İçeriğe atla

1968 Illinois depremi

1968 Loma Illinois depremi
UTC zamanı1968-11-09 17:01:38
Yerel tarih9 Kasım 1968
Yerel saat
Büyüklük5.4 Mw
Derinlik11 mil (18 km)
Merkez üsIllinois

1968 Illinois depremi (veya "New Madrid olayı") ABD'nin Illinois eyaletinde en şiddetli kaydedilen depremdir. 9 Kasım günü saat tam 11.02'de başlayan depremin şiddeti 5.4 olarak ölçülmüştür.[1]

Deprem sonrasında hiçbir ölüm gerçekleşmemesine rağmen binalar yoğun hasar görmüş ve birçok yapının bacaları yıkılmıştır. 580.000 milkarelik (1.500.000 km²) bir alanı etkileyen sarsıntı 23 eyalette hissedildi. Bilim insanları bu depremin nedenlerini araştırırken Güney Illinois Havzasında Cottage Grove Fay hattını keşfettiler. Fay hattının bulunduğu kesimde milyonlarca yırtılma tespit edildi.

Arka plan

Illinois'daki ilk yer sarsıntısı 1795 yılında gerçekleşti.[2] Bu deprem küçük ölçekli bir sarsıntıya yol açtı ve fazla bir hasara neden olmadı. 1909 yılının mayıs ve temmuz aylarında orta ölçekli depremler yaşan bölge 1968 yılında da orta şiddetli bir yer sarsıntısıyla sallanmıştır. Bu bölgede kayıtlara geçen depremlerin tarihleri sırası ile: 1838, 1857, 1876, 1881, 1882, 1883, 1887, 1891, 1903, 1905, 1912, 1917, 1922, 1934, 1939, 1947, 1953, 1955 ve 1958 depremleridir.[2]

Jeoloji

Depremin olduğu fay hattını gösteren harita.

Deprem bölgeyi 9 Kasım 1968 Cumartesi günü saat 11.02'de vurdu.[3] Sarsıntının merkezi Hamilton County'nın biraz kuzeybatısı Illinois-Indiana sınırına, yaklaşık 120 mil (193 km) doğusu olarak kayıt edildi. Depremin merkezine en yakın olan yerleşim yerleri ise alçak tepeler üzerine kurulmuş birkaç küçük kasaba idi.[4] Bilim insanları bu fay hattındaki yırtılmayı güçlü olarak nitelendirmişlerdir.[5] Deprem sırasında, yüzey dalgası ve cisim dalgası büyüklükleri sırasıyla 5.2 ve 5.54 olarak ölçüldü.[6] Depremin büyüklüğü Richter ölçeğine göre 5.4 ulaşmıştır.[1] Sarsıntının yerin 25 km.derinliğinde meyadana gelmiştir.[7]

Hasar

Gateway Arch, depremin yaşandığı bölge.

Depremi 23 eyalet tamamı ile hissetti ve 580.000 milkare (1.500.000 km²) bir bölgeyi etkiledi. Pensilvanya ve Batı Virginia, güneyinde Mississippi ve Alabama, Toronto, Kanada kuzey ve batı Oklahoma ve doğu bölgesinin tamamı sallandı.[8] En kötü etkilenen bölge olan Evansville, St Louis Chicago olmuş, ancak önemli bir hasar gerçekleşmemiş ve ölüm olmamıştır;. Sadece bir çocuk evinden düşen malzemelerle yaralanmıştır.

Hasar Illinois, Indiana, Kentucky, Tennessee ve Iowa ile sınırlı kaldı. Bu bölgelerde düşmüş bacalar, temel çatlakları, yıkılmış korkuluklar ve devrik mezar taşları oluşmuştur.[9]

