1950'de Türkiye - Turkipedia

1999'da Türkiye
1950'ler
1949 \| 1950 \| 1951 \| 1952 \| 1953 \| 1954 \| 1955 \| 1956 \| 1957 \| 1958 \| 1959

Bu sayfada 1950 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.^[1]

Meclis

TBMM 8. dönem (2 Mayıs'a kadar)
TBMM 9. dönem

Görevdekiler

Cumhurbaşkanı

İsmet İnönü (20 Mayıs'a kadar)
Celal Bayar (20 Mayıs'tan sonra)

Başbakan

Şemsettin Günaltay (2 Haziran'a kadar)
Adnan Menderes (2 Haziran'dan itibaren)

Ana muhalefet lideri

Celal Bayar (20 Mayıs'a kadar)
İsmet İnönü (2 Haziran'dan itibaren)

İktidar partisi ve ana muhalefet

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) (2 Haziran'a kadar)
Demokrat Parti (DP) (2 Haziran'dan itibaren)

Kabine

18. Türkiye Hükûmeti (2 Haziran'a kadar)
19. Türkiye Hükûmeti (2 Haziran'dan itibaren)

Olaylar

22 Şubat - Yüksek Seçim Kurulu (YSK) kuruldu.
2 Mart - Van'ın Özalp ilçesinde 33 köylüyü muhakeme yapılmadan idam ettiren Orgeneral Mustafa Muğlalı'yı Genelkurmay Askeri Mahkemesi 20 yıl hapis cezasına çarptırdı.
25 Mart - İstanbul'dan Ankara'ya giden bir yolcu uçağı, tipi nedeniyle Esenboğa Havalimanı yakınlarında bir tepeye çarparak yandı. 11 yolcu ve 4 mürettebat hayatını kaybetti.^[2]
11 Nisan – Fevzi Çakmak'ın cenaze töreninde olaylar çıktı.
3 Mayıs - Milliyet gazetesi yayına başladı.
14 Mayıs - 1950 Türkiye genel seçimleri yapıldı. Oyların % 53'ünü alan Demokrat Parti'nin Beyaz ihtilal adını verdiği bu seçimle CHP'nin 27 yıllık tek parti yönetimi son buldu. (DP 396 sandalye, CHP 68 sandalye, MP 1 sandalye, Bağımsızlar 7 sandalye)
22 Mayıs

19. Türkiye Hükûmeti, 9. başbakan Adnan Menderes tarafından kuruldu.
1950 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi: IX. Dönem TBMM üyelerinin seçiminden hemen sonra yasa gereği yapılan seçimlere 487 milletvekilinin 453'ü katıldı. Demokrat Parti Genel Başkanı Celâl Bayar 1. turda 387 oyla cumhurbaşkanlığına seçildi. Mevcut cumhurbaşkanı ve CHP Genel Başkanı İsmet İnönü 66 oyla seçimleri kaybetti.

3 Haziran - 19. Türkiye Hükûmeti güvenoyu aldı. CHP vekilleri oylamada meclisi terketti.
7 Haziran - Genelkurmay başkanlığına Org. Nuri Yamut getrildi.
16 Temmuz - CHP hükûmetleri döneminde Türkçeye çevrilen ezan, TBMM tarafından tekrar Arapçaya çevrildi.
25 Temmuz - Kore'ye askerî birlik gönderilmesi kararı alındı.
13 Ağustos – 1950 Türkiye yerel seçimleri: Üç aşamalı seçimin birinci aşamasında muhtarlık seçimi yapıldı. DP 17.393

CHP 12.337 ve Bağımsızlar 3.171 muhtarlık kazandı.

