İçeriğe atla

1973 Türkiye genel seçimleri

1973 Türkiye genel seçimleri
Türkiye
← 196914 Ekim 1973 (50 yıl önce) (1973-10-14)1977 →
Türkiye Büyük Millet Meclisinin 450 sandalyesi için
Çoğunluk için gereken 226 sandalye
Kayıtlı16.798.164
Katılım%66,8 (artış 2,5)
  Birinci parti İkinci parti
 
IICCR BA572 Bülent Ecevit and Nicolae Ceaușescu (cropped).jpg
Demirel 1962 cropped.jpg
Lider Bülent EcevitSüleyman Demirel
Parti CHPAP
Liderlik tarihi 14 Mayıs 1972 28 Kasım 1964
Liderin bölgesi ZonguldakIsparta
Son seçim 143 sandalye, %27,4 256 sandalye, %46,6
Sandalye 185149
Değişim artış 42 azalış 107
Aldığı oy 3.570.5833.197.897
Oran %33,30%29,82
Değişim artış %5,93 azalış %16,73
  Üçüncü parti Dördüncü parti
 
Ferruh Bozbeyli.png
Süleyman Arif Emre - TBMM albümü.png
Lider Ferruh BozbeyliSüleyman Arif Emre
Parti DPMSP
Liderlik tarihi 18 Aralık 1970 11 Ekim 1972
Liderin bölgesi İstanbulİstanbul
Son seçim Yeni partiYeni parti
Sandalye 45 48
Değişim Yeni partiYeni parti
Aldığı oy 1.275.502 1.265.771
Oran %11,89 %11,80
Değişim Yeni partiYeni parti
Her seçim bölgesinden birinci çıkan partiye göre seçim sonuçlarını gösteren harita
Seçimden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisinin sandalye dağılımı
Önceki Başbakan

Naim Talu
Bağımsız

Seçilen Başbakan

Bülent Ecevit
CHP

1973 Türkiye genel seçimleri, 14 Ekim 1973 tarihinde TBMM 15. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

Seçim öncesi gelişmeler

1969 seçimlerinde tek başına iktidara gelen Süleyman Demirel liderliğindeki Adalet Partisi (AP) hükûmeti 12 Mart Muhtırası'na kadar görevde kaldı. 12 Mart 1971'de Genelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç ve kuvvet komutanları, daha sonra "12 Mart Muhtırası" olarak anılacak olan muhtırayla Demirel Hükûmetinin istifasını istedi, bu muhtıra üzerine Demirel aynı gün istifa etti.[1] Böylece ordunun etkisinin hemen her alanda hissedildiği, partilerüstü hükûmetlerin[Not 1] birbirini izlediği, 1961 Anayasası'nın temel hak ve özgürlüklere ilişkin maddelerinde önemli kısıtlamalara gidildiği olağanüstü bir dönem başladı. Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkartma yetkisi verilmesi, TRT'nin özerkliğinin kaldırılması, üniversitelerin özerkliğinin azaltılması, memurlara sendika hakkının kaldırılması bu değişikliklerden bazılarıydı.[2]

12 Mart Muhtırası'na daha ilk günden karşı çıkan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) genel sekreteri Bülent Ecevit'le, kurulan partilerüstü hükûmetlere katılmayı savunan Genel Başkan İsmet İnönü arasında derin bir anlaşmazlık doğdu. Bu çatışma giderek genişledi ve sonunda 5 Mayıs 1972'de bu gruplaşmayı çözmek amacıyla CHP olağanüstü kurultaya gitti. Kurultayın, İnönü'nün istifa uyarısına karşın Ecevit'e destek vermesi üzerine İsmet İnönü CHP genel başkanlığından ayrıldı. 14 Mayıs'ta yeniden toplanan kurultay Bülent Ecevit'i CHP'nin üçüncü genel başkanı seçti.[3]

