İçeriğe atla

1979 Baas Partisi Tasfiyesi

1979 Baas Partisi Tasfiyesi (Arapça:تصفية حزب البعث 1979) veya Yoldaş Katliamı (Arapça:مجزرة الرفاق)[1] 22 Temmuz 1979'da dönemin cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin tarafından düzenlenen Irak Baas Partisinin halka açık bir tasfiyesiydi. Tasfiye Saddam Hüseyin'in 16 Temmuz 1979'da Irak Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığına katılmasından altı gün sonra gerçekleştirildi.[2]

Saddam'ın Bağdat'taki Al-Khuld Hall'da Yoldaş Katliamını gerçekleştirdiği 1979'da Baasçı Irak'ın arması.

Cumhurbaşkanı Ahmed Hassan el-Bekir'in istifası ve Saddam Hüseyin'in 16 Temmuz'da Irak Cumhuriyeti cumhurbaşkanı ve Arap Sosyalist Baas Partisi ülke sekreteri ve Devrimic Komuta Konseyi (DKK) başkanı görevini üstlenmesinden altı gün sonra Baas Partisi için 22 Temmuz 1979'da Bağdat, el-Huld Hall'da bir konferans düzenledi. Burada Saddam Hüseyin hegemonyasını pekiştirmek ve gücünü artırmak için Baas Partisinden yoldaşları da dahil olmak üzere tutuklama ve infaz kampanyası yürüttü.

Liste, Ahmed Hassan el-Bekir'in[3] eski sekreteri Muhyi Abdül Hüseyin Maşhadi de dahil olmak üzere, Saddam'ın el-Bekir'den sonra iktidara gelmesine karşı çıkan yoldaşların çoğunu içeriyordu. O dönemdeki Baas propagandası, onların Arap Sosyalist Baas Partisine karşı komplo ve vatana ihanetten hüküm giydiklerini gösteriyordu.[4]

Arka planı

1979'un başlarında, Irak Devlet Başkanı ve Devrimci Komuta Konseyi (DKK) başkanı Ahmed Hasan el-Bekir, Suriye ve Irak'ın ve bu iki ülkenin Baas Partilerinin (Suriye Baas Partisi) ve (Irak Baas Partisi) birleşmesine yol açacak anlaşmalar yapmaya başlamıştı. Suriye Devlet Başkanı Hafız Esad birliğin başkan yardımcısı olacak ve bu da Saddam Hüseyin'i ve onun Sünni kliğini belirsizliğe sürükleyecekti.

Devrimci Komuta Konseyi (DKK) ve Arap Sosyalist Baas Partisi Bölge Komutanlığının 16 Haziran 1988'de Bağdat, Irak'ta Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin başkanlığında ortak toplantısı, sağ tarafında DKK başkan yardımcısı İzzet İbrahim ed-Duri.

Saddam, iktidarı kontrol altına almak için harekete geçti. Hasan el-Bekir, 16 Temmuz'da zorla istifa ettirildi ve DKK'nin başkanlığını "aziz yoldaş Saddam Hüseyin'e" resmen devretti. DKK sekreteri Muhyi Abdül Hüseyin iktidarın devrine itiraz etti.

Olay

Harici video
BBC News "Saddam'ın 1979 Baas Partisi tasfiyesi", Baas Partisi videosundaki tasfiyenin görüntüleri

Saddam Hüseyin, 22 Temmuz'da Baas Partisi liderlerini aceleyle topladı. Saddam Hüseyin, videoya alınması talimatını verdiği toplantıda Baas Partisi içinde beşinci kolu ortaya çıkardığını iddia etti.[5] Günlerce fiziksel işkence gördükten ve infaz tehdidi altında kırılan Baas lideri Abdül Hüseyin, ailesinin Saddam Hüseyin'e karşı Suriye Baas Partisi destekli bir komploda başrol oynadığını itiraf etti ve komploda yer alan 68 sanığın isimlerini verdi. Toplantıda 68 isim tek tek okundu ve her isim okunduğunda tek tek odadan çıkarıldı ve gözaltına alındı. 68 isim okuduktan sonra Saddam Hüseyin, hala odada oturanları geçmiş ve gelecekteki sadakatlerinden dolayı tebrik etti. Görüşmede tutuklananlar daha sonra yargılandı ve ihanetten suçlu bulundu. Beş Devrim Komuta Konseyi üyesi de dahil olmak üzere 22'si idam cezasına çarptırıldı,[6] kurtulanlara silah verildi ve yoldaşlarını idam etmeleri istendi.[7][8]

