İçeriğe atla

20000 Varuna

20000 Varuna 
20000 Varuna
HUT tarafından elde edilen 20000 Varuna fotoğrafı (2005)
Keşif
KeşfedenRobert S. McMillan (Spacewatch)
Keşif yılı28 Kasım 2000
Tanımlamalar
MPC tanımlaması20000 Varuna
Sonraki adıVaruna
Diğer adları2000 WR106
Küçük gezegen kategorisiTNO (Cubewano)[1]
Scat-Ext[2]
SıfatVarunian
Yörünge Özellikleri[3]
Dönem 23 Temmuz 2010 (JG 2455400.5)
Günberi40,494 AB (6 057,848 Gm)
Günöte45,313 AB (6 778,797 Gm)
Yarı büyük eksen(a)42,904 AB (6 418,322 Gm)
Dışmerkezlik(e)0,056
Yörünge süresi(P)102 646,1 g
281,03 y
Ortalama yörünge hızı4,53 km/sn
Ortalama anomali101,764°
Yörünge eğikliği(i)17,2°
Yükselen düğüm boylamı(Ω)97,303°
Enberi açısı(ω)266,736°
Fiziksel özellikler
Boyutlar757 km[4]
500 ± 100 km (Spitzer)[5]
1003 km (Chord)[6]
(elipsoit)?[7][8]
Kütle≈3,7×1020? kg[7]
Yoğunluk0,992 g/cm³[7]
Kütle çekimi0,15 m/sn²
Kurtulma hızı0,39 km/sn
Yıldız dönme süresi6,34 s[3]
Beyazlık (albedo)0,037–0,26[4]
Yüzey sıcaklığı≈43–41 K
Asteroit tayf sınıfıB-V=0.93 V-R=0.64[9]
Görünür parlaklık (V)19,9 (karşı konum)[10]
Mutlak parlaklık (V)3,7[3]

20000 Varuna ya da geçici adıyla 2000 WR106, bir neptün ötesi cisimdir. 2000 yılında Amerikalı gök bilimci Robert McMillan tarafından keşfedilmiştir. Adı Hindu tanrısı Varuna'dan gelmektedir. Varuna gökyüzü, yağmur, okyanuslar ve ırmaklar ile gökteki kutsal okyanusun tanrısıdır.

Kaynakça

  1. ^ "MPEC 2009-P26 :Distant Minor Planets (2009 AUG. 17.0 TT)". IAU Minor Planet Center. 7 Ağustos 2009. 12 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2009. 
  2. ^ M. W. Buie (12 Ocak 2007). "Orbit Fit and Astrometric record for 20000". SwRI (Space Science Department). 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2008. 
  3. ^ a b c "JPL Small-Body Database Browser: 20000 Varuna (2000 WR106)". 9 Şubat 2010. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2011. 
  4. ^ a b W. R. Johnston (2008). "TNO/Centaur diameters and albedos". 8 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2006. 
  5. ^ J. Stansberry ve diğ. (2007). "Physical Properties of Kuiper Belt and Centaur Objects: Constraints from Spitzer Space Telescope". arXiv:astro-ph/0702538 $2. 
  6. ^ Bruno Sicardy. "The 2010, February 19 stellar occultation by Varuna". 42nd DPS Meeting. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2010. 
  7. ^ a b c P. Lacerda, D. Jewitt (2006). "Densities Of Solar System Objects From Their Rotational Lightcurve". arXiv:astro-ph/0612237 $2. 
  8. ^ D. Jewitt, S. Sheppard (2002). "Physical Properties Of Trans-Neptunian Object (20000) Varuna". Astronomical Journal. 123 (4). ss. 2110-2120. arXiv:astro-ph/0201082 $2. Bibcode:2002AJ....123.2110J. doi:10.1086/339557. 
  9. ^ "TNO and Centaur Colors". 8 Kasım 2006. 30 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2013. 
  10. ^ "HORIZONS Web-Interface". JPL Solar System Dynamics. 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2008. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Neptün ötesi cisim Güneş Sistemi'nde bulunup ortalama yörüngesi Neptün'ün yarı büyük ekseninden daha büyük olan küçük gezegenlerin genel ismidir. Uzayın bu bölümünde kalan Kuiper kuşağı, Oort bulutu ve dağınık disk cisimleri bu kategoridendir.

