78 [2]
Ortalama çap
379±123 m[2]
0,059±0,049[2]
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

2010 TK7 keşfedilen ilk Dünya truvalısı ve bir kilometreden küçük bir Dünya yakını asteroittir. Güneş etrafında Dünyanın yörüngesiyle aynı yörüngede hareket etmekte olup, Dünya'nın önünde yer alan bölgede seyretmektedir.[4][5] Truva cisimleri en kolay şekilde bir Lagrange noktasında, dinamik olarak kararlı bir konumda (birleşik kütleçekim kuvvetinin Güneş'in ve Dünya'nın çift merkezi boyunca etki ettiği yer), büyük bir yörünge cisminin 60 derece ilerisinde veya gerisinde, bir tür 1:1 yörünge rezonansında dönüyor olarak düşünülebilir. Gerçekte, böyle bir nokta etrafında salınırlar. Bu tür nesneler daha önce Mars, Jüpiter, Neptün ve Satürn'ün uyduları Tethys ve Dione'nin yörüngelerinde gözlemlenmiştir.

2010 TK7'nin çapı yaklaşık 300 metre (1.000 ft)'dir.[6] İzlediği yol, Güneş-Dünya L4 Lagrange noktası (Dünya'dan 60 derece ileride) etrafında salınarak, periapsis ve L3 noktasına en yakın yaklaşımı (Dünya'dan 180 derece uzakta) arasında gidip gelmektedir.

Asteroit Ekim 2010 tarihinde NASA'nın Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini (WISE) kullanılarak NEOWISE görevi astronomlarınca keşfedilmiştir.[7]

Keşfi

2010 TK7, Aralık 2009'da Dünya yörüngesine fırlatılan uzay teleskobu WISE tarafından tüm gökyüzünü taramak amacıyla Ocak 2010-Şubat 2011 arasında yürütülen program kapsamında Ekim 2010'da görüntülenmiştir. Dünya'nın yörüngesini paylaşan bir asteroidin yerde konuşlandırılmış bir teleskop ile tespit edilebilmesi normalde oldukça zordur çünkü bu cisimlerin potansiyel konumları genellikle gündüzleri gökyüzünde bulunmaktadır.[8] Hawaii Üniversitesi ve Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu'ndaki takip çalışmalarının ardından yörüngesi 21 Mayıs 2011'de değerlendirilmiş, hareketinin truva cismi karakteri göstermekte olduğu yörünge bilgisi ise Western Ontario Üniversitesi'nden Paul Wiegert, Athabasca Üniversitesi'nden Martin Connors ve Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu'nun genel müdürü Christian Veillet tarafından Temmuz 2011 tarihinde Nature dergisinde yayımlanmıştır.[4][8]

Fiziksel ve yörünge özellikleri

2010 TK7 Dünya'ya göre sarmal yolu (yeşil) ve iribaş yörüngesi (mavi noktalar); her spiral dönüş bir yıllık hareketi temsil eder.

2010 TK7'nın parlaklığını gösterir görünür büyüklüğü yaklaşık 20,8'dir.[2] Varsayılan yansıtabilirlik değeri 0,1 olarak kabul edildiğinde, varsayılan çapı yaklaşık 380 metredir.[4] İç bileşenlerine yönelik olarak herhangi bir spektral veri bulunmamaktadır. 2010 TK7, Dünya'nın 1⁄20,000'nden az olmak üzere bir yüzey kütleçekim kuvveti uygulayacaktır.

Keşfedildiğinde, asteroidin Güneş çevresindeki bir tur dönüşü 364,615 günde tamamlamaktadır ki bu Dünya'nın 365,256 günlük yörünge periyoduna oldukça yakındır. Dünya ile 1:1'lik bir yörüngesel rezonansta kaldığı sürece, ortalama yörünge süresi uzun vadede Dünya ile tam olarak eşitlenecektir. 0,190'lık dışmerkezlik değerine sahip olan yörüngesi nedeniyle asteroidin Güneş'e olan ortalama yıllık mesafesi 0,81 AU ila 1,19 AU arasında değişmektedir.[4] Yörüngesi ekliptik düzleme oranla 20,9 derecelik bir eğime sahiptir.

