2005 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu

Sonuçlar

Seçim	Oy	%
Evet	1.973.412	%&0000000000000098.98000098,98
Hayır	20.251	%&0000000000000001.0200001,02

Kürdistan Bölgesel Yönetimi

Şu bir parçasıdır: Kürdistan Bölgesel Yönetimi devlet yapısı
Ulusal semboller Marş Bayrak Arma
Referandumlar 2005 bağımsızlık referandumu 2007 Kerkük'ün statüsü referandumu 2017 bağımsızlık referandumu Kerkük'ün statüsü referandumu
Hükümet Cumhurbaşkanı Neçirvan Barzani Başbakan Mesrur Barzani
Parlamento Kürdistan Parlamentosu Kürdistan Parlamentosu başkanı Revaz Faik Başkanlık Konseyi Seçimler
Siyasi partiler Kürdistan Demokrat Partisi Kürdistan Yurtseverler Birliği Değişim Hareketi Kürdistan İslami Birliği
İdari bölümler Süleymaniye Duhok Erbil Halepçe
Ayrıca bakınız Dış ilişkiler Kürt milliyetçiliği
Diğer ülkeler Atlas

2005 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin bağımsız olması için 30 Ocak 2005'te yapılan bir referandumdur. Nihai sonuçlar, oyların büyük çoğunluğunun, yüzde 98,98'inin bağımsızlıktan yana olduğunu gösterdi. Kürdistan Referandum Hareketi'nin Irak parlamento seçimleri ve 2005 Kürdistan Bölgesi seçimleri ile birlikte yürüttüğü referandumda Kürdistan Bölgesi halkına Irak'ın bir parçası olarak kalmaktan mı yoksa bağımsız bir Kürdistan'dan mı yana oldukları soruldu.^[1]

Arka plan

22 Aralık 2004 tarihinde, Kürt Amerikan Eğitim Derneği başkanı Ardishir Rashidi-Kalhur başkanlığındaki partisiz bir delegasyon, New York'taki Birleşmiş Milletler Genel Merkezinde BM Seçim Yardımı Bölümü Başkanı Carina Perelli ve personeli ile bir araya geldi. Güney Kürdistan'ın geleceğine ilişkin bağımsızlık referandumu çağrısını destekleyen 1.732.535'in üzerinde imza toplandı.

Irak Geçici Hükümeti'nin görev süresinin sonunda referandum yapıldı.

Darbe

Referandum, komşu ülkelerden gelen tehditler nedeniyle Kürdistan'ın bağımsızlığına yol açmadı, ancak 15 Ekim 2005'te kabul edilen Irak Anayasası'nda Kürdistan Bölgesi'ne özerklik verildi^[2]

Sonuçlar

Alan:	Bağımsızlık	Irak'ta kal	Toplam	Bağımsızlık %	Irak'ta kal %
Kerkük :	131.274	181	131.582	99.88	0.12
Ninova :	165.780	111	165.891	99.93	0.07
Diyala :	35.786	627	36.413	98.28	1.72
Süleymaniye:	650.000	5.796	656.496	99.12	0,88
Erbil :	622.409	11.289	636.898	98.23	1.77
Duhok :	368.163	2.247	370.781	99.39	0,61
Toplam :	1.973.412	20.251	1.998.061	%98,88	%1,12

Ayrıca bakınız

2017 Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu

Kaynakça

^ Kurdistan Referendum Movement – International Committee (8 Şubat 2005). "Press release: 98 percent of the people of South Kurdistan vote for independence". indybay.org. Londra, Birleşik Krallık: San Francisco Bay Area Independent Media Center. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2017. Yazar eksik |soyadı1= (yardım)
^ "Archived copy" (PDF). 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2021.

İlgili Araştırma Makaleleri

Kerkük, Irak'taki Kerkük ilinin başkenti olan şehirdir. Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin anayasal başkentidir. Irak merkezi yönetimine bağlıdır. Irak'ın başkenti Bağdat'ın 236 km kuzeyinde, Erbil'in 83 km güneyinde, Musul'un 149 km güneydoğusunda, Süleymaniye'nin 97 km batısında, Tikrit'in 116 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Günümüzde şehrin büyük çoğunluğu Türkmenler, Araplar ve Kürtlerden oluşmaktadır.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Kürdistan Bölgesi veya Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, Irak'a bağlı, anayasal düzeyde varlığı olan özerk bir bölgedir. Yaklaşık 40.000 km²'den oluşan idari birim; batıda Suriye, doğuda İran, kuzeyde ise Türkiye ile komşudur. Bölgesel yönetimin başkenti Erbil'dir. Kürdistan Parlamentosu Erbil'de yer almaktadır, ancak Kürdistan Bölgesi anayasası tartışmalı Kerkük kentini Kürdistan Bölgesi'nin başkenti olarak tanımaktadır. Bölgenin nüfusu, 2023 itibarıyla 6.556.752'dir. Resmî dilleri Kürtçe ve Arapça'dır.

