2010 Haiti depremi
 | |
| UTC zamanı | 2010-01-12 21:53:10 |
|---|---|
| Yerel tarih | 21:53:09, 12 Ocak 2010 (UTC) |
| Yerel saat | |
| Süre | 41 saniye |
| Büyüklük | 7,0 Richter |
| Derinlik | 13 km |
| Merkez üs | Port-au-Prince |
| Maks. şiddet | X (Yoğun) |
| Etkilenen ülkeler/bölgeler |  Haiti |
| Kayıplar | Toplamda 316.000 ölü, 300.000 yaralı.[1][2][3] |
2010 Haiti Depremi, merkez üssü başkent Port-au-Prince'e 25 km uzaklıkta olan ve 7,0 Richter büyüklüğünde olan ve yerel saatle 21:53:09, 12 Ocak 2010'da gerçekleşen deprem.[4] Deprem yerin 13 km altında meydana geldi. Birleşik Devletler Jeolijik Araştırma Kurumu 5,0 ve 5,9 şiddetindeki on dört artçı depremi kaydetti.[5] Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi, depremden yaklaşık üç milyon kişinin etkilendiğini ve ölü sayısının da 50.000-100.000 arasında[6] olduğunu tahmin ediyor. Deprem neticesinde Port-au-Prince'de büyük hasar meydana geldi. Hasara uğrayan yerler arasında Haiti Ulusal Sarayı (Cumhurbaşkanlık Sarayı), Haiti Ulusal Meclisi binası, Port-au-Prince Katedrali ve merkezi hapishane yer almakta.[7][8][9] Ülke genelinde hastaneler tahrip olmuş veya kötü bir şekilde hasara uğramıştır.[10]
Birleşmiş Milletler, başkentte yer alan Birleşmiş Milletler İstikrar Misyonu (Haiti) merkez bürosunun çöktüğünü belirtti.[11] Misyon şefi Hédi Annabi'nin 13 Ocak günü öldüğü Başkan René Préval tarafından teyit edildi.[12] BM'den Elisabeth Byrs Birleşmiş Milletler'in Haiti'deki organizasyon yapılarının yanı sıra Haiti'deki pek çok yerin yıkılması nedeniyle bu depremi onlar için en kötü tecrübe olarak adlandırdı.[13] Felaketten kısa süre sonra yardım malzemelerinin yerel hava limanına gelmesine rağmen yavaş dağıtım ve çok sayıdaki insanın etkilenmesi yardımların dağıtımında sorunlara yol açtı.[14]
Haiti ve Dominik Cumhuriyeti'ne ev sahipliği yapan Hispaniola adası geçmişte de önemli derecede yıkıcı sarsıntılar geçirmiştir. Ada Fransız kontrolü altında iken 1751 ve 1770 yılında deprem oldu. Fransız tarihçisi Moreau de Saint-Méry'ye (1750–1819) göre, Port-au-Prince'de 18 Ekim 1751 depremini takiben "tek bir taş yapı çökmedi" fakat 3 Haziran 1770 depreminde "tüm şehir çöktü." Diğer bir deprem Cap-Haïtien şehrini ve Haiti'nin kuzey kısmındaki kasabaları ve Dominik Cumhuriyetini 7 Mayıs 1842 tarihinde tahrip etti.[15] 1946 yılında, Dominik Cumhuriyeti'ni 8,0 şiddetinde bir deprem vurdu ve bu deprem Haiti'yi de salladı, bir tsunami yaratarak 1.790 kişinin ölümüne ve pek çok kişinin yaralanmasına sebep oldu.[16]
Pek çok ülke insani ve maddi yardım sözü ve acil kurtarma ve tıbbi ekipmanlar, mühendisler ve destek personeli vermek için gelen çağrılara karşılık verdi. Haberleşme sistemleri, hava, kara ve deniz vasıtaları, hastaneler ve elektrik bağlantı şebekeleri depremden tahrip olmuştu ve kurtarma ve yardım çalışmalarını engelliyordu. Görevliler üzerindeki şaşkınlık ve uçak giriş izdihamı ilk yardım çalışmaları için problemlere sebep oluyordu. Port-au-Prince'in morgu hızlı biçimde doldu ve Haiti hükûmeti 21 Ocak günü 80.000 üzerinde cesedin toplu mezarlara gömüldüğünü açıkladı.[17]