1972 yılının ikinci yarısına girildiğinde, bir yandan 12 Mart müdahalesini sürdüren ve istedikleri değişikliklerin mutlaka gerçekleşmesini bekleyen ordu ile askerî müdahalenin bir an önce bitmesini isteyen Demirel ve Ecevit arasındaki saflaşma netleşmeye başladı. Sonunda, komutanlarla TBMM'deki parti grupları arasında Nisan 1973'te büyük bir güç gösterisi yaşandı. Görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay'ın yerine bu göreve seçilmek isteyen ve genelkurmay başkanlığı görevinden ayrılarak kontenjan senatörlüğüne getirilen Faruk Gürler, bütün baskı ve çabalara karşın TBMM'de seçilmek için gerekli desteği sağlayamadı. İki büyük parti CHP ve AP'nin adaylığı üzerinde anlaşma sağladığı kontenjan senatörü emekli Oramiral Fahri Korutürk 6 Nisan 1973'te Türkiye Cumhuriyeti'nin altıncı cumhurbaşkanı seçildi. Bu seçim, askerî müdahaleyi gerçekleştiren güçlerin ağırlığının azaldığını gösteriyordu. 14 Ekim 1973 genel seçimlerine de bu havayla gidildi.

Seçim süreci

12 Mart askerî müdahalesinin ardından Anayasa'ya geçici 12. Madde eklenmişti. Maddeye göre 12 Mart koşulları nedeniyle 10 Ekim 1971 tarihinde yapılması gereken Cumhuriyet Senatosu üçte bir yenileme seçimleri ve milletvekilliği ara seçimleri ertelenmişti. Ertelenen bu seçimlerin 12 Ekim 1973'te milletvekilleri genel seçimleriyle birlikte yapılması, 12. maddeyle bir hüküm haline getirilmişti. Anayasa'da seçimlerin yapılması için öngörülen tarih olan 12 Ekim, 'pazar' gününe değil, 'cuma' gününe denk düşüyordu. Oysa Seçim Kanunu gereği, seçimlerin 14 Ekim'de yapılması gerekiyordu. Anayasa değişikliği için yeterli zaman olmaması nedeniyle devreye giren Yüksek Seçim Kurulunun (YSK) 10 Mart 1973 tarih ve 24 sayılı düzeltme kararı gazetelerde yayımlandı. Karara göre seçim tarihinin belirlenmesinde 'maddi bir hata' olduğu kabul edildi ve seçimlerin 12 Ekim Cuma günü değil, 14 Ekim 1973 Pazar günü yapılması gerektiği belirtildi.[4]

Adalet Partisi seçimlere Demirel liderliğinde girerken CHP ise yeni lideri Ecevit'e umudunu bağlamıştı. Alparslan Türkeş liderliğindeki Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ve Milli Görüş siyasetinin lideri Necmettin Erbakan'ın kurduğu Milli Selamet Partisi ile AP'den ayrılanların kurduğu Demokratik Parti de siyaset sahnesindeydi. Daha çok AP ve CHP'nin mücadelesi gibi geçen seçimlerde, geniş çaplı "düzen değişikliği" ve siyasi özgürlük talebini dile getiren Bülent Ecevit mavi gömleği ve mitinglerde uçurduğu ak güvercinlerle özgürlük kahramanı gibi algılanırken, Celal Bayar Demokratik Partinin kampanyalarına katıldı.

Genel seçimle birlikte aynı gün Cumhuriyet Senatosu C Grubu üyeleri için de seçim yapıldı. İlk defa bu seçimlerde "tercihli oy" kullanıldı. Seçmenler birleşik oy pusulasında seçim çevresi için belirtilen sayıda aday için tercih de bulunabildi. Barajsız d'Hondt sisteminin uygulandığı 1973 seçimlerinde katılım oranı Türkiye seçim tarihinin yüzde 64,3 ile en düşük katılımlı genel seçimi olan 1969 seçimlerini 2,5 puan geçerek % 66,8'de kaldı. Sekiz partinin katıldığı seçimlerde yedi parti milletvekilliği kazandı.

Seçimin sonucu, bazı çevrelerce beklenmedik bir gelişme şeklinde karşılandı. Beklenen, Süleyman Demirel liderliğindeki AP zaferi iken; seçimin birinci partisi, 1965 yılı sonrasında geliştirdiği merkez sol açılım ve 1972'de yenilediği parti önderliği ile CHP oldu. % 33 oy oranı ile 185 milletvekilliği kazanan Cumhuriyet Halk Partisi, 1961 seçimleri sayılmazsa, çok partili döneme geçildiğinden beri ilk kez birinci oldu.