Sonrası

1 Ağustos'a kadar yüzlerce yüksek rütbeli Baas Partisi üyesi idam edildi. Irak Haber Ajansı, 8 Ağustos'ta 22 Iraklıdan yirmi birinin, "Irak'ın yeni başkanını devirmek için bir komploya karıştıkları gerekçesiyle" kurşuna dizildiğini duyurdu. Ajans, yirmi ikinci kişinin bulunamadığı için gıyaben ölüme mahkûm edildiğini söyledi.[6] Meclisin ve infazların bir kaseti ülke çapında dağıtıldı. "1979'da bir Ağustos öğleden sonra, yüzü gergin ve kasvetli, Bağdat'taki cumhurbaşkanlığı sarayının balkonundan Saddam Hüseyin, 50.000 taraftardan oluşan bir ilahi kalabalığa, devlet mahkemesinin bu adamlardan 21'i için verdiği cezaya az önce tanık olduğunu bildirdi: İdam mangası tarafından idam edilmişlerdi. Kalabalık tezahürat yaptı".[9]

Kaynakça

  1. ^ "بعث العراق وسوريا... صراع الإخوة الأعداء". اندبندنت عربية (Arapça). 28 Ağustos 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  2. ^ Saddam Hussein's 'Official' Biography
  3. ^ "صدام وإعدام البعثيين - YouTube". web.archive.org. 11 Haziran 2022. 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  4. ^ "بعث العراق وسوريا... صراع الإخوة الأعداء | اندبندنت عربية". web.archive.org. 29 Ağustos 2021. 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2022. 
  5. ^ YouTube'da A Documentary on Saddam Hussein 5
  6. ^ a b "Iraq executes coup plotters". The Salina Journal. 8 Ağustos 1979. s. 12. 5 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2018 – Newspapers.com vasıtasıyla. 
  7. ^ Bay Fang. "When Saddam ruled the day." U.S. News & World Report. 11 July 2004. 16 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  8. ^ Edward Mortimer. "The Thief of Baghdad." New York Review of Books. 27 September 1990, citing Fuad Matar. Saddam Hussein: A Biography. Highlight. 1990. 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  9. ^ BEHIND IRAQ'S BOLD BID, by Claudia Wright, 26 October 1980, The New York Times.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Saddam Hüseyin</span> 5. Irak cumhurbaşkanı

Saddam Hüseyin Abdülmecid et-Tikriti, Iraklı siyasetçi. Irak'ın beşinci cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">İslami Davet Partisi</span> Irakta bir siyasi parti

İslami Davet Partisi veya İslami Çağrı Partisi, Irak'taki siyasi partilerden biridir. Irak Yüksek İslam Konseyi ile birlikte Şii Birleşik Irak İttifakı'nın iki ana partisidir. Ocak 2005 Irak seçimlerinde ve daha uzun vadeli Aralık 2005 seçimlerinde mecliste çok sayıda sandalye kazandı. Parti, İran-Irak Savaşı sırasında ve İran Devrimi'nde Ayetullah Ruhullah Humeyni'yi destekledi. Hala İran ile olan ideolojik farklılıklara rağmen Tahran'dan mali destek almaktadır.

Irak İslam Yüksek Konseyi veya eski adıyla Irak İslam Devrim Yüksek Konseyi Irak'ta faaliyet gösteren siyasi bir parti. Geleneksek destekçileri Şii görüşüne sahip çıkanlardır. Konseyin lideri 2003 yılı Ağustos ayında suikast sonucu öldürülene dek Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim'di. Ondan sonra kardeşi Abdül Aziz el-Hakim, onun ölümünden sonra ise Abdül Aziz el-Hakim'in oğlu Ammar el-Hakim konsey liderliğinde geçmiştir. Parti 2010 Irak parlamento seçimlerine dek Irak'taki en büyük ve etkili siyasi parti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi</span> milliyetçi-sosyalist öğretiye dayalı Arap siyasi partisi

Arap Sosyalist Baas Partisi Zeki el-Arsuzi'nin ortakları, Mişel Eflak ve Selahaddin el-Bitar tarafından Suriye'de kurulmuş bir siyasi partiydi. Parti, Arap milliyetçiliği, pan-Arabizm, Arap sosyalizmi ve anti-emperyalist çıkarları karıştıran bir ideoloji olan Baasçılığı benimsedi. Baasçılık, Arap dünyasının tek bir devlette birleştirilmesi çağrısında bulunur. "Birlik, Özgürlük, Sosyalizm" sloganı ile Arap birliğine ve Arap olmayandan gelen kontrole ve müdahaleye karşı özgürlüğe atıfta bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Hasan el-Bekir</span> 4. Irak cumhurbaşkanı

Ahmed Hasan el-Bekir, Iraklı asker ve siyasetçi. 1968-1979 yılları arasında Irak cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Meşal Acil el-Yaver</span> Iraklı siyasetçi

Gazi Meşal El Yaver, Iraklı siyasetçi, inşaat mühendisi ve Irak eski cumhurbaşkanı. 2004'te Saddam Hüseyin'in idam edilmesinden sonra yasal olmayan bir şekilde Irak devlet başkanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Taha Yasin Ramazan</span>

Taha Yasin Ramazan, eski Irak Halk Ordusu Lideri (1974–1991) ve Başkan Yardımcısı (1991–2003). Eski Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in sağ koluydu.

