İçeriğe atla

1981 İrlanda açlık grevi

Açlık grevinin 25. yıldönümünü anan bir bayrak (2006)

1981 İrlanda açlık grevi, Kuzey İrlanda'da cumhuriyetçi mahkûmlar tarafından beş yıl boyunca sürdürülen protestoların doruk noktası sayılan açlık grevidir. Protestolar, 1976 yılında Birleşik Krallık'ın hükümlü paramiliter mahkûmlara tanınan Özel Kategori Statüsü'nü geri almasıyla bir battaniye protestosu olarak başladı. 1978'de, hücrelerindeki dışkı dolu kovaları boşaltmak için hücrelerinden dışarı çıkan mahkûmlara yönelik gerçekleştirilen bir dizi saldırının ardından tedirginlik iyice tırmandı. Mahkûmlar, yıkanmak için kendi hücrelerini terk etmeyi reddedip dışkı ile hücrelerin duvarlarını kapladı.

1980 yılında, yedi tutuklu 53 gün sonra sona eren ilk açlık grevine katıldı.[1] İkinci açlık grevi 1981 yılında gerçekleşti ve mahkûmlarla Başbakan Margaret Thatcher arasında bir güç gösterisine dönüştü. Açlık grevine katılan mahkûmlardan Bobby Sands'in grev sırasında Parlamento'ya milletvekili olarak seçilmesiyle olaylar dünya medyansının ilgisini çekmeye başladı.[2] 10 mahkûmun açlıktan yaşamını yitirmesiyle greve son verildi. Ölen mahkûmlardan biri olan Sands'in cenaze törenine 100.000 kişi katıldı.[1]

Açlık grevi, İrlandalı milliyetçilerin siyasi faaliyetlerini radikalleştirdi ve Sinn Féin'in bir anaakım siyasi parti olmasında itici güç oldu.[3]

Açlık grevinde yaşamını yitirenler

  • Bobby Sands (26), IRA üyesi, açlık grevinin 66. gününde öldü
  • Francis Hughes (25), IRA üyesi, açlık grevinin 59. gününde öldü
  • Raymond McCreesh (24), IRA üyesi, açlık grevinin 61. gününde öldü
  • Patsy O'Hara (23), INLA üyesi, açlık grevinin 61. gününde öldü
  • Joe McDonnell (30), IRA üyesi, açlık grevinin 61. gününde öldü
  • Martin Hurson (29), IRA üyesi, açlık grevinin 46. gününde öldü
  • Kevin Lynch (25), INLA üyesi, açlık grevinin 71. gününde öldü
  • Kieran Doherty (25), IRA üyesi, açlık grevinin 73. gününde öldü
  • Thomas McElwee (23), IRA üyesi, açlık grevinin 62. gününde öldü
  • Michael Devine (27), INLA üyesi, açlık grevinin 60. gününde öldü

Kaynakça

  1. ^ a b (İngilizce) "The Hunger Strike of 1981 – A Chronology of Main Events" 31 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CAIN. Orijinali 31 Mayıs 2007 tarihinde. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
  2. ^ (İngilizce) David McKittrick (5 Mayıs 2006). "Remembering Bobby Sands" 18 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Independent. En son 23 Kasım 2013 tarihinde erişildi.
  3. ^ (İngilizce) Taylor, Peter (1997). Provos The IRA & Sinn Féin. Bloomsbury Publishing. ss. 251–252. ISBN 0-7475-3818-2.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Margaret Thatcher</span> Birleşik Krallık başbakanı (1979–1990)

Margaret Hilda Thatcher, Britanyalı siyasetçi. Birleşik Krallık'ta en uzun süre başbakanlık yapan kişi ve ülkenin ilk kadın başbakanı. Yakın tarihte ülkeyi en çok etkileyen kişilerden oldu. Uyguladığı politikalar nedeniyle hem büyük destek gördü, hem de ciddi bir muhalefetle karşılaştı.

