2,8 cm sPzB 41
| 2,8 cm schwere Panzerbüchse 41 | |
|---|---|
 İngiliz Ordusu tarafından ele geçirilen bir sPzB 41, 1942. | |
| Uyruğu |  Nazi Almanyası |
| Hizmet geçmişi | |
| Kullanıldığı savaşlar | II. Dünya Savaşı |
| Üretim tarihi | |
| Üretici | Mauser-Werke AG |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 229 kg |
| Uzunluk | 2,690 mm |
| uzunluğu | 1.730 mm (gaz freni ile) |
| Genişlik | 965 mm |
| Yükseklik | -5° ile 30° arası |
| Namlu Çapı | 28/20 mm |
| Mürettebat | 3 |
| Yükseklik | -5° ile 30° arası |
| Atış hızı | 1.400 m/s |
| Azami menzil | 500 m |
2,8 cm sPzB 41 (Schwere Panzerbüchse 41) Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan hafif kalibre uçaksavar tüfeğiydi. Resmi olarak ağır sınıf tanksavar tüfeği (schwere Panzerbüchse), ama ismini daha da açacak olursak hafif sınıf tanksavar topu diyebiliriz.[1]
Tanımı
sPzB-41 her ne kadar ağır sınıf tanksavar tüfeği desekte yapısı itibarı ile hafif sınıf tanksavar top demek daha doğru olur. Ayrıca silahın geri tepme mekanizması, sehpası ve önünde kalkanı bulunuyordu. Bu silahın tek eksikliği yükselme ve döndürme mekanizmasının olmamasıydı.
Bu silahın en ilginç özelliği huni seklinde 28 mm ile başlayan ama namlu ağzında 20 mmyi bulan namlu yapısıydı. Merminin iki adet harici çıkıntılı kenarı mermi ateşlendikten sonra çıkıntıları ezilerek ilerliyordu. Namlunun yapısından ötürü mermi namlu ağzından saatte 1400 m/s lik müthiş bir hızla çıkıyordu. Namlunun ağzında ayrıca gaz freni dediğimiz gaz çıkısını kontrol eden parça bulunuyordu. Tüfeğin görüş sistemi kuyruğundaki ateşleme sistemi çeyrek otomatikti. Yani mermi doldurulunca otomatik olarak kapanıyordu. Tüfeğin üzerindeki görüş sistemi 3,7 cm PaK 35/36 tanksavar topunda da kullanılan 500 m mesafeli teleskobik ZF 1X11 modeliydi.
Geri tepme sistemi hidrolik ve yay hareketli geri kazanımlı dipçikten oluşuyordu. Taşıma sehpası süspansiyonlu ve kuyruğu ikiye ayrılabilir türdendi. Tekerlekleri lastikli ve gerekirse çıkartılabilirdi. Bu sayede tüfek yere daha da yakın oluyordu. Bu işlem 30-40 saniyede bitirilebiliyordu. Tüfek herhangi bir alet istemeden rahatlıkla en fazla 62 kg gelen 5 parçaya bölünebilirdi.
Geliştirme ve üretim tarihi
Tüfeğin huni namlu tasarımı 1903 yılında Alman tasarımcı Karl Puff tarafından bulunmuştu. 1920' li ve 1930'lu yıllarda başka bir tasarımcı Alman mühendis Gerlich, aynı mantık ile çalışan 7 mm lik mermi atan ve namlu çıkış hızı 1800 m/s bulan bir tüfek üzerinde çalıştı.
Bu çalışmalar ışığında, 1939-1940 yılları arasında Mauser-Werke AG firması Gerat 231 ya da MK.8202 adıyla bilinen 28/20 mmlik tanksavar silahını geliştirdi. Haziran-Temmuz 1940 aylarında deneme olarak üretilen 94 adet (kimi kaynaklar 30 demektedir) tüfeği denemsi için orduya vermiştir. Yapılan denemeler ve ufak değişiklikler sonucunda 1941 yılında 2,8 cm schwere Panzerbüchse 41' adıyla tüfeğin üretimine başlandı. Bir tüfeğin maliyeti 4.520 Reichsmarktı (Kıyaslamak açısından bir 5 cm PaK 38 topu 10.600 Reichsmark mal oluyordu). Son tüfek 1943 yılında üretildi. Çünkü tüfeğin kullandığı mermilerin yapımında kullanılan tungsten metali bitti.
| Toplam sPzB 41 üretimi, (adet)[2] | |||||
| 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | Toplam | |
| 94 | 349 | 1030 | 1324 | 2797 | |
| Üretilen sPzB 41 mühimmatı (X 1.000).[2] | |||||
| Mermi türü | 1940 | 1941 | 1942 | 1943 | Toplam |
| Dağılması | - | 9,2 | 373,3 | 130,1 | 512,6 |
| Zırh delme özelliği | 156,2 | 889,5 | 270,0 | 278,1 | 1602,8 |
Kullanıldığı yerler
sPzB 41 tüfeği bazı motorize tümenler ve hafif piyade sınıfındaki dağcı ve paraşütçü birlikleri kullanmıştır. Bazı tüfeklerse tanksavar ve istihkam birliklerine dağıtılmıştır.[3] Tüfek Batı Cephesinde saldıların ilk başladığı andan itibaren (1 Haziran tarihinde Wehrmacht 183 adet tüfeği teslim aldı) savaşın sonuna kadar ve Kuzey Afrika Cephesi ile Doğu Cephesinde 1944-1945 yılları arasında kullanıldı. .
