İçeriğe atla

2,2,4-Trimetilpentan

Kontrol Edilmiş
2,2,4-Trimetilpentan
Skeletal formula of 2,2,4-trimethylpentane
Ball and stick model of 2,2,4-trimethylpentane
Spacefill model of 2,2,4-trimethylpentane
Adlandırmalar
Tercih edilen IUPAC adı
2,2,4-Trimetilpentan[1]
Tanımlayıcılar
CAS numarası
3D model (JSmol)
1696876
ChEBI
ChEMBL
ChemSpider
ECHA InfoCard100.007.964 Bunu Vikiveri'de düzenleyin
EC Numarası
  • 208-759-1
MeSH2,2,4-trimethylpentane
RTECS numarası
  • SA3320000
UNII
UN numarası1262
CompTox Bilgi Panosu (EPA)
  • InChI=1S/C8H18/c1-7(2)6-8(3,4)5/h7H,6H2,1-5H3 
    Key: NHTMVDHEPJAVLT-UHFFFAOYSA-N 
  • CC(C)CC(C)(C)C
Özellikler
Kimyasal formülC8H18
Molekül kütlesi114,23 g mol−1
Görünüm renksiz sıvı
Kokupetrol benzeri
Yoğunluk0.692 g cm−3
Erime noktası16.304 °C; 29.379 °F; 16.577 K
Kaynama noktası36.972 °C; 66.581 °F; 37.245 K
log P4.373
Buhar basıncı5.5 kPa (at 21 °C)
3.0 nmol Pa−1 kg−1
UV-vis (λmax) 210 nm
-98.34·10−6 cm3/mol
Kırınım dizimi (nD) 1.391
Termokimya
242.49 J K−1 mol−1
Standart molar entropi (S⦵298)
328.03 J K−1 mol−1
Standart formasyon entalpisi (ΔfH⦵298)
−260.6 to −258.0 kJ mol−1
Standart yanma entalpisi (ΔcH⦵298)
−5462.6 to −5460.0 kJ mol−1
Tehlikeler
GHS etiketleme sistemi:
Piktogramlar GHS02: Alevlenir GHS07: Zararlı GHS08: Sağlığa zararlı GHS09: Çevreye zararlı
İşaret sözcüğü DANGER
Tehlike ifadeleri H225, H304, H315, H336, H410
Önlem ifadeleri P210, P261, P273, P301+P310, P331
NFPA 704
(yangın karosu)
NFPA 704 four-colored diamondSağlık 1: Maruziyet tahrişe neden olabilir, ancak yalnızca hafif kalıcı hasar oluşturur. Örnek: TerebentinYanıcılık 3: Hemen hemen tüm ortam sıcaklık koşullarında tutuşabilen sıvılar ve katılar. Alevlenme noktası 23 ila 38 °C arasındadır (73 ila 100 °F). Örnek: BenzinKararsızlık 0: Genellikle yangın maruziyeti koşullarında dahi normalde kararlıdır ve su ile reaksiyona girmez. Örnek: Sıvı azotÖzel tehlikeler (beyaz): kod yok
1
3
0
Parlama noktası[dönüştürme: geçersiz sayı]
Kendiliğinden tutuşma
sıcaklığı
396 °C (745 °F; 669 K)
Patlama sınırları1.1–6.0%
Benzeyen bileşikler
Benzeyen alkanes
  • 2,2-Dimetilbütan
  • 2,3-Dimethylbutane
  • Triptan
  • Tetramethylbutane
  • Tetraetilmetan
  • 2,3,3-Trimethylpentane
  • 2,3,4-Trimethylpentane
  • Tetra-tert-butylmethane
  • 2,3-Dimethylhexane
  • 2,5-Dimethylhexane
Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).