<span class="mw-page-title-main">Açlık grevi</span> belirli özel amaçlarda başarılı olmak için geliştirilmiş şiddet içermeyen bir direniş yöntemi

Açlık grevi, katılımcılarının politik protesto davranışları olarak ya da diğerlerinde suçluluk duygusu yaratmak için genellikle bir yasanın değişmesi gibi belirli özel amaçlarda başarılı olmak için geliştirilmiş şiddet içermeyen bir direniş yöntemidir. Herhangi bir tutum, davranış, uygulama veya olayı benimsemediğini göstermek ya da bazı isteklerini yetkili kişi veya makamlara kabul ettirmek için su, tuz ve şeker dışında vücudun ihtiyaç duyduğu besin maddelerini almayarak aç kalma esasına dayanan bir protesto yöntemidir. Yemek yememe grevidir. 1991 tarihli Malta Bildirgesi'nde açlık grevi, "zihinsel olarak ehliyetli ve kendi iradesiyle açlık grevine karar vermiş kimsenin belirli bir zaman için yiyecek ve/veya sıvı almayı reddetmesi" şeklinde tanımlanmıştır. Açlık grevi eyleminden farklı olarak, ölüm orucu eyleminde hiçbir gıda alınmaz. Genellikle açlık grevi eylemiyle sonuç alınamadığında, daha etkili bir eylem biçimi olduğu düşünülen ölüm orucu eylemine geçilir. Açlık grevleri süreli veya süresiz şekilde olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Sinn Féin</span> İrlandalı siyasi parti

Sinn Féin, 20. yüzyıl İrlanda'sında siyasi hareket ve bu hareketi destekleyenlerin oluşturduğu siyasi partidir. 1905 yılında İrlandalı Arthur Griffith tarafından kurulmuştur. Adı Oldcastle'da basılan yerel bir gazete isminden gelmektedir. Parti IRA'nın siyasi kanadı olarak değerlendirilmektedir. Sinn Féin'in en büyük özelliği İngiliz hükûmetine karşı aşırı bir milliyetçi tavır göstermesine rağmen kendini sol bir parti olarak tanımlamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Éamon de Valera</span> İrlandalı devlet adamı (1882 – 1975)

Éamon de Valera, İrlandalı siyaset ve devlet adamı. Bağımsızlık mücadelesinin etkin önderlerinden biri olarak başbakanlık ve cumhurbaşkanlığı (1959-1973) görevleri yapmıştır. Akademik çalışmalarıyla da tanınan De Valera 1921'de İrlanda Ulusal Üniversitesi'nin rektörü olmuş ve Dublin Yüksek Araştırma Enstitüsü'nü kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Özgür İrlanda Devleti</span> 1922-1937 yılları arasında kuzeybatı Avrupada egemen olan devlet

Özgür İrlanda Devleti, 6 Aralık 1921 tarihinde Britanya hükûmeti ve İrlanda milliyetçilerinin imzaladığı İngiliz-İrlanda Antlaşması sonucunda kurulan bir dominyondur.

Türkiye'de açlık grevleri, Türkiye'de düzenlenen açlık grevleridir.

Tutuklu ve Hükümlü Aileleri ile Dayanışma Derneği (TAYAD), 12 Eylül Darbesi'nden sonra işkence mağdurları, onların yakınları ve dostları ile askerî rejimi eleştiren diğer kişilerden oluşan bir grup tarafından yasadışı gözaltıları ve Türk cezaevlerinde meydana gelen sistematik insan hakları ihlallerine karşı mücadele etme amacıyla 3 Eylül 1986'da kurulan bir sivil toplum kuruluşudur. Dernek "cezaevlerindeki işkenceleri engellemek, baskıları ve işkenceleri protesto etmek" için pek çok açlık grevi gerçekleştirmiştir. İstanbul merkezli derneğin yaklaşık 120 üyesi ve Türkiye genelinde çok sayıda gönüllü destekleyicisi bulunmaktadır. Faaliyetleri zaman zaman polis müdahalesi ve mahkeme kararıyla durdurulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İrlanda Ulusal Kurtuluş Ordusu</span>

İrlanda Ulusal Kurtuluş Ordusu, 8 Aralık 1974 tarihinde kurulan İrlanda cumhuriyetçisi sosyalist paramiliter bir örgüttür. Hedefi Kuzey İrlanda'yı Birleşik Krallık'tan ayırıp, sosyalist Birleşik İrlanda devletini kurmaktır.

