İçeriğe atla

1995 Türkiye genel seçimleri

1995 Türkiye genel seçimleri
Türkiye
← 199124 Aralık 1995 (28 yıl önce) (1995-12-24)1999 →
Türkiye Büyük Millet Meclisinin 550 sandalyesi için
Çoğunluk için gereken 276 sandalye
Kayıtlı34.155.981
Katılım%85,2 (artış 1,3)
  Birinci parti İkinci parti Üçüncü parti
 
Necmettin Erbakan - TBMM albümü.png
Turkish prime minister Tansu Çiller in Brussels.jpg
Mesut Yilmaz as Turkish Prime Minister.jpg
Lider Necmettin ErbakanTansu ÇillerMesut Yılmaz
Parti RPDYPANAP
Liderlik tarihi 11 Ekim 1987 13 Haziran 1993 15 Haziran 1991
Liderin bölgesi KonyaİstanbulRize
Son seçim 62 sandalye, %16,87 178 sandalye, %27,03 115 sandalye, %24,01
Sandalye 158135 132
Değişim artış 96 azalış 43 artış 17
Aldığı oy 6.012.4505.396.009 5.527.288
Oran %21,38%19,18 %19,65
Değişim artış %4,50 azalış %7,85 azalış %4,36
  Dördüncü parti Beşinci parti Altıncı parti
 
Bülent Ecevit-Davos 2000 cropped.jpg
Deniz_Baykal_headshot.jpg
MBKTürkeş.jpg
Lider Bülent EcevitDeniz BaykalAlparslan Türkeş
Parti DSPCHPMHP
Liderlik tarihi 15 Ocak 1989 9 Eylül 1992 8 Şubat 1969
Liderin bölgesi İstanbulAntalyaYozgat
Son seçim 7 sandalye, %10,74 KatılmadıKatılmadı
Sandalye 76 49 0
Değişim artış 69 artış 49 0
Aldığı oy 4.118.025 3.011.076 2.301.343
Oran %14,64 %10,71 %8,18
Değişim artış %3,89 artış %10,71 artış %8,18
Her seçim bölgesinden birinci çıkan partiye göre seçim sonuçlarını gösteren harita
Seçimden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisinin sandalye dağılımı
Önceki Başbakan

Tansu Çiller
DYP

Seçilen Başbakan

Mesut Yılmaz
ANAP

1995 genel seçim sonuçları
İlçeler bazında seçim sonuçlarını gösteren harita

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

Seçim öncesi

1991 genel seçimlerinden sonra işbaşına gelen Doğru Yol Partisi-Sosyaldemokrat Halkçı Parti koalisyon hükûmeti, Haziran 1993'ten itibaren Tansu Çiller'in liderliğinde, Şubat 1995'ten itibaren de DYP-Cumhuriyet Halk Partisi koalisyonu olarak yoluna devam etti. 9 Eylül 1995'te yapılan kurultayda Deniz Baykal CHP genel başkanlığına seçildi. Baykal göreve gelir gelmez koalisyon ortağı DYP'nin lideri ve Başbakan Tansu Çiller'den İstanbul Emniyet Müdürü Necdet Menzir'in İnsan Haklarından Sorumlu Devlet Bakanı CHP'li Algan Hacaloğlu ilgili söyledikleri sözleri nedeniyle görevden alınmasını istedi. Bu isteği reddeden Çiller hükûmeti bozarak, 20 Eylül'de hükûmetin istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e verdi.

5 Ekim 1995'te kurulan Tansu Çiller başkanlığında kurulan DYP azınlık hükûmeti 15 Ekim'de TBMM'de yapılan oylamada güvenoyu alamadı. Başarısız güven oylamasından sonra, 16 Ekim'de bir araya gelen Çiller ve Baykal erken seçime gidilmesi koşuluyla DYP-CHP hükûmetinin kurulması konusunda anlaşmaya vardı.[1]

27 Ekim 1995'te, TBMM Genel Kurulunda, milletvekili erken genel seçiminin 24 Aralık'ta yapılmasına ilişkin önerge kabul edildi. Seçim Kanunu'nun çıkmasından sonra, Çiller'in başbakanlığında kurulan, Baykal'ın Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı olarak görev aldığı DYP-CHP koalisyon hükûmeti 5 Kasım'da güvenoyu aldı.