Sağ oyları hemen her seçimde yanında bulan, 1965 ve 1969 seçimlerinden tek başına iktidar olarak çıkan AP, bu kez büyük oy yitirdi. Milli Selamet Partisi (yüzde 11 oy ile 48 milletvekilliği) ve Demokratik Parti (% 11 oy oranıyla 45 milletvekilliği) sağ oyları bölerek AP'nin 1965'ten beri sürdürdüğü tek başına iktidarı yitirmesine neden oldu.[5] Diğer partilerden Cumhuriyetçi Güven Partisi % 5 ile 13, Milliyetçi Hareket Partisi % 3 ile 3 ve Türkiye Birlik Partisi % 1 ile 1 milletvekili çıkardı. Milli Selamet Partisi İslamcı görüşleri savunarak milletvekili kazanan ilk parti oldu.

Seçim sonuçları

1973 genel seçimlerinin sonuçları:[6]

Toplam Sandık
Toplam Seçmen16.798.164
Toplam Kullanılan Oy11.223.843
Toplam Geçersiz Oy500.185
Toplam Geçerli Oy10.723.658
Katılım Oranı (%)66,8
Milletvekili Sayısı450
Parti Genel Başkan Oy % +/– Sandalye +/–
Cumhuriyet Halk PartisiBülent Ecevit3.570.58333,30artış 5,93185artış 42
Adalet PartisiSüleyman Demirel3.197.89729,82azalış 16,73149azalış 107
Demokratik PartiFerruh Bozbeyli1.275.50211,89—45—
Millî Selamet PartisiSüleyman Arif Emre1.265.77111,80—48—
Cumhuriyetçi Güven PartisiTurhan Feyzioğlu564.3435,26azalış 1,3213azalış 2
Milliyetçi Hareket PartisiAlparslan Türkeş362.2083,38artış 0,363artış 2
Bağımsızlar303.2182,75azalış 2,876azalış 7
Türkiye Birlik PartisiMustafa Timisi121.7591,10azalış 1,701azalış 7
Millet PartisiCemal Tural62.3770,70azalış 2,530azalış 6
Toplam10.723.658100450

İllere göre seçim sonuçları

İllere göre 14 Ekim 1973 genel seçim sonuçları aşağıdaki tabloda listelenmiştir:[7]