<span class="mw-page-title-main">Mişel Eflak</span> Suriyeli filozof, sosyolog ve Arap milliyetçisi (1910-1989)

Mişel Eflak, Suriyeli düşünür, sosyolog, Arap milliyetçisi politikacı. Düşünceleri Baasçılık fikrinin ortaya çıkmasında ve bu fikir etrafında gelişen siyasal hareketin oluşmasında çok önemli rol oynamıştır. Bu siyasi düşünceye gönül verenlerin bazıları tarafından, Baasçılığın fikir babası olarak anılmaktadır. Yaşamı boyunca en önemlileri Tek Kader için Savaş (1958) ve Arap Devrimi Hareketinin Çarpıtılmasına Karşı Mücadele (1975) olmak üzere çeşitli kitaplar yayımlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Emin el-Hafız</span> Suriye Arap Cumhuriyeti 3. Cumhurbaşkanı

Emin el-Hafız Suriyeli politikacı, asker. Baas Partisi üyesi olan Hafız, 27 Temmuz 1963 - 23 Şubat 1966 tarhileri arasında Suriye devlet başkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">17 Temmuz Devrimi</span> Irakta 1968 Baas darbesi

17 Temmuz Devrimi, 1968'de Irak'ta Ahmed Hasan el-Bekir, Abdurrezzak en-Naif ve Abdurrahman el-Davud liderliğinde, Cumhurbaşkanı Abdurrahman Arif ve Başbakan Tahir Yahya'yı deviren ve Arap Sosyalist Baas Partisinin Irak Bölgesel Şubesini iktidara getiren bir darbeydi. Darbeye ve ardından Naif liderliğindeki ılımlı fraksiyonun tasfiyesine katılan Baasçılar, Hardan et-Tikriti, Salih Mehdi Ammaş ve gelecekteki Irak Cumhurbaşkanı Saddam Hüseyin'i içeriyordu. Darbe öncelikle Yahya'ya yönelikti. Yahya, Arif'in ılımlı hükûmetini Irak'ın petrolünü İsrail'e karşı savaşta bir silah olarak kullanmak için Birleşik Krallık ve ABD'nin sahip olduğu Irak Petrol Şirketi'ni (IPC) kamulaştırmaya zorlamak için Haziran 1967 Altı Gün Savaşı'nın yarattığı siyasi krizi istismar eden açık sözlü bir Nasırcıdır. IPC'nin tam olarak kamulaştırılması, Baas yönetimi altında 1972 yılına kadar gerçekleşmedi. Darbenin ardından yeni Irak hükûmeti, sözde Amerikan ve İsrail entrikalarını ifşa ederek daha geniş bir tasfiyenin ortasında 14 kişiyi - 9 Irak Yahudisi de dahil - uydurma casusluk suçlamalarıyla alenen infaz ederek ve Irak'ın Sovyetler Birliği ile geleneksel olarak yakın ilişkilerini genişletmeye çalışarak gücünü pekiştirdi.

<span class="mw-page-title-main">İman Hamlesi</span> Irak Baas Partisi kampanyası

İman Hamlesi, Irak Baas Partisi tarafından 1993'te başlatılan ve de Irak'ta daha tutucu ve açık şekilde İslamcı bir ideolojinin benimsenmesi amacıyla yürütülen bir girişimdi. Bu girişim, İslamcı gruplara daha fazla özgürlük sunulması, dini programlara daha fazla kaynak ayrılması, yasal sistemde İslami cezalara daha sık başvurulması ve de genel olarak Irak toplum hayatında İslam'ın daha merkezi bir konum edinmesi gibi çeşitli ilkelerin hayata geçirilişinden meydana gelmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Kasım 1963 Irak askerî darbesi</span> Irakta bir askeri darbe

Kasım 1963 Irak askerî darbesi, 13 - 18 Kasım 1963 tarihleri arasında, parti içindeki bölünmelerin ardından Nasır yanlısı Iraklı subayların Baas Partisi yönetimine karşı gerçekleştirdiği bir askeri darbedir. Darbenin kendisi kansız olmasına rağmen, ilgili eylemlerde 250 kişi öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Münif Razzaz</span> Suriyeli siyasetçi