27 Kasım 1995'te partiler aday listelerini açıkladılar. Listeler hemen hemen bütün partilerde karışıklıklara yol açtı. Hâlen milletvekili olup listelerdeki yerlerini beğenmeyen küskünler, Meclis Başkanlığı'na başvurarak, erken genel seçimleri ertelemek amacıyla, tatilde bulunan Meclis'i toplantıya çağırdılar. Ama 4 Aralık'ta yapılan birleşimlerde Meclis'te çoğunluk sağlanamadı ve küskünlerin bu girişimi sonuçsuz kaldı.[2]

Seçim Sistemi

Seçim öncesi yapılan kanun değişikliğiyle seçmen yaşı 20'den 18'e indirildiğinden 18-20 yaş grubundakiler ilk kez bu seçimde oy kullanabildi, ceza ve tutukevlerinde tutuklu olarak bulunanlara da oy kullanma hakkı tanındı. Yine aynı düzenlemeyle TBMM'nin üye sayısı 450'den 550'ye çıkartıldı ve bu 550 milletvekilinden 100'ünün seçim çevrelerine bağlı kalmaksızın, partilerin ülke genelinde aldıkları oylar esas alınarak “Türkiye milletvekili” olarak seçilmeleri öngörüldü. Yüzde 10'luk ülke barajı korunurken, seçim çevresi barajları yüzde 10'a indirildi. 1991 seçimlerinden önce uygulamaya konan kontenjan adaylığı uygulamasına ise son verildi. Aynı düzenlemeyle seçim çevreleri de genişletildi. Önce her ile bir milletvekilliği dağıtıldıktan sonra son genel nüfus sayımındaki rakam kalan milletvekili sayısına bölünecek ve il nüfusunun bu sayıya bölünmesi ile her ilin çıkaracağı milletvekili sayısı belli olacaktı. Çıkaracağı milletvekili sayısı 18'e kadar olan iller bir seçim çevresi, sayısı 19'dan 35'e kadar olanlar iki; 36 ve daha fazla milletvekili düşenler ise üç seçim çevresine ayrıldılar. Bu düzenlemeyle İstanbul üç, Ankara ve İzmir ikişer seçim çevresine bölündü, öteki illerin her biri ise birer seçim çevresi olarak düzenlendi.

Demokratik Sol Parti'nin başvurusu üzerine Anayasa Mahkemesi, seçim bölgesi barajını ve Türkiye Milletvekilliği adı altında 100 yeni milletvekili seçilmesini öngören düzenlemeleri iptal etti; bu iptal karşısında, TBMM'nin üye sayısı 550'ye çıkarılarak seçime gidildi.[3]

Sonuç

12 siyasi partinin katıldığı seçimlerde Büyük Birlik Partisi adayları, ANAP listelerinden (7 BBP'li milletvekili seçildi), Sosyalist İktidar Partisi ve Birleşik Sosyalist Parti, HADEP listelerinden seçime girdiler. 79 ildeki 83 seçim çevresinde düzenlenen 1995 milletvekilliği seçimiyle birlikte 4 ilçe ve 41 beldede yerel idareler ara seçimi yapıldı.

Seçime ayrıca aşağıdaki 59 seçim bölgesinden 165 bağımsız aday katıldı.[4]
Bölge #
Adana5
Adıyaman2
Ağrı2
Aksaray1
Amasya2
Ankara15
Ankara-17
Ankara-28
Antalya1
Aydın1
Balıkesir1
Batman3
Bayburt1
Bitlis2
Bursa3
 
Bölge #
Çanakkale1
Çankırı1
Çorum4
Diyarbakır3
Elazığ2
Erzincan1
Erzurum2
Gaziantep8
Gümüşhane1
Hatay6
Iğdır4
İçel6
İstanbul19
İstanbul-15
İstanbul-28
İstanbul-36
 
Bölge #
İzmir9
İzmir-16
İzmir-23
Kahramanmaraş1
Kars2
Kayseri3
Kırklareli1
Kırşehir1
Kocaeli4
Konya2
Malatya4
Manisa1
Mardin4
Muş4
Nevşehir1
Niğde2
 
Bölge #
Ordu1
Rize2
Samsun3
Siirt1
Sivas2
Şanlıurfa4
Tekirdağ1
Tokat3
Trabzon1
Tunceli3
Uşak1
Van3
Yalova2
Yozgat1
Zonguldak1
Toplam 165

Seçimlerden birinci parti olarak Refah Partisi çıktı, oyların yüzde 21,4'ünü alan RP 158 milletvekili kazandı. Anavatan Partisi 132, Doğru Yol Partisi 135, Demokratik Sol Parti 76, Cumhuriyet Halk Partisi de 49 milletvekilliğine sahip oldular. Kurulduğundan itibaren medyadan büyük destek gören Yeni Demokrasi Hareketi (YDH) bu ilgiye rağmen katıldığı 1995 genel seçimlerinde büyük bir hezimete uğradı, aldığı 133,889 oyla, %0,48'lik oy oranında kaldı.

