İçeriğe atla

2009 Marmara sel dizisi

2009 Marmara sel dizisi
Ayamama Deresi'nin taşması sonucu sular altında kalan Basın Ekspres yolu
Tarih9 Eylül 2009
Can kaybı31
Maddi zarar70 milyon ABD doları
Etkilenen bölgelerİstanbul, Tekirdağ

2009 Marmara sel dizisi, 9 Eylül 2009 tarihinde Türkiye'nin Marmara Bölgesinde meydana gelen bir sel dizisidir.[1] Daha çok İstanbul ve Tekirdağ'ı etkilemiş, en az 31 kişinin ölümü ve 9 kişinin kaybolmasıyla sonuçlanmış, en az 70 milyon dolarlık bir zarar vermiştir.[2][3]

Fırtına dizisinin oluşumu

8 Eylül gününü 9 Eylül'e bağlayan gece, İç Anadolu'da bulunan bir yukarı seviye alçağının (ULL) Karadeniz'den Marmara bölgesine yoğun nem adveksiyonu yapması sonucunda bölgedeki çok düşük yoğunlaşma depresyonu havayı doyma noktasına yaklaştırmıştı.[3][4] Bunun yanı sıra atmosferin üst seviyelerindeki soğuk havanın, sıcak deniz yüzeyinin etkileşimi sonucu meydana gelen yoğun konvektif fırtınalar 9 Eylül 2009 sabahın erken saatlerinde doruk noktasına ulaştı ve selin meydana gelmesine yol açtı.

Etkileri

Selin sonucunda, Ayamama Deresi'nin İkitelli kısmında en az 10, Halkalı kısmında en az 11 ve buna ek olarak Çatalca ve Silivri'de üç kişi olmak üzere[5] İstanbul'da toplam 24 ve Tekirdağ'da 7 kişi, toplamda ise 31 kişi hayatını kaybetmiştir.[3][4][6][7] İstanbul valisi Muammer Güler'e göre selde 20 kişi yaralanmıştır.[8] Resmî makamlar felaketin sorumlusu olarak plansız yapılaşan halkı gösterdi.[6][8]

Bazı yerlerde su metrelerce yükseldi. Su, Atatürk Havalimanı'na giden yolları kesti. Yüzlerce araba ve onlarca TIR Marmara Denizi'ne sürüklendi.[7] Selde kaybolan bir kişinin cesedi denizin karşı kıyısında bulundu. Selden sonra, özellikle İkitelli'de yağmalama yaşanmıştır.[9][10]

12 Eylül 2009'da Selimpaşa'yı ziyaret eden Kadir Topbaş, halktan tepki görmüştür.[11] 1999 Gölcük depreminden bu yana İstanbul'un yaşadığı en büyük afet olarak nitelendirilen olay,[12] 18 ve 27 Temmuz 2017 tarihli iki büyük İstanbul yağmur felaketiyle anımsanmıştır.[13]

Tepkiler

Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan: "Derenin intikamı ağır olur" derken Çevre ve Şehircilik Bakanı Veysel Eroğlu, afeti tufan olarak yorumlamış ve alınacak bir önlemin olmadığını söylemiştir. İstanbul Büyükşehir Belediye başkanı Kadir Topbaş, muhalefetin durumdan siyaset yapmamasını istemiş ve afetin sorumluluğunu insanın doğaya verdiği zarar olarak görmüştür. Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanı Deniz Baykal ise üç isme tepki göstermiş ve olayın sorumlusunun hem yerel hem de merkezi idare olduğunu belirtmiştir.[14]