Kaynakça

  1. ^ a b "Illinois Earthquake Information". United States Geological Survey. 16 Temmuz 2008. 31 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2008. 
  2. ^ a b "Illinois: Earthquake History". United States Geological Survey. 30 Ocak 2009. 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2009. 
  3. ^ Blanchard, Robert (11 Kasım 1968). "Quake-Shy St. Louisans Compose Jangled Nerves". St. Louis Globe-Democrat. 6 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012. 
  4. ^ Gordon, David W., Bennett, Theron J., Herrmann, Robert B., Rogers, Albert M (1 Haziran 1970). "The south-central Illinois earthquake of 9 Kasım 1968: Macroseismic studies". Bulletin of the Seismological Association of America. 60 (3). ss. 953-971. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2008.  (See this bulletin on the webpage of Earthquake_Center 4 Temmuz 1997 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. of Saint Louis University)
  5. ^ "22 States Struck By Strong Quake; Wide Area From Minnesota to Carolina Hit by Tremor" (PDF). New York Times. Associated Press. 10 Ekim 1968. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2008. 
  6. ^ Stauder,William; Nuttli, Otto W. (1 Haziran 1970). "Seismic studies: South central Illinois earthquake of 9 Kasım 1968". Bulletin of the Seismological Association of America. 60 (3). ss. 973-981. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2008. 
  7. ^ Kim, Won-Young (2003). "The 18 June 2002 Caborn, Indiana, Earthquake: Reactivation of Ancient Rift in the Wabash Valley Seismic Zone?". Bulletin of the Seismological Society of America. 93 (5). ss. 2201-2211. doi:10.1785/0120020223. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2009. 
  8. ^ "Today in Earthquake History: November 9". United States Geological Survey. 16 Temmuz 2008. 4 Ekim 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2008. 
  9. ^ "It's Official-County was Center of Earthquake". McLeansboro Times-Leader. 10 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Deprem</span> yer kabuğunda beklenmedik anda ortaya çıkan enerji atımı

Deprem, yer sarsıntısı, seizma veya zelzele, yer kabuğunda beklenmedik bir anda ortaya çıkan enerji sonucunda meydana gelen sismik dalgalanmalar ve bu dalgaların yeryüzünü sarsması olayıdır. Sismik aktivite ile kastedilen, meydana geldiği alandaki depremin frekansı, türü ve büyüklüğüdür. Depremler sismograf ile ölçülür. Bu olayları inceleyen bilim dalına da sismoloji denir. Depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği ile belirlenir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı büyüklükteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü büyüklükteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti Mercalli şiddet ölçeği ile ölçülür. Depremin meydana geldiği noktanın derinliği de yıkım kuvveti üzerinde etkilidir, bu sebepten yeryüzüne yakın noktalarda gerçekleşen depremler daha çok hasara neden olmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2009 L'Aquila depremi</span>

2009 L'Aquila depremi Ocak 2009'dan beri süren eden bir dizi sarsıntının devamında 6 Nisan 2009'da İtalya'nın Abruzzo bölgesinde 6.3 moment magnitüd büyüklüğü ile meydana gelen depremdir. Deprem sonrası en büyük hasar Orta Çağ kenti L'Aquila'da oldu. 1980 Irpinia depreminden bu yana İtalya'da meydana gelen bu en ölümcül depremde 10 Nisan saat 14:25 (OAYS) itibarı ile en az 294 kişi öldü.

<span class="mw-page-title-main">1906 San Francisco depremi</span> 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5:12de vuran yüksek şiddetli deprem

1906 San Francisco depremi San Francisco, CA ve Kuzey Kaliforniya'yı 18 Nisan 1906 Çarşamba günü yerel saate göre sabaha karşı 5.12'de vuran yüksek şiddetli depremdir. Depremin büyüklüğü genel olarak 7,9 Mw kabul edilir. Buna karşın depremin büyüklüğü en az 7,7 Mw en fazla 8,25 Mw olarak ileri sürülmüştür. Esas sarsıntı merkezi şehrin 2 mil (3 km) uzağında, denizdeki Mussel Kayalıkları'dır. Bölge; San Andreas Fay Hattı'ndan kaynaklanan bu depremle kuzey-güney doğrultusunda 296 mil (477 km) ikiye ayrılmıştır. Sarsıntı Oregon'dan Los Angeles'a; hatta denizden oldukça uzak olan Nevada'nın merkezine kadar geniş bir alanda hissedilmiştir. Deprem ve sonucunda oluşan büyük yangın, Amerika Birleşik Devletleri tarihinde meydana gelen en kötü doğal afet olarak kabul edilir. Deprem ve bunun sonucunda oluşan yangın sebebiyle ölenlerin sayısının 3.000'den fazla olduğu tahmin edilmiştir. Bu rakam Kaliforniya tarihinde bir doğal afetten dolayı ölen en fazla kişi sayısıdır. Depremin ekonomik etkileri, yakın geçmişte meydana gelen Katrina Kasırgası ile benzerlik göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">İran'daki depremler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

İran dünyada sismik olarak çok aktif ülkelerden biridir, pek büyük fay hattı boydan boya geçer ki bu ülkenin en az %90'ını kapsar. Bu yüzden, İran'da sıklıkla yıkıcı depremler yaşanır.

