F-16 Fighting Falcon, çok amaçlı, tek jet motorlu, 4. nesil savaş uçağı. General Dynamics şirketi tarafından, ABD Hava Kuvvetleri için geliştirilmiştir. Hafif avcı uçağı olarak tasarlanmış olmasına rağmen birçok başka amaç için de kullanılmakta olan avcı uçağıdır. Geniş kullanım alanı ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Faal olarak çeşitli ülkeler tarafından kullanılmaktadır. II. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar içinde, MiG-21'den (10,000+) ve F-4 Phantom-II'den (5.195) sonra en çok üretilen 3'üncü savaş uçağıdır. Temmuz 2016 itibarıyla 4.573 adet üretilmiştir.
McDonnell Douglas F-4 Phantom II, McDonnell Douglas Firması tarafından ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri Donanması için geliştirilmiş, tandem iki koltuklu, çift motorlu, tüm hava koşullarına uygun, uzun menzilli süpersonik, 3. nesil jet önleme ve avcı-bombardıman uçağıdır.
Kardak Krizi, 25 Aralık 1995 tarihinde Yunanistan ile Türkiye arasında Figen Akat isimli Türk bandıralı kargo gemisinin Kardak Kayalıkları'nda karaya oturması sonucu Türk ve Yunan kurtarma ekipleri arasında çıkan anlaşmazlık sonucu patlayan diplomatik ve askerî krizdir. İki ülkeyi savaşın eşiğine getirmiştir. Olayı 20 Ocak 1996 tarihinde ilk kez Yunan Gramma gazetesi kamuoyuna duyurmuştur. Olaylardan yaklaşık on yıl sonra ikinci bir kriz Yunan balıkçılarının bölgeye yaklaşmasıyla ortaya çıktı.
F/A-18 Hornet,, McDonnell Douglas ve Northrop şirketleri tarafından müşterek olarak tasarlanan ve 1982 yılında üretilmeye başlanmış olan bir muharebe uçağıdır. 1997'den beri Boeing tarafından üretilmektedir. Rus muadili SU-33 model savaş uçağıdır.
Mikoyan MiG-29, Mikoyan Gureviç tarafından 1977 yılında üretilmiştir. Dördüncü jenerasyona ait, üstün manevra yetenekli bir kısa menzil hava muharebe ve savunma uçağıdır. Birçok ilklere imza atan MiG-29, ilk iki alternatifli hava alıklarına sahip uçaktır. Ham zeminli pistlerden kalkış yaparken yerden fırlayan yabancı cisimlerin motora zarar vermemesi için ön hava emişlerini kapatıp gövde üstünde, kokpitin iki yanındaki klapeleri açarak emiş yapar. MiG-29 aynı zamanda ilk turbofan motorlu hava muharebe uçağıdır. Tek kişilik ve çift motorlu bu uçağın NATO ve batıdaki karşılıkları F-15, F-16 ve F-18'dir. 28 ülkede kullanılmaktadır. Su-27’lerle birlikte Rus Hava Kuvvetleri’nin ana avcı gücünü oluşturmaktadır. En son modelleri olan MİG-29SMT ve iki kişilik MiG-29UBT’ler HUD, MFD, HOTAS gibi modern elektronik cihazlarla donatılmış, menzili 3500 km’ye çıkarılmış; kara saldırı görevlerini üstlenebilecek tarzda modernize edilmiştir. Havada bir sefer yakıt ikmali ile menzili 5500km’ye çıkmaktadır. Üstün manevra yeteneğine sahiptir. Dünyanın ilk kaska monteli nişanlama sistemine sahip uçağıdır. Motoru nükleer bir saldırıdan sonra da uçabilecek şekilde dizayn edilmiştir. 11G Manevra kabiliyetine sahiptir ki bu manevradan fazlasına MiG-29 izin vermediği için değil hiçbir pilot 11G'nin üzerine dayanamadığı için çıkılamamıştır, gerçekte MİG-29'un tam manevra sınırı bilinmemektedir. Ayrıca MİG-29'un "Cobra" veya burun kaldırma denen bir manevrası vardır ki özellikle itdalaşında ona ezici bir üstünlük verir. Pilot fırlatma koltuğu yere 200 metre mesafede dahi çalışmaktadır. Bu da pilot güvenliğini artırıcı bir etkendir. Her biri kilotonluk olmak üzere 6 tane nükleer bomba taşıma kapasitesine sahiptir.
