İçeriğe atla

1987 Burundi darbesi

1987 Burundi darbesi
Burundi'nin bir CIA WFB haritası
Tarih3 Eylül 1987
KonumBujumbura, Burundi
TürAskeri darbe
NedenRejim değişikliği
DüzenleyenPierre Buyoya
SonuçDarbe başarılı oldu
  • Jean-Baptiste Bagaza, Pierre Buyoya tarafından devrildi
  • Ulusal Kurtuluş Askeri Komitesi'nin Kurulması
  • Buyoya başkan olarak göreve başladı

1987 Burundi darbesi, 3 Eylül 1987 tarihinde Burundi'de gerçekleşen kansız bir askeri darbeydi. Tutsi başkanı Jean-Baptiste Bagaza yurtdışına seyahat ederken görevden alındı ve yerine Tutsi Binbaşı Pierre Buyoya geçti.[1][2]

Arka plan

Jean-Baptiste Bagaza, 1976 yılında Michel Micombero'yu görevden alan bir askeri darbenin ardından Burundi'nin başkanlığına atandı. Ulusal İlerleme Birliği (UPRONA) partisinin başkanı olarak 1984 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde tek aday oldu ve oyların %99,6'sıyla yeniden seçildi.[3] Bagaza'nın başkanlığı sırasında, vatandaşların %65'inin Katolik uyguladığı bir ülkede, Roma Katolik Kilisesi'nin baskısı konusunda uzun süredir devam eden gerginlikler vardı.[4] Bu daha sonra diplomatlar tarafından darbede kilit bir faktör olarak tanımlandı.[5]

Darbe ve sonrası

Eylül 1987 tarihinde Bagaza, bir frankofon zirvesine katılmak için Kanada'nın Quebec bölgesine gitti.[2] Bagaza'nın kuzeni Binbaşı Pierre Buyoya liderliğindeki orduyu devraldı.[6] Darbeyi duyan Bagaza hemen Afrika'ya döndü, ancak Bujumbura Uluslararası Havalimanı kapatıldı ve Nairobi'de Kenya'ya girişi reddedildi.[5] Darbenin ardından Bagaza Uganda'ya ve ardından 1989'da Libya'ya kaçtı ve burada siyasi sığınma hakkı verildi.[7]

Buyoya, kontrolü ele geçirmek için Ulusal Kurtuluş Askeri Komitesi'ni kurdu, ülkenin anayasasını askıya aldı ve 2 Ekim 1987 tarihinde cumhurbaşkanı olarak göreve başladı.[3] Bir Roma Katoliği olan Buyoya, Bagaza hükûmeti tarafından Katolik Kilisesi'ne uygulanan tedbirleri kaldıracağını söyledi.[8] Onun yerine 1993 başkanlık seçimlerine takiben Melchior Ndadaye geçti ve Burundi'de Sylvestre Ntibantunganya'yı deviren bir 1996 darbesine takiben ikinci kez iktidara geldi.[9]

Kaynakça

  1. ^ Sheila Rule (4 Eylül 1987). "Burundi's President Is Ousted by Army". The New York Times (İngilizce). 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ocak 2021. 
  2. ^ a b Kieh, George Klay (2007). Beyond State Failure and Collapse: Making the State Relevant in Africa. Lexington Books. s. 73. ISBN 978-0-7391-0892-5. 
  3. ^ a b Europa World Year, Book 1. Taylor & Francis. 2004. s. 946. ISBN 1-85743-254-1. 
  4. ^ Rule, Sheila (24 Eylül 2010), "Burundi Leader Attempts East-West Balance", The New York Times, 29 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Haziran 2010 
  5. ^ a b Harden, Blaine (5 Eylül 1987), "Dismay at Anti-Catholic Measures Said to Have Inspired Burundi Coup", The Washington Post, 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Haziran 2010 
  6. ^ Europa Publications (2004). Africa South of the Sahara 2004. Routledge. s. 135. ISBN 1-85743-183-9. 27 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2023. 
  7. ^ "Burundi's Ex-President Granted Asylum in Libya", Spartanburg Herald-Journal, The New York Times Company, 17 Ocak 1989, 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Haziran 2010 
  8. ^ Rule, Sheila (27 Eylül 1987), "New Burundi Leader Vows to Lift Curbs on Church", The New York Times, 27 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 8 Haziran 2010 
  9. ^ Palmer, Mark (2005). Breaking the Real Axis of Evil: How to Oust the World's Last Dictators by 2025. Rowman & Littlefield. s. 221. ISBN 0-7425-3255-0. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Burundi</span> Afrikanın ortadoğu kısmındaki bir ülke

Burundi, resmî adı ile Burundi Cumhuriyeti, Doğu Afrika ile Afrika Büyük Gölleri'nin kesiştiği Büyük Rift Vadisi'nde denize kıyısı bulunmayan bir ülkedir. Kuzeyde Ruanda, doğu ve güneydoğuda Tanzanya, batıda Kongo Demokratik Cumhuriyeti, güneybatıda ise Tanganika Gölü ile çevrilidir. Ülkenin yönetsel başkenti Gitega, ekonomik başkenti ise Bujumbura'dır.

