İçeriğe atla

1976 Çaldıran depremi

Koordinatlar: 39°07′N 44°02′E / 39.12°K 44.03°D / 39.12; 44.03
1976 Çaldıran depremi
Türkiye üzerinde 1976 Çaldıran depremi
1976 Çaldıran depremi
UTC zamanı1976-11-24 12:22:17
Yerel tarih24 Kasım 1976
Yerel saat14:22:17 Türkiye saati
Büyüklük7,5 Ms (Kandilli)[1]
7,3 Ms (USGS)[2]
Derinlik10 km
Merkez üsÇaldıran, Van
Maks. şiddetIX (Çok yıkıcı)[1]
Maks. yer ivmesi1,5 g[3]
Etkilenen ülkeler/bölgelerTürkiye Türkiye
Kayıplar3840 ölü, 497 yaralı, 9232 hasarlı bina[4]

1976 Çaldıran depremi, 24 Kasım 1976 tarihinde yerel saatle 12:22'de merkez üssü Van'ın Muradiye ilçesi Çaldıran bucağı olan 7,5 Ms büyüklüğündeki deprem.[1] 3840 kişi öldü, 9232 bina hasar gördü. 2000 kilometrekarelik bir alandaki evlerin %80'i yıkıldı.[5] Deprem en çok Muradiye ve çevre ilçeler olan Erciş ve Özalp'de can ve mal kaybına sebep oldu. 3.304 kişilik nüfusa sahip Çaldıran'da evlerin %95'i yıkıldı ve 615 kişi öldü.[6] Ağrı iline bağlı Diyadin ve Taşlıçay ilçeleri dolayları da etkilendi. Depremin yanı sıra bölgede gece hava sıcaklığının -17 dereceye kadar düşmesi sonucu donma nedeniyle de ölümler oldu. Yağmur ve kar yağışları nedeniyle kurtarma ve yardım çalışmaları gecikti.

7,9 Ms  büyüklüğündeki 1939 Erzincan depreminden sonra o güne kadarki Anadolu'da yaşanan en şiddetli depremdir. Bölgenin yaşadığı en büyük depremlerden biri olan bu depremin büyüklüğü 7,5 Ms olarak ölçüldü. Birçok kişi deprem sonrasında evsiz kaldı.[7][8]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c "Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Ulusal Deprem İzleme Merkezi". 19 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2010. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2023. 
  3. ^ "USGS ShakeMap Analysis". 24 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2023. 
  4. ^ "23 Ekim 2011 M7.2 Tabanlı - VAN Depremi". İstanbul Teknik Üniversitesi, Deprem Mühendisliği ve Afet Yönetimi Enstitüsü. 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2012. 
  5. ^ Toksöz, M.N.; Arpat E. & Şaroğlu F. (1977). "East Anatolian earthquake of 24 November 1976". Nature. Nature Publishing Group. 270: 423–425.
  6. ^ Gülkan, P.; Gürpınar, A.; Celebi, M.; Arpat E. & Gencoğlu (1978). Engineering report on the Muradiye-Çaldiran, Turkey, earthquake of 24 November 1976 26 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. National Academies. s. 5–25.
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deprem</span> yer kabuğunda beklenmedik anda ortaya çıkan enerji atımı

Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1999 Gölcük depremi</span> 17 Ağustos 1999da Kocaelide meydana gelen 7.4-7.6 büyüklüğündeki deprem

1999 Gölcük Depremi, İzmit Depremi, Marmara Depremi veya 17 Ağustos 1999 depremi, 17 Ağustos 1999 sabahı, yerel saatle 03.02'de meydana gelen Kocaeli/Gölcük merkezli deprem. Aletsel büyüklüğü Mw=7,4 veya Mw=7,6 (USGS) ölçülen deprem, büyük çapta can ve mal kaybına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1509 Konstantinopolis depremi</span> 514 yıl önce İstanbulda meydana gelen bir deprem

1509 Konstantiniyye depremi veya 1509 Büyük İstanbul depremi, 10 Eylül 1509 tarihinde merkez üssü Marmara Denizi'nin kuzeydoğusu olan, 7.2 Ms büyüklüğünde meydana gelen deprem. Tarihsel kayıtlara göre deprem sonucunda Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti Konstantiniyye'de 4 bin ila 13 bin arasında kişi hayatını kaybetti, 10 binden fazla kişi yaralandı, yaklaşık 1070 hane yıkıldı ve binlerce yapı ağır hasar aldı. Ayrıca depremin ardından oluşan ve yüksekliği bazı yerlerde 6 metreye varan tsunami dalgaları şehrin surlarını aşarak güzergahı üzerindeki semtlere ağır hasar verdi. En büyük yıkımın İstanbul'da olduğu depremin etkisi Bolu'dan Edirne'ye kadar hissedildi. Oluşturduğu ağır hasar sebebiyle halk arasında "Küçük Kıyamet" (Kıyamet-i Suğra) olarak adlandırılan deprem, son 500 yıl içinde Marmara bölgesinde gerçekleşmiş olan en büyük ve en yıkıcı depremlerden birisi olarak kayıtlara geçti.

