Referandum, plebisit veya halkoylaması; anayasa değişikliği, yasaların kabulü gibi bazı önemli meselelerde halkın iradesini belirlemek amacıyla yapılan oylamadır. Referandumda halkın iradesi idareye doğrudan doğruya yansımakta olup doğrudan demokrasinin güzel bir örneğidir. Temsili demokraside ise, halkın seçtiği insanlar, halkın iradesini yansıtmaya çalışmaktadır. Ancak bu tür oylamalar, muhalefetin onayını almadan, popüler uygulamaları hayata geçirmekte kullanılabildiğinden, totaliter rejimlerde yönetimin isteklerini hukuka uydurmaya alet edilebilirler.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya resmî olmayan kullanımıyla 1982 Anayasası, Türkiye'nin 9 Kasım 1982'den bu yana geçerli olan anayasasıdır. 12 Eylül Darbesi sonrasında askerî yönetimin emriyle Danışma Meclisi tarafından hazırlanmış, 23 Eylül 1982 tarihinde Danışma Meclisi tarafından ve 18 Ekim 1982 tarihinde Millî Güvenlik Konseyi tarafından kabul edilmiştir. Devlet Başkanı Kenan Evren, Anayasa'nın ilk üç maddesinin "değiştirilemeyeceğini ve değiştirilmesinin teklif edilemeyeceğini" dördüncü madde olarak taslağa ekletmiştir. 7 Kasım 1982 Pazar günü yapılan halk oylaması sonucu yüzde 91,37 oranında kabul oyu ile kabul edilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası veya 1961 Anayasası, 9 Temmuz 1961 tarihli referandum ile kabul edilen ve 12 Eylül Darbesi'ne kadar yürürlükte olan anayasadır.
2004 Annan Planı halkoylaması, Kıbrıs Adası'nda yaşayan ve 1963'ten bugüne ayrı olan iki toplumu iki kesimli tek devlet bünyesinde birleştirmek maksatıyla dönemin Birleşmiş Milletler genel sekreteri Kofi Annan tarafından hazırlanan plan için 24 Nisan 2004 tarihinde yapılan halkoylaması.
2010 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, Türkiye'de Anayasa'da yapılan birtakım değişikliklerin 12 Eylül 2010 tarihinde halk oylamasına sunulmasıdır. Yirmi altı maddelik bir değişikliği içeren paket, TBMM tarafından kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından referanduma sunuldu. Referandum sonucunda %57,88 evet ve %42,12 hayır oyu çıkarak anayasa değişiklikleri kabul edildi.
Lihtenştayn Veliaht Prensi ve Rietberg Kontu Alois, Lihtenştayn Prensi II. Hans-Adam ve Wchinitz ve Tettau Kontesi Marie Kinsky'in en büyük oğlu. Alois, 15 Ağustos 2004'ten beri Lihtenştayn naibidir. Bavyera Düşesi Sophie ile evlidir.
Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası, Azerbaycan'ın en üstün hukuk kaynağıdır ve temel kuruluş belgesidir. Yeni anayasa 12 Kasım 1995 yılında halk oylaması-referandum yoluyla kabul edilmiş ve 27 Kasımda yürürlüğe girmiştir.
2006 Karadağ bağımsızlık referandumu, 21 Mayıs 2006'da Karadağ'da yapılan bir bağımsızlık referandumudur. Yaklaşık %55 katılım oranına sahip referandumda katılımcıların %55.5'i bağımsızlık yönünde oy kullanmıştır. 23 Mayıs tarihine kadar referandumun ilk sonuçları Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin beş kalıcı üyesi tarafından da onaylanmış, bu da referandumun sonuçlarının ülke resmî olarak bağımsızlığını ilan etmeden önce uluslararası toplulukta tanındığı anlamına gelmiştir. 31 Mayıs tarihinde referandum komisyonu resmî olarak halkın %55.5'inin bağımsızlıktan yana oy kullandığını ilan etmiştir. Avrupa Birliği tarafından konulan %55 seçime katılım kuralı seçmenler tarafından az bir farkla aşıldığından dolayı 31 Mayısta referandum sonuçları bağımsızlık ilanına yol açmıştır. Karadağ Cumhuriyeti Meclisi resmî Bağımsızlık İlanı'nı 3 Haziran Cumartesi günü yapmıştır.
2014 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti anayasa değişikliği referandumu, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde anayasada yapılan birtakım değişikliklerin 29 Haziran 2014 tarihinde halk oylamasına sunulmasıdır. 4'ü yeni eklenen, 19'u var olan maddelerde değişiklikle hazırlanan "Anayasa Değişikliğine İlişkin Yasa, Cumhuriyet Meclisi tarafından kabul edildikten sonra Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu tarafından referanduma sunuldu.