3 Eylül – 1950 Türkiye yerel seçimleri: Üç aşamalı seçimin ikinci aşamasında belediye başkanlıkları ve meclis üyelikleri seçimi yapıldı. DP 45 merkez ilçe, CHP 12 merkez ilçe kazandı.
21 Eylül - Kore Savaşı'na katılacak olan Türk Tugayı İskenderun Limanı'ndan gönderildi.
22 Ekim – Nüfus sayımı yapıldı. (nüfus 20.947.188)
27 Kasım - Kore'de Türk tugayının katıldığı Kunuri Muharebesi başladı. (237 ölü ve toplam 825 zayiat)

Ölümler

2 Nisan - Recep Peker, eski başbakan (Türkiye'nin 15. hükûmeti) (1889 doğumlu)
10 Nisan - Fevzi Çakmak (d. 1876), eski genelkurmay başkanı ve Türk ordusunun tek mareşali (Kemal Atatürk'ün ölümünden sonra)
1 Ekim – Faik Ali Ozansoy (d. 1876), siyasetçi ve şair
2 Kasım - Huriye Öniz Baha (1887 doğumlu) - ilk kadın milletvekillerinden biri.
15 Kasım – Orhan Veli Kanık (d. 1914), şair

Ayrıca bakınız

1950 yapımı Türk filmleri

Kaynaklar

^ Türkiye'nin 70 yılı, Tempo, İstanbul, 1998, s. 110–1160
^ "26 Mart 1950 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1". www.gastearsivi.com. 15 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024.

Yıllara göre Türkiye
1900'lü yıllar	1920 1921 1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962 1963 1964 1965 1966 1967 1968 1969 1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
2000'li yıllar	2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024

İlgili Araştırma Makaleleri

Mustafa İsmet İnönü, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamıdır. Türkiye'nin 2. cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Dönemi'ndeki ilk başbakanı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk genelkurmay başkanı.

Mahmut Celalettin Bayar, Türk ekonomist, siyasetçi ve eski cumhurbaşkanı. Çağdaş Türkiye'nin siyasi yaşamının çeşitli dönemlerinde önemli roller oynamış olan Bayar, Meclis-i Mebusan üyesi, cumhuriyet döneminde iktisat vekili, Mustafa Kemal Atatürk'ün son başbakanı ve 1950-1960 arasında Türkiye'nin üçüncü ve asker kökenli olmayan ilk cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

Ali Adnan Menderes, Türk siyasetçi. 1950-60 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığı görevinde bulundu. Ayrıca, aynı tarihler arasında kurucuları arasında yer aldığı Demokrat Parti (DP) Genel Başkanlığını yürüttü. Menderes, Türkiye siyasi tarihinde idam edilen ilk ve tek Türkiye Cumhuriyeti başbakanı olarak tarihe geçti. 1990'da Türkiye Büyük Millet Meclisi çıkardığı yasayla, Menderes ve onunla beraber idam edilen Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu'ya itibarlarını iade etmiştir.

Demokrat Parti, 7 Ocak 1946'da kurulan, kurulduğu yıl yapılan seçimlerde azınlıkta kalıp 4 yıl sonra yapılan seçimlerde 27 yıllık tek parti dönemini sona erdiren Türk siyasi partisi olarak bilinir. Sırasıyla 1950, 1954 ve 1957 seçimlerini kazanmış ve 10 yıl boyunca iktidar olmuştur. Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 askeri darbesi ile iktidardan düşürülmüş ve 29 Eylül 1960'ta kapatılmıştır. Demokrat Parti'nin kısaltması DP olarak yazılmaktadır.

Mehmet Şükrü Saracoğlu, Türk iktisatçı ve siyasetçidir. Türkiye Cumhuriyeti'nin 5. başbakanıdır.

Demokratik Parti, 1970-1980 yılları arasında faaliyet göstermiş Türk siyasi partisi. Demokrat Parti'nin gerçek siyasal mirasçısı olma iddiasıyla ortaya çıktı. Celâl Bayar'ın desteğiyle 1973 seçimlerinde başarı sağlayan parti, 1975 yılında çözülmeye başladı. 1977 seçimleri ile birlikte siyasi arenadaki gücünü kaybettiyse de 1978 yılında Bülent Ecevit başkanlığında kurulan 42. Türkiye Hükûmetinde yerini aldı.

1950 Türkiye genel seçimleri, 14 Mayıs 1950 tarihinde düzenlenen ve TBMM 9. dönem milletvekillerinin belirlendiği seçim. "Gizli oy, açık tasnif" yönteminin ilk kez uygulandığı 1950 seçimleri, Türkiye tarihinin ilk demokratik seçimi olarak kabul edilir. 1946 genel seçimlerinden sonra, Cumhuriyet tarihinde tek dereceli olarak düzenlenen ve birden fazla partinin katıldığı ikinci milletvekilliği genel seçimidir.

