1993 Azerbaycan darbesi (Gence Ayaklanması olarak da bilinir), 1993 yılında dönemin Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'e karşı Suret Hüseynov tarafından gerçekleştirilen askerî darbe girişimidir. Darbe girişimi sonucunda Elçibey görevinden ayrılmış, yerine Haydar Aliyev geçmiştir. Hüseynov ise Aliyev tarafından başbakan olarak atanmıştır.
Azerbaycan'da askerî müdahaleler | |
|---|---|
| Darbe |
|
| Darbe girişimleri |
|
| Darbe girişimi iddiaları/davaları |
|
| Azerbaycan Halk Cephesi lideri |
| |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Cumhurbaşkanı |
| |||||
| Ailesi |
| |||||
| Ayrıca bakınız |
| |||||
Haydar Alirıza oğlu Aliyev Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı, Nahçıvan Yüksek Meclisi'nin 3. Başkanı. Aynı zamanda Azerbaycan'ın görevdeki cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in babasıdır. Azerbaycan'ın "ümummilli lider" ve "ulu önder" unvanlarını taşımaktadır.
Ebulfez Elçibey veya Ebulfez Aliyev, akademisyen, 2. Azerbaycan cumhurbaşkanı, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi'nin kurucusu ve ilk genel başkanı.
Yeni Azerbaycan Partisi, Azerbaycan'da 91'lerin talebiyle 21 Kasım 1992 tarihinde Haydar Aliyev'in liderliği ile 550 kişilik kurucu üyenin katılımıyla gerçekleşen Kuruluş Kurultayı ile kurulan, 18 Aralık 1992 tarihinde Adalet Bakanlığınca resmi kayda alınan siyasi parti.
Bakü Devlet Üniversitesi, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bulunan bir devlet üniversitesidir. 1919'da kurulan üniversitenin, en ünlü mezunları Azerbaycan'ın eski cumhurbaşkanları Ebulfez Elçibey ve Haydar Aliyev'dir.
Suret Hüseynov, 1. Karabağ Savaşı'nda rol alan Azerbaycanlı komutan ve 1993-1994 yılları arasında Azerbaycan başbakanı olan siyasetçiydi.
Azerbaycan Halk Cephesi Partisi veya kısaca AHCP, Azerbaycan'daki muhalif siyasi parti. 1989'da 15 kurucu üye liderliğinde kuruldu. 1989-1992'li yıllarda Azerbaycan'da büyük güç ve söz sahibi olan siyasi kuruluş olmuştur. 1995'te partileşme sürecine girdi. 1995'te Partinin 1. (Kuruluş) Kurultayı düzenlendi ve parti resmen kuruldu. 1 Eylül 1995 tarihinde parti resmî kayıtlara alındı. Şu anda Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası'nin üyesidir.
Talış-Mugan Özerk Cumhuriyeti, Azerbaycan'da özerkliğini ilan etmiş kısa ömürlü devlettir. 1993 Haziran-Ağustos arasında varlığını sürdürmüştür. Azerbaycan'ın en güneydoğusunda, ülkenin yedi idari bölümünü kapsamaktaydı. Özerk cumhuriyetin illeri şunlardır; başkent olarak ön görülen Lenkeran, Lenkeran Rayonu, Lerik, Astara, Masallı, Yardımlı.
İbad Hüseynov, Birinci Karabağ Savaşı'nda görev alan Azerbaycanlı askerdir. Ermeni komutan Monte Melkonyan'ı savaş esnasında karşılıklı dövüşte yenerek öldürdüğü iddiaları nedeniyle Azerbaycan'da ün kazanmıştır. Azerbaycanın Millî Kahramanı.
Bu Azeri ulusal futbolcuların isimlerinden oluşan tamamlanmamış bir listedir.
1995 Azerbaycan Darbe Girişimi 13-17 Mart tarihleri arasında Özel Amaçlı Polis Birimi Komutanı Albay Rövşen Cevadov yönetiminde ordu içindeki bir grup Azerbaycan askeri tarafından yapılan darbe girişimidir. Amaç Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'den ülke hakimiyetini almak ve önceki Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'i iktidara getirmektir. Ancak Türkiye Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel darbe girişiminden önce Türkiye'de darbeyi destekleyen unsurları haberdar etmek için Aliyev'i telefonla arayarak bilgilendirmiştir. 17 Mart 1995 tarihinde Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri cuntacıların askeri kampını kuşatmış, çıkan çatışmada Cevadov ölü olarak ele geçirilmiştir.