2,2,4-trimetilpentan, izooktan veya izo-oktan, (CH3)3CCH2CH(CH3)2 kimyasal formülüne sahip bir organik bileşiktir. Oktan (C8H18) izomerlerinden biridir. Bu özel izomer, oktan derecelendirme ölçeğindeki standart 100 noktadır (sıfır noktası n- heptandır ). Yakıtın vuruntu direncini artırmak için nispeten büyük oranlarda sıkça kullanılan, önemli bir benzin bileşenidir.[2]

Eğer 'izo'nun standart anlamı takip edilirse, izooktan adı izomer 2-Metilheptan için kullanılmalıdır. Fakat, 2,2,4-trimetilpentan, oktanın bugüne kadar kullanılan en önemli izomeridir ve bu nedenle, tarihsel olarak, bu isim verilmiştir.[3]

Üretimi

İzooktan, petrol endüstrisinde izobütenin izobütan ile alkilasyonu yoluyla büyük ölçekte üretilir. İşlem, asit katalizörleri varlığında alkilasyon birimlerinde gerçekleştirilir.[4]

izobüten ve izobütandan 2,2,4-trimetilpentan üretimi

Ayrıca amberlist katalizörü kullanılarak dimerizasyon yoluyla izobütilenden de bir izo-okten karışımı üretilebilir. Bu karışımın hidrojenlenmesi 2,2,4-trimetilpentan üretir.[5]

Tarihçe

Motor çarpması, içten yanmalı motorlarda yüksek sıkıştırma oranları sırasında meydana gelebilecek istenmeyen bir işlemdir. 1926'da Graham Edgar, benzine farklı miktarlarda n-heptan ve 2,2,4-trimetilpentan ekledi ve 2,2,4-trimetilpentan eklendiğinde vuruşun durduğunu keşfetti. Bu çalışma oktan derecelendirme ölçeğinin kökeni idi.[6] 2,2,4-trimetilpentan kullanan test motorları, 100 oktan olarak standartlaştırılmış belirli bir performans vermiştir. Heptan kullanarak aynı şekilde çalışan aynı test motorları, 0 oktan olarak standartlaştırılmış bir performans vermiştir. Diğer tüm bileşikler ve bileşik karışımları daha sonra bu iki standarda göre derecelendirildi ve oktan sayıları verildi.

Emniyet

Tüm hidrokarbonlarda olduğu gibi 2,2,4-trimetilpentan yanıcıdır.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "2,2,4-trimethylpentane - Compound Summary". PubChem Compound. Identification and Related Records: National Center for Biotechnology Information. 26 Mart 2005. 19 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2012. 
  2. ^ Werner Dabelstein, Arno Reglitzky, Andrea Schütze, Klaus Reders (2007). "Automotive Fuels". Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. Weinheim: Wiley-VCH. doi:10.1002/14356007.a16_719.pub2.
  3. ^ Clayden, Jonathan (2005). Organic chemistry (Reprinted (with corrections). ed.). Oxford [u.a.]: Oxford Univ. Press. p. 315. ISBN 978-0-19-850346-0.
  4. ^ Bipin V. Vora, Joseph A. Kocal, Paul T. Barger, Robert J. Schmidt, James A. Johnson (2003). "Alkylation". Kirk‐Othmer Encyclopedia of Chemical Technology. doi:10.1002/0471238961.0112112508011313.a01.pub2.
  5. ^ İzobütilen 6 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Amberlyst.com'un boyutlandırılması
  6. ^ Yakıtlar ve yağlayıcılar el kitabı, Cilt 1, George E. Totten, Steven R. Westbrook, Rajesh J. Shah, sayfa 62
  7. ^ 2,2,4-Trimethylpentane 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Bütünleşik Risk Bilgi Sistemi, ABD Çevre Koruma Ajansı

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hidrokarbon</span> tamamen hidrojen ve karbondan oluşan organik bileşik

Hidrokarbon, sadece karbon ve hidrojen atomlarından oluşan kimyasal bileşiklerin genel adı.

<span class="mw-page-title-main">Benzin</span> Petrolden imâl edilen bir tür yakıt.

Benzin, petrolden imal edilen bir tür yakıttır.

<span class="mw-page-title-main">Alkan</span>

Alkanlar, (diğer bir deyişle Parafinler) sadece karbon (C) ve hidrojen (H) elementlerinin bulunduğu ve bu elementlerin birbirleriyle tekli bağ yaptığı doymuş alifatik organik bileşiklerin genel ismidir. Alkanlar birbirlerini 1 karbon ve 2 hidrojen ile takip eden bir homolog seri oluştururlar. Örneğin tek karbonlu metan, CH4 formülüne sahipken, çift karbonlu etan C2H6 kapalı formülüne sahiptir. Alkanlarda tüm atomlar tekli bağlarla birbirlerine bağlandığı ve Karbon atomunu bağlayabileceği en fazla Hidrojen atomunu bağladığından dolayı doymuş bileşikler kategorisine girerler. Doymuş hidrokarbonlardan olan alkanlar, CnH2n+2 n=1,2,3,.... genel formülüne sahiptir. Burada n'in 3 veya 3'ten büyük olması hâlinde sikloalkan denilen halkalı yapılar oluşabilmektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Petrol</span> doğal olarak oluşan yanıcı sıvı