<span class="mw-page-title-main">Deprem kronolojisi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, tarih boyunca kaydedilmiş büyük depremleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">1966 Varto depremi</span> 19 Ağustos 1966da Vartoda meydana gelen deprem

1966 Varto depremi, 19 Ağustos 1966 tarihinde Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde yer alan Muş ilinin Varto ilçesinde meydana geldi. Büyüklüğü 6,9 Ms olan deprem sonucunda 2.394 kişi öldü.

<span class="mw-page-title-main">1951 Kurşunlu depremi</span>

1951 Çankırı Depremi, merkezi Çankırı'nın Kurşunlu ilçesi olan 6,9 Ms büyüklüğünde bir depremdir. Çankırı'nın 40 km kuzeybatısında ve Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerinde yer alan Kurşunlu ilçesinde 13 Ağustos 1951 tarihinde saat 20:33'te meydana gelen depremde 50 kişi ölmüş, 3.354 bina yıkılmış ve 13.373 bina da hasar görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki depremler listesi</span> Jeolojik liste

Bu liste, Türkiye'de ve etkisini gördüğü yakın çevrelerde şu ana kadar yaşanmış en şiddetli depremleri barındırmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">1855 Bursa depremi</span>

28 Şubat 1855'te, resmî olarak kaydedilen büyüklüğü 7,5 olan Mustafakemalpaşa, Bursa merkezli bir deprem gerçekleşti. Deprem, bütün Bursa'da ve diğer komşu şehirlerde şiddetli yıkıma sebep oldu. 300 kişi öldü ve binlerce ev ve işyeri harabe oldu ve bazı tarihsel anıtlar ve camileri de içeren yapılar çöktü. Daha sonra yangın şehir içinde yayıldı ve toplam ölü sayısını artırdı.

<span class="mw-page-title-main">2010 Elazığ depremi</span> doğal afet

2010 Elâzığ depremi, 8 Mart 2010 tarihinde Türkiye saati ile 04.32'de, Elazığ'ın Karakoçan ilçesinde 6,0 büyüklüğünde meydana gelen deprem. Depremde ilk belirlemelere göre en çok hasar, Kovancılar ilçesine bağlı üç köyde meydana gelmiştir. Bölgede incelemelerde bulunan dönemin Sağlık Bakanı Recep Akdağ, 51 kişinin hayatını kaybettiğini ve 34 kişinin yaralı olduğunu açıklamıştır. Dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan açıklamasında, depremdeki can kaybının asıl sorumlusunun kerpiç evler olduğunu ve bu evler yüzünden vatandaşların hayatını kaybettiğini söylemiştir. Daha sonra ölen 10 kişinin iki kez sayıldığı açıklanmış ve ölü sayısı 41 olarak duyurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">1992 Erzincan depremi</span> 1992 yılında meydana gelen Erzincan merkezli deprem

1992 Erzincan depremi, 13 Mart 1992 tarihinde yerel saatle 19.08'de Türkiye'de Erzincan ilinin güneydoğusunda meydana gelen deprem. Depremin büyüklüğü 6,8 Ms olarak ölçüldü. 653 kişi öldü, 8057 bina hasar gördü veya yıkıldı. Bu deprem 1939 Erzincan Depremi'nin merkez üssü yakınındadır. Kuzey Anadolu Fayı üzerinde bulunan Erzincan, bu depremle beraber tarihindeki altıncı büyük depremi yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">1971 Bingöl depremi</span> 22 Mayıs 1971 tarihinde Bingölde meydana gelen deprem

1971 Bingöl depremi, 22 Mayıs 1971 tarihinde merkez üssü Türkiye'nin Bingöl ili olan deprem. Depremin büyüklüğü 6,8 Ms olarak ölçüldü. 878 kişi öldü, 700 kişi yaralandı, 9111 bina hasar gördü veya yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ekim 2011 Van depremi</span> Türkiyenin Van şehrinde gerçekleşmiş bir deprem

Ekim 2011 Van depremi, 23 Ekim 2011 günü Türkiye saati ile 13.41'de Van'da meydana gelen ve 25 saniye süren bir depremdir. Depremin merkez üssü Van'a 17 kilometre uzaklıktaki Tabanlı köyüdür. Yapılan değerlendirmelerde depremin büyüklüğü; Kandilli Rasathanesi tarafından Richter ölçeğine göre 6.6ML, ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu tarafından ise Moment magnitüd ölçeğine göre 7.2 Mw olarak duyuruldu. Kandilli Rasathanesi'nden daha sonra yapılan açıklamada depremin moment büyüklüğü 7.2 Mw olarak düzeltildi.