Haiti, Batı Yarımküre'deki en fakir ülke olup[18] İnsani Gelişme Endeksi'ne göre 182 ülke içinde 149.'dur.[19] Avustralya hükûmetinin seyahat danışma sitesine göre Haiti Acil Servis'i bir büyük felaketle başa çıkacak yetenekte değildir.[20] Ülke Gıda ve Tarım Örgütü tarafından "ekonomik olarak zayıf" kabul edilir.[21] Ülke artık tabii felaketlere yabancı değildir: ülke 2008 yılı içinde tropikal fırtınalardan Gustav, Hanna ve Ike tarafından vuruldu, sellere ve geniş çaplı zarara uğradı ve 800 kişi bu nedenle öldü.[22]
Kayıplar
Deprem ülkenin yoğun nüfuslu alanını vurdu. Uluslararası Kızıl Haç, depremden 3 milyon kişinin etkilendiğini duyurdu. 24 Ocak günü Haiti hükûmeti sadece başkentte toplam ölü sayısının 150.000'in üzerinde olduğunu, binden fazla enkazda ve şehir dışında ölümler olduğunu belirtti. Bu sayı aileleri ile gömülenleri içermemektedir. Haiti Hükûmeti tarafından, 15 Ocak 2011 tarihinde resmi olarak yapılan açıklamada toplam ölü sayısının 316.000 olduğu belirtilmiştir.[23]
Haitili yetkililerce 250.000 civarında yaralı olduğu ve bir milyon Haitilinin evsiz kaldığı tahmin ediliyor.[24] Uzmanlara göre bu sayıların doğruluğu şüphelidir. Northeastern Üniversitesi'nde çevre tarihi profesörü olan Antony Penna kayıp tahminlerinin sadece bir tahmin olduğu konusunda uyardı.[25] Belçika'lı felaket uzmanı Claude fe Ville de Goyet, "yuvarlak sayılar kimsenin bilmediğinin kesin bir işaretidir" diye not etti.[26] BM Genel sekreter yardımcısı Edmond Mulet, "Bu depremden şimdiye kadar toplam ne kadar ölü olduğunu bileceğimizi zannetmiyorum" dedi. Haiti Kızıl Haç müdürü Guiteau Jean-Pierre, organizasyonlarının yaralıların tedavisine odaklanmasından dolayı cesetleri sayacak zamanlarının olmadığını söyledi.
Ölenlerin içinde Port-au-Prince Başpiskoposu Joseph Serge Miot, yardım işçisi Zilda Arns, Haiti hükûmetinden memurlar, Adalet Bakanı Paul Denis ve muhalefet lideri Michel Gaillard vardı. Ölenler arasında çok iyi tanınan Haitili birkaç müzisyen,[27] sporcular, Haiti Futbol Federasyonu'nun otuz üyesi[28] MINUSTAH ile çalışan en az 70 Birleşmiş Milletler personeli vardı.[29] Bunların içinde Misyon şefi Hédi Annabi ve onun yardımcısı Luiz Carlos da Costa vardı. Yabancı turistler, yardım işçileri ve ayrıca elçilik elemenları da ölenler arasındadır.
Depremin kuvvetini ve etkilenen bölgeleri gösteren bir harita
Yıkılan Başkanlık Sarayı
Başkent Port-au-Prince
Depremden sonra zarar gören binalar
Port-au-Prince Limanının deprem sonrası gördüğü zarar
Depremden sonra başkentte kurulan kamp
Yardım kampı
Brezilyalı askerler Haitili bir depremzedeye yardım ederken
Ayrıca bakınız
- Everybody Hurts (Haiti için yardım teklisi)
Kaynakça
- ^ "Haiti president describes 'unimaginable' catastrophe; thousands feared dead". Miami Herald. 13 Ocak 2010. 18 Şubat 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "Hundreds of thousands may have died in Haiti quake, PM says". CNN. 13 Ocak 2010. 14 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ "Thousands feared dead in Haiti quake; many trapped – Yahoo! News". News.yahoo.com. 25 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2010.
