İçeriğe atla

1968 Meksika Hareketi

1968 Meksika Hareketi
1968 kuşağı protestoları ve Meksika Kirli Savaşı
1968'de Meksiko'daki "Zócalo"da zırhlı araçlar
Tarih 26 Temmuz 1968 - 2 Ekim 1968
Yer Meksiko, Meksika
Sebep
Hedef Demokratik değişiklikler, sivil özgürlükler, siyasi mahkumlar için özgürlük
Yöntem Öğrenci grevi, gösteriler, toplantılar, toplumsal örgütlenme
Sonuç
  • Tlatelolco katliamı
  • 1970'lerdeki siyasi reformlar

Meksika Öğrenci Hareketi (Movimiento Estudiantil) olarak da bilinen 1968 Meksika Hareketi (İspanyolca: Movimiento de 1968 en México), Meksika'nın önde gelen üniversitelerinde okuyan ve siyasi değişim için kamuoyunun desteğini toplayan öğrencilerden oluşan örgütlü sosyal bir hareketti. Hareketin kamuoyunda ortaya çıkmasındaki en önemli etkenlerden biri Meksika hükûmetinin 1968 Meksiko Olimpiyatları için Olimpiyat tesisleri inşa etmek üzere yaptığı fuzuli harcamalardı. Aynı zamanda hareket, siyasi özgürlük ve 1929'dan beri iktidarda olan Kurumsal Devrimci Parti rejiminin otoriterliğine son verilmesini talep etmekteydi. Meksika'daki hareketle eş zamanlı ve onu etkileyen küresel çaplı protesto ve gösteriler de devam etmekteydi.

Meksika Ulusal Özerk Üniversitesi, Ulusal Politeknik Enstitüsü, El Colegio de México, Chapingo Özerk Üniversitesi, Ibero-Amerikan Üniversitesi, Universidad La Salle ve Meritorious Autonomous University of Puebla gibi öğretim kurumlarının kampüslerindeki öğrenci seferberliği Ulusal Grev Konseyi'nin (Consejo Nacional de Huelga) kurulmasını sağladı. Meksika halkını ulusal yaşamda geniş çaplı değişiklikler için harekete geçirme çabaları; işçiler, köylüler, ev kadınları, tüccarlar, entelektüeller, sanatçılar ve öğretmenler de dâhil olmak üzere Meksika sivil toplumunun birçok kesimi tarafından desteklendi.

Hareketin, Meksika devlet başkanı Gustavo Díaz Ordaz ve Meksika hükümetinden, belirli öğrenci sorunlarının yanı sıra daha geniş kapsamlı, özellikle de otoriterliğin azaltılması veya ortadan kaldırılmasına yönelik talepleri vardı. Meksika'daki talepler ülkede demokratik bir değişim, daha fazla siyasi ve sivil özgürlükler, eşitsizliğin azaltılması ve otoriter olarak gördükleri ve o zamana kadar Meksika'yı 1929'dan beri sadece zayıf bir siyasi muhalefetle yöneten iktidardaki Kurumsal Devrimci Parti (PRI) hükûmetinin istifasıydı.

Siyasi hareket, bir dizi kitlesel gösterinin ardından hükûmet tarafından şiddetle bastırıldı ve 2 Ekim 1968'de barışçıl bir gösteriye katılanların katledilmesiyle sonuçlandı. Meksika'nın siyasi ve kültürel yaşamında 1968 hareketleri nedeniyle kalıcı değişiklikler olmuştur.[1]

Arkaplan

Protestolardan önceki birkaç yıl boyunca Meksika, Maliye Bakanı Antonio Ortiz Mena'nın "istikrar sağlayıcı kalkınma" (El Desarrollo Estabilizador) olarak adlandırdığı ve "Meksika mucizesi" olarak nitelediği güçlü bir ekonomik performans dönemi yaşamıştı. Para birimi istikrarlıydı, ücretlerin satın alma gücü %6,4 oranında artmıştı ve hükûmetin mali sorumluluğunu korumasını sağlayan düşük bir dış borcu vardı. Ancak 1968'den önce, Başkan Miguel Alemán döneminde petrol işçilerinin grevinin ordu tarafından bastırılması ve Başkan Adolfo López Mateos döneminde demiryolu işçilerinin grevinin dönemin İçişleri Bakanı Gustavo Díaz Ordaz yönetimindeki askeri müdahale ile sona erdirilmesi gibi nedenlerden ötürü işçi huzursuzluğu vardı. Grevlerin ve siyasi muhalefetin çoğu işçilerden ve köylülerden gelmişti. Ancak 1965'te hükûmet, Meksikalı tıp doktorları greve gittiğinde, daha iyi çalışma koşulları için talepte bulunan orta sınıf profesyonellerle karşı karşıya kaldı. Meksika Devlet Başkanı olan Díaz Ordaz, baskı altında boyun eğen grevci doktorlarla müzakere etmeyi reddetti. Ardından greve katılanların çoğu tutuklandı ya da işten atıldı. Grev, Díaz Ordaz'ın otoriter başkanlığına karşı hiçbir meydan okumaya tahammül edemeyeceğini gösterdi. İçişleri Bakanı Luis Echeverria, Díaz Ordaz'ın López Mateos kabinesinde İçişleri Bakanı olarak sahip olduğu uygulayıcı rolünü oynadı.[2]