<span class="mw-page-title-main">Haydar Aliyev</span> 3. Azerbaycan cumhurbaşkanı

Haydar Alirıza oğlu Aliyev Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı, Nahçıvan Yüksek Meclisi'nin 3. Başkanı. Aynı zamanda Azerbaycan'ın görevdeki cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in babasıdır. Azerbaycan'ın "ümummilli lider" ve "ulu önder" unvanlarını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Paul Rusesabagina</span>

Paul Rusesabagina Ruanda Katliamı sırasında birçok insanın hayatını kurtarması sebebiyle uluslararası ün ve takdir kazanmış Ruandalı. Katliam sırasında Ruanda'nın başkenti Kigali'deki Hôtel des Mille Collines'in müdür yardımcısı olan Rusesabagina, daha önce de yine Kigali'de bulunan Hôtel des Diplomates'in müdürlüğünü yapmıştı. Katliam sırasında, Rusesabagina daha önceden kurduğu ilişkilerini ve etkisini kullanarak 1260'tan fazla Tutsi ve ılımlı Hutu'nun hayatını kurtarmıştır. Hayatının bu bölümü ve Ruanda Katliamı'nı konu alan Hotel Rwanda isimli 2004 yapımı film ile dünya çapında daha da tanınan Rusesabagina'nın etnik kökeni Hutu'dur. Rusesabagina bugün karısı, çocukları ve evlat edindiği yeğenleriyle birlikte 2021'de hapis cezasına çarptırılana kadar Belçika'da yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Joe Biden</span> 46. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (2021–görevde)

Joseph Robinette Biden, Jr., Amerika Birleşik Devletleri'nin görevdeki 46. başkanı olan Amerikalı politikacı ve eski avukattır. Demokrat Partinin üyesi olan Biden, 2009-2017 yılları arası ABD'nin 47. başkan yardımcılığı, 1973-2009 yılları arasında ise Delaware Senatörlüğü görevlerini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ryan Murphy</span> Amerikalı senarist

Ryan Murphy, Amerikalı yazar, film ve televizyon yönetmeni ve yapımcısı. Daha çok Nip/Tuck, Popular, Glee ve American Horror Story çalışmalarıyla tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dušan Simović</span>

Dušan Simović, Yugoslav Kraliyet Ordusu Genelkurmay Başkanı ve Yugoslavya'nın Başbakanı olarak görev yapan Sırp general.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Libya İç Savaşı</span> Halife Hafterin yaptığı askeri darbe sonucunda ortaya çıkan iç savaş

İkinci Libya İç Savaşı, Libya topraklarının ve petrolünün kontrolünü isteyen rakip gruplar arasında devam eden bir çatışmadır. Başlangıçtaki çatışma; ve Şafak Yolculuğu Operasyonu ve başarısız askerî darbeden sonra kurulan başkent Trablus'taki "Ulusal Kurtuluş Hükümeti" olarak da adlandırılan Genel Ulusal Kongresi (GNC) hükûmeti ile çoğunlukla "Tobruk hükümeti" olarak da bilinen 2014 yılında tartışmalı olarak seçilen Temsilciler Meclisi hükûmeti arasındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Libya devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu makale, ülkenin 1951'deki bağımsızlığından bu yana Libya devlet başkanlarını listeler.

<span class="mw-page-title-main">Michel Micombero</span> Burundili asker ve politikacı

Michel Micombero, Burundili asker ve siyasetçi. Micombero, Afrika ülkesi Burundi'de 1966 ile 1976 yılları arasında ülkenin ilk devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Baptiste Bagaza</span>

Jean-Baptiste Bagaza, Burundili asker ve siyasetçi. Bagaza, Afrika ülkesi Burundi'nin 1976-1987 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sylvie Kinigi</span>

Sylvie Kinigi, Burundili siyasetçi. Kinigi, Afrika ülkesi Burundi'de ülkenin ilk ve günümüze kadar da tek kadın devlet başkanı olarak 1993-1994 yılları arasında çok kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Cyprien Ntaryamira</span>

Cyprien Ntaryamira, Burundili siyasetçi. Ntaryamira, Afrika ülkesi Burundi'de 1994 yılında kısa bir süre devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Buyoya</span>

Pierre Buyoya, Burundili asker ve siyasetçi. Buyoya, Afrika ülkesi Burundi'de 1987-1993 ve 1996-2003 dönemleri olmak üzere iki farklı dönemlerde devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Hissène Habré</span>

Hissène Habré ya da bir diğer kullanımı ile Hissen Habré;, Çadlı siyasetçi. Habré, Afrika kıtasında bulunan Çad'da 1982 ile 1990 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kagera Nehri</span> Ruandada bir nehir

Kagera Nehri, aynı zamanda Akagera Nehri veya Alexandra Nil olarak da bilinir, Nil'in yukarı kollarının bir bölümünü oluşturan ve Nil'e en uzaktaki kaynaktan su taşıyan bir Doğu Afrika nehridir.

<span class="mw-page-title-main">Halife Hafter</span> Libyalı asker ve siyasetçi

Halife Bilkasım Hafter, Libya Ulusal Ordusu'nun başkomutanı Libyalı asker. Mart 2015'ten beri Temsilciler Meclisi tarafından atandığı LUO'nun başkomutanlığını yapmaktadır. Kasım 2021'de Halife Hafter, Aralık 2021'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerine adaylığını açıkladı.

<span class="mw-page-title-main">Emin el-Hafız</span> Suriye Arap Cumhuriyeti 3. Cumhurbaşkanı

Emin el-Hafız Suriyeli politikacı, asker. Baas Partisi üyesi olan Hafız, 27 Temmuz 1963 - 23 Şubat 1966 tarhileri arasında Suriye devlet başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Libya Devrimci Komuta Konseyi</span> Libyayı 1969 Devriminden sonra yöneten on iki kişilik organ

Libya Devrimci Komuta Konseyi, 1969'dan 1977'ye kadar Libya Arap Cumhuriyeti'ni yöneten on iki kişilik yönetim organıydı. Başkanı, en fazla etkiye sahip olan Muammer Kaddafi idi.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan başbakanı</span> Afganistan İslam Emirliğinin hükûmet başkanı

Afganistan başbakanı, resmi adıyla Afganistan İslam Emirliği başbakanı, Afganistan'ın hükûmet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.