Petrol, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşmuş, sudan yoğun kıvamda, koyu renkli, arıtılmamış, kendisine özgü kokusu olan, yer altından çıkarılmış doğal yanıcı mineral yağı. Latincede taş anlamına gelen "petra" ile yağ anlamına gelen "oleum" sözcüklerinden oluşmuştur.

Oktan sayısı, teknik anlamıyla, benzinin vuruntu kalitesinin değerlendirilmesi için kullanılan bir ölçüttür. Bir yakıtın oktan sayısı, yanma kalitesinin ve özellikle de zor koşullara dayanma yeteneğinin ölçüsüdür. Araç performansının düşmesinden ve motorun hasar görmesinden kaçınmak için benzinin motora uygun bir oktan kalitesine sahip olması gerekmektedir. Motorlarda kullanılacak benzin, motorun yapısına ve teknolojisine göre seçilir.

<span class="mw-page-title-main">Kurşun</span> atom numarası 82 ve atom kütlesi 207,19 olan mavi-gümüş rengi karışımı bir element

Kurşun (Pb) atom numarası 82, atom kütlesi 207,19 olan mavi-gümüş rengi karışımı bir elementtir. 327,5 °C'ta erir ve 1740 °C'ta kaynar. Doğada, kütle numaraları 208, 206, 207 ve 204 olmak üzere 4 kararlı izotopu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Biyodizel</span>

Biyodizel, organik yağların baz ve alkolle karıştırılarak dizel yakıta çevrilmesi sonucu elde edilen ürün.

<span class="mw-page-title-main">Benzen</span>

Benzen, aren veya aromatik hidrokarbonlar olarak adlandırılan organik bileşikler sınıfının en basit üyesidir. Renksiz, yanıcı, kaynama noktası 80,1 °C, erime noktası 5,5 °C olan bir sıvıdır. Moleküler formülü C6H6'dır. Benzen, endüstriyel bakımdan değerli olduğu gibi yapısı bakımından da kimya çalışmalarında önemlidir. Kan hücrelerini öldürme etkisi olduğundan kanser yapıcı bileşikler arasına girer.

Yağ, oda sıcaklığında yüksek viskoziteye sahip, yüksek miktarda karbon ve hidrojen içeren, suyla karışmayan ancak diğer yağlarla kolayca karışabilen maddelerdir. Yağlar yiyecek, yakıt, boya, makine sanayii dâhil birçok değişik amaçla kullanılırlar.

Toluen tinerin karakteristik kokusuna sahip renksiz, suda çözünmeyen bir sıvıdır. Toluen, bir fenil grubuna bağlı CH3'ten oluşan mono-substituent benzen türevidir. Bundan dolayı toluenin IUPAC sistematik adı metil benzendir. Toluen bir aromatik hidrokarbondur. Ayrıca TNT (trinitrotoluen) patlayıcı madde yapımında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">İzopropil alkol</span>

İzopropil alkol (IUPAC ismi: propan-2-ol), CH3CH(OH)CH3 (bazen i-PrOH şeklinde de temsil edilir) kimyasal formülüne sahip organik bileşik. Renksiz ve yanıcıdır. Güçlü bir kokusu vardır. Alkol karbon atomunun diğer iki karbon atomuna ve propil grubunun hidroksil grubuna bağlı olduğu bu bileşik -bazen (CH3)2CHOH şeklinde de gösterilir- ikincil alkolün en basit örneğidir. 1-propanol'ün yapısal izomeridir. Evsel ve endüstriyel alanda çeşitli kullanımları vardır.

Metilsiklopentan, CH3C5H9 kimyasal formülüne sahip bir organik bileşiktir. Soluk bir kokuya sahip, renksiz, yanıcı bir sıvıdır. Petrolün naften fraksiyonunun bir bileşenidir. Genellikle siklohekzan ile bir karışım halinde elde edilir. Esas olarak naften reformu ile benzene dönüştürülür. Metilsiklopentan kusursuz düzlemsel değildir ve yapısındaki stresi hafifletmek için büzülebilir.