<span class="mw-page-title-main">2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi</span> merkezi Endonezyanın Sumatra adasının batı kıyısı açıklarında olan deprem

2004 Hint Okyanusu depremi ve tsunamisi, 26 Aralık 2004 günü saat 00:58:53 UTC'de meydana gelmiş, merkezi Endonezya'nın Sumatra adasının batı kıyısı açıklarında olan depremdir.

<span class="mw-page-title-main">Deprem odağı</span>

Deprem odağı ya da episantr, bir deprem sonucu yeraltındaki fayın kırıldığı yerin hemen üzerinde, yüzeydeki noktadır. Bu odak veya odak noktası derinliği olarak bilinen bir mesafede, merkez üssü altında doğrudan oluşur. Odak derinliği sismik dalga olgusuna dayanan ölçümlerle hesaplanabilir. Tüm dalga olaylarında olduğu gibi, bu uzun dalga boyu ile dalgaların kaynağının odak derinliğini tam olarak belirlemek zordur. Çok kuvvetli depremler, çok uzun dalga boylarına sahip sismik dalgalar, kendi serbest enerjisinin büyük bir kısmını yayar ve bu nedenle güçlü bir deprem büyük bir kitle enerjinin serbest bırakılmasını sağlar. Bilgisayar, ana şok ve öncü şokların odak noktası ile artçı hareketlerin hangi fay boyunca oluştuğunu üç boyutlu çizim şeklinde verir.

<span class="mw-page-title-main">1931 Zengezur depremi</span>

1931 Zengezur Depremi 27 Nisan'da yerel saatle 20:50:45'te 6.5 moment magnitüd büyüklüğünde meydana geldi. Deprem, güneybatı Ermenistan ile Azerbaycan'ın eksklavı Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasındaki sınıra yakın Zengezur Dağları'nda meydana geldi. Her iki bölge de o zamanlar Sovyetler Birliği'nin bir parçasıydı.

<span class="mw-page-title-main">1991 Raça depremi</span>

1991 Raça depremi, Gürcistan'ın Raça eyaletinde 29 Nisan saat 09:12 UTC'de meydana geldi. Büyük Kafkas dağlarının güney eteklerinde, Oni ve Ambrolauri bölgelerinde merkezlenmiş olarak, 270 kişiyi öldürdü, yaklaşık 100.000 insanı evsiz bıraktı ve birkaç Orta Çağ anıtı da dâhil olmak üzere ciddi hasara neden oldu. 7.0 büyüklüğündeydi ve Kafkasya'da kaydedilen en güçlü depremdi.

<span class="mw-page-title-main">1908 Messina depremi</span>

1908 Messina depremi, 28 Aralık 1908'de İtalya'nın Messina kentinde gerçekleşen deprem.

Sismolojide, bir deprem yırtılması, yer kabuğundaki bir deprem sırasında meydana gelen kayma derecesidir. Depremler, toprak kaymaları, bir volkandaki magmanın hareketi, yeni bir fayın oluşumu veya en yaygın olarak mevcut bir fayın kaymasını içeren birçok nedenden dolayı meydana gelir.

Uluslararası Sismoloji Merkezi (ISC), küresel depremlerin nihai toplanması, kesin analizi ve yayınlanması ile görevli, kâr amacı gütmeyen, hükümet dışı bir kuruluştur. ISC, 1964 yılında, dünyanın dört bir yanından sismik verilerin toplanması ve analiz edilmesinde Uluslararası Sismolojik Özet çalışmalarını yürütecek ve özellikle Dünya Çapında Standarttan artan veri akışını idare edecek ulusal hükûmetlerden bağımsız uluslararası bir organizasyon olarak kuruldu. O yıl Sismograf Ağı (WWSSN) da kuruldu. ISC, depremler hakkında kesin veriler üretmek için mevcut tüm deprem sismik tarihinin toplanması ve yeniden analiz edilmesinin birincil görevi olduğunu düşünmektedir. ISC'nin kataloğu, "küresel deprem parametre verilerinin en eksiksiz ve yetkili nihai deposu" olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">2002 Denali depremi</span>