Truvalar, Lagrange noktalarında tam olarak yörüngeye girmezler, ancak bu noktaların etrafında (gezegenin ve Lagrange noktalarının sabit olduğu bir referans çerçevesinden bakıldığında) iribaş şeklindeki halkalar halinde salınırlar; 2010 TK7 kendi halkasını 395 yıllık bir sürede tamamlar.[b][4] 2010 TK7'nin döngüsü o kadar uzundur ki bazen Güneş'in Dünya'ya göre neredeyse karşı tarafına geçer. Hareketi kapsamında hiçbir zaman Dünya'ya 20 milyon kilometreden fazla yaklaşmamakta olup, bu mesefe Ay'ın Dünya'ya olan mesafesinin yaklaşık 50 katıdır. 2010 TK7, 2010-2011 yıllarında iribaş yörüngesinin Dünya'ya yakın bir noktasındaydı bu nedenle keşfi mümkün olmuştur.[4]

2010 TK7'in yörüngesi uzun dönemli tahminlerde bulunabilmeyi zorlaştıran kaotik bir karaktere sahiptir. M.Ö.500 yılı öncesinde, L3 üzerinden L4 Lagrange noktasına atlamadan evvel L5 bölgesinde salınmakta olabileceği düşünülmektedir. L3 bölgesindeki kısa dönemli dengesiz salınımı ve buradan at nalı yörüngeye geçişi ayrıca olasıdır.[4] Geliştirilmiş bir yörünge kararlılığı kapsamındaki yeni hesaplamalar da bu sonuçları onaylamıştır.[9]

1600'den 2500 yılına dek 2010 TK7'in yörüngesinin bir animasyonu
Güneş ve Dünya'ya göre izlenen yörünge
Dünya çevresi
Güneş çevresi
      Güneş ·       Dünya ·       2010 TK7

Dünya'dan erişilebilirlik

2010 TK7 2011 yılında Dünya'ya göre konumu
Dünyanın Lagrange noktalarını gösteren etkili potansiyel grafiği (ölçekli değil); L ve L etrafındaki konturlar iribaş döngü yollarını temsil eder

Dünya truvaları Dünya'nın yörüngesini paylaştıklarından ve kendilerine ait çok az yerçekimine sahip olduklarından, çok daha uzakta olmalarına rağmen onlara ulaşmak için Ay'a ulaşmaktan daha az enerji harcanması gerekebilecektir. Ancak 2010 TK7, yörünge eğimi nedeniyle bir uzay görevi için enerjik açıdan çekici bir hedef değildir:[10] Dünya'nın yörüngesinin o kadar üstünde ve altında hareket eder ki, bir uzay aracının Dünya'dan gelen yörüngesine uyması için gereken hız değişikliği 9,4 km/s olurken diğer bazı Dünya'ya yakın asteroitler için bu değer 4 km/s'den daha azdır.[4]

5 Aralık 2012'de 0,197 AU (29.500.000 km; 18.300.000 mi)[11] Dünya yakınlaşması sırasında, asteroidin görünen büyüklüğü yaklaşık 21 olarak ölçülmüştür.[12]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ v = 42,1219 √1/0,9989 − 0,5/0,9989.
  2. ^ Yörünge eğimi ve eksantrikliği nedeniyle, 2010 TK'nın Dünya'ya göre konumu aslında karmaşık, sıkı sarmal bir spiraldir; ancak, bir yıl boyunca Dünya'ya göre ortalama konumu tek bir nokta ile temsil edilirse, bu nokta iribaş döngüsünü takip edecektir.