Peşmerge, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin askerî gücüdür. Irak Anayasası'na göre Peşmerge, güvenlik yan kuruluşlarıyla birlikte Kürdistan Bölgesi'nin güvenliğinden sorumludur. Peşmerge'ye bağlı kuruluşlar arasında Asayiş, Parastin u Zanyarî ve Zeravani bulunmaktadır.

Mesud Barzani, Kürt siyasetçi. 2005-2017 yılları arası Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı olarak görev aldı. 1 Nisan-30 Nisan 2004 tarihleri arasında Irak Başbakanlığı görevinde bulunan Barzani, Kürdistan Demokratik Partisi'nin 1979 yılından beri başkanlık görevini sürdürmektedir.

Kürdistan Demokrat Partisi kısaca KDP veya PDK, 16 Ağustos 1946'da Molla Mustafa Barzani liderliğinde kurulan Kürt milliyetçi siyasi partidir. Mustafa Barzani'nin 1979'daki ölümünden günümüze partiyi, oğlu Mesud Barzani yönetmektedir.

Neçirvan İdris Barzani, Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başkanı. Daha önce Mart 2006-Ağustos 2009 tarihleri arasında Kürdistan Bölgesel Yönetimi başbakanlığını yapmış ve Mart 2012 yılında tekrar bu göreve gelerek 2019'da başkanlık görevine geçene kadar sürdürmüştür. Kürdistan Üniversitesi Erbil'in kurucusudur.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı, Kürdistan Bölgesel Yönetimi hükûmetinin başıdır. Şu başkan Neçirvan Barzani'dir. Mesud Barzani, 2003 yılında Irak'ın işgali'nden sonra kurulan Irak Hükûmet Konseyi'nin üyesi oldu ve 2004 yılı Nisan ayında konseyin başkanı oldu. Haziran 2005'te Irak Kürdistan Parlamentosu tarafından Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkanı seçildi.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi bağımsızlık referandumu, 25 Eylül 2017'de Irak'ın özerk bölgesi Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yapılan referandum. Referandumda seçmenlere "Kürdistan Bölgesi ve Kürdistan Bölgesi dışında kalan Kürt yerleşimlerinin bağımsız bir devlet olmasını istiyor musunuz?" sorusu sorulmuş ve seçmenlerin %92.73'ü referanduma "Evet" oyu vermiştir.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-İsrail ilişkileri, Kürt ve Yahudi halkları arasındaki ilişkilerin tarihsel arka planını ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile İsrail arasındaki mevcut siyasi ve ekonomik ilişkileri kapsamaktadır.

Mesrur Barzani Kürt siyasetçi, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin başbakanı. Kürdistan Demokrat Partisinin bir üyesidir. Mesut Barzani'nin oğlu ve Kürdistan Bölgesi'ndeki Kürdistan Bölgesi Güvenlik Konseyi eski başkanıdır. 10 Temmuz 2019'da, Kürdistan Parlamentosu'ndaki 97 milletvekilinden aldığı 88 oyla Kürdistan Bölgesel Yönetimi 9. kabinesinin Başbakanı olarak yemin ederek görevine başlamıştır.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Macaristan ilişkileri, Macaristan ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ikili ilişkilerdir. Macaristan, Kasım 2014'ten bu yana Kürdistan Bölgesi'nde başkonsolosluk aracılığıyla temsil edilirken, Kürdistan Bölgesi'nin Macaristan'da temsilciliği bulunmamaktadır. İlişkiler, birkaç üst düzey görüşme ve yakın bağlarla şekilleniyor. Kürt Cumhurbaşkanı Mesud Barzani, 2012 ve 2015 yıllarında resmi ziyaretlerle Macaristan'ı ziyaret etti. Ayrıca, Macaristan Başbakanı Viktor Orbán'ın, 2015 yılında Kürdistan Bölgesi'nin Irak'tan bağımsızlığına verdiği desteği Irak İslam Devrim Konseyi'nde endişeye yol açtı.