Azerbaycan'da siyaset yarı başkanlık cumhuriyeti çerçevesinde gerçekleşirken, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Devlet başkanı'dır, Azerbaycan'ın Başbakanı'sa, hükûmet başkanlığı yapıyor. İcra gücü cumhurbaşkanı ve hükûmet tarafından uygulanmaktadır. Yasama yetkisi hem hükûmet hem de parlamentoya aittir. Yargı — yürütme ve yasama organından bağımsızdır.
Azerbaycan Millî İstiklal Partisi veya kısaca AMİP, bağımsız Azerbaycan tarihinde ilk resmî kayda alınan siyasi parti. Parti dönemin Azerbaycan Halk Cephesi kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde kurulmuştur. 1992-1993 ve 1995-2000'li yıllarda ana muhalefet partisi olmuştur.
18 Ekim 1991'de Bağımsızlığın ilanıyla Azerbaycan Cumhuriyeti’nin yeniden kuruluşundan bu yana 4 farklı Azerbaycan vatandaşını cumhurbaşkanı yapan 8 Cumhurbaşkanlığı seçimi yapıldı. Ayaz Mutallibov 1 defa, Ebulfez Elçibey 1 defa, Haydar Aliyev 2 defa, İlham Aliyev 4 defa cumhurbaşkanlığına seçildiler.
Gövher Hasanzade, Azeri besteci, şarkı sözü yazarı ve 2008 Eurovision Şarkı Yarışması'nda Elnur Hüseynov ve Samir Cevadzadenin birlikte seslendirdiği "Day after day" adlı şarkının bestecisidir.
2. Azerbaycan Hükûmeti veya Elçibey Hükûmeti Azerbaycan Halk Cephesi lideri Ebulfez Elçibey'in kurduğu hükûmettir.
Azerbaycan Demokratik İstiklâl Partisi veya kısaca ADİP, Haydar Aliyev'in hükûmetin başına geçtikten sonra Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi üyelerine hükûmette temsil edilmeyi tekif etmesi üzerine bu teklife ılımlı yanaşan parti üyeleri Gabil Hüseynli liderliğinde 1993 tarihinde kurulan siyasi parti.
Vatandaş ve İnkişaf Partisi veya kısaca VİP, Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi'nden ayrılan eski genel başkan Ali Aliyev tarafından kurulan siyasi parti. Kuruluş Kurultayı 28 Mayıs 2006 tarihinde gerçekleşen parti 14 Haziran 2008 tarihinde resmi devlet kaydına alındı.
7 Haziran 1992 yılında Azerbaycan'da yapılan ikinci cumhurbaşkanlığı seçimidir. Bu seçim 70 yılı aşkın süre sonra komünist etkisi altında olmadan yapılmış ilk seçimdir. Cumhurbaşkanlığı için beş aday ön plandaydı. Adaylar arasında Azerbaycan Halk Cephesi lideri Ebulfez Elçibey, eski meclis başkanı Yakub Mammadov, Demokratik Reform Hareketi lideri ve Adalet Bakanı İlyas İsmailov, Halk Demokratik Grupu lideri Refik Abdullayev (Turabhan) ve Demokratik Entelijansiya Birliği adayı Nizami Süleymanov yer aldı. Seçime katılabilmek için her adayın en az 20.000 imza toplaması ve bunları Merkezî Seçim Komisyonuna sunması gerekiyordu. Haydar Aliyev, altmış beş yaşından büyük adayları yasaklayan anayasa hükmü nedeniyle aday olamadı. Mevcut hükûmet, uluslararası gözlemcilerin seçimleri izlemesine izin vermeyi kabul etti. Elçibey'in karşısındaki en güçlü rakip İtibar Mammadov, seçimden birkaç gün önce adaylıktan çekilerek Ermenistan ile aralarındaki savaş bitene kadar seçimin ertelenmesi yönünde çağrıda bulundu.
Haziran ayındaki gerçekleşen bir darbe girişimin ardından, 29 Ağustos 1993 yılında, Azerbaycan'da Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey'e yönelik ulusal güvenoyu yapıldı. Seçmenlere "Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına güveniyor musunuz?" diye soruldu. Seçmenlerin sadece %2'si "evet" oyu verdi ve katılımın %91,6 olduğu bildirildi. Bu sonucun ardından Elçibey 1 Eylül'de görevinden ayrıldı.
11 Ekim 1998 yılında Azerbaycan'da yapılan dördüncü cumhurbaşkanlığı seçimidir. Seçmen katılımın 78.92% olduğu oylamada oyların 78.92'ini alan Yeni Azerbaycan Partisi'nin adayı Haydar Aliyev ikinci bir dönemi için tekrar cumhurbaşkanı seçilmiştir.