Avcı uçağı veya av uçağı, öncelikli görevi diğer savaş uçaklarını avlamak olan savaş uçağı. Avcı uçakları genellikle küçük, hafif, hızlı ve manevra kabiliyeti yüksek uçaklardır. Pek çoğu aerobasi kabiliyetine sahiptir. Avcı uçakları, öncelikli görevi yer hedeflerini bombalamak olan bombardıman uçaklarına nazaran daha kısıtlı bombardıman kabiliyetine sahiptir.
Suhoy Su-27 Suhoy Tasarım Bürosu (SDB) tarafından tasarlanmış 4.nesil üstün manevra yeteneğine sahip Sovyetler Birliği avcı uçağıdır. Olağanüstü menzili, ağır silah yükü ve çok yüksek irtifada çalışma yeteneği ile Birleşik Devletlerin yeni nesil avcılarına birebir rakip olarak düşünülmüştür.
Atlas Cheetah, Güney Afrika Hava Kuvvetleri (SAAF) envanterinde bulunan bir muharebe uçağıdır. Yine bir Güney Afrika firması olan ve 1965'te kurulan Atlas Aircraft Corporation tarafından Dassault Mirage III uçağının geliştirilmiş bir sürümü olarak üretilmiştir. Tek koltuklu Cheetah E ve Cheetah C ve çift koltuklu Cheetah D olmak üzere üç türevi imal edilmiştir. Cheetah E'lerin kal'e ayrıldığı SAAF'ta, şu an görev yapan 28 Cheetah C ve Cheetah D, Atlas Aircraft Corporation'ın yerini alan Denel firmasınca yine 28 adet Saab JAS-39 Gripen ile değiştirilecektir.
Suhoy Su-47 Berkut, Suhoy Havacılık Şirketi tarafından geliştirilmiş deneysel avcı uçağıdır. Ayrıca geliştirme sürecinin başında S-32 ve S-37 olarak adlandırılmıştır. Nato kod adı "Firkin 'dir". Uçağın ayırt edici özelliği, Grumman X-29'a benzer olarak ileri ok açılı kanatıdır. Berkut 2002'den itibaren Su-47 olarak tanımlanmıştır ve savaş uçağı olarak üretime hazır olmakla beraber daha çok seri üretime geçilmeden önce PAK FA projesinin bir parçası olarak ağır bir tekrar tasarlanmadan geçecek gibidir. Su-47 tanımlamasının, PAK FA tasarımından sonra kullanılıp kullanılmayacağı belli değildir.
Kerpe, Çirbe, Gerpe veya İskarpento Adası, Yunanistan'a bağlı bir ada.
İt dalaşı, iki ülkeye ait savaş uçaklarının, birbiri çevresinde burgu gibi dönüşlerle taciz için manevra yapması anlamında kullanılmaktadır.
Hava savaşı, askerî saldırıların hava kuvvetleri ve/veya diğer kuvvetlere âit hava silahları kullanılarak gerçekleşen savaş türüdür. Bu tür saldırı türünün belli başlı iki türü vardır:
- Havada saldırı: düşman uçaklarına, savaş uçakları ve kara silahlarıyla havada karşılık verilmesi şeklinde
- Havadan saldırı: kara hedeflerine ve düşmanın kara silahlarına karşı havadan saldırı düzenlenmesi şeklinde
Mirage 2000 bir Fransız firması olan Dassault yapımı tek motorlu, dördüncü nesil bir savaş uçağıdır. Hafif bir savaş uçağı olması düşüncesiyle, 1970'lerin sonunda başarılı olan Mirage III'ten tasarlanmıştır. Daha sonra başarılı bir model haline gelmiş ve birçok ülke tarafından kullanılmıştır. Toplamda 600 adet üretilmiştir.