Kaynakça

  1. ^ "2010 TK7 Orbit". Minor Planet Center. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015. 
  2. ^ a b c d e f "JPL Small-Body Database Browser: 2010 TK7" (2012-11-07 last obs). 7 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2016. 
  3. ^ WayBack Machine 2013 Epoch@MPC
  4. ^ a b c d e f g h Connors, Martin; Wiegert, Paul; Veillet, Christian (27 Temmuz 2011). "Earth's Trojan asteroid". Nature. 475 (7357). ss. 481-483. Bibcode:2011Natur.475..481C. doi:10.1038/nature10233. PMID 21796207. 
  5. ^ "NASA's WISE Mission Finds First Trojan Asteroid Sharing Earth's Orbit". NASA. 27 Temmuz 2011. 2 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015. 
  6. ^ Choi, Charles Q. (27 Temmuz 2011). "First Asteroid Companion of Earth Discovered at Last". Space.com. 26 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2011. 
  7. ^ Keys, Sonia (7 Ekim 2010). "MPEC 2010-T45 : 2010 TK7". IAU Minor Planet Center. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2011. 
  8. ^ a b "Earth's first Trojan asteroid: 2010 TK7". Astro.uwo.ca. 27 Temmuz 2011. 4 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2015. 
  9. ^ de la Fuente Marcos, Carlos; de la Fuente Marcos, Raúl (18 Şubat 2021). "Transient Terrestrial Trojans: Comparative Short-term Dynamical Evolution of 2010 TK7 and 2020 XL5". Research Notes of the American Astronomical Society. 5 (2). s. 29. Bibcode:2021RNAAS...5...29D. doi:10.3847/2515-5172/abe6ad. 
  10. ^ "Found at last: First Earth companion asteroid". NBC News. 27 Temmuz 2011. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2011. 
  11. ^ "JPL Close-Approach Data: (2010 TK7)" (2011-08-03 last obs (arc=40 days; Uncertainty=2)). Erişim tarihi: 21 Ocak 2012. 
  12. ^ "AstDyS 2010TK7 Ephemerides for 2012". Department of Mathematics, University of Pisa, Italy. Erişim tarihi: 21 Ocak 2012. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Asteroit</span> yörüngeleri çoğunlukla Mars ile Jüpiter gezegenleri arasında kalan gökcisimleri

Asteroit,, iç Güneş Sistemi'nde yörüngede dönen ve meteoroitlerden daha büyük, fakat cüce gezegenlerden daha küçük olan bir küçük güneş sistemi cismidir. Atmosferi olmayan metalik veya kayalık cisimlerdir. Asteroitlerin boyutları ve şekilleri, cüce gezegenler de dahil olmak üzere önemli ölçüde farklılık gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Truvalı (gök cismi)</span>

Truvalı veya truva asteroidi, astronomide daha büyük bir cismin yörüngesini paylaşan, ana cismin yaklaşık 60° ilerisinde veya gerisinde bulunan L4 ve L5 Lagrange noktalarından birinin yakınında kararlı bir yörüngede kalan küçük boyutlu bir gök cismidir (çoğunlukla asteroitler). Truva cisimleri gezegenlerin ya da büyük uyduların yörüngelerini paylaşabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Dünya'ya yakın cisim</span>

Dünya'ya Yakın Cisimler, yörüngeleri günberi noktasında Dünya'ya 1,3 Astronomik Birim (AB) mesafeden daha yakın olup Dünya'nın çok yakınına gelen gök cisimleridirler. Bunlar birkaç bin Dünya'ya Yakın Asteroit (DYA), Dünya'ya Yakın Kuyruklu yıldız (DYK), bir miktar Güneş etrâfında dolanan uzay aracı ve uzayda Dünya'yla çarpışmadan tâkip edilebilecek büyüklükte meteoritlerden oluşurlar. Makbul olan görüşe göre DYC'lerin geçmişte Dünya'yla çarpışmalarının gezegenimizin jeolojik ve biyolojik târihinde kayda değer rolü olduğu merkezindedir. Dünya'mıza getireceği tehlikelerin farkına varılmasıyla 1980'lerden beri gittikçe artan ilgiyle bu cisimler izlenmişler, gelebilecek tehlikeleri aktif olarak azaltmak için çözümler aranmaya başlamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">99942 Apofis</span> Asteroit

99942 Apofis, (Geçici adlandırma:2004 MN4 ) 19 Haziran 2004'te R. A. Tucker, D. J. Tholen ve F. Bernardi tarafından Kitt Peak'de keşfedilen, Aten sınıfı Dünya'ya yakın bir yörüngesi bulunan bir meteorittir. Mısır kötülük tanrısı Apofis'in ismini taşır. NASA tarafından yapılan dikkatli ölçümlerle 2029 ve 2036 yıllarında dünyamızın çok yakınından geçeceği tespit edilmiştir. 13 Nisan 2029'te 300.000 kilometre Dünya'ya yakından geçerek Apollo sınıfı olacak, 2036 yılında ise 30-40 bin kilometre yakından geçecektir. 7 Ekim 2009 tarihinde yapılan hesaplamalara göre 2036 yılında Dünya'ya çarpma olasılığı 250.000'de 1'dir. Bir başka olası çarpışma tarihi ise 2037'dir. Bu tarihte dünyaya çarpma olasılığı 12,3 milyonda 1 olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">At nalı yörünge</span>

At nalı yörünge, kendisine göre çok daha büyük bir cisimle eş-yörünge hareketi yapan cismin yörüngesine verilen addır. Küçük cismin yörünge periyodu neredeyse büyük cismin yörünge periyoduna eşittir ve büyük cisimden bakıldığında dönen referans çerçevesinde izlediği yol at nalına benzer.