Bulgaristan-Kürdistan Bölgesel Yönetimi ilişkileri, Bulgaristan ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ikili ilişkilerdir. Bulgaristan, 2014 yılından bu yana Erbil'de bir ticaret ofisi aracılığıyla Kürdistan Bölgesi'nde temsil edilirken, Kürdistan Bölgesi'nin Bulgaristan'da temsilciliği bulunmamaktadır. 2012 yılında, Kürt Cumhurbaşkanı Mesud Barzani resmi bir ziyaret için Bulgaristan'a gitti ve Bulgaristan Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev ve Başbakan Boyko Borisov ile bir araya geldi. Mayıs 2017'de Başkan Barzani, Bulgaristan'a yaptığı resmi bir ziyarette Cumhurbaşkanı Boyko Borislov ile bir araya geldi.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Yunanistan ilişkileri, Yunanistan ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki ikili ilişkileri kapsar. Yunanistan'ın Erbil'de ekonomik ve ticari ofisi varken, Kürdistan Bölgesi'nin Yunanistan'da temsilciliği bulunmamaktadır. Şubat 2017'de Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias, Kürdistan'ı bölgede jeostratejik bir role sahip olarak nitelendirdi ve Yunanistan'ın jeostratejik politikasında önemli bir unsur oluşturdu ve bunlar Yunanistan'ın Mayıs 2016'da Erbil'de başkonsolosluk açmasının nedenleriydi. Alpha Radio'ya verdiği röportajda Kotzias, Eylül 2017'deki Kürt bağımsızlık referandumunun Irak Anayasasıyla güvence altına alındığını ve Kürdistan Bölgesi'nin bunu yapma hakkı olduğunu belirtti. Yeni Demokrasi Partisi Genel Başkan Yardımcısı Adonis Georgiadis, partisinin referandumu ve Kürtlerin kendi kaderini tayin hakkını desteklediğini söyledi.

Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Türkiye ilişkileri, Irak'taki özerk statüdeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Türkiye arasındaki süregelen ilişkileri içerir. 2001'e kadar dalgalı bir hâl izleyen Kürdistan-Türkiye ilişkileri, bu tarihten itibaren Türkiye'nin ekonomik politikalarının değişimine bağlı olarak dış politikalarının da değişimiyle beraber iki tarafın Orta Doğu'daki ortak ekonomik menfaatlerine bağlı olarak statükoyu kırarak pozitif yönde seyretmiştir.

Avusturya-Kürdistan Bölgesi ilişkileri, Avusturya ile Kürdistan Bölgesi arasındaki ikili ilişkilerdir. Avusturya, Kürdistan Bölgesi'nde 2006 yılından bu yana Erbil'de bir ticari ofis aracılığıyla temsil edilmektedir, Kürdistan Bölgesi'nin ise 2012'den beri Viyana'da bir temsilciliği bulunmaktadır. Kürt Devlet Başkanı Mesud Barzani, Avusturya Cumhurbaşkanı Heinz Fischer ile Viyana'da üç kez bir araya geldi; 2011, 2014 ve 2015 yıllarında resmi ziyaretlerde bulunmuştur. Avusturya Dışişleri Bakanı Sebastian Kurz, ilişkileri ve insani yardımları ilerletmek için 2015 ve 2016 yıllarında Erbil'i ziyaret etti.

Kürdistan Bölgesi-Polonya ilişkileri, Kürdistan Bölgesi ile Polonya arasındaki ikili ilişkilerdir. Kürdistan Bölgesi Polonya'da 2004 yılından bu yana Varşova'da bir temsilcilik aracılığıyla temsil edilmektedir, Polonya'nın ise 2012'den beri Erbil'de bir başkonsolosluğu bulunmaktadır. 2005 yılında Polonya Başbakanı Marek Belka, Dışişleri Bakanı Adam Rotfeld, Ulusal Savunma Bakanı Jerzy Szmajdziński ve Kültür Bakanı Waldemar Dąbrowski, Erbil'de Kürt Devlet Başkanı Mesud Barzani ve Başbakan Neçirvan Barzani ile bir araya gelerek Kürdistan Bölgesi dahil Irak'ın yeniden inşasına desteklerini ifade ettiler.

Kürdistan Bölgesi-Rusya ilişkileri, Kürdistan Bölgesi ile Rusya arasındaki ikili ilişkilerdir. Kürdistan Bölgesi'nin Moskova'da bir temsilciliği bulunurken, Rusya'nın Erbil'de 28 Kasım 2007'de açılan bir başkonsolosluğu vardır. Kürtler ve Ruslar arasındaki ilişkiler, Rusların yayılmacı hırsları nedeniyle Kürtlere ilgi duyduğu 1800'lerin ikinci yarısına kadar uzanıyor. Soğuk Savaş sırasında, Sovyetler Birliği, Afganistan'ı işgalinden dolayı Orta Doğu'nun gösterdiği tepki nedeniyle Avrupa gücü 1970'lerin sonlarında Ortadoğu'dan siyasi olarak çekilene kadar Irak'a karşı Kürt isyancıları destekledi.

Kerkük statü referandumu, Kuzey Irak'ın tartışmalı bölgelerinin Kürdistan Bölgesi'nin bir parçası olup olmayacağına karar vermek için planlanan bir halk oylamasının Kerkük parçasıydı. Referandum başlangıçta 15 Kasım 2007 için planlanmıştı, ancak defalarca ertelendi ve sonuçta hiçbir zaman gerçekleşmedi.

Cafer Şeyh Mustafa Kürdistan Bölgesel Yönetimi başkan yardımcısıdır. Kürdistan Yurtseverler Birliği üyesidir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.