İl Mv SayısıCHP% AP% DP% MSP% Diğerleri % Toplam
Adana13128.07639,874.26423,140.62712,626.2708,252.18516,3321.422
Adıyaman428.85632,724.00928,13.4483,919.50422,111.10912,688.210
Afyon726.93919,150.94836,219.75714,023.06116,420.17614,2140.881
Ağrı412.63815,512.62015,57.1078,712.06314,837.22845,681.656
Amasya426.07928,123.89225,85.2465,716.52317,820.94122,692.681
Ankara26269.00741,9178.51527,860.5639,459.8379,373.95911,6641.881
Antalya748.01929,563.73639,227.65317,09.0985,614.2358,7162.741
Artvin327.58743,721.63534,33.9826,34.9747,94.9637,863.141
Aydın754.18530,162.54734,751.91128,85.4793,06.1333,4180.255
Balıkesir977.34132,1113.40247,114.2415,920.6698,615.0326,3240.685
Bilecik213.62631,718.88644,01.6303,86.19914,42.5776,042.918
Bingöl212.28523,310.87020,65.54610,513.42425,510.56120,052.686
Bitlis28.09415,521.18540,65901,15.91711,316.43031,452.216
Bolu520.48715,056.48041,36.6014,823.59717,329.08921,3136.254
Burdur317.94430,814.94925,68.31414,35.4279,311.67220,058.306
Bursa1184.25728,0152.36750,723.0787,728.3959,412.5964,2300.693
Çanakkale544.00335,654.56344,211.9919,76.7765,56.1065,0123.439
Çankırı310.71714,528.66338,712.71517,112.06516,39.96913,474.129
Çorum747.27630,729.28219,027.57517,933.45021,716.35810,6153.941
Denizli649.69833,550.27933,933.82722,87.9035,36.6244,5148.331
Diyarbakır745.26430,430.82219,918.17612,227.56618,526.84919,0148.677
Edirne444.24744,241.66841,66.4206,42.2302,25.5125,5100.077
Elazığ529.79029,525.81125,57.8197,728.15327,89.5329,4101.105
Erzincan333.92445,319.13125,62.0752,812.07416,17.66810,274.872
Erzurum937.84819,743.91922,920.61110,756.51329,532.96117,1191.852
Eskişehir647.48831,960.45240,612.1348,113.6509,215.19410,2148.918
Gaziantep861.21337,029.33217,725.74215,519.16211,630.13018,1165.579
Giresun639.89931,734.42227,325.42920,210.9098,615.36612,2126.025
Gümüşhane415.23019,528.48136,51.8902,419.42724,913.05116,778.079
Hakkâri111.37335,410.61233,08.25225,76872,11.2373,832.161
Hatay756.38237,535.11723,322.62115,09.6806,426.69817,7150.498
Isparta412.09314,452.29762,09.70211,56.0027,14.1725,084.266
İçel775.22939,256.32729,430.02815,75.4362,824.81212,9191.832
İstanbul38499.22548,9290.76328,572.7757,185.4548,472.0997,01.020.316
İzmir18224.33244,0199.97139,340.2717,921.3334,223.3284,6509.235
Kahramanmaraş751.04332,927.77417,916.77610,841.45426,718.05911,7155.106
Kars879.51045,526.26215,123.40613,413.5367,732.04518,3174.759
Kastamonu628.92221,452.54039,014.10110,58.1016,031.17123,1134.835
Kayseri838.73123,345.37327,38.5785,127.38316,546.23827,9166.303
Kırklareli336.59443,735.14142,06.4327,72.1792,63.3313,983.677
Kırşehir317.75731,08.05514,17.24912,77.90713,816.20528,457.173
Kocaeli543.12833,641.47432,312.1669,523.24718,18.2186,6128.233
Konya1674.86920,948.24913,5121.47033,959.24216,554.22915,2358.059
Kütahya521.73417,453.82443,018.23414,617.87414,313.43610,7125.102
Malatya664.42244,120.22413,86.6444,529.13819,925.80317,5146.231
Manisa1081.96631,4110.35142,328.33210,924.1409,315.9706,0260.759
Mardin624.41717,725.85318,724.21317,616.69412,146.67633,9137.853
Muğla544.48935,245.72536,223.21218,44.5943,68.2376,5126.257
Muş312.20817,36.6099,44.2606,010.38314,736.95552,470.415
Nevşehir315.72326,021.42435,43.1655,211.16118,49.09915,060.572
Niğde524.25922,427.41125,326.16424,112.33711,418.22916,8108.400
Ordu850.18829,926.47415,835.98121,412.1837,343.10925,6167.935
Rize430.61331,129.30329,712.16412,321.61421,94.8525,098.546
Sakarya633.70524,739.92829,328.44120,824.79218,29.5897,0136.455
Samsun1075.29630,793.82238,325.16110,332.87213,417.8527,2245.003
Siirt412.57614,214.51516,49.71511,08.3499,543.17948,988.334
Sinop322.12930,817.73924,79.67213,45.5047,716.82123,471.865
Sivas963.25932,932.43716,912.8456,749.53225,734.30417,8192.377
Tekirdağ431.55834,436.86140,27.7178,43.0083,312.66313,791.807
Tokat749.30829,832.05819,321.76213,130.08218,232.47419,6165.684
Trabzon861.67935,044.19325,127.85315,826.56515,115.8379,0176.127
Tunceli233.00370,06.76714,34300,91.2192,65.75712,247.176
Urfa736.61528,942.36533,521.60917,122.19817,63.6872,9126.474
Uşak323.72439,020.05833,08.26613,64.0966,74.6197,660.763
Van410.02710,321.75022,31.3441,46.7797,057.40359,097.303
Yozgat634.80127,022.59617,520.20415,727.76721,523.61618,3128.984
Zonguldak9101.31939,897.24138,217.5996,920.8898,217.6906,9254.738
Türkiye4503.570.58333,33.197.89729,81.275.50211,91.265.77111,81.413.90513,210.723.658

