İçeriğe atla

2001 Kodor krizi

Terörle Savaş (2001–günümüz)
Terörizmle Savaş'ın

Abhazya haritası Kodor geçidinin bulunduğu yeri gösteriyor.
Tarih4 Ekim, 18 Ekim 2001
Bölge
Taraflar
Abhazya Abhaz Ordusu Çeçen Ordusu
Gürcistan Gürcü Ordusu
Komutanlar ve liderler
Bilinmiyor Ruslan Gelayev
Kayıplar
En az 40 ölü[1]


2001 Kodor Krizi, Gürcistan'ın ayrılıkçı kontrollü bölgesi, Abhazya'da, Ekim 2001'de etnik Çeçen savaşçıları Kodori geçitinde ayrılıkçı Abhaz kuvvetlerine bir saldırı başlattı.[2] Kriz büyük ölçüde dünya medyası tarafından ihmal edildi, daha çok ABD-Afganistan savaşına dikkat edildi. Savaşta 40 insan öldü.[1]

Gelişimi

4 Ekim 2001'de, bir grup Çeçen ve Gürcü savaşçılar, Ruslan Gelayev tarafından komuta edilerek Gürcistan sınırından geçtiler ve Giorgievskoe köyüne saldırdılar.[1] Sonra, 8 Ekim 2001'de, Birleşmiş Milletler gözlemcilerini taşıyan bir helikopter Kodori üzerinden aşağıya çekildi, dokuz kişi öldü.[3]

18 Ekim 2001'de, Abhaz Savunma Bakanlığı yetkilileri, güçlerini tam kontrolü alçaltınca tekrar birleştirdi ve Abhazlar Kodori Vadisi'ne ulaştılar. Geri kalan üyelerinin çoğunluğu olan Abhaz ve Ruslar istilacı Çeçen olarak nitelendirdiler ve Gürcü kuvvet Abhazyaya kaldı, yetkililer, muhtemelen Gürcistan kontrollü terör bölgesine doğru gitti, dedi.[1]

Ardından

5 Ağustos 2004'te, Valery Chkhetiani, Gürcü savaşçıların Abhaz güçleri tarafından yakalanmış bir üyesi, yürüyüş sırasında bir felç geçirdi ve hastaneye getirildi, iki gün sonra 7 Ağustos'ta öldü. Chkhetiani, Kutaisi'de oturan ve 1973 doğumlu olup, 15 yıl hapis cezasına mahkûm olmuştu.[4]

Notlar

  1. ^ a b c d "Radio Free Europe/ Radio LibertyXGG0XEXEXEXE0CVB". 15 Haziran 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2009. 
  2. ^ "Human Rights Watch World Report 2002: Europe & Central Asia: Georgia". 12 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2009. 
  3. ^ "BBC News | WORLD | UN helicopter shot down in Georgia". 20 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2009. 
  4. ^ В реанимации Сухумской клинической больницы скончался гражданин Грузии Валерий Чхетиани, содержавшийся в ИВС МВД Абхазии 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Caucasian Knot, 15 Ağustos 2004. 15 Şubat 2009 tarihinde erişilmiştir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan</span> Kafkasyada bir ülke

Gürcistan, Karadeniz'in doğu kıyısında, Güney Kafkasya'da yer alan ülkedir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya</span> Güney Kafkasyada kısmen tanınan devlet

Abhazya, Gürcistan'ın kuzeybatısında, Karadeniz'in doğusunda yer alan tarihsel bölgedir. Abhazya adı, tarihsel bölge dışında, de facto Abhazya Cumhuriyeti ile Gürcistan'a bağlı Abhazya Özerk Cumhuriyeti'ni de ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şamil Basayev</span> Çeçen komutan

Şamil Salmanoviç Basayev, Çeçen direniş lideri ve Çeçen İçkerya Cumhuriyeti silahlı kuvvetleri komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Abhazlar</span> Güney Kafkas halkı

