İçeriğe atla

1989 Sudan askerî darbesi

1989 Sudan askerî darbesi
Tarih30 Haziran 1989
Bölge
Sonuç
  • Askerî darbe girişimi başarıyla sonuçlandı
  • Demokratik bir seçimle başa gelen hükûmet düşürüldü
  • Ülkenin yönetimi Ulusal Kurtuluş Devrim Komuta Konseyi'ne geçti
Taraflar
Sudan SudanSudan Sudan Silahlı Kuvvetleri'ndeki darbeciler
Ulusal İslami Cephe
Komutanlar ve liderler
Sudan Ahmed el-Mirgani
Cumhurbaşkanı
Sudan Sadık el-Mehdi
Başbakan
Sudan Ömer el-Beşir
Darbecilerin lideri
Hasan el-Turabi
Ulusal İslami Cephe lideri

1989 Sudan askerî darbesi, 30 Haziran 1989 tarihinde Sudan'da gerçekleşen ve başarıyla sonuçlanan askerî darbe. Ömer el-Beşir'in liderliğindeki Sudan Silahlı Kuvvetleri'nin bazı mensupları ile Ulusal İslami Cephe tarafından gerçekleştirildi.[1] Darbe sonunda Cumhurbaşkanı Ahmed el-Mirgani ile Başbakan Sadık el-Mehdi görevden alınırken, oluşturulan 15 üyeli Ulusal Kurtuluş Devrim Komuta Konseyi adlı cunta yönetiminin başına Ömer el-Beşir geçti.[2] 16 Ekim 1993'te cunta yönetimi kendi kendini feshederken, el-Beşir de kendisini devlet başkanı olarak atadı.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ a b "Portre: Ömer Beşir". Al Jazeera Türk. 20 Aralık 2013. 10 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2016. 
  2. ^ a b "Profile: Sudan's President Bashir" (İngilizce). BBC. 25 Kasım 2003. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sudan</span> Doğu Afrikada bulunan bir ülke

Sudan, resmî adıyla Sudan Cumhuriyeti, Kuzey Doğu Afrika'da bir ülkedir. Başkenti Hartum, en yüksek nüfuslu şehri Omdurman'dır. Sudan kuzeyden Mısır, kuzey doğudan Kızıldeniz, doğudan Etiyopya ve Eritre, güneyden Güney Sudan, batıdan Orta Afrika Cumhuriyeti ve Çad, kuzey batıdan da Libya'yla çevrilidir. Yüz ölçümü bakımından Afrika'nın en büyük üçüncü ülkesidir. Nil, Sudan'ı Batı ve Doğu Sudan olmak üzere ikiye ayırır. Hartum'un Rafediye bölgesi yakınlarında Beyaz Nehir ile Mavi Nehir birleşir. Sudan'ın ortasından, dış ilişkilerinde kültürel, toplumsal ve ekonomik olarak büyük rol oynayan Nil Vadisi geçer.

<span class="mw-page-title-main">Myanmar</span> Güneydoğu Asyada ülke

Myanmar, resmî adıyla Myanmar Birliği Cumhuriyeti, diğer isimleriyle Burma ya da Birmanya, Güneydoğu Asya'da bir ülkedir. Kuzeybatıda Bangladeş ve Hindistan, kuzeydoğuda Çin, doğuda Laos, güneydoğuda Tayland ile komşudur. Güney ve güneybatıda Andaman Denizi ve Bengal Körfezi'ne kıyısı vardır. Myanmar Güneydoğu Asya anakarasındaki en büyük, Asya genelinde ise 10. büyük ülkedir. 2017 verilerine göre nüfusu 54 milyondur. Başkenti Nepido, en büyük şehri Yangon'dur.

<span class="mw-page-title-main">Usame bin Ladin</span> El-Kaidenin Suudi Arabistanlı kurucusu (1957–2011)

Usame bin Muhammed bin Avad bin Ladin, İslamcı silahlı örgüt el-Kaide'nin kurucu lideriydi. 1994 yılında vatandaşlıktan çıkarılıp vatansız kalıncaya kadar Suudi Arabistan vatandaşı olan bin Ladin, bin Ladin ailesine mensuptu.