Kaynakça

  1. ^ Jesús Vargas Valdez "Student Movement of 1968" in Encyclopedia of Mexico, Chicago: Fitzroy Dearborn 1997, ss. 1379-1382
  2. ^ Enrique Krauze, Mexico: Biography of Power. New York: HarperCollins 1997: 680-685

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lech Wałęsa</span> 2. Lehistan cumhurbaşkanı

Lech Wałęsa, Polonya İşçi Partisi önderi ve 1990-95 arası Polonya Cumhurbaşkanı olmuştur. 1983 Nobel Barış Ödülü sahibidir. Polonya'da sosyalist dönemin ilk bağımsız işçi örgütü Dayanışma Sendikası'na (Solidarność) başkanlık etmiş, çok partili düzene geçişte önemli rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">1989 Tiananmen Meydanı protestoları</span>

1989 Tiananmen Meydanı Olayları, Çin'de (ÇHC) 15 Nisan - 4 Haziran 1989 arasında meydana gelen; öğrencilerin, aydınların ve işçilerin önderliğinde gerçekleşen gösterileri ve ardından yaşananları ifade eder. Gösterilerin odak noktası Pekin'de Tiananmen Meydanı idi, bununla birlikte göreceli olarak daha yumuşak gösterilerin gerçekleştiği Şangay gibi, Çin'in diğer şehirlerinde de kitlesel protestolar oldu.

<span class="mw-page-title-main">Meksika Devrimi</span>

Meksika devrimi (1910-17), 20. yüzyılın ilk büyük devrimi.

<span class="mw-page-title-main">Porfirio Díaz</span> 33. Meksika devlet başkanı

Porfirio Díaz, Meksikalı asker ve devlet başkanı. Güçlü bir merkezi yönetim kurarak ülkeyi 30 yılı aşkın bir süre diktatörlükle yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Polonya Halk Cumhuriyeti</span>

Polonya Halk Cumhuriyeti, Polonya'nın 1952-1989 yılları arasındaki resmî adı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda, savaş öncesi Polonya topraklarının bir kısımına Sovyetlerin Almanlardan aldıkları toprakların da dahil edilmesiyle kuruldu. Polonya Halk Cumhuriyeti COMECON ve Varşova Paktına üyeydi.

<span class="mw-page-title-main">Miguel de la Madrid</span> 59. Meksika devlet başkanı

Miguel de la Madrid Hurtado, 1982-1988 yılları arasında Meksika devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Adolfo Suárez</span> İspanya eski başbakanı (1976–1981)

Adolfo Suárez González, Temmuz 1976-Ocak 1981 arasında İspanya başbakanı. Francisco Franco'nun Falanj örgütünü yeniden düzenleyen Milliyetçi Hareket'in genel sekreterliğini yapmıştır.

1968 Mayıs olayları, Fransa'nın yakın tarihinin en önemli kırılma noktalarından birini oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yurttaş Hareketi (Meksika)</span>

Yurttaş Hareketi, Meksika'da politik bir partidir. Kuruluşta adı "Demokrasi İçin Birlik" idi. Ağustos 2002'de adı "Birlik" olarak kısaltıldı. Temmuz 2011'de ise adı "Yurttaş Hareketi" olarak değiştirildi.

Pablo Gómez Álvarez Meksikalı siyasetçidir. Senatörlük ve Demokratik Devrim Partisi'nin (PRD) başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Meksika Silahlı Kuvvetleri</span>

Meksika Silahlı Kuvvetleri Birleşik Meksika Devletleri'nin askerî kuvvetleridir. İspanyol kraliyeti 18. yüzyılda sömürge Meksika'sında daimi bir ordu kurmuştur. 1821'de Meksika'nın bağımsızlığını kazanmasından sonra ordu önemli bir siyasi rol oynamış, ordu generalleri devlet başkanı olarak görev yapmıştır. 1910-1920 Meksika Devrimi sırasında Federal Ordunun çöküşünü takiben, eski devrimci generaller ordunun boyutunu ve gücünü sistematik olarak küçültmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Tlatelolco Katliamı</span>

Tlatelolco Katliamı, 2 Ekim 1968 tarihinde Meksika'nın başkenti Meksiko'nun Plaza de las Tres Culturas meydanında hükûmet karşıtı gösteriler sırasında öğrenci ve sivillerin ordu ve polis tarafından öldürülmesi olayıdır. Olaylar, hükûmetin siyasi muhalefeti bastırmak için güçlerini kullandığı Meksika Kirli Savaşı'nın bir parçası olarak kabul edilmektedir. Katliam, 1968 Yaz Olimpiyatları'nın başlamasından 10 gün önce gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">José López Portillo</span> 58. Meksika devlet başkanı