Abhazlar Abhazya’da yaşayan Kuzeybatı Kafkasya halkı. Abhazya dışında en büyük Abhaz nüfusu Türkiye’dedir. Türkiye’deki Abhazların ataları 19. yüzyılda diğer Kafkas halklarıyla birlikte Ruslar tarafından sürgün edilmiştir. Ayrıca Rusya, Kazakistan ve Ukrayna’da da Abhaz nüfusu vardır. Kuzey Kafkasya’da yaşayan Abazalar ile Abhazların aynı kökenli olduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti , kısaca Gürcistan SSC olarak da bilinir, eski Sovyetler Birliği cumhuriyetlerinden biriydi. 25 Şubat 1921'de, Kızıl Ordu'nun Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti'ni işgal etmesinin ardından Gürcistan SSC adıyla kuruldu. 12 Mart 1922'den 5 Ekim 1936 tarihine kadar, Ermenistan SSC ile Azerbaycan SSC ile birlikte Transkafkasya Federal Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir parçası olarak kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik</span>

Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik, Abhazya'da Gürcü-Abhaz anlaşmazlığı sırasında, 1992-1993 arasında uygulandı. Rusya güçlerince desteklenen Abhaz ayrılıkçılar, Ermeni çetecileri ile Kuzey Kafkasyalı paralı askerler tarafından Gürcü ve Svanlar bu etnik temizlik sırasında öldürüldü. Öldürülenler arasında önde gelen siyasetçiler Guram Gabiskiria, Jiuli Şartava gibi kişiler de vardı. Abhazya'daki Gürcüler de zorla göç ettirildi. Abhazya nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan 250.000 kadar Gürcü de zorla göç ettirildi. Bu göç sırasında da çok sayıda insan yolda öldü. Gürcü verilerine göre, yaklaşık 5.000 sivil öldü ve 400 sivil kayboldu.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Gürcistan Savaşı</span>

Rusya-Gürcistan Savaşı, Ağustos 2008 tarihinde Güney Osetya - Rusya - Gürcistan ve son olarak Abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Kodor Vadisi</span>

Kodor Vadisi, Tek yanlı olarak bağımsızlığını ilan eden Abhazya sınırları içinde bulunan fakat hukuken Gürcistan sınırları içerisinde bulunan bölge. Vadinin ana yerli halkı çoğunluğu oluşturan Svanlar olup Gürcistan devleti tarafından "Gürcü" adıyla anılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Özerk Cumhuriyeti</span>

Abhazya Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan tarafından Abhazya'nın tek ve yasal hükûmeti olarak tanınan yönetimdir. Abhazya, uluslararası alanda tanınırlığı sınırlı da olsa, 1990'ların başından beri de facto olarak Gürcistan'dan bağımsızdır. Abhazya Savaşı nedeniyle Tiflis'te olan sürgün hükûmetinin başkanı, Mayıs 2019'da seçilen Ruslan Abashidze'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kodori Vadisi Çatışması</span> 2008de Abhaz milisler ile Gürcistan Silahlı Kuvvetleri arasında gerçekleşen çatışmalar

Kodori Vadisi Çatışması, Ağustos 2008 tarihinde Gürcü-Oset Savaşı sırasında Rus destekli Abhaz milisler ile Gürcistan Silahlı Kuvvetleri arasında gerçekleşen çatışmalardır.

Abhazya Savaşı (1998), Abhazya’nın Gal bölgesindeki Gürcülerin, Abhazya hükümetine saldırmaları sonucu başlayan bir savaştır. Bazı yayınlarda 20 Mayıs 1998 ile 26 Mayıs 1998 tarihleri arasında gerçekleştiği için “Altı Gün Süren Abhazya Savaşı” olarak da nitelendirilse de aslında sıcak çatışmalar bu tarihlerden çok önceleri başlamıştı.

Abhazya Yahudilerinin nüfusu, Aşkenaz, Gurjim ve diğer Yahudilerden oluşmaktaydı. Abhazya'nın 19.yy'ın ortasında Rus İmparatorluğu'na katılmasıyla bölgedeki Yahudi nüfusu arttı. 1992-1993 Gürcistan-Abhazya çatışması sebebiyle çoğu Yahudi bölgeyi terk etti veya çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Abhazya</span>