Notlar

  1. ^ 33, 34, 35 ve 36. hükûmetler

Kaynakça

  1. ^ "Bir Darbe Bir Arasında 1961 Seçimleri ve 1973 Seçimleri". academia.edu. 23 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  2. ^ "'2. Cumhuriyet'in anayasası'nın oylandığı 1961 referandumu". bbc.com. 29 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  3. ^ "CHP Kurultaylar- BELGEnet". web.archive.org. 10 Şubat 2012. 10 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2023. 
  4. ^ "Koalisyonlu yıllar başlıyor: 1973 genel seçimleri". yenisafak.com. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  5. ^ "12 MART'TAN 12 EYLÜL'E TÜRKİYE'DE SEÇİMLER VE SONUÇLARI" (PDF). hacettepe.edu.tr. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 
  6. ^ 1950 - 1977 Yılları Arası Seçim Çevresine Göre Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları 17 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., ysk.gov.tr
  7. ^ "1950-1977 Yılları Arası Milletvekili Genel Seçimleri". 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Demirel</span> 9. Türkiye cumhurbaşkanı (1993–2000)

Süleyman Sami Demirel, 1993-2000 yılları arasında Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Türk mühendis, siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Sol Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti

Demokratik Sol Parti, 14 Kasım 1985 tarihinde Bülent Ecevit liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "DSP" şeklindedir. Simgesi ak güvercindir. TBMM'de 1 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Önder Aksakal'dır.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Baykal</span> Türk siyasetçi (1938–2023)

Deniz Baykal, Türk avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995-1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürüttü. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yaptı. 2002-2010 yılları arasında CHP'yi ana muhalefet partisi olarak yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Millî Selamet Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1972–1981)

Millî Selâmet Partisi, 1972 ile 1981 arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş İslâmcı bir siyasî parti. Millî Görüş Hareketi'nin ikinci partisidir.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

Adalet Partisi, hem 1961-1981 yılları arası hem de iki darbe arasında faaliyet yürütmüş liberal muhafazakâr olarak tanımlanan eski bir Türk siyasi partidir.

<span class="mw-page-title-main">Demokratik Parti (Türkiye)</span> Türkiyede eski bir siyasi parti

Demokratik Parti, 1970-1980 yılları arasında faaliyet göstermiş Türk siyasi partisi. Demokrat Parti'nin gerçek siyasal mirasçısı olma iddiasıyla ortaya çıktı. Celâl Bayar'ın desteğiyle 1973 seçimlerinde başarı sağlayan parti, 1975 yılında çözülmeye başladı. 1977 seçimleri ile birlikte siyasi arenadaki gücünü kaybettiyse de 1978 yılında Bülent Ecevit başkanlığında kurulan 42. Türkiye Hükûmetinde yerini aldı.

<span class="mw-page-title-main">Bülent Ecevit</span> 16. Türkiye başbakanı

Mustafa Bülent Ecevit, Türk gazeteci, şair, yazar, çevirmen ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin eski başbakanı, çalışma bakanı, devlet bakanı ve başbakan yardımcısıdır. 1974, 1977, 1978-1979 ve 1999-2002 yıllarında beş kez Türkiye başbakanlığı görevini üstlenmiştir. 1972-1980 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi genel başkanlığında, 1987-2004 yılları arasında ise Demokratik Sol Parti genel başkanlığında bulunmuştur. 1961-1965 yılları arasında İsmet İnönü tarafından kurulan hükûmetlerde çalışma bakanı olarak yer almıştır. Ecevit, 20 Temmuz 1974 tarihinde ilk Kıbrıs Harekâtı'nı, 14 Ağustos 1974 tarihinde ise "Ayşe tatile çıksın." parolasıyla ikinci harekâtı başlatmıştır. 1999'da PKK'nın kurucusu Abdullah Öcalan'ın Kenya'da yakalanarak Türkiye'ye getirilmesini sağlamıştır. 1974'te genel af, 2000'de eşi Rahşan Ecevit'in etkisi ile Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Anne tarafından dedesi olan Medine Harem Şeyhi Hacı Emin Paşa'dan kendisine kalan Medine'deki yüklü mirası 2005 yılında Türk hacılarının yararlanması koşuluyla devlete, Diyanet İşleri Başkanlığına bağışlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">1961 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 12. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1961 Türkiye genel seçimleri, 15 Ekim 1961 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi 12. yasama döneminde görev yapacak 450 milletvekilini belirlemek için yapılan genel seçim. 27 Mayıs Darbesi'nin ardından yapılan ilk genel seçimlerdir. 1961 Senato seçimleri ile aynı gün yapılan seçimlerde milletvekili seçimi zarfları "pembe", Cumhuriyet Senatosu seçimi zarfları ise "yeşil" renkli olarak belirlenmişti.