II. Dünya Savaşı sırasında kısa menzilden yapılan sPzB 41 atışlarında tüfek birçok zırhı delip geçebiliyordu. Hatta şanslı bazı atışlarda buna Kızıl Ordu tarafından kullanılan KV-1 ve IS-2 da dahildir.
Modelleri
- 2,8 cm sPzB 41 leFl 41 (2,8 cm schwere Panzerbüchse 41 auf leichterfeldlafette 41) – Paraşütçü birlikleri için üretilen model. Yapımında süspansiyonsuz sehpa kullanıldı. Kalkanı ve tekerleği yoktu. Tüfeğin toplam ağırlığı 139 kg (118 kg tekerleksiz). Sehpası 360°lik dönüş ve atış imkânı sağlıyordu. Tüfeğin yükselme açısı -15° ila 25° idi.
- 2,8 cm KwK 42 – Tank topu modeli. 24 adet üretildi. Kullanılıp kullanılmadığı belli değil.
sPzb 41'ler ayrıca SdKfz 250/11 yarı paletli kamyonlara takıldı. Birkaç adetide SdKfz 221 zırhlı araba modelinde kullanıldı.
Sonuç
Daralan namlulu silahlar II. Dünya Savaşı sırasında çok az kullanıldı. Bu silahların üretimi için çok ileri teknoloji ve yüksek kalite standartları gerekiyordu. Almanlar haricinde sadece İngilizler Littlejohn adaptor modelinden namluyu (tamamen tüfek veya top olarak üretilmedi) büyük adetlerde üretti. 1940 yılında SSCB tarafından V. G. Grabin önderliğindeki çalışmalar ise teknoloji eksinliğinden ötürü başarısızlıkla sonuçlandı.[2] Amerikalılar ise, Eylül 1941 yılında sPzB 41 den esinlenerek 28/20 huni namlusu bulunan M3 37 mm top üzerinde çalışmaya başladılar. Savaşın sonuna kadar süren çalışmalardan bir sonuç elde edilemedi.[4]
sPzB 41 hafif ağırlıkta, kısa menzilli ve seri atışlı iyi bir tanksavar silahı olması ayrıca kolayca parçalanıp birleştirilmesi gibi çok iyi bileşenlere sahip bir silahtı. Ancak bunların dışında bazı sorunları da bulunuyordu:
- Namlu üretimi zordu ve her 500 atışta değiştirilmesi gerekiyordu.
- Parçalı mermilere karşı hassastı.
- Sadece tungsten başlıklı zırh delici mermi kullanıyordu.
- Kısa menzilli olması
- Çift katmanlı zırhlara karşı etkisizdi.
Some authors that criticize the sPzB 41 concentrate mainly on short service life of its barrel. However, a chance of survival after 500 short-range shots was slim anyway. It should also be noted that high-velocity guns with "normal" barrel construction also had short service life, e.g. for the Soviet 57-mm ZiS-2 it was about 1,000 shots. In the end, the factor that brought the production of sPzB 41 to a halt was the shortage of tungsten.
Mühimmatı
sPzB 41 iki tür mermi atabiliyordu: Zırh delici 2,8 cm Pzgr.41 ve parçalı 2,8 cm Sprg.41.
Pzgr.41 mermisinin tungsten karpit başlığının yumuşak çelik kapsülü ve magnezyum alaşımlı kapsülü bulunuyordu. Başlık 40 mm uzunluğunda ve 10,9 mm çapında idi. Yapısında %9,1 tungsten bulunuyordu.
| Kullanılan mühimmat[2] | |||||
| Türü | Modeli | Ağırlığı, kg | Başlığı | Namlu çıkış hızı, m/s | Menzili, m |
| APCNR-T | 2,8 cm Pzgr.41 | 0,125 | - | 1,430 | 500 |
| Parçalı | 2,8 cm Sprg.41 | 0,093 | 5 g, phlegmatized PETN | 1,400 | 1,000 |
| Zırh geçme tablosu | ||
| APCNR-T projectile 2,8 cm Pzgr.41 | ||
| Mesafe, m | Vuruş açısı 60°, mm | Vuruş açısı 90°, mm |
| 100 | 52,[2] 69[5] | 75[3] |
| 300 | 46[2] | |
| 400 | 40[3] | |
| 500 | 40,[2] 52[5] | |
Notlar
- ^ Bakınız US War Department Intelligence Bulletin, Nov. 1944 3 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b c d e f g Shirokorad A. B. - The God of War of the Third Reich.
- ^ a b c Ivanov A. - Artillery of Germany in Second World War.
- ^ Zaloga, Delf - US Anti-tank Artillery 1941-45, p 6-7
- ^ a b Guns vs Armour, from Hogg, Ian V. - German Artillery of World War Two.
Kaynakça
- Shirokorad A. B. - The God of War of the Third Reich - M. AST, 2002 (Широкорад А. Б. - Бог войны Третьего рейха. — М.,ООО Издательство АСТ, 2002., ISBN 978-5-17-015302-2)
- Ivanov A. - Artillery of Germany in Second World War - SPb Neva, 2003 (Иванов А. - Артиллерия Германии во Второй Мировой войне. — СПб., Издательский дом «Нева», 2003., ISBN 978-5-7654-2634-0)
- Zaloga, Steven J., Brian Delf - US Anti-tank Artillery 1941-45 (2005) Osprey Publishing (New Vanguard 107), ISBN 978-1-84176-690-4.
- Guns vs Armour: German Guns up to 30mm calibre