Seçimlerden hemen sonra başlayan hükûmet kurma girişimleri sırasında Refah Partisi genel başkanı Necmettin Erbakan önce ANAP ile koalisyon kurmayı denedi, bu olmayınca, seçimlerden yaklaşık iki ay sonra ANAP-DYP koalisyonu (ANAYOL) kuruldu. Ancak bu koalisyon, hem iki partinin genel başkanları arasındaki geçimsizlik, hem de Anayasa Mahkemesi'nin güvenoylamasını iptal etmesi nedeniyle kısa sürede sona erdi.

28 Haziran 1996'da, Necmettin Erbakan'ın başkanlığında, RP ile DYP arasında Refahyol hükûmeti kuruldu ve 8 Temmuz'da güvenoyu aldı. Fakat bu hükûmet 28 Şubat 1997 tarihindeki Millî Güvenlik Kurulu kararları sonrasında istifaya zorlandı. Haziran 1997'de istifa eden Refahyol hükûmetinin yerine, ANAP lideri Mesut Yılmaz'ın başbakan olduğu, Anavatan Partisi, Demokratik Sol Parti ve Demokrat Türkiye Partisi'ın katıldığı ANASOL-D Hükûmeti kuruldu.

Haziran 1998'de ANASOL-D Hükûmeti olarak bilinen 55. Hükûmet'in Başbakanı Mesut Yılmaz ile bu hükûmeti dışarıdan destekleyen Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Deniz Baykal arasında yapılan görüşmeler sonunda varılan mutabakatla, Aralık 2000'de yapılması gereken milletvekilliği seçiminin yerel seçimlerle birleştirilerek 18 Nisan 1999 tarihinde yapılması kararlaştırıldı. 30 Temmuz 1998 tarihinde TBMM Genel Kurulu, erken genel seçimlerle yerel seçimlerin 18 Nisan 1999 tarihinde birleştirilerek yapılmasına karar verdi. Oylamaya katılan 497 milletvekilinden 486'sı kabul, 11'i ise ret oyu kullandı.[5]

Seçim kararının alınmasından kısa süre sonra patlak veren Türkbank Skandalı'yla CHP, ANASOL-D Hükûmeti'nden desteğini çekti. 25 Kasım 1998 tarihinde, CHP, Fazilet Partisi ve Doğru Yol Partisi'nin verdikleri gensorunun TBMM Genel Kurulunda kabul edilmesiyle Cumhuriyet tarihinin en uzun ömürlü azınlık hükûmeti olan ANASOL-D Hükûmeti düştü. Mesut Yılmaz istifasını Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e sundu. Yaklaşık 1,5 aylık bir süreçten sonra, 18 Nisan seçimlerine kadar görev yapacak olan Bülent Ecevit başkanlığındaki 56. Hükûmet kuruldu.

1995 genel seçimlerinin sonuçları:[6]

Kayıtlı Seçmen Sayısı34.155.981
Oy Kullanan Seçmen Sayısı29.101.469
Katılım Oranı (%)%85,2
Geçerli Oy Sayısı28.040.392
Geçersiz Oy Sayısı1.061.077
Gümrük Kapıları Geçerli Oy Sayısı86.601
Toplam Geçerli Oy Sayısı28.126.993
Milletvekili Sayısı550
Parti Genel Başkan Oy % +/– Sandalye +/–
Refah PartisiNecmettin Erbakan6.012.45021,38artış 4,51158artış 96
Anavatan PartisiMesut Yılmaz5.527.28819,65azalış 4,36132artış 17
Doğru Yol PartisiTansu Çiller5.396.00919,18azalış 7,85135azalış 43
Demokratik Sol PartiBülent Ecevit4.118.02514,64artış 3,9076artış 69
Cumhuriyet Halk Partisi1Deniz Baykal3.011.07610,71—49—
%10 seçim barajı
Milliyetçi Hareket Partisi2Alparslan Türkeş2.301.3438,18—0—
Halkın Demokrasi PartisiMurat Bozlak1.171.6234,17—0—
Bağımsızlar133.8950,48artış 0,350Sabit
Yeni Demokrasi HareketiCem Boyner133.8890,48—0—
Millet PartisiAykut Edibali127.6300,45—0—
Yeniden Doğuş PartisiHasan Celal Güzel95.4840,34—0—
İşçi PartisiDoğu Perinçek61.4280,22—0—
Yeni PartiYusuf Bozkurt Özal36.8530,13—0—
Toplam28.126.993100550