<span class="mw-page-title-main">1941 Van-Erciş depremi</span> Türkiyenin doğusunda bir deprem

1941 Van-Erciş Depremi 10 Eylül 1941 tarihinde Van'ın Erciş ilçesinde meydana gelen deprem. Richter ölçeğine göre 5.9 Ms büyüklüğündeki depremde 192 veya 194 kişi ölürken 36 köy de tamamen yıkıldı.

<span class="mw-page-title-main">1914 Afyon-Bolvadin depremi</span> deprem

1914 Afyon-Bolvadin depremi 4 Ekim günü yerel saat ile 00.07'de ve 7.0 büyüklüğünde meydana gelen deprem. 300 kişi hayatını kaybetmiştir ve Mercalli şiddet ölçeğine göre en büyük şiddet IX (Şiddetli) olarak hissedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">1935 Digor depremi</span>

1935 Digor depremi 1 Mayıs 1935 günü Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki Kars Digor'da meydana gelen deprem. 200 can kaybına yol açtı. 6.2 büyüklüğünde meydana gelmiştir. Deprem sonrasında bölgede 300 ila 400 ev yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1938 Kırşehir depremi</span>

1938 Kırşehir depremi 19 Nisan yerel saat ile 12.59'da (öğle) meydana geldi. 3860 binanın yıkılmasına ve 224 can kaybına yol açan ve 6.7 Ms büyüklüğünde meydana gelen deprem. Mercalli şiddet ölçeğine göre en büyük şiddet IX (Şiddetli) olarak hissedildi. Derinlik USGS tarafından 10 km olarak belirlenmiştir. Fay yaklaşık 14 km kırılmıştır. Deprem, Seyfe Fay Zonu'nda meydana gelmiştir. Bu kırık hattında yaklaşık olarak 60 cm düşey, 65 cm yanal atım belirlenmiş ve fay sağ yanal doğrultu atımlı fay olarak tanımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">1944 Bolu-Gerede depremi</span>

1944 Bolu-Gerede depremi ya da Gerede-Çerkeş depremi, 1 Şubat 1944 tarihinde yerel saat ile 05.22'de 7.4 Ms büyüklüğünde (tahmini) meydana gelen deprem. Mercalli şiddet ölçeğine göre en büyük şiddet IX–X (Şiddetli-Yoğun) olarak hissedildi. Depremin yaşandığı esnada uyanık olan bazı kimseler deprem olmadan hemen önce havada şiddetli bir ışık hüzmesinin olduğunu ve hemen ardından alttan yukarıya doğru şiddetli bir sarsıntının olduğunu, sonrasında ise çok şiddetli bir uğultu sesi ile sonlandığını belirtirler. Uzmanlar tarafından önümüzdeki 14-15 yıl içerisinde bu fay hattında 7 ve üzeri büyüklükte yeni bir deprem olabileceği öngörülüyor.

<span class="mw-page-title-main">1946 Varto-Hınıs depremi</span>

1946 Varto-Hınıs depremi, 31 Mayıs günü yerel saat ile 05.12'de 5.9 Ms büyüklüğünde (tahmini) meydana gelen deprem. Mercalli şiddet ölçeğine göre en büyük şiddet VIII (Yıkıcı) olarak hissedildi. 7 saniye süren Varto ve Hınıs depremi, 839 can kaybına yol açtı. Depremin sabah saatlerinde meydana gelmesinden ve bu saatlerde yöre halkının büyük bölümünün yayla veya tarlada iş başında bulunmasından ötürü can kaybı tahminlerden düşük seviyede gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">1952 Hasankale depremi</span>

1952 Hasankale depremi, merkezi Erzurum'un Hasankale ilçesi olan 5,8 Ms büyüklüğünde bir depremdir.

<span class="mw-page-title-main">2020 İran-Türkiye depremleri</span>

2020 İran-Türkiye depremleri, 23 Şubat 2020 tarihinde merkez üssü İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Hoy şehri olan, Türkiye'nin Van ilinin Saray ilçesinin 25 km güneydoğusunda yerin 6.4 km altında richter ölçeği'ne göre 5.8 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Bu depremden 10 saat sonra 5.9 Mw büyüklüğünde ikinci bir deprem daha meydana geldi.