<span class="mw-page-title-main">Alfa Centauri</span> Erboğa takımyıldızında bulunan üçlü yıldız sistemi, üç yıldızdan biri olan Proxima Centauri, Dünyaya en yakın yıldız olmasıyla bilinir

Alfa Centauri, Erboğa takımyıldızının güneyinde bulunan bir yıldız sistemidir. Sistem üç yıldızdan oluşur: Rigil Kentaurus, Toliman (B) ve Proxima Centauri (C). Proxima Centauri, 4,2465 ışık yılı uzaklığıyla aynı zamanda Güneş'e en yakın yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">90482 Orcus</span> Asteroit

(90482) Orcus Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden Michael Brown, Gemini Gözlemevi'nden Chad Trujillo ve Yale Üniversitesi'nden David Rabinowitz tarafından 17 Şubat 2004 tarihinde keşfedilen bir Kuiper kuşağı gök cismidir. Uluslararası Astronomi Birliği'nin adlandırma ilkelerine göre Plüton'a benzer büyüklükte olan ve yakın yörüngelere sahip olan gök cisimleri yeraltı dünyasının tanrılarından seçilerek adlandırılmaktadır. Buna uygun olarak gök cismini keşfedenler Roma mitolojisi'nde ölülerin bir tanrısı olan Orcus'un adını önermiş ve 22 Kasım 2004'te bu isim onaylanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">50000 Quaoar</span> Asteroit

50000 Quaoar, Güneş'in Kuiper kuşağı'nda bulunan bir Neptün ötesi cisim ve olası cüce gezegendir. Palomar Gözlemevi'nde bulunan Samuel Oschin Teleskopu'ndan elde edilen görüntülerden faydalanarak 4 Haziran 2002'de Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden gök bilimciler Chad Trujillo ve Michael Brown tarafından keşfedilmiştir. Bu gök cisminin ismi Uluslararası Astronomi Birliği'nin neptünötesi gök cisimlerini yaratılış mitlerinden tanrıların adlarının verilmesi ilkesine uygun olarak, keşfin yapıldığı Los Angeles bölgesinin yerlilerinden Tongva halkının yaratılış mitinde geçen tanrı olan "Quaoar"'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">10199 Chariklo</span> Asteroit

10199 Chariklo, Satürn ve Uranüs arasında Uranüs'ün yörüngesine yakın şekilde Güneş etrafında dönen bir centaur gökcismidir. Centaur grubu içinde bilinen en büyük küçük gezegendir. 26 Mart 2014 tarihinde gök bilimciler bir yıldız örtülmesi gözlemleyerek Chariklo'nun etrafında iki halka keşfettiklerini duyurdular. Halkaları olduğu keşfedilen ilk küçük gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">2060 Chiron</span> Asteroit

2060 Chiron, Dış Güneş Sistemi'nde Satürn ve Uranüs arasında yörüngede olan bir küçük Güneş Sistemi cismidir. Charles T. Kowal tarafından 1977 yılında keşfedilen cisim, Centaur cisimleri olarak bilinen yeni bir nesne sınıfının ilk tanımlanmış üyesidir. İlk önceleri asteroit olarak sınıflandırılmış ancak daha sonra aslında kuyruklu yıldız olduğu konusunda tartışma açılmıştır. Günümüzde her iki sınıfta da yer almaktadır. Chiron, adını Yunan mitolojisindeki centaur Chiron'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dysnomia (uydu)</span> Eris cüce gezegeninin doğal uydusu

Dysnomia (resmi olarak (136199) Eris I Dysnomia), cüce gezegen Eris'in bilinen tek uydusudur ve muhtemelen Pluto I Charon'dan sonra bir cüce gezegende bilinen en büyük ikinci uydudur. Mike Brown tarafından 2005 yılında keşfedilmiştir. Geçici adı S/2005 (2003 UB313) 1 'dir. Adı Yunan mitolojisinde Eris'in kızı Dysnomia'dan gelir. Grekçe: Δυσνομία (kanunsuzluk) anlamındadır.