José Guillermo Abel López Portillo y Pacheco, 1976'dan 1982'ye kadar Meksika'nın 58. Başkanı olarak görev yapan Kurumsal Devrimci Parti'ye (PRI) bağlı bir Meksikalı avukat ve politikacıydı. López Portillo, 1976 Meksika Cumhurbaşkanlığı seçiminde tek aday ve Meksika tarihinde rakipsiz olarak seçim kazanan tek Cumhurbaşkanı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Venustiano Carranza</span> 44. Meksika devlet başkanı

José Venustiano Carranza de la Garza, Meksikalı siyasetçi. Diktatör Porfirio Díaz'ın devrilmesini izleyen Meksika Devrimi'nin önderlerinden ve demokrasiye dönüş sonrasında yeni rejimin ilk devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Luis Echeverría</span> 57. Meksika devlet başkanı

Luis Echevarría Álvarez, Meksikalı avukat, akademisyen ve 1970 ile 1976 arasında 50. Meksika devlet başkanı olmuş Kurumsal Devrimci Partili (PRI) siyasetçi. Devlet başkanlığından önce İçişleri Bakanı (1963-1969) olarak çalışmıştı. 100 yaşında olan Álvarez yaşayan en yaşlı Meksika başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gustavo Díaz Ordaz</span> 56. Meksika devlet başkanı

Gustavo Díaz Ordaz Bolaños Meksikalı siyasetçi ve Kurumsal Devrimci Parti (PRI) üyesi. 1964 ile 1970 yılları arasında Meksika başkanı olarak hizmet verdi.

<span class="mw-page-title-main">Adolfo López Mateos</span> 55. Meksika devlet başkanı

Adolfo López Mateos 1929'da muhalif olmasına rağmen sonradan Kurumsal Devrimci Parti (PRI) üyesi olmuş Meksikalı siyasetçi. Meksika devlet başkanı seçildi ve 1958 ile 1964 yılları arasında hizmet verdi.Başkanlığı sırasında elektrik şirketlerini millileştirdi, Bedava Ders Kitapları Ulusal Komisyonu'nu kurdu (1959), ABD sınırındaki Chamizal tartışmasını çözdü ve Doğa Tarihi Müzesi ve Meksiko'daki Ulusal Antropoloji Müzesi gibi önemli müzeleri açtı. Siyasi felsefesinin "Anayasa'nın solu" olduğu söyleyen López Mateos, Lázaro Cárdenas'tan beri solcu olduğunu ilan eden ilk başkan oldu. López Mateos Meksikalılar arasındaki popülerliği ile tanınır; Cárdenas ve Adolfo Ruiz Cortines ile birlikte López Mateos, Meksika'nın 20. yüzyıldaki en popüler başkanları olarak anılır. Ancak başkanlığı sırasında sendika başkanları Demetrio Vallejo ve Valentín Campa'nın tutuklanması, köylü lideri Rubén Jaramillo ve ailesinin Meksika ordusu tarafından öldürülmesi gibi baskıcı uygulamaları olmuştu.

<span class="mw-page-title-main">Adolfo Ruiz Cortines</span> 54. Meksika devlet başkanı

Adolfo Tomás Ruiz Cortines tartışmalı 1952 seçimlerini Kurumsal Devrimci Parti adayı olarak kazanıp 1952 ile 1958 yılları arasında Meksika devlet başkanlığı yapmış Meksikalı siyasetçi. Selefi Miguel Alemán Valdés ve halefi Adolfo López Mateos'un aksine Meksika Devrimi'ne katılmıştır. Meksika'nın en yaşlı devlet başkanlarından olan Ruiz Cortines kadınlara seçme ve seçilme hakkı vermesi ve Meksika Mucizesi olarak bilinen dönemde ekonomiyi büyütmesiyle hatırlanır.

Meksika-Sırbistan ilişkileri, Meksika ve Sırbistan arasındaki diplomatik ilişkileri ifade eder. Her iki ülke de G77 ve Birleşmiş Milletler'in kurucu üyeleriydi.

<span class="mw-page-title-main">1968 kuşağı protestoları</span> Sol siyasetin, savaş karşıtlığının yükselişi, insan haklarının öneminin artması gibi sebeplerle dünya çapında artış gösteren halk isyanları

1968 kuşağı, ağırlıklı olarak sol siyasetin yükselişi, savaş karşıtlığı, sivil hakların aciliyeti gibi sebeplerden ötürü, devlet ordularına ve bürokrasilerine karşı protestoların yapıldığı; sessiz kuşak ve baby boomer kuşağı içindeki genç karşı kültürünün de içinde olduğu halk isyanlarıyla karakterize edilmiş sosyal çatışmaların ve eylemlerin dünya çapında tırmanışını içeren dönemdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.