1 En son 1977 genel seçimlerine katıldı. 1980 Darbesi sonrasında tüm siyasi partilerle birlikte kapatıldı. 1992 yılında tekrar açıldı.
2 En son 1977 genel seçimlerine katıldı. 1980 Darbesi sonrasında tüm siyasi partilerle birlikte kapatıldı. 1993 yılında tekrar açıldı.

İllere Göre Seçim Sonuçları

İllere göre 24 Aralık 1995 genel seçim sonuçları;[7]

İl MVRP% ANAP% DYP% DSP% CHP% Diğer % Toplam
Adana17158.68016,69157.54216,57165.83717,44178.46118,7774.8987,87215.28922,64950.707
Adıyaman564.20532,5529.10414,7536.64118,575.6872,8821.45410,8740.15120,35197.242
Afyon774.91822,2261.08418,1194.32527,9730.8839,1627.8238,2548.10214,26337.135
Ağrı539.48930,7023.66918,4017.50313,612.1321,654.6933,6441.11331,96128.599
Aksaray442.68629,6226.01018,0526.67918,5111.7648,1610.9517,5926.00418,04144.094
Amasya443.20323,3031.46816,9731.45916,9618.85810,1732.32317,4328.10315,15185.414
Ankara28385.96620,88399.51321,61242.13513,10261.70714,15311.70116,86247.30013,371.848.322
Antalya1083.36313,2391.88114,65166.36826,5342.7026,81145.18923,1597.48715,54626.990
Ardahan27.64313,195.7379,9015.54926,848.82615,2310.03217,3210.13017,4957.917
Artvin315.18814,5129.49928,1823.68722,629.7559,3216.16715,4410.3629,90104.658
Aydın840.6948,65105.22422,38135.59128,8575.51016,0648.53310,3264.40913,70469.961
Balıkesir992.66214,96120.50919,46178.96128,90120.86419,5157.0759,2149.1387,93619.209
Bartın313.75012,3721.75719,5824.05921,6536.87533,197.2796,557.3736,63111.093
Batman430.43225,7618.26615,4616.93914,341.7551,482.0511,7348.67141,20118.114
Bayburt214.34138,5010.49428,175.41014,525231,401.2323,305.24714,0837.247
Bilecik216.29515,8017.02716,5133.16932,1717.20616,6810.79410,468.6138,35103.104
Bingöl340.06251,5511.18714,399.91312,758091,044.0335,1911.69815,0577.702
Bitlis423.36129,0018.63823,1412.19015,132.2132,741.9772,4522.16227,5180.541
Bolu680.31926,5171.39823,5654.66818,0454.23417,9015.9135,2526.4448,72302.976
Burdur319.30413,3431.25921,6138.04226,3023.63416,3414.86210,2717.50112,10144.602
Bursa14187.07718,76215.92021,65244.83124,55210.01021,0658.3535,8580.9518,11997.142
Çanakkale527.1889,9957.36521,0984.64131,1249.70518,2730.38311,1722.6908,34271.972
Çankırı327.86127,1721.98321,4420.13419,635.3945,264.6704,5522.47621,92102.518
Çorum692.05630,4241.04113,5647.45315,6816.1385,3357.98719,1647.92715,83302.602
Denizli743.25710,3385.05320,32127.87430,5661.07014,5955.77913,3345.36410,84418.397
Diyarbakır1062.04918,8045.61213,8235.75410,838.6432,616.5011,97171.43051,95329.989
Edirne412.5835,2933.80314,2268.60228,8780.03733,6829.06012,2313.4975,68237.582
Elazığ595.94841,8327.45811,9755.12124,034.3081,8718.0617,8728.42912,39229.325
Erzincan433.53232,3210.77210,3810.3279,951.8831,8127.72926,7319.48218,78103.725
Erzurum8125.88238,6949.57115,2350.60615,559.5442,9314.7944,5474.92123,08325.318
Eskişehir656.07914,4661.18015,8789.50823,0996.17524,8142.49410,9642.15110,87387.587
Gaziantep9100.28623,7571.85717,0157.67813,6668.41316,2044.10810,4479.88318,91422.225
Giresun545.33821,2280.30737,5930.03014,0519.6179,1819.8269,2818.4848,65213.602
Gümüşhane219.80832,0615.91425,769.49915,371.6902,734.5087,2910.34616,7561.765
Hakkâri23.0855,986.31112,249.80519,011.0071,951.3752,6629.97758,1451.560
Hatay1096.35518,4775.86314,5499.92219,1540.3127,72114.41721,9394.68918,15521.558
Iğdır24.7169,402.7395,459.92219,777.13414,223.5076,9922.14944,1550.167
Isparta532.63816,1127.96313,8081.70740,348.8554,3715.3237,5636.01117,78202.497
