İçeriğe atla

1999 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi

1999 Kazakistan başkanlık seçimi
Kazakistan
← 199110 Ocak 19992005 →
Katılım%87.0 azalış
 
Aday Nursultan NazarbayevSerikbolsın Abdildin
Parti BağımsızKazakistan Komünist Partisi
Aldığı oy 5,846,817857,386
Oran %81.00%11.90
Bölgelere göre sonuçlar
Önceki Devlet Başkanı

Nursultan Nazarbayev
Bağımsız

Seçilen Devlet Başkanı

Nursultan Nazarbayev
Bağımsız

Kazakistan
Bu kategoride yer alan maddeler
Kazakistan hükûmeti ve siyasetinin
bir parçasıdır.

Bağımsız Devletler Topluluğu BDT Üye Devleti

1999 Kazakistan başkanlık seçimi, 10 Ocak 1999 tarihinde Kazakistan'da yapılmış olan başkanlık seçimidir. Seçimi mevcut Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev %81'lik oy oranıyla yeniden kazanmış ve 20 Ocak 1999 tarihinde yemin ederek görevine başlamıştır.[1] Çoğu gözlemci, seçimi bariz bir şekilde adaletsiz olarak gördü ve Nazarbayev'in demokratik bir hükûmet sistemini teşvik etmediğini belirtti.[2][3]

Arka plan

Kazakistan'da ikinci başkanlık seçiminin ilk olarak 1996'da yapılması planlanıyordu. Ancak, 1995 referandumundan sonra tarih Aralık 2000 olarak belirlendi. Bununla birlikte, 1998 sonbaharında yaşanan parlamento eyleminden sonra, seçimin 1999'un başlarında gerçekleşmesine sebep oldu.

7 Ekim 1998'de anayasada yapılan 19 değişiklik Parlamento tarafından kabul edildi ve Başkan Nazarbayev tarafından yasalaştırıldı. 94. maddede yapılan bir değişiklik şöyledir: "Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı'nın rızasıyla, devlet başkanının yetkilerinin mevcut süresi, Meclislerinin ortak oturumunda toplam oyların çoğunluğu ile kabul edilen Cumhuriyet Parlamentosu kararı ile azaltılabilir. Böyle bir durumda, Parlamento Meclisi bir ay içinde Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı'nın seçilmesine karar verir."[4]

Bu yeni değişikliğe göre hareket eden Parlamento, ertesi gün Nazarbayev'den mevcut görev süresini kısaltmasını istedi. Nazarbayev bunu kabul etti, ardından Meclis 10 Ocak 1999'u yeni seçimlerin tarihi olarak belirledi.[5]

Ana muhalefet adayı Akejan Kajegeldin'in seçimlere katılması yasaklandı. Bu yasaklama birçok gözlemci tarafından eleştirildi.[2][6] Yakın zamanda çıkarılan bir yasa, bir suçtan hüküm giyen herkesin seçimlere katılmasını yasakladı. Kajegeldin, kısa süre önce resmî olmayan bir seçim mitingine katılmaktan suçlu bulunmuştu ve bu nedenle aday olamaz hale gelmişti.[7]

Seçimin yönetilmesi

Seçimden önce, Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT) gibi gruplar kısa hazırlık ve kampanya dönemiyle ilgili endişelerini dile getirdiler. AGİT, Kazak hükûmetine, tüm adayların kampanya yapmak için yeterli zamana sahip olabilmesi için seçimi ertelemesi için baskı yaptı, ancak değişen bir şey olmadı.[6] Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı Al Gore, Kasım 1998'de Nazarbayev'i arayarak yaklaşan seçimlerle ilgili endişelerini dile getirdi.[3]

Kitle iletişim araçlarına adil erişimin olmaması da yine birçok gözlemciyi endişelendirdi. AGİT'e göre, çoğu büyük medya kuruluşu büyük ölçüde Nazarbayev'e odaklandı.[8]

Seçimde ikinci olan Serikbolsyn Abdilin, seçim hilesi olduğuna ve oyların doğru sayılmadığını iddia etti.[9]

ABD Dışişleri Bakanlığı, seçimlerin demokratik olmayan doğasının "ikili ilişkilere gölge düşürdüğünü" söyledi.[3]

Sonuçlar

Nazarbayev'in Kazakistan Halk Birliği Partisi, seçimlerden iki ay sonra Otan Partisi'ne dönüştürüldü.

AdayPartiOy%
Nursultan NazarbayevBağımsız5.846.81780.97
Serikbolsın AbdildinKazakistan Komünist Partisi857.38611.87
Gani QasymovBağımsız337.7944.68
Engels GabbasovKazakistan Halk Birliği Partisi55.7080.77
Karşıt123.7031.71
Toplam7.221.408100.00
Geçerli oy7.221.40898.53
Geçersiz/boş oy107.5621.47
Toplam oy7.328.970100.00
Kayıtlı seçmen/katılım8.419.28387.05
Kaynak: Nohlen et al.

