İçeriğe atla

1998 Rusya ekonomik krizi

1998 Rusya ekonomik krizi veya Ruble krizi, 17 Ağustos 1998'de Rusya'da baş gösteren ekonomik kriz. Rusya hükümeti ve Rusya Merkez Bankası Rus rublesinin değer kaybetmesine neden oldu. Kriz, birçok komşu ülkenin ekonomileri üzerinde ciddi etkiler yarattı. ABD Rusya Yatırım Fonu'nun başkan yardımcısı James Cook, krizin Rus bankalarına varlıklarını çeşitlendirmeyi öğretme konusunda olumlu etkisi olduğunu öne sürdü.

Kriz ve etkileri

17 Ağustos 1998'de, Rusya hükûmeti ruble değer kaybettirdi, iç borcun temerrütlerini düşürdü ve dış borcun geri ödemesi konusunda bir moratoryum ilan etti.[1] Aynı gün, Rus hükûmeti ve Rusya Merkez Bankası şu ortak açıklamayı yayınladı;[2]

  1. Ruble/dolar işlem grubu 5.3-7.1 RUB/USD'den 6.0–9.5 RUB/USD'ye yükselecektir;
  2. Kitlesel Rus bankası temerrütlerini önlemek için Rusya'nın ruble cinsinden borcu daha sonraki bir tarihte ilan edilecek şekilde yeniden yapılandırılacak,
  3. Belirli borçlar ve vadeli döviz sözleşmeleri dahil olmak üzere bazı banka yükümlülüklerinin ödenmesine geçici 90 günlük bir moratoryum uygulanacaktır.[3]

17 Ağustos 1998'de hükûmet, belirli devlet menkul kıymetlerinin yeni menkul kıymetlere dönüştürüleceğini açıkladı. Aynı zamanda, para birimi bandını genişletmeye ek olarak, yetkililer RUB/USD oranının daha geniş bant içinde daha serbest hareket etmesine izin vermek istediklerini de açıkladılar. O zamanlar, Moskova Bankalararası Döviz Borsası (MICEX), alıcılar ve satıcılar tarafından sunulan yazılı tekliflere dayanan bir dizi etkileşimli ihale yoluyla günlük bir "resmi" döviz kurunu belirledi. Alış ve satış fiyatları eşleştiğinde, bu "sabit" ya da "kararlaştırılan" resmi MICEX döviz kuru Reuters tarafından da yayınlandı. MICEX oranı, dünyadaki bankalar ve döviz satıcıları tarafından Rus rublesi ve yabancı para birimlerini içeren işlemler için referans döviz kuru olarak yaygın şekilde kullanıldı.

17-25 Ağustos 1998 tarihleri arasında, ruble sürekli olarak MICEX'te değer kaybetti ve 6.43'ten 7.86 RUB/USD'a yükseldi. 26 Ağustos 1998'de Merkez Bankası, MICEX'te dolar-ruble işlemlerini sonlandırdı ve MICEX o gün ruble-dolar oranını düzeltti. 2 Eylül 1998'de Rusya Federasyonu Merkez Bankası, "yüzen peg" politikasını bırakmaya karar verdi. 21 Eylül 1998 itibarıyla döviz kuru bir ABD doları için 21 rubleye ulaşmıştı, bu da değerinin üçte ikisini bir aydan daha az bir sürede kaybettiğini sonucunu getirdi.

28 Eylül 1998'de Boris Fyodorov, Devlet Vergi Dairesi Başkanlığı görevinden uzaklaştırıldı. Ortak bildiride açıklanan moratoryum 15 Kasım 1998'de sona erdi ve Rusya hükûmeti veya Merkez Bankası bu yöntemi yenilemedi.

1998'de Rusya'nın enflasyonu yüzde 84'e ulaştı ve refah maliyetleri oldukça arttı. Kriz sonucu Inkombank, Oneximbank ve Tokobank gibi birçok banka kapandı.

Krizin Rusya tarım politikası üzerindeki ana etkisi, bölgeye verilen federal sübvansiyonlarda, 1997 yılına kıyasla reel olarak yüzde 80 civarında olmasına rağmen, bölgesel bütçelerden sağlanan sübvansiyonların daha az düşmesine neden oldu.[4]

Kamuoyu yoklamaları

Kriz sonrası yoksulluğun artmasının ardından yapılan anketlerde Leonid Brejnev'in etkisindeki politikalarına olumlu bakan kişi sayısında artış görüldü ve fiyatlarındaki ve gelirlerindeki istikrarın iyi olduğu dönem olarak hatırlandı.[5]

Kaynakça

  1. ^ Chiodo, Abbigail J.; Owyang, Michael T. (2002). "A Case Study of a Currency Crisis: The Russian Default of 1998" (PDF). Federal Reserve Bank of St. Louis Review. 84 (6). ss. 7-18. 17 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  2. ^ ""Joint Statement by the Government of the Russian Federation and the Central Bank of the Russian Federation On the Exchange Rate Policy", 17 August 1998". 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019. 
  3. ^ "STATEMENT of the Government of the Russian Federation and the Central Bank of the Russian Federation 17 August 1998". 4 October 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 April 2008. 
  4. ^ Russia’s Economic Crisis: Effects on Agriculture Are Mixed. Ers.usda.gov. Retrieved on 2013-10-23.
  5. ^ Bacon, Edwin; Sandle, Mark (2002). Brezhnev Reconsidered (İngilizce). Palgrave Macmillan. ISBN 978-0333794630. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Banka</span> finansal etkinlikte bulunan kurum