<span class="mw-page-title-main">Ömer el-Beşir</span>

Ömer Hasan Ahmed el-Beşir, Sudanlı asker ve siyasetçi. 1989-2019 yılları arasında Sudan devlet başkanı ve Ulusal Kongre Partisi'nin lideri. 1989'da tuğgeneral rütbesiyle görev yaptığı Sudan ordusu kansız bir darbeyle hükûmeti devralmış, Ekim 1993'te cuntanın kendisini feshetmesinden sonra devlet başkanlığına getirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sudan cumhurbaşkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Sudan'ın 1956'daki bağımsızlığından bu yana devlet başkanlarını listeler.

Salih Abdullah "Goş", tümgeneral rütbesindeki Sudanlı asker, siyasetçi ve devlet personeli. Sudan'ın iç güvenlik birimlerinin başı, Ulusal İstihbarat ve Güvenlik Servisi şefi ve Sudan devlet başkanının ulusal güvenlik danışmanı pozisyonlarında bulunmuştur.

Ulusal İslami Cephe, Sudan'da faaliyet gösteren İslamcı siyasi kuruluş. 1960'larda Hasan el-Turabi önderliğinde, ülkenin İslami devlet olması amacıyla kurulmuş, 1979'dan itibaren Sudan hükûmetini etkilemeye başlamış, 1985'te günümüzdeki adını almış ve desteklediği Sudan Silahlı Kuvvetleri'nin gerçekleştirdiği 1989 Sudan askerî darbesiyle birlikte yönetimde söz sahibi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Nasır el-Vuheyşi</span>

Nasır Abdulkerim Abdullah el-Vuheyşi, diğer bilinen adlarıyla Ebu Beşir veya Ebu Beşir el-Yemeni, silahlı İslamcı örgüt Arap Yarımadası el-Kaidesi'nin kurucusu ve ilk lideri olan Yemenli İslamcı.

<span class="mw-page-title-main">Sudan başbakanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, 1952 yılında başbakanlık makamının kurulmasından günümüze kadar Sudan'ın hükûmet başkanlarını listelemektedir. Başbakanlık makamı 1989 darbesinden sonra kaldırılmış ve 2017 yılında Bekri Hasan Salih'in Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir tarafından başbakan olarak atanmasıyla yeniden kurulmuştur.

2019 Sudan askerî darbesi, 19 Aralık 2018'de protesto gösterileriyle başlayan Sudan Devrimi sırasında, 10 Nisan 2019 akşamı, Sudan Devlet Başkanı Ömer el-Beşir'in görevine Sudan Silahlı Kuvvetleri tarafından son verildiği askerî darbedir. Sudan ordusu, kabineyi ve Ulusal Yasama Meclisini feshetti ve 2 yıllık bir geçiş döneminin izleyeceği 3 ay sürecek bir olağanüstü hâl yaşanacağını açıkladı.

Geçici Egemenlik Konseyi, Afrika ülkesi Sudan'da 21 Ağustos 2019 tarihinden bu yana devlet başkanlığı yetkilerini üzerinde toplayan yetkili organ.

<span class="mw-page-title-main">Askerî cunta</span> Askerî liderlerden oluşan bir komite tarafından yönetilen hükûmet

Askeri cunta askeri liderler komitesi tarafından yönetilen bir hükûmettir. Cunta terimi "toplantı" veya "komite" anlamına gelir ve köken olarak 1808'de Napolyon'un İspanya'yı işgaline karşı İspanyol direnişinin düzenlediği ulusal ve yerel cuntaya dayanır. Günümüzde bu terim oligarşik askeri diktatörlük tipine sahip otoriter hükûmetler için kullanılır. Bu hükûmetler güçlü adam, makine ve patronculuk tipinde olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sudan Devrimi</span> Aralık 2018de Sudanda başlayan kitlesel protestolar

Sudan Devrimi, Sudan'da ekonomik kriz ve otoriter yönetime karşı gerçekleştirilen protesto gösterileridir. Gösteriler, 19 Aralık 2018'de sokak protestolarıyla başladı ve yaklaşık sekiz ay boyunca devam eden sivil itaatsizlikle devam etti. 11 Nisan 2019 tarihinde gerçekleşen askerî darbe sonucunda, 4 Mart 2009 tarihinde Uluslararası Ceza Mahkemesi'nce Darfur'daki çatışmaların sorumlusu olarak resmen soykırımla suçlanmış olan Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in 30 yıllık iktidarı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Sadık el-Mehdi</span> Sudan başbakanı (1935-2020; hd. 1966-1967 ve 1986-1989)