2012 DA14 Asteroit

2012 DA14, Dünya'ya yakın asteroit olup tahmin edilen çapı 50 m, tahmin edilen kütlesi 190.000 ton civarındadır. 23 Şubat 2012'de İspanya'da bulunan OAM Rasathanesi'nde (J75) 16 Şubat'ta Dünya'nın 0,014 AB yakınından geçen meteor keşfedildi. Hesaplara göre asteroitle Dünya'nın merkeziyle arasındaki uzaklık 15 Şubat 2013'te 0,000228 AB olacak. Asteroit, Yeryüzü'nün yüzeyinden 27.700 km uzaktan geçecek. 2013'teki bu geçişiyle bu boyda ve Dünya'nın bu kadar yakınından geçen ilk cisim oldu.

<span style="white-space:nowrap;">2004 XP<sub>14</sub></span> Asteroit

2004 XP14 ya da 2004 XP14, Apollo asteroitleri olarak adlandırılan asteroid kümesinden Dünya'ya yakın bir asteroit.

<span class="mw-page-title-main">Sanki uydu</span>

Sanki uydu veya yarı uydu, bir gezegen ile 1:1'lik yörünge rezonansına sahip ve gezegenin çevresinde uzun süre kalan gök cisimlerine verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Küçük gezegen</span>

Uluslararası Astronomi Birliği'ne (IAU) göre küçük gezegen, Güneş'in etrafında doğrudan yörüngede dönen ve ne gezegen ne de kuyruklu yıldız olarak sınıflandırılmayan bir gök cismidir. IAU, 2006 yılından önce resmen küçük gezegen terimini kullanmaktaydı, fakat o yıl yapılan toplantıda küçük gezegenler ve kuyruklu yıldızlar; cüce gezegenler ve Küçük Güneş Sistemi Cisimleri (SSSB) olarak yeniden sınıflandırıldı.

Dünya truvalısı, Dünya'nın Güneş çevresindeki yörüngesinde, L4 ve L5 Lagrange noktasında yer alan, Dünya ile eşyörüngeli, Dünya'nın yörüngesinden geçen, iribaş yörünge izleyerek dönen asteroitlere verilen genel isimdir. Halihazırda tespit edilebilen her iki truva cismi de L4 bölgesinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">WISE Teleskobu - Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini</span> Geniş Sahalı Kızılötesi İnceleme Kaşifi. NASAnın Aralık 2009da fırlatılan uzay teleskopu. Onun gözlemleri, onbinlerce yeni asteroidin ve önceden keşfedilmemiş çok sayıda yıldız kümelerinin keşfini desteklemiştir.

Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini, Explorers Programındaki bir NASA kızılötesi astronomi uzay teleskobudur. 14 Aralık 2009'da uzaya fırlatılmıştır. Planlanan görev süresinin dolması nedeniyle Şubat 2011'de hazırda bekleme moduna alınmış ancak 2013'te yeniden etkinleştirilmiştir. İkinci etkinleştirme Near-Earth Object Wide-field Infrared Survey Explorer, Dünya Yakını Objeler Geniş Alan Kızılötesi Araştırma Gezgini (NEOWISE) olarak yeniden adlandırılmaktadır. WISE bugüne kadar binlerce küçük gezegen ve çok sayıda yıldız kümesi keşfetti. Gözlemleri ayrıca ilk Y tipi kahverengi cücenin ve Dünya truva asteroidinin keşfini de destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Jüpiter truvalısı</span> Jüpiterin yörüngesinde bulunan asteroit kümesi

Jüpiter truvalıları, Truvalı asteroitler veya Truvalılar, Jüpiter'in Güneş etrafındaki yörüngesini takip ederek hareket eden bir asteroit grubudur. Her bir truva asteroidi, Jüpiter'e göre gezegenin 60° önündeki L4 veya 60° ardındaki L5 olarak adlandırılan sabit Lagrange noktalarında ve kendi yörüngelerinde salınmaktadır. Cisimler, ortalama yarı büyük ekseni yaklaşık 5,2 Astronomik birim (AU) olan bu Lagrange noktalarının etrafındaki iki adet uzun ve kavisli bölgeye dağılmış durumda bulunur.