Dimetil eter (metoksimetan olarak da bilinir) C2H6O formülüne sahip renksiz, zehirsiz ve yanıcı bir gazdır. Etanolün tek izomeridir. Bir oksijene iki metil grubunun bağlanmasından oluştuğundan, en basit yapılı eter olarak tanımlanmaktadır. Yakıt ve soğutucu olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Guanidin nitrat</span>

Guanidin nitrat [C(NH2)3]NO3 formülüne sahip kimyasal bir bileşiktir. Renksiz, suda çözünür bir tuzdur. Gaz jeneratörü ve katı yakıtlı roket motoru itici yakıt uygulamaları olarak kullanılan yüksek enerjili yakıt olarak büyük ölçüde üretilmektedir. Esas adı guanidinyum nitrat olsa da guanidin nitrat ifadesi yanlış ve yaygın olarak kullanılmaktadır.

2-metilpropan, i-bütan veya metilpropan olarak da bilinen izobütan, moleküler formülü HC(CH3)3 olan bir kimyasal bileşiktir. Bütan izomeridir. Üçüncül karbonlu en basit alkandır. İzobütan, petrokimya endüstrisinde, örneğin izooktan sentezinde öncü bir molekül olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Bergius süreci</span>

Bergius süreci, yüksek uçuculuğa sahip bitümlü kömürün yüksek sıcaklık ve basınçta hidrojenasyonu ile sentetik yakıt olarak kullanılmak üzere sıvı hidrokarbon üretim yöntemidir. İlk olarak 1913'te Friedrich Bergius tarafından geliştirildi. 1931'de Bergius, yüksek basınçlı kimyayı geliştirdiği için Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Jet yakıtı</span>

Jet yakıtı veya havacılık türbin yakıtı, gaz türbinli motorlarla çalışan uçaklarda kullanılmak üzere tasarlanmış bir tür havacılık yakıtıdır. Rengi şeffaf ila saman rengindedir. Ticari havacılık için en yaygın kullanılan türleri, standart uluslararası talebe göre üretilen Jet A ve Jet A-1'dir. Sivil türbin motorlu havacılıkta yaygın olarak kullanılan diğer jet yakıtı ise, çoğunlukla yüksek soğuk hava performansı için tercih edilen Jet B'dir.

Nitrometan, bazen basitçe "nitro" olarak adlandırılan ve kimyasal formülü CH3NO2 olan bir organik bileşiktir. En basit organik nitro bileşiğidir. Ekstraksiyonlar, reaksiyon ortamı ve temizleme solventi gibi çeşitli endüstriyel uygulamalarda çözücü olarak yaygın bir şekilde kullanılan polar bir sıvıdır. Organik sentezde bir ara ürün olarak pestisit, patlayıcı, lif ve kaplama üretiminde yaygın olarak kullanılır. Nitrometan çeşitli Tap Fuel kalkış yarışı gibi motor sporlarında ve Radyo-kontrollü uçaklarda, tel kumanda kontrollü ve serbest uçuş model uçaklardaki minyatür içten yanmalı motorlarda yakıt katkı maddesi olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">RP-1</span>

RP-1, roket yakıtı olarak kullanılan, görünüm olarak jet yakıtına benzeyen ve çok yüksek düzeyde rafine edilmiş bir kerosen türüdür. RP-1, sıvı hidrojenden daha düşük bir özgül dürtü sağlar, ancak daha ucuzdur, oda sıcaklığında saklanabilir ve patlama tehlikesi çok daha düşüktür. RP-1, özgül enerjisi LH 2'den daha düşük olsa da, özkütlesi ondan fazla olduğundan daha yüksek bir enerji yoğunluğu sağlar. RP-1'in ayrıca oda sıcaklığında alternatif bir sıvı yakıt olan hidrazin kadar çok toksik ve kanserojen tehlikesi de yoktur.

Metil <i>tert</i>-bütil eter

Metil tert-bütil eter (MTBE), yapısal formülü (CH
3)
3COCH
3 olan organik bir bileşiktir. MTBE suda biraz çözünebilen uçucu, yanıcı ve renksiz bir sıvıdır. Öncelikle yakıt katkı maddesi olarak kullanılan MTBE, oktan oranını ve vuruntu direncini artırmak ve istenmeyen emisyonları azaltmak için benzine karıştırılır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.