<span class="mw-page-title-main">Eris (cüce gezegen)</span> Güneş Sistemindeki 2. en büyük cüce gezegen

Eris, Güneş Sistemi'nde bilinen en kütleli ve ikinci en büyük cüce gezegendir. Dağınık diskte bulunan bir Neptün ötesi cisimdir (TNO) ve yüksek bir yörünge dışmerkezliğine sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Haumea</span> Neptünün yörüngesinin ötesinde bulunan bir cüce gezegen

Haumea Neptün'ün yörüngesinin ötesinde bulunan bir cüce gezegendir. 2004 yılında Caltech'ten Michael E. Brown liderliğindeki bir ekip tarafından Palomar Gözlemevi'nde keşfedildi ve resmi olarak 2005 yılında İspanya'daki Sierra Nevada Gözlemevi'nden José Luis Ortiz Moreno liderliğindeki bir ekip tarafından duyuruldu. Moreno'nun ekibi, 2003 yılında aynı ekip tarafından çekilen ön keşif görüntülerinde gök cismini keşfetmişti. Bu duyurudan sonra 2003 EL61 geçici adını almıştır. 17 Eylül 2008'de, Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından cüce gezegen olarak kabul edildi ve Hawaii doğum tanrıçasının adı olan Haumea olarak adlandırıldı. Plüton'un sadece üçte biri kütlesindedir.

<span class="mw-page-title-main">Dağınık disk</span>

Dağınık disk veya saçılmış disk, geniş Neptün ötesi cisimler ailesinin bir alt kümesi olarak genel itibarıyla buzlu küçük Güneş Sistemi cismi popülasyonuna sahip olan Güneş Sistemi'ndeki uzak bir çöküntü çemberidir. Dağınık disk cisimleri (SDO'lar-Scatterd Disk Objects) 0,8'e kadar değişen yörünge dışmerkezliklerine, 40°'ye kadar yüksek eğimlere ve 30 astronomik birim (4,5×109 km; 2,8×109 mi) daha büyük günberi mesafelerine sahiptir. Bu aşırı yörüngelerin gaz devleri tarafından kütleçekimsel “saçılmanın” bir sonucu olduğu düşünülmektedir ve bu nesneler Neptün tarafından tedirgin edilmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Stephano (uydu)</span> Uranüsün düzensiz uydularından biri

Stephano, Uranüs'ün ters yön yörüngeye sahip düzensiz uydusudur. 18 Temmuz 1999'da Brett J. Gladman, Matthew J. Holman, John J. Kavelaars, Jean-Marc Petit ve Hans Scholl tarafından Hawaii adasındaki Mauna Kea Gözlemevi'nde Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu kullanılarak keşfedildi ve geçici olarak S/1999 U 2 adı verildi. Prospero ve Setebos da aynı anda keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Klasik Kuiper Kuşağı cismi</span>

Klâsik Kuiper Kuşağı cismi (aynı zamada kubvano , düşük dış merkezlikli Kuiper Kuşağı cisimlerinden olup yörüngesi Neptün'ün dışında ve onunla yörüngesel rezonans hâlinde olmayan gök cisimlerine verilen addır. Kubvano yörüngelerinin ana eksenleri 40–50 AB civarında oyup Plüton'nun hilafına Neptün'ün yörüngesini geçmezler. Başka bir ifadeyle düşük dış merkezlikleri ve bazen klâsik gezegenler gibi düşük eğimli yörüngeleri vardır.

<span class="mw-page-title-main">Centaur (küçük gezegen)</span>

Centaur, Güneş Sisteminin dış bölgesindeki gaz devleri Jüpiter ve Neptün gezegenleri arasında, tutarlı olmayan yörüngelerde bulunan bir küçük Güneş Sistemi cismidir. Bu cisimlerin yörüngelerindeki tutarsızlık, bir veya birden çok büyük gezegenin yörüngeleriyle kesişmelerinden kaynaklanır. Centaur'ların kendileri, kısa ömürlü kararsız yörüngelere sahiptir ve birkaç milyon yıl içinde Kuiper kuşağı nesnelerinin aktif olmayan popülasyonundan Jüpiter ailesi kuyruklu yıldızlarının aktif grubuna geçiş yaparlar.