Kaynakça

  1. ^ Olcott, Martha Brill (2002). Kazakhstan : unfulfilled promise. Washington, D.C.: Carnegie Endowment for International Peace. ISBN 0-87003-189-9. OCLC 48711117. 
  2. ^ a b "Opinion | Kazakhstan's Empty Election". The New York Times (İngilizce). 9 Kasım 1998. ISSN 0362-4331. 15 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  3. ^ a b c "KAZAKSTAN'S PRESIDENTIAL ELECTION". web.archive.org. 5 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  4. ^ "The Constitution". web.archive.org. 8 Şubat 2008. 8 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  5. ^ "KAZAKHSTAN". www.hrw.org. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  6. ^ a b "BBC News | Asia-Pacific | OSCE wants Kazakhstan election postponed". news.bbc.co.uk. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 
  7. ^ Olcott, s. 119
  8. ^ OSCE-ODIHR, s. 12–14
  9. ^ "RFE/RL Newsline Archive - Radio Free Europe / Radio Liberty". archive.ph. 10 Eylül 2012. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nursultan Nazarbayev</span> Kazakistan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Nursultan Äbişulı Nazarbayev ;, Kazak siyasetçi ve devlet adamı. Kazakistan Cumhuriyeti'nin ilk Devlet Başkanı. 24 Aralık 1990'da başladığı cumhurbaşkanlığı görevinden 19 Mart 2019'da istifa etti. Günümüzde Türk Devletleri Teşkilatı ömür boyu onursal başkanıdır.

Amanat ya da eski ismiyle Nur Otan, 850.000 üyesiyle Kazakistan'ın en büyük siyasi ve 1999 yılından beri iktidar partisidir. Partinin Genel başkanlığı görevini 26 Nisan 2022 tarihinden beri Yerlan Koşanov yürütmektedir.

<span class="mw-page-title-main">2014 Ukrayna başkanlık seçimi</span>

2014 Ukrayna başkanlık seçimi, Ukrayna'nın 1991 yılında Sovyetler Birliği'nden ayrılmasından sonra ülkede yapılan altıncı başkanlık seçimidir. 25 Mayıs 2014 tarihinde yapılan ilk turda oyların %54.7'sini alan Petro Poroşenko Devlet Başkanı seçildi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu</span> Kazakistan Parlametosunun üst kanadı

Kazakistan Cumhuriyeti Parlamentosu Senatosu, Kazakistan Parlametosu'nun üst meclisidir. Senato, her il, cumhuriyetçi düzeyindeki kent (Almatı) ile başkentten (Astana), iki seçilmiş temsilci ile üye ile toplumun çeşitli ulusal ve kültürel bileşenleri için temsil sağlamak amacıyla Kazakistan devlet başkanı tarafından atanan yedi üye olmak üzere 50 üyeden oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan cumhurbaşkanı</span> Kazakistanın devlet başkanı

Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve Kazakistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri başkomutanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti içindeki en yüksek makamın sahibidir. Bu pozisyonun yetkileri Kazakistan Anayasası'nın özel bir bölümünde açıklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Khabar</span>

Khabar Kazakistan'da büyük bir medya kuruluşudur. Başlangıçta Ulusal Televizyon Haber Ajansı olarak bilinen kuruluş 1995 yılında kurulmuştur. Şu anda ülkenin en büyük ağlarından biridir ve Rusça ve Kazakça dillerinde günlük yayın yapmaktadır. Ayrıca, Khabar, Avrupa ve Asya'da mevcut uydu yayını olan Kazak TV kanalı kullanıma sunulmaktadır. Kanal Rusça, Kazakça ve İngilizce programları içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da insan hakları</span>

Kazakistan'da insan hakları, bağımsız gözlemciler tarafından tek tip zayıf olarak tanımlanmaktadır. İnsan Hakları İzleme Örgütü, "Kazakistan toplanma, konuşma ve din özgürlüğünü büyük ölçüde kısıtlıyor. 2014 yılında yetkililer, gazeteleri kapattılar, barışçıl ama onaylanmamış protestolar sonrasında onlarca insanı hapse attılar ya da para cezasına çarptırdılar ve dini devlet kontrolleri dışında uyguladıkları için ibadet edenler para cezasına çarptırıldılar. Muhalefet lideri Vladimir Kozlov da dahil olmak üzere hükûmet eleştirmenleri haksız davalardan sonra gözaltında kaldı. İşkence, gözaltı yerlerinde uygulanmaya devam ediyor."