Banka, faizle para alınıp verilebilen, kredi, iskonto, kambiyo işlemleri yapan, kasalarında para, değerli belge, eşya saklayan ve bunun dışındaki diğer ticari, finansal ve ekonomik etkinliklerde bulunan kuruluşlara denir. En yaygın üçüncül sektörlerden biridir. Banka sözcüğü İtalyanca banca sözcüğünden Türkçeye geçmiştir. Para bozma gişesi, para bozma yeri anlamına gelir. Kredilendirme faaliyetleri doğrudan banka tarafından veya sermaye piyasaları aracılığıyla dolaylı olarak da yapılabilir. Bankalar genellikle uluslararası bir dizi sermaye standardı olan Basel Anlaşmalarına dayanan asgari sermaye gereksinimine tabidir. Bankalar bir ülkenin finansal sistem ve ekonomisinde önemli bir rol oynadıklarından, yargı alanlarının çoğu bankalar üzerinde yüksek derecede düzenleme uygulamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Döviz</span> mal veya hizmetler için genel olarak kabul edilen takas aracı

Döviz, dar anlamda yabancı parayı temsil eden belgeler. Türkçede yabancı ülkelerin paralarına da döviz denmektedir. Herhangi bir ülkenin parasının, başka bir ülkenin parasına dönüştürülmesiyle ilgili işlemlere de döviz işlemi veya kambiyo işlemi denir. Döviz kelimesi Türkçeye Fransızcadaki deviseden geçmiştir. Genel olarak döviz dendiğinde milletlerarası ödemelerde kullanılan ödeme araçlarının tamamı ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası</span> Türkiyenin merkez bankası

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), banknot ihraç eden, Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti'nin para ve kredi politikasını yürüten, veznedarlık görevini üstlenmiş ve devletin iktisadi ve mali danışmanlığını yapan yasal olarak bağımsız bir ekonomik kurumdur. Kâğıt para (banknot) basma tekelini elinde bulundurur ve bu yetkiye istinaden bağımsız olarak para politikasını belirler. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olan Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğünce basılan madeni paraların tedavülü de Merkez Bankasınca sağlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Finans</span> Akademik disiplin

Finans, para, döviz ve sermaye varlıklarının incelenmesi ve disiplinidir. Mal ve hizmetlerin üretimi, dağıtımı ve tüketiminin incelenmesi olan ekonomi ile ilgilidir ancak ondan farklıdır. Kapsama dayalı olarak Finansal sistemlerde finansal faaliyetlere ilişkin disiplin, kişisel, kurumsal ve kamu finansmanı olarak ayrılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Para Fonu</span> uluslararası finans kurumu

Uluslararası Para Fonu, küresel finansal düzeni takip etmek, borsa, döviz kurları, ödeme planları gibi konularda denetim ve organizasyon yapmak, aynı zamanda teknik ve finansal destek sağlamak gibi görevleri bulunan uluslararası bir organizasyondur.

Merkez bankası, bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">1997 Asya mali krizi</span> Temmuz 1997nin ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ve Taylandda başlayan bir domino etkisi ile tüm Asyayı sarmış ekonomik kriz

Doğu Asya Mali Krizi Temmuz 1997'nin ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ve Tayland'da başlayan bir domino etkisi ile tüm Asya'yı sarmış ve Güneydoğu Asya krizi adını almış finans krizidir. Asya Kaplanları olarak bilinen birçok Doğu Asya ülkesinin para birimleri, borsaları ve diğer kıymetleri ekonomik krizden etkilenmiştir. Yerel olarak IMF Krizi olarak da bilinir ama bu isim tartışmalıdır. Krizin varlığı ve sonuçları üzerinde görüş birliği olsa da nedenleri, kapsamı ve çözümleri tartışmalıdır. Uluslararası fon akımlarının yön değiştirmesine sebep olan ekonomik bir krizdir.

Avrupa ekonomisi, 50 farklı ülkede 740 milyondan fazla kişi kapsayan bir ekonomik alanı tanımlamaktadır. Avrupa Birliği'nin oluşumu ve 1999 yılında, ortak bir para biriminin kullanıma girmesi - euro, katılımcı Avrupa ülkelerini ortak bir para birimi aracılığıyla ekonomik olarak yaklaştırır - daha güçlü bir Avrupa nakit para akışına yol açmıştır. Avrupa'daki zenginlik farkı, eski Soğuk Savaş dönemi bölünmesinde kabaca görülebilirdi; bazı ülkeler bu bölünmeyi ihlâl eder. Çoğu Avrupa ülkesi kişi başına düşen GSYİH'da dünya ortalamasından daha yüksek ve çok gelişmiş olsa da, bazı Avrupa ekonomileri, İnsani Gelişme Endeksinde dünya ortalamasının üzerindeki konumlarına rağmen, daha yoksul durumdadır.