İçel1265.56310,67114.44218,63108.61217,6881.50413,2788.60414,42155.43825,30614.163
İstanbul61997.93523,92916.51221,97641.82515,38764.25818,32485.55111,64364.3788,734.170.459
İzmir24134.9648,42302.14818,85382.41123,85391.06624,39222.26413,86170.04110,601.602.894
Kahramanmaraş8134.33136,8172.36819,8360.43416,569.7922,6833.8139,2654.12014,83364.858
Karabük327.83421,8820.52516,1431.68624,9122.80217,938.4316,6215.88912,49127.167
Karaman335.36933,4213.17512,4514.61713,8117.66516,6910.5099,9314.48813,69105.823
Kars423.41320,4514.12912,3421.10418,4318.72116,3510.7549,3926.36223,02114.483
Kastamonu523.54810,9440.90319,0159.31127,5742.32219,6712.1465,7736.89417,15215.124
Kayseri9149.60033,0564.75714,3065.92714,5647.77610,5530.5026,7493.97120,76452.533
Kırıkkale445.48530,1533.67722,3219.41612,8714.1569,3814.1569,3823.92615,86150.816
Kırklareli48.9134,8934.58418,9846.96325,7850.70927,8325.91214,2215.0688,27182.149
Kırşehir321.63218,5724.35120,9016.90114,509.6408,2713.50011,5830.45826,14116.482
Kilis212.24825,726.11412,8417.71637,202.7315,734.5339,524.2698,9647.611
Kocaeli9174.39031,6788.16116,0174.09513,45103.13118,7357.66110,4753.0489,63550.486
Konya16339.27841,73108.23413,31116.76714,3668.5258,4247.8085,88132.30616,27812.918
Kütahya679.71324,5371.19021,9179.15424,3637.92211,6716.2274,9940.64512,51324.851
Malatya7107.21837,1666.26222,9623.5038,1411.4003,9540.25213,9539.84113,81288.476
Manisa1188.15913,14132.48919,75179.10826,70120.57117,9766.0529,8484.20812,55670.587
Mardin633.97020,0237.78422,2733.47519,732.9621,747.6954,5353.75331,68169.639
Muğla617.2975,0571.77820,97120.95135,3345.81013,3848.50514,1737.93311,08342.274
Muş432.75429,6818.16716,4612.31711,163.2502,944.7474,3039.08735,42110.322
Nevşehir339.13228,3625.79818,7022.87316,589.7337,0514.03510,1726.38319,12137.954
Niğde431.67922,5618.32813,0533.38723,7813.0559,3016.64911,8627.26619,42140.364
Ordu860.25317,87100.92929,9443.34612,8571.57521,2325.6557,6135.33610,48337.094
Rize438.92923,8688.83954,4617.79910,915.6733,475.5153,386.3453,89163.100
Sakarya7110.86728,2497.19524,7676.60419,5154.30113,8317.9184,5635.6379,07392.522
Samsun11130.71722,15132.28422,42113.58919,25104.79717,7646.3997,8662.15010,53589.936
Siirt319.70627,9610.03414,237.07710,041.4562,066.0328,5526.16537,1270.470
Sinop321.61917,9025.72321,3023.31319,3123.02519,0710.5818,7616.45113,62120.712
Sivas7118.43739,2670.64823,4231.97210,5911.7073,8842.86614,2125.9948,61301.624
Şanlıurfa992.09526,1860.09017,0888.07125,036.8221,937.9262,2596.72727,50351.731
Şırnak35.5098,329.17513,8619.39929,301.8652,815.8688,8624.37936,8266.195
Tekirdağ519.8696,9754.95119,2970.80224,8694.79733,2827.8879,7916.4615,78284.767
Tokat796.27830,7149.82115,8948.60515,5015.9695,0949.79615,8853.01716,91313.486
Trabzon893.89426,27119.30633,3845.60312,7539.65911,0923.2036,4935.75110,00357.416
Tunceli29612,663.2959,136.04816,771.3583,768.43423,3815.96644,2736.062
Uşak323.28513,9827.88616,7433.96720,3939.80123,9021.39312,8420.19512,12166.527
Van651.75523,7436.17316,5921.6629,934.4372,035.0932,3398.85145,35217.971
Yalova215.13918,8519.63424,4518.48823,0212.93916,116.9018,597.1948,9580.295
Yozgat686.52836,0152.83921,9926.43711,009.1993,8224.56610,2240.71016,94240.279
Zonguldak649.88514,2860.61217,3558.13516,64134.81138,6026.8827,6918.8905,40349.215
Türkiye Toplamı5506.012.45021,385.527.28819,655.396.00919,184.118.02514,643.011.07610,704.062.14514,4428.126.993