Türkiye sınırları içinde yaşanmış havacılık kazaları ve olayları listesi.
Suhoy Su-30, Rusya merkezli Suhoy tarafından geliştirilen çift motorlu, iki koltuklu süper manevra kabiliyetine sahip bir savaş uçağıdır. Her türlü hava koşulunda, havadan havaya ve havadan yüzeye, derin hava üstünlüğü görevleri için üretilmiş çok amaçlı bir süpersonik savaş uçağıdır.
Türk Hava Kuvvetleri, Türkiye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3. kuvvettir. Türk Hava Kuvvetleri, barışta hava sahasını korumak ve gözetlemek, savaşta ise kara ve deniz kuvvetlerine destek olmak amacıyla kurulmuştur. Türk Hava Kuvvetleri'nin karargâhı Ankara'da bulunmaktadır. 2024 sayımlarına göre envanterinde 537 uçak ve 78 helikopter ile birlikte çok sayıda insansız hava aracı bulundurmaktadır. Avrupa ülkeleri arasında en kalabalık insansız hava aracı filosuna sahiptir. Göktürk-1 ve Göktürk-2 isimli uydular da hava kuvvetleri tarafından kullanılmaktadır. Göktürk-3 ise geliştirme aşamasındadır.
Hava kuvvetleri ya da bazı ülkelerde anıldığı ismiyle hava ordusu, en geniş anlamda, ana olarak hava savaşı yürütmek üzere kurulmuş ve ülkenin havadan savunulmasını sağlamak için uçak, helikopter gibi hava araçlardan ve bunlarla ilgili yer hizmetlerinden, kuruluşlarından oluşturulan teşkilattır. Daha spesifik olarak, hava kuvvetleri bir ordunun; kara kuvvetleri, donanması ve diğer askeri kuvvetlerinden farklı olarak hava savaşından sorumlu silahlı hizmet dalıdır. Tipik olarak, hava kuvvetleri, ülkenin hava sahasının kontrolünü sağlamak, kontrol stratejik ve taktik bombardıman görevleri yürütmek ve kara ve deniz kuvvetlerine destek sağlamaktan sorumludur.
TUSAŞ Turna, 1995 yılında tasarımına başlanan ve 2001'de Türk Hava Kuvvetleri ve Türk Kara Kuvvetleri kullanımına giren, atışlı eğitim görevlerinde düşman uçak ve füzelerini hedef olarak simüle eden bir insansız hava aracıdır. Turna, Rapier ve Stinger karadan havaya füzelerin yanı sıra 7,62 mm'den 76 mm kalibreye kadar namlulu silah sistemleriyle eğitim için kullanılabilmektedir. == Geliştirme süreci ==Millî Savunma Bakanlığı'na bağlı Araştırma ve Geliştirme Dairesi, Ağustos 1995 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından hedef takip ve top atış tatbikatlarında kullanılmak üzere bir İHA geliştirilmesi için TUSAŞ ile sözleşme imzalamıştır.Turna/S olarak adlandırılan ilk versiyon Eylül 1996'da ortaya çıkmaz, prototipin testleri ise 1997 yılında tamamlanmıştır. Kara Kuvvetleri ve Deniz Kuvvetleri'nin İHA ile yaptığı testler ise 1998 yılında sona ermiştir.2001 ve 2003 yılları arasında, Turna/S'nin yeni sürümleri Turna-101A, Turna-111B ve Turna-201C kod adlarıyla geliştirilmiştir. Bu İHA'lar yalpa sönümleyen aviyonikler ve yeni aerodinamik özellikler içerdiği gibi, gelişmiş kararlılık ve daha fazla güvenilirliğe sahip olmuştur.Fırkateynler ve deniz koşullarındaki kötü hava şartlarından edinilen bilgiler ışığında Turna İHA daha da geliştirilmiş ve Turna/G ortaya çıkmıştır.