1996 Rusya devlet başkanlığı seçimi
 | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
| Katılım | 69.7%  5% (1. Tur)68.8% 0.9% (2. Tur) | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
1996 Rusya devlet başkanlığı seçimi, Rusya'da, 1991'deki halk oylamasıyla yapılan ilk seçimden sonraki ikinci devlet başkanlığı seçimidir. Seçimlerin ilk turu 16 Haziran 1996 tarihinde, hiçbir adayın % 50'yi geçememesi üzerine seçimin ikinci turu 3 Temmuz 1996 tarihinde yapıldı. Seçimlerin ikinci turunda Komünist Parti'nin adayı Gennadi Züganov'a karşı oyların yüzde 53'ünü alan Boris Yeltsin, ikinci bir dört yıl için daha devlet başkanı seçildi.
Seçim Usulsüzlükleri
1996 yılındaki devlet başkanlığı seçimlerinde çeşitli usulsüzlükler olduğu yönünde iddialar mevcuttur.
Yeltsin'in kampanyası tek taraflı muazzam bir medya desteği gördü.[1]
1991'de, bir önceki cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında, Rusya'nın sadece iki büyük televizyon kanalı vardı. Rossiya-1 Yeltsin'i desteklerken, Pervıy Kanal onu eleştirdi ve rakiplerinin görüşlerine geniş bir şekilde yer verdi. Ancak 1996 seçimlerinde Rusya'nın önde gelen televizyon ağlarından hiçbiri Yeltsin'i eleştirmedi.[2] Yeltsin, ulusal televizyon kanallarını (ORT, RTR, NTV) ve yazılı basının çoğunu, kampanyasının hizmet etmeleri için yönlendirdi.[3]
Avrupa Medya Enstitüsü, Yeltsin'in kampanyanın tüm medya yayınların %53'ünü aldığını, Züganov'un ise yalnızca %18'ini aldığını tespit etti. Enstitü, haberlerdeki önyargıyı değerlendirirken, her adaya aldıkları her olumlu haber için 1 puan verdi ve aldıkları her olumsuz haber için bir puan çıkardı. Seçimin ilk turunda Yeltsin +492 ve Züganov -313 puan aldı. Seçimin ikinci turunda Yeltsin +247, Züganov -240 puan aldı.[1]
Yeltsin kampanyası için birçok halkla ilişkiler uzmanını görevlendirdiği gibi, bir dizi medya kuruluşu da Yeltsin'in yeniden seçimi kazanması için gönüllü hizmet verdi. Örneğin, ülkenin en önde gelen politika ve iş gazetelerinden biri olan Kommersant Ne Dai Bog (Tanrı korusun) adlı anti-komünist bir gazete yayınladı. Pervıy Kanal'da ise, seçim öncesinde kanalda yayınlanacak anti-komünist film ve belgesellerden oluşan bir dizi yayın akışı planlamakla görevli özel bir komite hazırlandı. Dönemin Cumhurbaşkanlığı Halkla İlişkiler Ofisi Başkanı Mihail Lesin, devlet medyasını kullanarak halka "ya Yeltsin ile birlikte olmaya ya da totaliterliğe dönüş arasında vahim bir seçim" yapılacağını empoze etti. Hatta bir komünistin başkan seçilmesi durumunda iç savaş tehdidi oluşabileceğine yönelik haberler yapıldı.
Yeltsin'in kampanyası sırasında bütçesinin çok üzerinde bir harcama yaptığı, bir reklam yasağını deldiği ve kampanyasına yardımcı olması için devlet gücünü kullandığı iddia edildi.[4]
Seçimde Mordovya bölgesindeki Züganov'a ait oyların "Tüm Adaylara Karşı" olarak kaydedildiği ve Karaçay-Çerkesya ve Dağıstan'da çeşitli usulsüzlükler tespit edildi.[5]
Mihail Gorbaçov, seçim sonuçlarının tahrif edildiğine dair inancını dile getirdi.[6] 2012'de muhalefet liderleriyle yaptığı bir toplantıda Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'in, "[Bu yarışı] kimin kazandığına dair hiç şüphe yok. O Boris Yeltsin değildi" dediği bildirildi.[7]
Amerikan Müdahalesi İddiaları
Amerikan başkanı Bill Clinton yönetiminin, seçim öncesi Rusya'ya Uluslararası Para Fonu kredisi sağlamadaki rolünün, bir dış seçim müdahalesi eylemi olduğunu dile getirildi.[8] Amerika Birleşik Devletleri'nin, Yeltsin'in kötü olan imajını düzeltmek için üç adet Amerikalı danışmanı Rusya'ya göndermesini anlatan 2003 yapımı Spinning Boris adlı bir amerikan komedi filmi yapıldı.