Kaynakça

  1. ^ Baykal'ın 37 yıllık siyasi serüveni 26 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cumhuriyet, 10 Mayıs 2010.
  2. ^ 1995 seçiminden post-modern darbeye 3 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Taraf, 1 Haziran 2014.
  3. ^ 7 maddede seçim barajı tartışması 3 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., CNN Türk, 08.12.2014.
  4. ^ "Milletvekili genel seçimine katılan adaylar". biruni.tuik.gov.tr. 3 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2023. 
  5. ^ Ve, seçim kararı çıktı 6 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Milliyet, 31 Temmuz 1998.
  6. ^ "1983 - 2007 Yılları Arası Seçim Çevresine Göre Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları" (PDF). Erişim tarihi: 31 Mart 2020. []
  7. ^ "1995 Yılı Seçim Sonuçları". 20 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erdal İnönü</span> Türk fizikçi ve siyasetçi (1926–2007)

Erdal İnönü, Türk fizikçi, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Tansu Çiller</span> 22. Türkiye başbakanı

Tansu Çiller, Türk ekonomist, akademisyen, siyasetçi ve 22. Türkiye Başbakanı. Başbakanlık görevini 1993-1996 yılları arasında sürdüren Çiller, Türkiye siyasi tarihindeki ilk ve tek kadın başbakandır. 1993-2002 yılları arasında Doğru Yol Partisi genel başkanlığı görevini yürütmüştür. 1996-1997 yılları arasında Başbakan yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Baykal</span> Türk siyasetçi (1938–2023)

Deniz Baykal, Türk avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995-1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürüttü. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yaptı. 2002-2010 yılları arasında CHP'yi ana muhalefet partisi olarak yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Çetin</span> 20. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Hikmet Çetin, Türk siyasetçi, devlet adamı ve eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı. CHP Genel Başkanlığı görevini Şubat 1995 - Eylül 1995 tarihleri arasında sürdürmüştür. Mart 1995 - Ekim 1995 ve Ekim 1978 - Kasım 1979 tarihleri arasında Başbakan yardımcılığı görevini sürdüren Çetin, birçok hükûmette görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Anavatan Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2009)

Anavatan Partisi, 1983 yılında Turgut Özal tarafından kurulmuş olan eski siyasi parti. Resmî kısaltması "ANAP" şeklindedir. 1983'ten 1991'e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmış, 1996 ile 2002 yılları arasında da çeşitli koalisyon hükûmetlerinin içinde yer almıştır. 31 Ekim 2009 tarihinde Demokrat Parti ile birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">1983 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 17. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1983 Türkiye genel seçimleri, 12 Eylül Darbesinin ardından yapılan ilk genel seçimdir. Bu genel seçim ile TBMM 17. dönem milletvekilleri seçildi. Seçimlere Millî Güvenlik Konseyi'nin izin verdiği üç parti katıldı.