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da seçimler</span>

Kazakistan'da seçimler, Meclis ve Senato olmak üzere iki organa bölünmüş bir Başkan ve Parlamentoyu seçmek için ulusal düzeyde yapılır. Yerel seçimler ise her beş yılda bir yapılır. Seçimler, Kazakistan Cumhuriyeti Merkez Seçim Komisyonu tarafından yapılır.

<span class="mw-page-title-main">2005 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2005 Kazakistan başkanlık seçimleri, Kazakistan'ın yeni devlet başkanının belirlenmesi için 4 Aralık 2005 tarihinde yapılmıştır. Nursultan Nazarbayev, adaylarının karşısında tekrar devlet başkanı seçilmiştir. Muhalefetin baş figürü olarak nitelendirilen Zamanbek Nurkadilov, seçimden kısa bir süre önce hayatını kaybettiği için katılamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">2011 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2011 Kazakistan erken başkanlık seçimleri, Kazakistan'ın yeni devlet başkanının belirlenmesi için 2012 yılında yapılması planlanmıştı fakat 3 Nisan 2011 tarihinde yapılmıştır. Nursultan Nazarbayev, üç adaya karşı %95 oyla ve %90 katılımla üçüncü bir dönem için tekrar seçildi. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ise oylamada şeffaflık ve rekabet eksikliğinden şikayetçi oldu.

<span class="mw-page-title-main">2019 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2019 Kazakistan erken başkanlık seçimleri, dönemin devlet başkanı Nursultan Nazarbayev'in istifasından dolayı 9 Haziran 2019'da yapılan seçimdir. Seçim gününe kadar vekaleten devlet başkanlığı görevini yapan Kasım Cömert Tokayev'in de aday olduğu seçimde kayıtlı olarak toplam yedi aday bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan'da siyaset</span>

Kazakistan'ın devlet yapısı, üniter anayasal başkanlık cumhuriyeti'dir. Şu anki Kazakistan Cumhurbaşkanı, Kasım Cömert Tokayev, devlet ve hükûmet başkanı'dır. Yasama organı hem hükûmete hem de iki meclise verilir.

<span class="mw-page-title-main">2021 Kazakistan parlamento seçimleri</span>

Mazhilis'in üyelerini seçmek için 10 Ocak 2021'de Kazakistan'da parlamento seçimleri yapıldı. Pek çok uluslararası gözlemci, o dönemden bu yana yapılan seçimlerin hiçbirinin özgür ya da adil olmadığını düşünmesine rağmen, bu, Kazakistan'ın bağımsızlığından bu yana 8. yasama seçimiydi. 2021 yerel seçimlerine denk geldi.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan liderleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kazakistan devlet başkanı, halk oylamasıyla beş yıllık bir dönem için seçilen devlet başkanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan başbakanını ve birinci başbakan yardımcısını atar.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi üyesi ülkeler</span> Avrupa Konseyi örgütünün bir parçası olan devletler

Avrupa Konseyi, 5 Mayıs 1949'da on Batı ve Kuzey Avrupa ülkesi tarafından kuruldu. Kuruluşundan üç ay sonra Yunanistan; bir yıl sonra ise İzlanda, Türkiye ve Batı Almanya dahil oldu. Şu anda 46 üye ülkesi var ve en son katılan ülke Karadağ.

<span class="mw-page-title-main">1. Otan Kuruluş Kongresi</span>

1. Otan Kongresi, Otan partisinin 1 Mart 1999 tarihinde düzenlenmiş ilk kongresidir. Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, 385 delegenin tamamının oylarını alarak partinin ilk Genel Başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kazakistan cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

Kazakistan halkı, cumhurbaşkanını seçmek için 20 Kasım 2022 tarihinde erken bir devlet başkanlığı seçimleri yapıldı. Bu seçim, Kazakistan'ın 1991'deki bağımsızlığından bu yana yapılan yedinci başkanlık seçimi ve 1999'dan bu yana üst üste altıncı kez yapılan erken seçim oldu.

<span class="mw-page-title-main">2022 Kazakistan anayasa değişikliği referandumu</span>

2022 Kazakistan Anayasa Referandumu, 5 Haziran 2022 tarihinde gerçekleştirilen halk oylamasıdır. Kazakistan halkı, 2022 Ocak ayında ülkeyi sarsan büyük çaplı protestoların ardından, öncelikle Cumhurbaşkanının yetkilerini azaltmayı içeren bir anayasa değişikliğini oyladı.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan'da seçimler</span>

Kırgızistan ulusal düzeyde yapılan genel seçimler ile bir devlet başkanı – cumhurbaşkanı – ve bir yasama organı seçer. Başkan, halk tarafından altı yıllık bir görev süresi için seçilir. Yüksek Konsey nisbi temsil ile doldurulan 120 üyeden oluşur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.