Kaynakça

  1. ^ "Turks swept away in flash floods". BBC News. 9 Eylül 2009. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2009. 
  2. ^ "Deadly flash floods hit Istanbul". Al Jazeera. 9 Eylül 2009. 9 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2009. 
  3. ^ a b c "Heaviest Istanbul rains in 80 years kill at least 23". Reuters. 9 Eylül 2009. 13 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2009. 
  4. ^ a b "Flash floods slam Istanbul, kill at least 20". 15 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2009. 
  5. ^ "İstanbul'da sel felaketi: 31 ölü". 9 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ a b "Record floods kill 31". news.com.au. 9 Eylül 2009. 12 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2009. 
  7. ^ a b "Dozens killed as devastating floods hit Turkey". CNN. 9 Eylül 2009. 26 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2009. 
  8. ^ a b Booth, Jenny (9 Eylül 2009). "At least 23 die in Istanbul flash floods". The Times. Londra. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2009. 
  9. ^ "ikitelli'de yağma". 11 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Ve İstanbul'da yağma başladı". 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "Selin vurduğu Selimpaşa'da Kadir Topbaş'a tepki". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Uğur Dündar: Depremin hatırlattığı skandal". 3 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "İstanbul'da son büyük sel felaketi 31 can almıştı". 8 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  14. ^ "İstanbul sel felaketi için kim ne demişti". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marmara Denizi</span> Karadeniz ve Ege Denizi arasındaki iç deniz

Marmara Denizi ya da Klasik Antik Çağ'ında Propontis, Karadeniz'i, Ege Denizi ve Akdeniz'e bağlayan bir iç denizdir. Karadeniz'e İstanbul Boğazı, Ege Denizi'ne Çanakkale Boğazı ile bağlanır. Türkiye'nin Asya ve Avrupa kısımlarını da birbirinden ayırır. Marmara Adasında bol miktarda mermer bulunması yüzünden adaya ve denize, Yunanca mermer anlamına gelen "Marmaros" denmiştir. Denizin bir diğer eski adı da '"Propontis"'tir. Türkiye'nin en büyük şehirlerinden İstanbul ve Kocaeli bu denizin kıyısında, diğer bir büyük şehri Bursa ise hızla deniz kıyısına doğru genişlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul</span> Türkiyenin ve Avrupanın en kalabalık şehri

İstanbul, Türkiye'de Marmara Bölgesi'nde yer alan ve İstanbul ilinin merkezi olan şehirdir. Ekonomik, tarihî ve sosyo-kültürel açıdan önde gelen şehirlerden biridir. Şehir, iktisadi büyüklük açısından dünyada 34. sırada yer alır. Nüfuslarına göre şehirler listesinde belediye sınırları göz önüne alınarak yapılan sıralamaya göre Türkiye ve Avrupa'da birinci, dünyada ise altıncı sırada yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kadir Topbaş</span> Türk siyasetçi, Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (2004-2017)

Kadir Topbaş, Türk mimar, iş insanı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">1509 Konstantinopolis depremi</span> 514 yıl önce İstanbulda meydana gelen bir deprem

1509 Konstantiniyye depremi veya 1509 Büyük İstanbul depremi, 10 Eylül 1509 tarihinde merkez üssü Marmara Denizi'nin kuzeydoğusu olan, 7.2 Ms büyüklüğünde meydana gelen deprem. Tarihsel kayıtlara göre deprem sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Konstantiniyye'de 4 bin ila 13 bin arasında kişi hayatını kaybetti, 10 binden fazla kişi yaralandı, yaklaşık 1070 hane yıkıldı ve binlerce yapı ağır hasar aldı. Ayrıca depremin ardından oluşan ve yüksekliği bazı yerlerde 6 metreye varan tsunami dalgaları şehrin surlarını aşarak güzergahı üzerindeki semtlere ağır hasar verdi. En büyük yıkımın İstanbul'da olduğu depremin etkisi Bolu'dan Edirne'ye kadar hissedildi. Oluşturduğu ağır hasar sebebiyle halk arasında "Küçük Kıyamet" (Kıyamet-i Suğra) olarak adlandırılan deprem, son 500 yıl içinde Marmara bölgesinde gerçekleşmiş olan en büyük ve en yıkıcı depremlerden birisi olarak kayıtlara geçti.

<span class="mw-page-title-main">2008 Amerika Birleşik Devletleri'nin İstanbul Başkonsolosluğu saldırısı</span> Terör Saldırısı

2008 İstanbul ABD Başkonsolosluğu Saldırısı, 9 Temmuz 2008 tarihinde Türkiye'nin İstanbul kentinde ABD Başkonsolosluğuna gerçekleştirilen silahlı saldırıdır.