<span class="mw-page-title-main">1991 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 19. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1991 Türkiye genel seçimleri, 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan ve TBMM 19. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">2002 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 22. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

2002 Türkiye genel seçimleri, 3 Kasım 2002 günü Türkiye genelinde yapılan erken genel seçimdir. Bu genel seçim ile Türkiye Büyük Millet Meclisi 22. dönem milletvekilleri seçilmiştir. Yüzde 10 ülke barajlı d'Hondt sistemi uygulanan seçimde, yalnızca Adalet ve Kalkınma Partisi ve Cumhuriyet Halk Partisi bu barajı aşarak meclise milletvekili sokmayı başarmışlardır. Oyların yüzde 34,3'ünü alarak kazandığı 363 milletvekilliği ile tek başına iktidar olan AK Parti, TBMM'nin üyelik sayısının yaklaşık yüzde 66'sını alarak liste usulü çoğunluk sisteminin uygulandığı 1950'li yıllardan sonra TBMM'deki en büyük temsil gücünü elde eden siyasi parti oldu.

<span class="mw-page-title-main">57. Türkiye Hükûmeti</span> V. Ecevit Hükûmeti (1999–2002)

57. Türkiye Hükûmeti, V. Ecevit Hükûmeti veya ANASOL-M Hükûmeti, 28 Mayıs 1999 - 18 Kasım 2002 tarihleri arasında görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1999 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 21. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1999 Türkiye genel seçimleri, 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan ve TBMM 21. dönem milletvekillerinin belirlendiği genel seçim. Türkiye'nin 80 ilindeki 84 seçim çevresinde, %10 ülke barajlı d'Hondt sisteminin uygulanarak gerçekleştirilen seçimlerde 550 milletvekili TBMM'ye girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Türkiye Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1997–2005)

Demokrat Türkiye Partisi (DTP), 1997 ile 2005 yılları arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş siyasi parti. Doğru Yol Partisi içindeki fikir ayrılıkları sonucunda bu partiden istifa eden Hüsamettin Cindoruk, İsmet Sezgin ve Gökberk Ergenekon gibi isimler tarafından 7 Ocak 1997'de kurulan DTP, 55. hükûmetin parçası oldu. 3 Kasım 2002 seçimlerine DYP listelerinden katıldı.

Korkut Özal, Türk mühendis ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">54. Türkiye Hükûmeti</span> Erbakan Hükûmeti (1996–1997)

54. Türkiye Hükûmeti, Erbakan Hükûmeti veya REFAHYOL Hükûmeti, 28 Haziran 1996-30 Haziran 1997 tarihleri arasında görev yapan, Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyonunun oluşturduğu Türkiye hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">51. Türkiye Hükûmeti</span> II. Çiller Hükûmeti (1995)

51. Türkiye Hükûmeti veya II. Çiller Hükûmeti, 5 Ekim 1995 - 30 Ekim 1995 tarihleri arasında Tansu Çiller başkanlığında görev yapmış azınlık hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">53. Türkiye Hükûmeti</span> II. Yılmaz Hükûmeti (1996)

53. Türkiye Hükûmeti, II. Yılmaz Hükûmeti veya ANAYOL Hükûmeti, 6 Mart 1996-28 Haziran 1996 tarihleri arasında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">52. Türkiye Hükûmeti</span> III. Çiller Hükûmeti (1995–1996)

52. Türkiye Hükûmeti veya III. Çiller Hükûmeti, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Tansu Çiller'in başkanlığında, 30 Ekim 1995 tarihinde kuruldu. Doğru Yol Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisi arasında kurulan koalisyon hükûmeti, 5 Kasım 1995 tarihinde TBMM'deki güvenoylamasında, 243 kabul, 174 ret oyuyla güvenoyu aldı. 52. Hükûmet 6 Mart 1996'da sonlandı.

<span class="mw-page-title-main">50. Türkiye Hükûmeti</span> I. Çiller Hükûmeti (1993–1995)

50. Türkiye Hükûmeti veya I. Çiller Hükûmeti, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Tansu Çiller'in başkanlığında, 25 Haziran 1993 tarihinde kuruldu. Doğru Yol Partisi ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti arasında kurulan koalisyon hükûmeti, 5 Ekim 1995 tarihine kadar görev yaptı.

Bu sayfada 1995 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.