Yukarı Abhazya, Gürcistan'dan bağımsızlığını ilan edip tanınmamış Abhazya'nın kuzeydoğusundaki etkin Gürcistan kontrolü altındaki bir bölgeyi tanımlamak için 2006'da ortaya çıkan bir terimdir. Bölge büyük ölçekte Kodor Vadisi'nden ibarettir. 1992-1993 Abhazya Savaşı sırasında bölgede Abhaz hakimiyeti sağlanamadı ve 2006 Kodor krizi sonrası bölgede kesin olarak Gürcü hakimiyeti sağlandı. Bölgede bulunan Çhalta köyü 2006 yılında sürgündeki Abhazya Özerk Cumhuriyeti fiili başkenti hâline geldi. Bölge halkı 2006 Gürcistan yerel seçimlerinde oy kullandı. 2008'de Kodori Vadisi Çatışması sonrası Rus-Abhaz birlikleri bölgede kontrolü ele geçirdi.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya pasaportu</span>

Abhazya pasaportu, Abhazya Cumhuriyeti vatandaşlarına yurt dışına seyahat ve ülke içerisinde kimlik bilgisi sağlamak amacıyla verilen pasaporttur. Abhazya sadece Rusya, Nikaragua, Venezuela ve Nauru tarafından tanındığı için Abhazyalılar diğer ülkelere seyahat için Rus pasaportunu kullanmaktadırlar.

Bu sayfa nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, sosyoekonomik statü, dini aidiyetleri ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere, Abhazya nüfusunun demografik özellikleri ile ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Savaşı (1992-1993)</span>

1992-1993 Abhazya Savaşı, 1992-1993 yılları arasında Abhazya'da Gürcistan güçleri ile Abhaz güçleri arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş sırasında etnik Gürcüler Gürcistan safında yer alırken, etnik Ruslar ve Ermeniler ile Kazak ve Kuzey Kafkasyalı gönüllüler ise Abhaz tarafını desteklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kamani Katliamı</span>

Kamani Katliamı, 9 Temmuz 1993 tarihinde Abhaz-Gürcü ihtilafı sırasında gerçekleşmiş bir katliamdır. Ayrılıkçı Abhaz milisleri ve Rus milisleri tarafından Sohum'un Kamani köyünde Gürcülere karşı gerçekleştirildi. Bu katliam, Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik planının kanlı bir parçası oldu.

2006 Kodori krizi, Abhazya'nın Kodori Boğazı'nda yerel bir milis liderinin isyancıları silahsızlandırmak için polis güçleri gönderen Gürcistan Hükûmeti'ne muhalefetini ilan etmesiyle beraber Temmuz 2006'nın sonlarına doğru ortaya çıkan kriz. Kodori Boğazı'nın üst kısmı, o zamanlar Abhazya makamları tarafından kontrol edilmeyen Gürcistan'ın ayrılıkçı Cumhuriyeti olan Abhazya'nın tek kısmıydı.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları</span>

Gürcistan'ın işgal altındaki bölgeleri, Rus-Gürcü Savaşı'ndan sonra Rusya'nın işgal ettiği topraklardır. Bunlar, statüsü uluslararası bir ihtilaf konusu olan Sovyet Gürcistanı'nın eski Abhazya bölgesi ve Güney Osetya Özerk Oblastı'ndan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abhaz Silahlı Kuvvetleri</span> Abhazya Cumhuriyetinin askerî kuvvetleri

Abhaz Silahlı Kuvvetleri Abhazya'nın askeri güçleridir. Kuvvetler, Gürcistan ile 1992-1993 savaşının patlak vermesinden sonra 12 Ekim 1992'de resmi olarak oluşturuldu. Silahlı kuvvetlerin temeli etnik Abhaz Ulusal Muhafızları tarafından oluşturuldu. Abhaz ordusu öncelikle bir kara kuvvetidir ancak küçük deniz ve hava birimlerini içerir. Abhazya Cumhuriyeti yetkililerine göre, Abhazya Kara Kuvvetleri İsviçre modeline göre örgütlenmiş durumdadır. 3.000 ila 5.000 aktif personel, 40-50.000 yedek personel görevlidir. Gürcistan, Abhaz silahlı kuvvetlerini "yasadışı askeri oluşumlar" olarak görüyor ve Rusya'yı Abhaz askerlerini tedarik etmek ve eğitmekle suçluyor.