Sovyetler Birliği'nde 1991 Referandumu, 17 Mart 1991'de Sovyetler Birliği’nin korunması için yapılan referandum. Referandumda halka "eşit ve egemen cumhuriyetlerin yenilenmiş federasyonu olarak Sovyetler Birliği’nin korunmasını uygun görüyor musunuz?" sorusu yöneltilmiştir.
2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, 16 Nisan 2017'de gerçekleşen halk oylamasıdır. Seçmenler, mevcut Türkiye Anayasası'nın 18 maddesi üzerindeki değişikliklerini oyladı. Hükûmetteki Adalet ve Kalkınma Partisi ve kurucularından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından desteklenen madde değişiklikleriyle ilgili tartışmalar uzun süre devam ettikten sonra muhalefetteki Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) desteğiyle birlikte meclisten geçerek halk oylaması kararı alındı. Değişiklik paketi, yürürlükteki parlamenter sistemin kaldırılarak yerine başkanlık sisteminin getirilmesini, başbakanlık makamının ortadan kaldırılmasını, meclisteki vekil sayısının 550'den 600'e çıkarılmasını ve Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunun (HSYK) yapısında değişiklikler yapılmasını içermektedir.
İran Anayasası, 3 Aralık 1979'da referandumla kabul edildi ve 1906 İran Anayasası'nın yerine yürürlüğe girdi. 28 Temmuz 1989'da değiştirildi. Anayasa teokratik ve demokratik unsurlardan oluşan melez bir yapıya sahip deniliyor. Birinci ve ikinci maddeler İran'ın teokratik temelini belirler, altıncı madde cumhurbaşkanlığı ve parlamento için popüler seçimleri zorunlu kılıyor. Bununla birlikte, tüm demokratik usuller ve haklar, Anayasa Koruma Konseyi'ne ve sekizinci bölümde yetkileri açıklanan Dini Lider'e bağlıdır.
2020 Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti anayasa değişikliği referandumu, 11 Ekim 2020 tarihinde düzenlenen, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Anayasası'na dair bir değişiklik önerisinin halk tarafından oylanan referandum. Cumhurbaşkanlığı seçimiyle aynı gün düzenlendi.
10 Temmuz 1953'te Suriye'de bir anayasa referandumu yapıldı. Anayasada yapılan değişiklikler seçmenlerin %99,7'si tarafından onaylandı ve katılımın %86,8 olduğu bildirildi.
12 Mart 1973'te Suriye'de anayasa referandumu yapıldı. Önerilen değişiklikler, seçmenlerin %97,8'i tarafından onaylandı ve katılımın %88,9 olduğu bildirildi.
26 Eylül 2016 yılında Azerbaycan'da anayasa referandumu yapıldı. Seçmenlere, her biri için ayrı bir oylama ile 29 anayasa değişikliğini onaylayıp onaylamadıkları soruldu. 29 değişikliğin tümü, seçmenlerin büyük çoğunluğunun onayıyla kabul edildi. Değişiklik teklifini kabulüyle Cumhurbaşkanlığı yardımcısı makamı oluşturuldu ve Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldan yedi yıla çıkarıldı.
Suriye'de 25 Haziran 1949'da devlet başkanlığı yetkileri ve Hüsnü Zaim'in devlet başkanlığı adaylığı konusunda iki ayrı referandum yapıldı. Seçmenlere dört öneriyi onaylayıp onaylamadıkları soruldu ve her biri için ayrı oy kullanıldı. Dört öneri de onaylandı.
Haziran 1919'da Åland'da İsveç'e entegrasyon konusunda resmi olmayan bir referandum yapıldı. Lagting tarafından düzenlenen referandum, 1 Haziran'da yapılan oylamayla onaylandı. Oy pusulası seçmenlerin evet veya hayır sütunlarına imza atabilecekleri bir dilekçe şeklindeydi. Referandum, seçmenlerin %95,48'i tarafından onaylansa da, adalar 1921'de Milletler Cemiyeti'nin aldığı bir kararın ardından Fin kontrolü altında kaldı.
20 Kasım 1994'te Åland'da Avrupa Birliği üyeliğine ilişkin bir referandum yapıldı. Anakara Finlandiya'da 16 Ekim'de bir referandum yapılmış olmasına rağmen, adalar ayrı bir gümrük yargı yetkisi olduğu için ayrı bir oylama yaptı. AB üyeliği, seçmenlerin %73,64'ü tarafından onaylandı.
Burundi'de 17 Mayıs 2018'de anayasa referandumu yapıldı. Referandumda önerilen değişiklikler seçmenlerin % 79'u tarafından kabul edildi.