Ksi baryonları, birinci çeşni nesillerinden bir kuarka, daha yüksek çeşnili nesillerinden ise iki kuarka sahip, Ξ sembolüyle gösterilen hadron parçacığı ailesidir. Bu nedenlerden ötürü bu tip parçacıklar birer baryondur, toplam izospinleri 1/2'dir ve nötr olabildikleri gibi +2, +1 ya da -1 temel yüke sahip olabilirler. Yüklü Ksi baryonları ilk kez 1952'de, Manchester grubu tarafından gerçekleştirilen kozmik ışın deneyleri sırasında gözlemlenmiştir. Nötr Ksi baryonlarının ilk kez gözlemlenmesi ise 1959'da, Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı'nda gerçekleştirildi. Kararsız durumları, bozunma zinciri sonucunda daha hafif parçacıklara bozunmaları sebebiyle geçmişte çağlayan parçacıklar olarak da anılmaktaydılar.

<span class="mw-page-title-main">G-bulutu</span> Samanyolu Gökadasındaki yıldızlararası bulut

G-bulutu Yerel Yıldızlararası Bulut'un yanında bulunan bir yıldızlararası buluttur. Güneş sistemi, G bulutuna doğru hareket etmektedir, fakat Yerel Yıldızlararası Bulut'un veya iki bulutun etkileştiği bölgenin bir parçası olup olmadığı bilinmemektedir. G-bulutu, Alfa Centauri ve Altair'i kapsar.

Burada listelenen nesneler, kendi yerçekimleri nedeniyle küre veya elipsoidal bir şekle sahip olan, yani hidrostatik denge durumunda bulunan Güneş Sistemi cisimlerini içermektedir. Listelenen cisimlerin boyutları ve türleri cüce gezegenler ve uydulardan, gezegenler ve Güneş'e kadar değişmektedir. Bu liste küçük Güneş Sistemi cisimlerini içermemekte, ancak şekilleri henüz belirlenmemiş olası gezegen kütleli cisimleri içermektedir. Güneş'in yörünge öğeleri Galaksi merkezine göre listelenirken, diğer tüm nesneler Güneş'e olan mesafelerine göre listelenir.

Astronomide çarpışma ailesi, bir çarpışmada (çarpma) ortak kökene sahip olduğu düşünülen bir grup cisimdir. Benzer bileşimlere sahiptirler ve çoğu benzer yörünge ögelerini paylaşırlar.

<span class="mw-page-title-main">15760 Albion</span>

15760 Albion (geçici atama 1992 QB1), Plüton ve Charon'dan sonra keşfedilen ilk Neptün ötesi cisimdir. Çapı yaklaşık 108–167 kilometre olan bu asteroit, 1992'de Hawaii'deki Mauna Kea Gözlemevleri'nde David C. Jewitt ve Jane X. Luu tarafından keşfedildi.

<span class="mw-page-title-main">Ayrık cisim</span>

Ayrık cisimler, Güneş sisteminin dış bölgelerinde yer alan dinamik bir küçük gezegen sınıfıdır. Neptün ötesi cisimler (TNO) olarak adlandırılan geniş bir ailenin mensubudurlar. Bu nesneler Güneş'e olan en yakın konumları Neptün'ün kütleçekimsel kuvvetinden yeterli bir uzaklıkta bulunan yörüngelere sahiptir. Bu nedenle Neptün ve bilinen diğer gezegenlerden sınırlı olarak etkilenirler. Bu durum nedeniyle Güneş sisteminden ayrık bir durumda bulunmakta, ancak Güneş'in etkisinden de kaçamamaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">174567 Varda</span> Asteroit

174567 Varda' (geçici adı 2003 MW12), Güneş Sistemi'nin en dış bölgesinde bulunan Kuiper kuşağı'nın rezonans sıcak klasik popülasyonuna ait ikili bir Neptün-ötesi küçük gezegendir. Uydusu, Ilmarë, 2009 yılında keşfedilmiştir.