1954 Türkiye genel seçimleri, 2 Mayıs 1954 tarihinde TBMM'de görev yapacak 10. dönem milletvekilleri için yapılan seçimlerdir.

1961 Türkiye genel seçimleri, 15 Ekim 1961 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi 12. yasama döneminde görev yapacak 450 milletvekilini belirlemek için yapılan genel seçim. 27 Mayıs Darbesi'nin ardından yapılan ilk genel seçimlerdir. 1961 Senato seçimleri ile aynı gün yapılan seçimlerde milletvekili seçimi zarfları "pembe", Cumhuriyet Senatosu seçimi zarfları ise "yeşil" renkli olarak belirlenmişti.

1965 Türkiye genel seçimleri, 10 Ekim 1965 tarihinde yapılan bu genel seçimler ile TBMM 13. dönem milletvekilleri seçildi. İlk kez Millî bakiye sisteminin uygulandığı bu seçimlerde, Türkiye tarihinde ilk defa bir sosyalist parti olan Türkiye İşçi Partisi milletvekili çıkararak meclise girdi.

1973 Türkiye genel seçimleri, 14 Ekim 1973 tarihinde TBMM 15. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir.

Türkiye siyasi tarihi, Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk ulus devletini ihdas etmesine giden yolda bir evre olan Türk Kurtuluş Savaşı ile başlar.

1946 Türkiye genel seçimleri, 21 Temmuz 1946 tarihinde 8. dönem milletvekillerini belirlemek için yapılan genel seçimlerdir. 5 Haziran'da Milletvekili Seçim Yasası değiştirilmiş ve Cumhuriyet tarihinde ilk defa tek dereceli seçim esasında gerçekleştirilmiştir.

20 Mayıs 1969 askerî müdahalesi, Türkiye tarihinde 27 Mayıs Darbesi sonrası siyasi yasaklı olan eski Demokrat Partili Celal Bayar ve arkadaşlarının siyasi haklarının iadesi sürecinde ordu üst kademesi ve siyasiler arasında yaşanan kriz sonucu meydana gelmiştir.

1950 Türkiye yerel seçimleri, 13 Ağustos - 15 Ekim 1950 tarihleri arasında Türkiye'de üç aşamalı olarak yapılan yerel seçimlerdir. Belediye başkanları halk tarafından doğrudan değil, halkoyuyla seçilerek oluşturulan meclisin kendi içerisinden birini başkan olarak belirlemesi yoluyla seçilmiştir. Seçimlere Demokrat Parti, Cumhuriyet Halk Partisi ve Millet Partisi katıldı.

1950 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, 22 Mayıs 1950 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılan cumhurbaşkanlığı seçimidir. IX. Dönem TBMM üyelerinin seçiminden hemen sonra yasa gereği yapılan seçimlere 487 milletvekilinin 453'ü katıldı. Demokrat Parti Genel Başkanı Celâl Bayar 1. turda 387 oyla cumhurbaşkanlığına seçildi. Mevcut cumhurbaşkanı ve CHP Genel Başkanı İsmet İnönü 66 oyla seçimleri kaybetti.

19. Türkiye Hükûmeti veya I. Menderes Hükûmeti, 22 Mayıs 1950 - 9 Mart 1951 tarihleri arasında görev yaptı.

1958 yılında Türkiye'deki olaylar.

Bu sayfada 1960 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.

Cumhuriyet Halk Partisi, Türkiye'de cumhuriyet dönemindeki ilk yasal ve en uzun süre iktidarda kalmış siyasi partidir. İlk olarak Türk Kurtuluş Savaşı döneminde Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti olarak örgütlenmiş ve daha sonradan "Halk Fırkası" adıyla resmi olarak kabul edilmiştir. 1935 yılında düzenlenen 4. Olağan Kurultay'da partinin adı "Cumhuriyet Halk Partisi" olarak değiştirilmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.