== Özellikleri ==Yüksek manevra kabiliyeti, yüksek hızı, kolay kullanımı, düşük görev riski, modülerliği ve maliyet etkinliği ile operasyonel ortamlarda etkinliğini kanıtlamış ve kullanımına devam edilmektedir. Ana özellikler:* 90 dakika havada kalma süresi* Azami 93 m/sn hız (180kts)* 12.000+ ft servis tavanı* 70 kg azami kalkış ağırlığı* 50+ km menzilli veri linki* Fırlatıcı ile kalkış, paraşüt ile karaya veya denize iniş* Donanma gemi platformlarından kalkış ve kontrol* İleri kompozit teknolojileri ile üretilmiş yapı* MIL-STD-810F ve MIL-STD-461 askeri standartlara uyumlu* NATO NSN standartlarında kodlanmış* Kalkış ve iniş dahil, Yer Kontrol İstasyonu (YKİ) ile tam otonom uçuş ve seyrüsefer* 255 görev noktasına kadar önceden programlı görev noktası tanımlama, uçuş anında değiştirebilme* Eve Dönüş ve Acil İniş Modları ile önceden belirlenmiş eve dönüş noktasına gelerek otomatik iniş* EMI/EMC korumalı Konteyner/Mobil araç/Portatif Yer Kontrol İstasyonu ile görev planlama ve kontrol* Gerçek zamanlı kriptolu sayısal uçuş verisi telemetreleri kaydetme ve sonradan oynatabilme* Sayısal harita otomatik tanımaFaydalı yükler:* Çekili yük ile; SKS, Manş ve Isı kaynağı.* Uçak üzerinde; Pasif Radar İz Arttırıcı, Isı Kaynağı ve İz dumanı== Versiyonları ==* Turna/S, standart versiyonu* Turna/G, gelişmiş versiyonu== Kaynakça ==
Hava üstünlüğü avcı uçağı, düşman hava sahasına girmek ve ele geçirmek için tasarlanmış, düşmanın hava kuvvetleri üzerinde tam bir hakimiyet kurmayı amaçlayan avcı uçağı. Hava üstünlüğü avcı uçakları, diğer avcı uçaklarına kıyasla öncelikle düşman avcı uçakları ile etkin bir şekilde mücadele etmek üzere tasarlanmıştır, ancak havadan yere saldırı gibi ikincil rollere sahip olabilir.
Güney Kıbrıs füze krizi Güney Kıbrıs ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 1997 başından 1998 sonlarına kadar yaşanan siyasi gerginliktir. Olaylar, Kıbrıs yönetiminin iki Rus yapımı S-300 hava savunma füzesini satın almasıyla başladı. Rusya ile yapılan füze anlaşması, Güney Kıbrıs'ın uzun yıllardır var olan Türk hava üstünlüğünü sona erdirmek için attığı ilk somut adımdı. Türkiye füzelerin gelmesi durumunda bunları imha etme ve hatta topyekün savaşa girişme tehdidinde bulundu. Kriz 1998 yılının Aralık ayında Güney Kıbrıs yönetiminin S-300'leri Yunanistan Hava Kuvvetleri'ne bazı silahlar karşılığında devretmesiyle resmen sona erdi. Kriz Güney Kıbrıs koalisyon hükûmetinin düşmesine de sebep oldu. Yunan Hava Kuvvetleri füzeleri Girit adasına yerleştirdi ve 2013 yılı itibarıyla etkinleştirdi.