Yeltsin, Başkan Clinton'a Rusya'nın demokrasiye geçişinden övgüyle bahsetmesi için kulis yaptı. Yeltsin, bunun seçmenlerden aldığı desteği güçlendireceğine inanıyordu.[9] Yeltsin, Başkan Clinton'u olası bir Züganov zaferinin sonuçları konusunda uyardı ve şöyle dedi: "İnsanların komünistlerden korkmaması gerektiğini, onların iyi, onurlu ve kibar insanlar olduğunu öne süren bir kısım ABD basın kampanyası var. Komünistlerin yarısından fazlası fanatiktir, her şeyi mahvederler, iç savaş olur, cumhuriyetler arasındaki sınırları kaldırırlar, Kırım'ı geri almak isterler, hatta Alaska'ya karşı iddialarda bile bulunurlar... Rusya'nın gelişmesi için iki yol var. Benim güce ihtiyacım yok. Ama komünizm tehdidini hissettiğimde kaçmamam gerektiğine karar verdim. Bu adamları önleyeceğiz." [10]
Görüşmelerinde Başkan Clinton, Yeltsin'e alenen beyan ettiği kişisel desteği vereceğine dair güvence vererek, "Rus halkına 'bu seçimin sonuçları olacak' demenin bir yolunu bulmaya çalışıyorum ve bu konuda netiz." [11] Yeltsin, Clinton'dan G8'e kabul (verilmedi), hükûmete 2,5 milyar dolarlık doğrudan nakit kredi (verilmedi) ve NATO genişlemesinde bir gecikme (kabul edildi) gibi başka taleplerde bulundu. Clinton, direkt gizli bir operasyonlardan kaçındı ve ortaya çıktığı takdirde olası bir ters tepkiden çekindi.[12]
Seçim sonuçları
| Aday | Parti | 1. Tur | 2. Tur | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Oy | % | Oy | % | ||
| Boris Yeltsin | Bağımsız | 26,665,495 | 35.8 | 40,203,948 | 54.4 |
| Gennadi Züganov | Komünist Parti | 24,211,686 | 32.5 | 30,102,288 | 40.7 |
| Aleksandr Lebed | Rus Toplulukları Kongresi | 10,974,736 | 14.7 | ||
| Grigory Yavlinski | Yabloko | 5,550,752 | 7.4 | ||
| Vladimir Jirinovski | Liberal Demokrat Parti | 4,311,479 | 5.8 | ||
| Siyatoslav Fyodorov | İşçi Öz-Yönetim Partisi | 699,158 | 0.9 | ||
| Mihail Gorbaçov | Bağımsız | 386,069 | 0.5 | ||
| Martin Şakkum | Bağımsız | 277,068 | 0.4 | ||
| Yuri Ulasov | Bağımsız | 151,282 | 0.2 | ||
| Vladimir Bruntsalov | Rus Sosyalist Partisi | 123,065 | 0.2 | ||
| Aman Tuleyev | 308 | 0.0 | |||
| Karşıtlar | 1,163,921 | 1.6 | 3,604,462 | 4.9 | |
| Geçersiz/boş oy | 1,072,120 | – | 780,592 | – | |
| Toplam | 75,587,139 | 100 | 74,691,290 | 100 | |
| Kayıtlı seçmen/katılım | 108,495,023 | 69.7 | 108,589,050 | 68.8 | |
| Kaynak: Nohlen & Stöver,[13] Colton[14] | |||||
Kaynakça
- ^ a b "BCSIA Documents and Publications: Russian Election Watch, Aug. 1, 1996". web.archive.org. 28 Ocak 2000. 28 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "Assessing Russia's Democratic Presidential Election". Belfer Center for Science and International Affairs (İngilizce). 4 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ McFaul, Michael (1997). Russia's 1996 presidential election : the end of polarized politics. Internet Archive. Stanford, Calif. : Hoover Institution Press, Stanford University. ISBN 978-0-8179-9502-7.
- ^ "BCSIA Documents and Publications: Russian Election Watch, May 15, 1996". web.archive.org. 27 Ocak 2000. 27 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "Документы ЦИК России". web.archive.org. 8 Aralık 2021. 8 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "Los Angeles Review of Books". Los Angeles Review of Books (İngilizce). 8 Temmuz 2017. 26 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ Shuster, Simon (24 Şubat 2012). "Breaking News, Analysis, Politics, Blogs, News Photos, Video, Tech Reviews". Time (İngilizce). ISSN 0040-781X. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ Jones, Owen (5 Ocak 2017). "Americans can spot election meddling because they've been doing it for years". the Guardian (İngilizce). 27 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "Bloomberg - Are you a robot?". www.bloomberg.com. 29 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "Putin's 'A Solid Man': Declassified Memos Offer Window Into Yeltsin-Clinton Relationship". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "BCSIA Publications: Russian Election Watch, April 8, 1996". web.archive.org. 4 Ocak 2001. 4 Ocak 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ "Election meddling in Russia: When Boris Yeltsin asked Bill Clinton for help". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 21 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2022.
- ^ Nohlen, D; Stöver, P (2010). Elections in Europe: A data handbook. s. 1642. ISBN 978-3-8329-5609-7.
- ^ Timothy J Colton (2000). Transitional Citizens: Voters and What Influences Them in the New Russia. President and Fellows of Harvard College. ss. 234-5. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2017.
 Rusya'da seçimler ve referandumlar | |
|---|---|
| Devlet başkanlığı seçimleri | |
| Yasama seçimleri | |
| Valilik seçimleri |
|
| Bölgesel seçimler |
|
| Referandumlar |
|