Sadık el-Mehdi, Sadık es-Sıddık olarak da bilinir, 1966'dan 1967'ye ve 1986'dan 1989'a kadar Sudan başbakanı olan siyasi ve dini figürdü. Ulusal Ümmet Partisinin başkanı ve İslam'ın kurtarıcısı mehdi olduğunu iddia eden Ensar imamı Muhammed Ahmed'e (1844-1885) bağlılık sözü veren bir sufi tarikatındandı.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Birlik Partisi (Sudan)</span> Sudanda bir siyasi parti

Demokratik Birlik Partisi, aynı zamanda Orijinal Demokratik Birlik Partisi olarak da bilinir. Sudan'da Hatmiyye sufi tarikatı ile yakından bağlantılı bir siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Kongre Partisi (Sudan)</span> 1998-2019 arası Sudanı yöneten siyasi parti

Ulusal Kongre Partisi, kuruluşundan Sudan Devrimi'ne kadar Sudan'da iç politikaya egemen olan büyük bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sudan'daki siyasi partiler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Sudan'da siyasi gücü çok az olan birkaç siyasi partisi var. Muhalefet partilerine izin verilir, ancak genel olarak nüfuz kazanma şanslarının olmadığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Özgürlük ve Değişim Güçleri</span> Sudanda bir siyasi koalisyon

Özgürlük ve Değişim 2018-19 Sudan protestoları sırasında Ocak 2019'da Sudan Meslek Odaları, Kadına Karşı Baskıya Hayır Girişimi, MANSAM, Sudan Devrimci Cephesi, Ulusal Mutabakat Güçleri, Sudan Çağrısı, Birlik Derneği ve Sudan direniş komiteleri dahil olmak üzere Sudanlı grupların sivil ve isyancı koalisyonlarından oluşan geniş bir siyasi koalisyondur. ÖDG, Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'in iktidardan uzaklaştırılması çağrısında bulunan bir "Özgürlük ve Değişim Bildirgesi" ve "Özgürlük ve Değişim Tüzüğü" hazırladı. Beşir, birkaç ay daha süren protestodan sonra meydana gelen Nisan 2019 Sudan Darbesi ile devrildi. ÖDG, protesto eylemlerini koordine etmeye devam etti ve Temmuz 2019'da, demokrasiye dönüşe geçiş için Askeri Geçiş Konseyi (AGK) ile bir güç paylaşımı planı müzakere etti. Anlaşma 17 Temmuz 2019 tarihinde imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Yasama (Sudan)</span> Sudanın iki meclisli yasama organı

Ulusal Yasama Sudan Cumhuriyeti hükümetinin yasama organıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mansur el-Atraş</span> Suriyeli siyasetçi (1925-2006)

Mansur el-Atraş, Suriyeli bir siyasetçi ve gazetecidir. El-Atraş, üniversite arkadaşlarıyla birlikte 1947'de Baas Partisinin ve Suriye bölgesel kolunun kurucu üyelerindendi. Edib Çiçekli'nin devlet başkanlığı sırasında (1951-54) hükûmet karşıtı bir aktivist oldu ve iki kez mahkûm edildi. Çiçekli'nin, El-Atraş'ın babası Sultan el-Atraş'ın desteğini kazanmak için yaptığı başarısız bir girişim sebebiyle serbest bırakıldı. Çiçekli'nin bir askerî darbe sonucu devrildiği 1954'te el-Atraş, parlamento seçimlerinde milletvekili seçilse de Said el-Gazi hükûmetinde görev alma teklifini reddetti. Birleşik Arap Cumhuriyeti döneminde (1958-61), Mısır'ın Pan Arabist Cumhurbaşkanı Cemal Abdünnâsır'ın destekçilerindendi. Suriye'nin Birleşik Arap Cumhuriyeti'nden ayrılmasına karşı çıktı ve bunu protesto etmek için art arda gelen ayrılıkçı hükûmetlerde görev alma tekliflerini geri çevirdi.