<span class="mw-page-title-main">1965 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 13. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1965 Türkiye genel seçimleri, 10 Ekim 1965 tarihinde yapılan bu genel seçimler ile TBMM 13. dönem milletvekilleri seçildi. İlk kez Millî bakiye sisteminin uygulandığı bu seçimlerde, Türkiye tarihinde ilk defa bir sosyalist parti olan Türkiye İşçi Partisi milletvekili çıkararak meclise girdi.

<span class="mw-page-title-main">1977 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 16. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1977 Türkiye genel seçimleri, 5 Haziran 1977 tarihinde TBMM 16. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">1983 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 17. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1983 Türkiye genel seçimleri, 12 Eylül Darbesinin ardından yapılan ilk genel seçimdir. Bu genel seçim ile TBMM 17. dönem milletvekilleri seçildi. Seçimlere Millî Güvenlik Konseyi'nin izin verdiği üç parti katıldı.

<span class="mw-page-title-main">1995 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 20. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyetçi Güven Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1967–1981)

Cumhuriyetçi Güven Partisi (CGP), Millî Güven Partisi (MGP) ile Cumhuriyetçi Partinin birleşmesinden doğmuş ve 12 Eylül Darbesi'ne (1980) kadar faaliyetini sürdürmüş siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">1999 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 21. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1999 Türkiye genel seçimleri, 18 Nisan 1999 tarihinde yapılan ve TBMM 21. dönem milletvekillerinin belirlendiği genel seçim. Türkiye'nin 80 ilindeki 84 seçim çevresinde, %10 ülke barajlı d'Hondt sisteminin uygulanarak gerçekleştirilen seçimlerde 550 milletvekili TBMM'ye girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Milliyetçi Cephe hükûmetleri</span> Sağ eğilimli AP, MSP, MHP ve CGPnin sol eğilimli CHPnin yeniden iktidar olmasını ve gelişmesini engellemek için kurduğu hükûmetler

Milliyetçi Cephe hükûmetleri, 1975 ve 1977 yıllarında TBMM'de grubu bulunan sağ eğilimli partiler tarafından kurulan koalisyon hükûmetleridir. 1975'te AP-MSP-MHP-CGP koalisyonu birinci, 1977'de AP-MSP-MHP koalisyonu ikinci Milliyetçi Cephe hükûmetini oluşturmuştur.

1973 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, 13 Mart-6 Nisan 1973 tarihleri arasında 15 tur olarak yapıldı. 15. turda 635 milletvekilinin 557'si oylamaya katıldı ve Cumhuriyet Senatörü Fahri Korutürk, 365 oyla Cumhurbaşkanlığa seçildi.

Güneş Motel Olayı veya 11'ler Olayı, 1977 yılı sonunda, 1977 Türkiye genel seçimlerinde Adalet Partisi'nden milletvekili seçilen 11 vekilin partilerinden istifa ederek Cumhuriyet Halk Partisi'ne destek vermesini ifade eden olay. Bu vekiller 5. Demirel Hükûmeti'ne verilen gensoruyu desteklemek, Bülent Ecevit'in kuracağı hükûmetin güvenoyu oylamasında destek vermek karşılığında Ecevit'in kuracağı 42. Türkiye Hükûmeti'nde ekseriyetle bakanlık görevi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Halk Partisi tarihi</span> Türkiyenin siyasi tarihine bakış

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye'de cumhuriyet dönemindeki ilk yasal ve en uzun süre iktidarda kalmış siyasi partidir. İlk olarak Türk Kurtuluş Savaşı döneminde Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti olarak örgütlenmiş ve daha sonradan "Halk Fırkası" adıyla resmi olarak kabul edilmiştir. 1935 yılında düzenlenen 4. Olağan Kurultay'da partinin adı "Cumhuriyet Halk Partisi" olarak değiştirilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.