- ^ USGS Magnitude 7.0 – HAITI REGION http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/eqinthenews/2010/us2010rja6/ 15 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 13 Ocak 2010
- ^ http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/recenteqsww/Quakes/quakes_big.php%7Ctitle=Latest Earthquakes M5.0+ in the World – Past 7 days Earthquake Center, USGS Earthquake Hazards Program, United States Geological Survery giriş=13 Ocak 2010
- ^ [1]18 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Keith Fournier Devastating 7.0 Earthquake Hammers Beleagured Island Nation of Haiti http://www.catholic.org/international/international_story.php?id=35181 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Catholic Online tarih=13-01-2010
- ^ Quake 'levels Haiti presidential palace' http://news.smh.com.au/breaking-news-world/hundreds-feared-dead-in-haiti-earthquake-20100113-m5d3.html 24 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Sydney Morning Herald tarih=13-01-2010
- ^ UN: Haitian capital's main jail collapsed in quake http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2010/01/13/AR2010011302174.html 14 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. tarih=13-01-2010
- ^ Dems' Haiti Fundraising Email: 'Put Politics Aside For A Moment tarih=14-01-2010 Talking Points Memo http://www.talkingpointsmemo.com/live/haiti-quake-wire/#313020 16 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. = 14-01-2010
- ^ Secretary-General's remarks to the press on the earthquake in Haiti http://www.un.org/apps/sg/sgstats.asp?nid=4338 27 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Birleşmiş Milletler tarih=13-01-2010
- ^ http://www.reuters.com/article/idUSTRE60C5N820100113 16 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. U.N. mission chief in Haiti killed in quake Reuters tarih=13 Ocak 2010
- ^ http://hosted.ap.org/dynamic/stories/C/CB_HAITI_EARTHQUAKE?SITE=FLTAM&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT&CTIME=2010-01-16-08-50-44 5 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "Haiti earthquake survivors get more food and water (AP)" Tempa Tribune Online. Güncelleme 17 Ocak 2010
- ^ http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/centralamericaandthecaribbean/haiti/7005853/Haiti-earthquake-UN-says-worst-disaster-ever-dealt-with.html%7Ctitle=Haiti earthquake: UN says worst disaster ever dealt with Sherwell Philip and Colin Freeman tarih=16 Ocak 2010 Telegraph Co. uk giriş=17 Ocak 2010
- ^ Claude Prepetit http://www.bme.gouv.ht/risques%20geologiques/LeMatin_s%E9ismes.pdf 12 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fransızca: Tremblements de terre en Haïti, mythe ou réalité ? |çalışma=Le Matin |volume=N° 33082 |tarih=9 Ekim 2008, quoting Moreau de Saint-Méry, Médéric Louis Élie, Fransızca: Description topographique, physique, civile, politique et historique de la partie française de l’Ile Saint Domingue and J. M. Jan, bishop of Cap-Haïtien (1972), Fransızca: Documentation religieuse, Éditions Henri Deschamps.
- ^ http://www.msnbc.msn.com/id/34829978/ns/world_news-americas/?GT1=43001 15 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Earthquake leaves Haiti ‘worse than a war zone’ tarih=13 Ocak 2010
- ^ http://www.google.com/hostednews/ukpress/article/ALeqM5hEbGx4Jdlrc0JNC0y97NqWJea5DA more mass graves prepared in Haiti The Press Associaton 21 Ocak 2010
- ^ "UNICEF urgently appeals for aid for Haiti following devastating earthquake" 18 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., UNICEF. Güncelleme 14 Ocak 2010.
- ^ "Human Development Report 2009 Haiti" 14 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., United Nations Development Programme. Güncelleme 13 Ocak 2010.
- ^ "Travel Advice – Haiti" 29 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Smartraveller: The Australian Government's travel advisory and consular assistance service. Retrieved 13 Ocak 2010.
- ^ http://www.google.com/hostednews/afp/article/ALeqM5gV7dSp1H3MOP1oJjqeolVcym8J8g%7Ctitle=Fears of major catastrophe as 7.0 quake rocks Haiti|last=Renois Clarens tarih=12 Ocak 2010 Agence France-Presse
- ^ Carroll, Rory (8 Kasım, 2008). 'We are going to disappear one day' 23 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The Guardian, Güncelleme 17 Ocak 2010.
- ^ Haiti gov't says 150K bodies recovered in capital 24-01-2010 Associated Press http://hosted.ap.org/dynamic/stories/C/CB_HAITI_EARTHQUAKE?SITE=FLSTU&SECTION=HOME&TEMPLATE=DEFAULT 15 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. = 24-01-2010-01-24
- ^ Dan, Harris Martha Raddatz Racing the Clock to Save Haiti Quake Victims Amid the Stench of Death 16-01-2010 ABC http://abcnews.go.com/WN/HaitiEarthquake/obama-enlists-presidents-haitians-grow-desperate-amid-slow/story?id=9579651 20 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ABC World News = 17-01-2010
- ^ http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,1953379_1953494_1954342,00.html#ixzz0dGDpWZFL 4 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 16 Ocak 2010
- ^ http://www.nytimes.com/2010/01/21/world/americas/21deathtoll.html?hp 24 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. New York Times 20 Ocak 2010
- ^ http://www.clicanoo.com/index.php?id_article=233717&page=article 24 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haïti: Un silence assourdissant 17 Ocak 2010
- ^ Haitian Football Federation says 30 dead Sean A. Williams http://www.jamaicaobserver.com/sports/HAITI-VISIT_7336253 25 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Jamaica Observer 19 Ocak 2010
- ^ India vows support to rebuild Haiti[], The Hindu, January 23, 2010