<span class="mw-page-title-main">1556 Marmara Denizi depremi</span> deprem

10 Mayıs 1556 Marmara Denizi depremi orta Marmara Denizi'nin kuzey sahilleri, İstanbul ve Bursa'da hissedilmişti

Ayamama Deresi, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda yer alan bir akarsudur. Başakşehir ilçesinin doğu kesimlerinde bir kaynaktan doğar. Bağcılar ve Bahçelievler ilçelerinden akarak, Bakırköy ilçesi sınırları içinde sularını Marmara Denizi'ne döker.

<span class="mw-page-title-main">Arama-kurtarma</span> tehlike veya yakın tehlike altında olan kişileri arama ve onlara yardım sağlama

Arama-kurtarma, herhangi bir doğal ya da insan kaynaklı acil durum veya afet esnasında, acil yardıma ihtiyacı olan kimselerin yerini tespit etme, gerekirse ilk yardım uygulama ve daha kapsamlı yardım alabilecekleri güvenli bir yere nakletme faaliyetleri. Kısaltma olarak İngilizce "search and rescue" sözcüklerinden oluşturulan SAR kullanılır. Bazı arama-kurtarma ekipleri, kurtarma sonrası bakım ve barınma olanaklarının sağlanmasında da kazazedelere yardımcı olurlar. Arama-kurtarma faaliyetleri esnasında insanların ve özel eğitimli hayvanların yanı sıra, basit araç-gereçlerden özel donanımlı hava, kara ve deniz taşıtlarına kadar çok çeşitli ekipmanlardan istifade edilir.

İstanbulkart, İstanbul'da kullanılan temassız bir akıllı şehir kartıdır. 23 Mart 2009 tarihinde AKBİL yerine kullanılmaya başlanan kart, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin iştiraki BELBİM tarafından, ISO/IEC 7816 ve ISO/IEC 14443 gibi uluslararası standartlarla uyumlu bir şekilde NXP'nin DESFire teknolojisi kullanılarak üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2014 Güneydoğu Avrupa sel felaketi</span>

2014 Güneydoğu Avrupa sel felaketi, 13-18 Mayıs tarihleri arasında Orta ve Balkanlar'da geniş bir alanı etkileyen, "Yvette" adı verilen alçak basınç sisteminin neden olduğu aşırı sağanak yağışlar sonucunda oluşan sel felaketi. Bosna-Hersek, Sırbistan, Hırvatistan, Romanya ve Slovakya'da 86 kişi'nin ölümüne neden olan âfet, Balkanlar'da son 120 yılın en büyük sel felaketi olarak kayıtlara geçti. Afetten 2,5 milyon insan etkilendi, çok sayıda yerleşim birimi sular altında kaldı ve yüz binlerce kişi evlerinden tahliye edildi. Bosna-Hersek ve Sırbistan'da "olağanüstü hâl" ilan edildi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Selimiye Camii</span> Üsküdar Mahallesinde bir cami

Büyük Selimiye Camii, Osmanlı Padişahı III. Selim tarafından Barok ve Osmanlı mimarisi tarzlarında yaptırılmış, İstanbul'un Üsküdar semtinde bulunan tarihi cami.

5 Eylül 2016 Suriye saldırısı, Suriye'nin Tartus, Humus, Şam ve Haseke kentlerinde eş zamanlı düzenlenen intihar saldırıları. Tartus'taki bir sahil yolu üzerinde patlatılan bombalı araç ve bölgede toplanan kalabalığın içine giren intihar saldırganının kendini patlatması sonucu en az 5 kişi öldü. Eş zamanlı olarak başka bir bombalı aracın Humus'un Zahra bölgesinde Suriye Ordusu'na bağlı bir kontrol noktasına çarpması sonucu 2 asker öldü. Haseke'de Asayiş Güçlerine bağlı kontrol noktasının yakınlarında patlatılan motosiklete döşenen bomba sonucu en az 5 kişi öldü. Kısa süre sonra Şam'da da bombalı araç saldırısı düzenlendi. Son iki patlamanın Rus donanma üssünü hedeflediği ifade edildi.