Münif er-Razzaz, Nisan 1965'te düzenlenen 8. Ulusal Kongre'de göreve seçilen Arap Sosyalist Baas Partisi Ulusal Komutanlığı'nın ikinci ve son Genel Sekreteri olan Ürdünlü-Suriyeli bir hekim ve politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Baas Partisi (Irak ağırlıklı hizip)</span> Irak siyasi partisi (1963-2003)

Arap Sosyalist Baas Partisi, Irak yanlısı Baas hareketi olarak da anılan merkezi 2003 yılına kadar Irak'ın Bağdat kentinde bulunan Baasçı bir siyasi partidir. Orijinal Baas Partisi'nin 1966'daki bölünmesinden sonra ortaya çıkan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi</span> Bölünme sonrası Irak Baas Partisi

Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi, resmi olarak Irak Bölgesel Şubesi, 1951 yılında Fuad er-Rikabi tarafından kurulmuş bir Irak Baasçı siyasi partisidir. Orijinal parti içindeki 1966 bölünmesinin ardından Irak egemenliğindeki Baas hareketine olan bağlılığını değiştirmeden önce, orijinal Baas Partisi'nin Irak bölgesel şubesiydi. Parti, 2003 yılında Amerika'nın Irak'ı istilasından sonra resmen yasaklandı, ancak buna rağmen hâlâ yeraltında çalışmaya devam ediyor.

Irak Devrimci Komuta Konseyi, 1968'deki askeri darbeden sonra kuruldu ve 2003'teki Amerikan işgalinden önce Irak'taki nihai karar alma organıydı. Konsey, konseyin üçte iki çoğunluğu tarafından seçilen başkan ve başkan yardımcısı ile ülkede hem yürütme hem de yasama yetkisini kullandı. Başkan ayrıca daha sonra Irak cumhurbaşkanı ilan edildi ve bir cumhurbaşkanı yardımcısı seçmesine izin verildi. Saddam Hüseyin'in 1979'da Irak cumhurbaşkanı olmasının ardından konseye başkan yardımcısı İzzet İbrahim ed-Duri, başbakan yardımcısı Tarık Aziz ve Saddam'ı 1960'lardan beri tanıyan Taha Yasin Ramazan başkanlık etti. Ülkenin yasama organı; DKK, Ulusal Meclis ve ülkeyi yöneten 50 üyeli bir Kürt Yasama Konseyi'nden oluşuyordu. Başkanlığı sırasında Saddam, DKK başkanı ve cumhurbaşkanıydı. DKK'nin diğer üyeleri arasında, 1968 ve 1970 yılları arasında bu görevde olan Saddam'ın üvey kardeşlerinden Salah Ömer el-Ali, Barzan İbrahim et-Tikriti, Taha Yasin Ramazan, Adnan Hayrullah, Sa'adun Şakir Mahmud, Tarık Aziz, Hasan Ali Nasır en-Namiri, Naim Hamid Haddad ve Taha Muhyeddin Maruf vardı. 2003 yılında, Geçici Koalisyon Yönetiminin 2 No'lu Emri uyarınca Paul Bremer tarafından DKK, resmen feshedildi.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Baas Hareketi</span> Tunusta bir siyasi parti

Tunus Baas Hareketi Tunus'ta bir siyasi partidir. Irak liderliğindeki Baas Partisi'nin Tunus'taki bölgesel şubesidir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Bölgesi</span> Sudanda bir siyasi parti

Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Bölgesi, Sudan'da bir siyasi partidir. Daha önceleri Arap Sosyalist Baas Partisi - Sudan Ülkesi olarak biliniyordu. Parti, Irak liderliğindeki Baas Partisinin Sudan'daki bölgesel şubesidir. Şube her zaman küçük olmasına ve 2003 yılında tahmini 1000 üyeye sahip olmasına rağmen, çoğunlukla şubenin Irak tarafından finanse edilmesi nedeniyle yetersiz üyelik sayılarından daha büyük bir etkiye sahip olabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Kurtuluş Cephesi</span> Filistinde bir siyasi parti

Arap Kurtuluş Cephesi, daha önceleri Irak liderliğindeki Baas Partisi tarafından kontrol edilen küçük bir Filistin siyasi partisidir. AKC, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Salih es-Sadi</span> Iraklı siyasetçi (1928-1977)

Ali Salih es-Sadi Iraklı bir siyasetçiydi. 1950'lerin sonlarından Kasım 1963 Irak Darbesi'ne kadar Baas Partisinin Irak kolunun genel sekreterliğini yaptı. 8 Şubat 1963'ten Kasım 1963 Irak Darbesi'ne kadar Ahmed Hasan el-Bekir'in başbakan yardımcısı, içişleri bakanı ve Ulusal Muhafızlar komutanı olarak görev yaptı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.