2013 ND15 Venüs truvalısı olarak sınıflandırılan ilk asteroittir.

<span class="mw-page-title-main">Aten asteroitleri</span>

Aten asteroitleri, Dünya'nın yörüngesine oldukça yakın konumda bulunan dinamik bir asteroit grubudur. Tanıma göre, Aten'ler Dünya-kesişen (a < 1.0 AU ve Q > 0.983 AU) asteroitlerdendir. Grup adını, Palomar Gözlemevinde Eleanor Helin tarafından, 7 Ocak 1976 tarihinde türünün ilk örneği olarak keşfedilen 2062 Aten asteroidinden almıştır. 2023'e kadar, 2445 Aten grubu üyesi keşfedilmiş, bunlardan 256 tanesi numaralandırılmış, 13 tanesi isimlendirilmiş ve 101 tanesi ise tehlikeli olabilecek cisim olarak sınıflandırılmıştır.

Uranüs Truva asteroidi, güneş merkezli yörüngesi Uranüs gezegenininki ile 1:1 ortalama hareket rezonansında olan ve Güneş-Uranüs çiftinin iki kararlı Lagrange noktasından (L4 veya L5) birinin etrafında bulunan, yani Uranüs'ün 60° önünde veya arkasındaki bir yörüngede seyreden asteroidlere verilen genel isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Amor asteroitleri</span>

Amor asteroitleri, adını 1221 Amor örnek cisminden alan Dünya'ya yakın bir asteroit grubudur. Bu cisimlerin yörüngesel günberi noktası Dünya'nın yörünge günberisine yakın, fakat ondan daha büyüktür. Bu nedenle, bu cisimler Dünya'nın yörüngesini kesmez, fakat çoğu Amor asteroidi Mars'ın yörüngesini kesmektedir. Amor asteroidi 433 Eros, robotik bir uzay sondası NEAR Shoemaker tarafından yörüngelenen ve üzerine iniş gerçekleştirilen ilk asteroittir.

<span class="mw-page-title-main">Atira asteroitleri</span>

Atira asteroitleri veya Apohale asteroitleri, diğer adıyla Dünya'ya yakın iç nesneler olarak da bilinen, yörüngesel günöteleri Dünya'nın günberi mesafesi olan 0,983 AU'dan daha küçük olan ve yörüngeleri tamamen Dünya'nın yörüngesi içinde sınırlı kalan Dünya'ya yakın cisimlerdir. Atiralar, diğer Dünya'ya yakın cisim grupları olan Aten, Apollo ve Amor asteroitlerine göre açık arayla en az üyeye sahip olan gruptur.

Eş-yörüngesel hareket, iki veya daha fazla sayıda astronomik cismin birincil cisim yörüngesiyle aynı veya benzer mesafede bulunan bir yörüngede seyretmesi durumudur. Başka bir deyişle bu cisimler, 1:1 ortalama hareket rezonansında veya ters yönlü ise 1:-1 rezonansındadır.

(614689) 2020 XL5 12 Aralık 2020 tarihinde Hawaii'de bulunan Haleakala Gözlemevi'nde Pan-STARRS 1 araştırması kapsamında keşfedilen bir Dünya'ya yakın cisim ve Dünya truvalısı asteroittir. Güneş-Dünya çevresinde iribaş yörüngede salınım halindedir ve kütleçekim etkisi ile Dünya ve Güneş'in çift merkezi aracılığıyla hareket eden dinamik olarak kararlı olan L4 (60° önünde) noktasında hareket etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Lissajous yörünge</span>

Lissajous yörünge, bir cismin minimum itki gücüyle bir üç cisimli sistemin Lagrange noktası çevresinde izlediği yarı-periyodik bir yörünge yoludur. Adını Jules Antoine Lissajous'tan alır. Bir Lagrange noktasındaki Lyapunov yörüngeleri iki ana cismin düzlemine tümüyle yayılan kavisli bir yoldur. Tersine, Lissajous yörüngeler, bir Lissajous eğrisini takip eder ve düzlemdeki bazı bileşenleri dik olarak keser. Halo yörüngeler de benzer şekilde düzlemdeki bileşenleri dik olarak kesmektedir ancak Lissajous yörüngelerden farklı olarak Halo yörüngeler periyodiktir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.