Kanlı Pazar veya Bogside katliamı, 30 Ocak 1972 tarihinde Kuzey İrlanda'nın Derry kentinin Bogside bölgesinde, 26 silahsız sivil haklar protestocusunun ve çevredekilerin Britanya Ordusu askerleri tarafından vurularak öldürülmesi olayıdır. Aralarında yedi gencin bulunduğu 13 erkek olay sırasında veya hemen ardından öldü, bir kişi ise o gün aldığı yaralardan dolayı dört buçuk ay sonra öldü. İki protestocu, üzerlerine sürülen askeri araçların altında kalarak yaralandı. Yaralılardan beş kişi arkasından vuruldu. Olay, Kuzey İrlanda Sivil Haklar Derneği'nin düzenlediği bir yürüyüş sırasında meydana geldi. Katliama katılan askerler Paraşüt Alayı Birinci Tabur üyeleriydi.

Omagh bombalaması, Hayırlı Cuma Anlaşması'nın imzalanmasına itiraz eden eski Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu üyelerinden oluşan Gerçek İrlanda Cumhuriyet Ordusu'nun 15 Ağustos 1998 tarihinde Omagh, County Tyrone, Kuzey İrlanda'da düzenlediği bir bombalı saldırıdır. 29 kişi saldırı sonucu öldü ve yaklaşık 220 kişi yaralandı. Saldırı, BBC tarafından "Kuzey İrlanda'nın tek en kötü terör vahşeti" ve dönemin Birleşik Krallık Başbakanı Tony Blair tarafından "dehşet verici bir vahşet ve kötülük eylemi" olarak nitelendirildi.

Milltown Mezarlığı saldırısı veya Milltown katliamı, 16 Mart 1988 tarihinde Kuzey İrlanda'nın başkenti Belfast'taki Milltown Mezarlığı'nda gerçekleştirilen bir saldırıdır. Ulster Savunma Birliği (UDA) gönüllüsü Michael Stone, Cebelitarık'ta öldürülen üç Geçici IRA gönüllüsünün mezar törenine katılan yaslı kalabalığa el bombaları ve tabancalarla saldırdı. Mezarlığın yakınındaki bir otoyola doğru koşan Stone, kendisini kovalayan büyük kalabalığa doğru ateş açmaya ve el bombası atmaya devam etti. Yakalanıp darp edildiği sırada polis tarafından kurtarıldı ve tutuklandı. Olayda üç kişi öldü ve 60'tan fazla kişi de yaralandı. "Benzeri görülmemiş, tek kişilik saldırı" televizyon haber ekipleri tarafından görüntülendi ve dünya çapında şok etkisi yarattı.

<span class="mw-page-title-main">Flavius Operasyonu</span>

Operasyon Flavius, 6 Mart 1988 tarihinde Cebelitarık'ta, Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu (IRA) tarafından planlanan bir bombalı saldırıyı önlemek için görevlendirilmiş Special Air Service (SAS) timinin düzenlediği bir operasyondur. IRA'nın Aktif Servis Birimi (ASU) üyeleri Danny McCann, Seán Savage ve Mairéad Farrell, bir askeri bandonun haftalık nöbet değişimi için toplandığı valilik konutunda bomba yüklü araç patlatmak için plan kurdular. Amacının bir tutuklama operasyonu olduğu belirtilmesine rağmen, operasyon McCann, Savage ve Farrell'in ölümüyle sonuçlandı. Olaydan sonra yürütülen soruşturmada ölümlerin meşru olduğu sonucuna varıldı.

Downing Street Deklarasyonu, Birleşik Krallık Başbakanı John Major ve İrlanda Başbakanı Albert Reynolds tarafından 15 Aralık 1993 tarihinde Downing Sokağı 10 Numara başbakanlık ofisinde yayınlanan bir ortak deklarasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Constance Markievicz</span>

Constance Markievicz ya da Countess Markievicz, Sinn Féin ve Fianna Fáil adlı siyasi partiler bünyesinde faaliyetlerde bulunmuş, İrlandalı devrimci ve yurtsever görüşe sahip süfrajet.