<span class="mw-page-title-main">Mevlüt Uysal</span> Türk siyasetçi

Mevlüt Uysal Türk siyasetçi ve avukat. Eski İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">2018 Japonya sel felaketi</span> Japonyada sel

2018 Japonya sel felaketi, Japonya'nın güneybatısında Haziran-Temmuz 2018 tarihlerinde yoğun yağışlar sonucu meydana gelen bir sel felaketidir. Afet, yaklaşık 13 prefektörlüğü etkilemiş olup 20 Temmuz itibarı ile 225 kişinin ölümüne neden oldu ve 13 kişinin kayıp olduğu tespit edildi. Sel, 1982 Nagasaki sel felaketinden bu yana ülkedeki en ölümcül sel felaketi olarak geçti.

<span class="mw-page-title-main">2019 İran sel felaketi</span> İranda 2009da görülen sel baskınları

2019'un Mart ve Nisan aylarında sel baskınları, İran'ın Gülistan, Fars, Huzistan, Luristan ve diğer illerindeki geniş alanlarını etkiledi ve 6 Nisan itibariye ülke çapında en az 70 kişi ölümüne neden oldu. İran, iki hafta boyunca üç büyük yağmur dalgası ve sel baskını ile karşı karşıya kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Seyelan</span>

Yağışlarda ya da kar erimelerinden sonra suların yer yüzeyinin tamamını kaplayarak akması olayına seyelan denir. Ani sel, alçakta bulunan alanların hızlı bir şekilde taşmaktadır. Şiddetli fırtına, kasırga, tropikal fırtına veya buz tabakaları veya kar tarlaları üzerinden akan buz veya kardan eriyen su ile ilişkili şiddetli yağmur neden olabilir. Ani sel baskınları, 1889 Johnstown selinden önce meydana gelen doğal bir buz veya enkaz barajının veya insan yapımı bir baraj gibi bir insan yapısının çökmesinden sonra da meydana gelebilir. Ani sel baskınları, yağışla selin başlangıcı arasında altı saatten daha az bir zaman ölçeğine sahip olmasıyla normal sellerden ayırt edilir. Geçici olarak kullanılamayan su bazen bazı bitkiler tarafından büyümek için kullanılır. Bununla birlikte, daha kuru alanlarda gelişen bitkiler, büyük miktarda su nedeniyle bitkiler strese girebileceğinden, sel baskınından zarar görebilir.

2017 İstanbul yağmur ve dolu felaketi, İstanbul'da 18 Temmuz 2017 ve 27 Temmuz 2017 tarihlerinde gerçekleşen aşırı yağmur ve dolu yağışının neden olduğu doğal afettir.

<span class="mw-page-title-main">2021 Avrupa selleri</span>

2021 Avrupa selleri, 12 Temmuz 2021'den itibaren başta Almanya olmak üzere Avusturya, Belçika, Fransa, İtalya, Hollanda ve İsviçre gibi kıta Avrupa'sı ülkelerini ve Birleşik Krallık'ı etkileyen bir felakete dönüşen geniş çaplı meteorolojik olaydır. Avrupa genelinde can kaybı sayısı şimdilik 180 olarak belirlenmiş ve afet bölgelerinde büyük yıkımın yaşandığı kayda geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2021 Batı Karadeniz sel felaketi</span> Türkiyede bir sel felaketi

2021 Batı Karadeniz sel felaketi, 11 Ağustos 2021'de Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nin Batı Karadeniz Bölümü'nde etkili olan aşırı yağış sonucu meydana gelen sel, su baskını ve heyelanlar. Kastamonu, Sinop ve Bartın illerini etkileyen sellerde toplam 97 kişi hayatını kaybetti, 228 kişi ise yaralandı. Kastamonu, Sinop ve Bartın afet bölgesi ilan edildi. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Batı Karadeniz'deki sel felaketinin Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli sel baskınlarından bir tanesi olduğunu ifade etti.

<span class="mw-page-title-main">Daniel Fırtınası</span>

Daniel Kasırgası olarak da bilinen Daniel Fırtınası, şimdiye kadar kaydedilen en ölümcül Akdeniz tropikal benzeri kasırgasıdır ve aynı zamanda 2023'teki en ölümcül hava olayıdır.