2001 Türkiye ekonomik krizi, 21 Şubat 2001 tarihinde patlak veren, Türkiye'nin yıllardır karşılaştığı siyasi ve ekonomik sorunların bir sonucu olarak hem finansal piyasalar hem de Türk Lirası'nin değeri üzerinde yıkıcı etkilerle sonuçlanmış bir ekonomik krizdir.

Türkiye'de finansal krizler ya da ekonomik krizler makro ekonomik yapının bozulmasıyla ortaya çıkan buhran dönemleridir. 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sonrası yaşanan başlıca krizler; 1946, 1958, 1960, 1974, 1980, 1982, 1990, 1994, 2000-2001, 2008-2012 ve 2018-2023 krizleridir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Merkez Bankası</span> 13 Temmuz 1990da kurulan Rusya Federasyonu merkez bankası

Rusya Federasyonu Merkez Bankası, Rusya'nın merkez bankasıdır. Merkezi Moskova'dadır. 13 Temmuz 1990 tarihinde kuruldu. Bankanın işlevleri Rus anayasası ve özel Federal Kanun'da tarif edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya ekonomisi</span>

Rusya ekonomisi stratejik alanlarda devlet mülkiyeti ile karma, yüksek gelire sahip bir ekonomidir. 1990'larda Pazar yenilikleri, enerjide meydana gelen özelleştirmelerle önemli istisnalarda ve savunmayla ilgili dallarda, Rus sanayisi ve tarımı çok özelleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye ekonomisi</span> Ulusal ekonomi

Suriye ekonomisi, tarım, petrol, endüstri ve hizmete dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İngiltere Bankası</span>

İngiltere Bankası, Birleşik Krallık'ın merkez bankasıdır ve çoğu modern merkez bankasının dayandığı modeldir. İngiliz Hükümeti'nin bankeri olarak 1694 yılında kurulan ve halen Birleşik Krallık Hükümeti'nin bankerlerinden biri olan banka, dünyanın en eski sekizinci bankasıdır. Kurulduğu 1694 yılından 1946 yılında Attlee bakanlığı tarafından kamulaştırılana kadar hissedarların özel mülkiyetindeydi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye ekonomik krizi (2018-günümüz)</span> Türkiyenin son dönem büyük ekonomik krizi

Türkiye ekonomik krizi, Türkiye'de devam eden ve finansal bulaşma etkisiyle uluslararası yansımaları olan bir ekonomik krizdir.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Merkez Bankası</span>

İrlanda Merkez Bankası İrlanda'nın merkez bankası ve Avrupa Merkez Bankaları Sisteminin (ESCB) bir parçasıdır. Birçok finans şirketi için İrlanda'nın finansal hizmetler düzenleyicisidir. Avro para biriminin girişine kadar İrlanda Lirası banknot ve madeni para basma yetkisine sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Bankalararası Döviz Borsası</span>

Moskova Bankalararası Döviz Borsası (MICEX), Rusya ve Doğu Avrupa'daki en büyük evrensel borsalardan biri idi. MICEX 1992'de açıldı ve önde gelen Rus borsasıydı. Aralık 2010 itibarıyla piyasa değeri 950 milyar ABD doları olan yaklaşık 239 Rus şirketi listelenmiştir. MICEX, müşterileri için ticaret yapan yaklaşık 550 katılımcı kuruluş ve üyeden oluşuyordu. 2011 yılında MICEX, Rus Ticaret Sistemi ile birleşti ve Moskova Borsasını oluşturdu.

<span class="mw-page-title-main">Kazan Ekonomisi</span>

Kazan, Rusya'nın en büyük sanayi ve finans merkezlerinden biridir ve inşaat yatırımlarında Volga ekonomik bölgesinin önde gelen şehridir. Kazan bankalarının toplam bankacılık sermayesi Rusya'da üçüncü sıradadır. Şehrin ana endüstrileri makine mühendisliği, kimya, petrokimya, hafif ve gıda endüstrilerinden oluşmaktadır. Doğu Avrupa bilim parkları arasında türünün en büyüklerinden biri olan Rusya'daki en büyük BT parkı, yenilikçi bir ekonomiyi temsil etmektedir. Kazan, Mercer'in Dünya Çapında Yaşam Kalitesi Anketinde 174. sırada yer almaktadır.

Lübnan likidite krizi, Ağustos 2019'da başlayan ve Lübnan'daki COVID-19 salgını ve 2020 Beyrut Limanı patlaması ile daha da şiddetlenen, Lübnan ülkesini etkileyen devam eden bir finansal krizdir. Krizin sebepleri çok eskilere dayanamakta ve ülke 2019 yılından önce de likitide sıkıntıları yaşamaktaydı fakat ekonominin kırılganlığı merkez bankasını başkanının finansal mühendisliğiyle saklanmıştı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.