Birlik için Cumhuriyet Ağı küçük çaplı İrlanda cumhuriyetçisi politik gruptur. Sinn Féin'in parti meclisinin Kuzey İrlanda Polis Teşkilatı'nı destekler mahiyette oy vermesine karşı olarak 2007 yılında kurulmuştur. "Eski savaş esirleri ve RUC /PSNI (Police Service of Northern Ireland/Polis Teşkilatı) ve MI5 karşıtı Endişeli Cumhuriyetçi " olarak bilinirler. Grup tekrar organize edilerek Birlik İçin Cumhuriyet Ağı ismini aldı. Ekim 2013'te baskı grubu olmaktan çıkıp partileşerek siyasi alanda siyasi parti oldular. Tüzüklerinde "Barış sürecinin dışında olma" ve "Devrimci Cumhuriyet" kavramlarına rastlanılmaktadır. İrlanda egemenliğini gasp ettiği ve ayrımcılığı artırdığı gerekçesiyle Hayırlı Cuma Anlaşmasına karışıdırlar. Birlik için Cumhuriyet Ağı, Kuzey İrlanda Polis Teşkilatı'na eski Jandarma Teşkilatı olan Royal Ulster Constabulary'nin devamı olduğu ve illegal olan devletin ilk aşama koruyucusu olduğu için karşıdır.

Robert Gerard Sands, Kuzey İrlandalı siyasetçi. Genç yaşta tanıştığı Cumhuriyetçi düşünceyi takiben Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu'na katıldı. 1972 yılında tutuklanarak cezaevine girdi ve kısa ömrünün büyük bir bölümünü cezaevinde geçirdi. 1981 yılında siyasi tutsakların statülerinin iyileştirilmesi için başlattığı açlık grevi sırasında dışarıdaki örgütlü çabayla Parlamento'ya seçildi, fakat öncülük ettiği 1981 İrlanda açlık grevi'nin 66. gününde yaşama veda etti. Dünya mücadele tarihinin en genç ve en sevilen figürlerinden olan Sands'den geriye, şiirleri, şarkı sözleri ve günlükleri kaldı. Günlüğündeki son cümle, 'Tiocfaidh ár lá idi. Cezaevinde yazdığı şiirleri Hapishane Şiirleri adıyla yayımlandı.

<i>Açlık</i> (film, 2008) Steve McQueen tarafından 2008 yılında yönetilen film

Açlık, Steve McQueen tarafından 2008 yılında yönetilen filmdir. Film, gerçek bir hikâyeden alınılmış olup; Bobby Sands'ın 1981 yılında İrlanda'da yapılan açlık grevi esnasında hapishanede yaşadıklarını konu edinir. Filmin yapımcıları, "Altın Kamera" ödülünü; filmse "Sydney Film Ödülü"nü kazanmıştır. Ayrıca film, aday gösterildiği 51 ödülün 33'ünü kazanmıştır.

Ferhad Meysami, İranlı bir doktor, öğretmen ve sivil aktivist. Şiddetsizliğe ve sivil itaatsizliğe inanır. Ağustos 2018 itibarıyla “sistem aleyhine propaganda yapmak” gibi suçlardan beş yıl hapis cezasına çarptırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Fionnula Flanagan</span>

Fionnghuala Manon "Fionnula" Flanagan, İrlandalı sahne, televizyon ve sinema oyuncusu. Flanagan, James Joyce'un Kadınları (1985), Bazı Annelerin Oğlu (1996), Waking Ned (1998), Diğerleri (2001), Dört Kardeş (2005), Evet Adam (2008), Muhafız (2011) ve Denizin Şarkısı (2014) filmlerindeki rolleriyle tanınır. Aynı zamanda Lost (2007–2010) dizisindeki Eloise Hawking rolüyle de tanınıyor. Oynadığı önemli sahne yapımları arasında Nighttown'daki Ulysses ve The Ferryman yer alıyor; her ikisi de Bir Oyunda En İyi Öne Çıkan Kadın Oyuncu dalında Tony Ödülü'ne aday gösterildi.

Pat Buckley, Kilise tarafından Katolik rahip olarak aforoz edilen İrlandalı bağımsız Katolik piskopos ve eski rahiptir. Katolik rahip olarak, 1981 İrlanda açlık grevi sırasında, liderleri Bobby Sands dahil olmak üzere Geçici İrlanda Cumhuriyet Ordusu mahkümlarına hizmet etti.