2002 Denali depremi, 3 Kasım 22:12:41 UTC'de meydana geldi ve merkez üssü Denali Ulusal Parkı ve Koruma Bölgesi, Alaska, Amerika Birleşik Devletleri'nin 66 km DGD idi. 7.9 Mw büyüklüğündeki bu deprem, Amerika Birleşik Devletleri'nde 1965 Rat Adaları depreminden sonra 37 yılda kaydedilen en büyük depremdi. Şok, Alaska'nın iç kesimlerinde şimdiye kadar kaydedilen en güçlü şoktu. Uzak konum nedeniyle, ölüm olmadı ve yalnızca bir yaralanma oldu.

Advanced National Seismic System (ANSS), neredeyse gerçek zamanlı bilgi sağlamak için önemli depremler hakkında acil müdahale ekipleri, yetkililer, haber medyası ve halk için veri toplayan ve analiz eden Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu (USGS) ile bölgesel, eyalet ve akademik ortakların işbirliği ile oluşturulan bir sistemdir. Bu veriler, hasarın ciddiyetini ve kapsamını tahmin etmek ve gereken müdahaleler hakkında verilen kararlara rehberlik etmek için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Plaka içi deprem</span> plaka içinde oluşan deprem

Plaka içi deprem terimi, bir tektonik plakanın iç kısımlarında meydana gelen çeşitli depremleri ifade eder; bu, tektonik bir plakanın sınırında meydana gelen bir levhalar arası depremin tersidir. Plaka içi depremler, özellikle mikro plakalarda meydana geldiğinde genellikle "katman içi depremler" olarak adlandırılır.

Mega bindirmeli depremler, bir tektonik plakanın diğerinin altına doğru zorlandığı yakınsak plaka sınırlarında meydana gelir. Depremler, iki plaka arasındaki teması oluşturan bindirme fayı boyunca yaşanan kaymadan ötürü kaynaklanır. Bu levhalar arası depremler, 9.0'ı geçebilen moment büyüklükleri (Mw) ile gezegenin en güçlü depremleridir. 1900'den bu yana, büyüklüğü 9.0 veya daha büyük olan tüm depremler, mega bindirmeli depremlerdir.

Bu liste, merkez üssü Fas olan veya ülkede önemli bir etkiye sahip olan önemli depremlerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">1946 Aleut Adaları depremi</span>

1946 Aleut Adaları depremi, 1 Nisan 1946'da Alaska'nın Aleut Adaları yakınlarında meydana geldi. 8.6, Mt 9.3 or 7.4 olarak ölçülen deprem Mercalli şiddet ölçeği'ne göre VI (Güçlü) seviyede bir depremdi. Depremde 165–173 kişi ölçüş ve 26 milyon doalrlık hasar meydana gelmiştir. Fay boyunca deniz tabanı yükselerek yükseklikleri 14–42 m (45–138 ft) arasında değişen çok sayıda yıkıcı dalgaya sahip Pasifik çapında bir tsunamiyi tetikledi. Tsunami, Alaska'nın Unimak Adası'ndaki Scotch Cap Deniz Feneri'ni yıkarak beş deniz feneri bekçisinin tamamını öldürdü. Aleutian Adası Unimak'taki yıkıma rağmen, tsunaminin Alaska ana karası üzerinde neredeyse fark edilmecek kadar az etki göstermiştir.

1973 Luhuo depremi, 6 Şubat 1973'te Çin'in Siçuon Eyaleti'nin Garzê Tibet Özerk Bölgesi'ndeki Zhaggo kasabası yakınlarında yaşanan ve 7,6 Mw  büyüklüğünde olan bir depremdir.

Aralık 2023 Filipinler depremi, Filipinler'in Mindanao bölgesinde 2 Aralık 2023 tarihinde meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki deprem.

<span class="mw-page-title-main">2024 Noto Yarımadası depremi</span> 1 Ocak 2024te meydana gelen deprem

2024 Noto Yarımadası depremi, 1 Ocak 2024'te merkez üssü Japonya'nın Ishikawa prefektörlüğü'nün Noto Yarımadası'nda bulunan Suzu şehrinin 7 km kuzeybatısı olan, 7.5 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Japonya yerel saati ile 16.10'da meydana gelen sarsıntı sonucu Japonya Denizi boyunca 6.58 m'ye varan tsunami meydana meydana geldi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.