İçeriğe atla

1949 Arap-İsrail ateşkes antlaşmaları

1955 ateşkes anlaşmalarını gösteren Birleşmiş Milletler haritası.

1949 Arap-İsrail ateşkes antlaşmaları, 1949'da İsrail ile komşu Mısır,[1] Lübnan,[2] Ürdün[3] ve Suriye[4] arasında 1948 Arap-İsrail Savaşı'nın resmi düşmanlıklarını resmen sona erdirmek ve İsrail güçleri ile Ürdün-Irak arasında Yeşil Hat olarak da bilinen ateşkes hatları kurmak için imzalanan bir ateşkes antlaşmalarıdır.

Birleşmiş Milletler, ateşkes hatlarını izlemek için denetleme ve raporlama ajansları kurdu. Ayrıca, ateşkes uygulamasına ilişkin tartışmalar Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Fransa arasında 1950 tarihli ayrı Üçlü Deklarasyon'un imzalanmasına yol açtı. İçeride, sınırların veya ateşkes hatlarının ihlallerini önlemek için Birleşmiş Milletler içinde ve dışında harekete geçme sözü verdiler. Ayrıca bölgedeki barış ve istikrara olan bağlılıklarını savunurken güç kullanımına ve silahlanma yarışına karşı olduklarını yinelediler. Bu hatlar 1967 Altı Gün Savaşı'na kadar sürdü.

Kaynakça

  1. ^ Armistice Agreement between Egypt and Israel 25 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UN Doc S/1264/Corr.1 23 February 1949
  2. ^ Armistice Agreement between Lebanon and Israel UN Doc S/1296 23 March 1949
  3. ^ General Armistice Agreement between the Hashemite Jordan Kingdom and Israel 14 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UN Doc S/1302/Rev.1 3 April 1949
  4. ^ Israel-Syrian General Armistice Agreement 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. UN Doc S/1353 20 July 1949

Konuyla ilgili yayınlar

  • Morris, Benny (1993) Israel's Border Wars, 1949 - 1956. Arab Infiltration, Israeli Retaliation, and the Countdown to the Suez War. Oxford University Press, 0-19-827850-0
  • Shlaim, Avi (2000) The Iron Wall; Israel and the Arab World. Penguin Books, 0-14-028870-8

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Arap-İsrail savaşları</span> Arap ülkeleri ve İsrail Devleti arasındaki savaşlar

Arap-İsrail savaşları, Arap Birliği ülkeleri ve İsrail arasındaki politik gerilim ve askeri savaşlar dizisidir. Modern Arap-İsrail savaşlarının kökenleri, 19. yüzyıl sonlarına doğru ortaya çıkan Siyonizm ve Arap milliyetçiliğine dayanır. Yahudiler tarafından tarihi anavatan olarak adlandırılan toprakları, Pan-Arap hareketi, Filistinli Araplara ait olarak görür ve Pan-İslamist bağlamda ise, bu toprakların, Müslümanlara ait olduğuna inanılır. Filistinli Yahudiler ve Araplar arasındaki savaş; 20. yüzyılın başlarındaki Nebi Musa ayaklanması (1920), Jaffa ayaklanması, 1929 yılında Filistin ayaklanması ve 1947 yılında büyük bir sivil savaşa dönüşen ve 1948 yılında İsrail Devleti'nin kurulmasıyla bütün Arap Ligi ülkelerine sıçrayan Arap başkaldırışıyla ortaya çıktı.

<span class="mw-page-title-main">Süveyş Krizi</span> 1956da yaşanmış diplomatik ve askerî karşılaşma

Süveyş Krizi, Süveyş Savaşı ya da İkinci Arap-İsrail Savaşı, 1956 yılında, bir tarafta Mısır; diğer tarafta İngiltere, Fransa ve İsrail; üçüncü tarafta Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşmiş Milletler’in olduğu diplomatik ve askeri karşılaşmalarla gerçekleşmiş krizdir.

<span class="mw-page-title-main">1948 Arap-İsrail Savaşı</span> İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan ilk savaş

1948 Arap–İsrail Savaşı veya Birinci Arap–İsrail Savaşı, Filistin'de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948'de Tel-Aviv'de toplanan Yahudi Millî Konseyi'nin, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği'nin İsrail'e savaş ilanıyla başlayan savaştır. Yeni kurulan devletin sınırlarıyla ilgili, “Eretz İsrail” dışında hiçbir bildiri yoktu. Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail'i tanıdığını açıkladı. Bu gelişmelerin öncesinde ise İngiliz birlikleri bölgeyi terk etmeye başlamışlardı.

<span class="mw-page-title-main">2006 Lübnan Savaşı</span> Hizbullah tarafından 8 İsrail askerinin öldürülmesi, 2 askerin esir alınmasıyla başlayan çatışma

2006 İsrail-Lübnan Savaşı, Hizbullah'ın askerî kanadı ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Lübnan toprakları ve İsrail'in kuzeyinde, 12 Temmuz-14 Ağustos 2006 tarihleri arasında sürmüş olan silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Filistin çatışması</span> Levantta devam eden askerî çatışma

İsrail-Filistin çatışması, Filistin ile İsrail Silahlı Kuvvetleri arasında Filistin topraklarında devam eden silahlı çatışmadır. Başta 1897 Birinci Siyonist Kongresi ve 1917 Balfour Deklarasyonu olmak üzere, Filistin'deki bir Yahudi vatanına ilişkin iddiaların kamuoyuna duyurulması, bölgede erken gerilim yarattı. O zamanlar, Yahudi göçü önemli ölçüde artmasına rağmen, bölgedeki Yahudi nüfusu çok azdı. İngiliz hükûmetine "Filistin'de Yahudi halkı için ulusal bir yuva kurulması" için bağlayıcı bir yükümlülük içeren Filistin Mandası'nın kurulması ardından gerilim, Yahudiler ve Araplar arasında çatışmaya dönüştü. Erken çatışmayı çözme girişimleri, 1947 Birleşmiş Milletler Filistin Bölme Planı ve daha geniş Arap-İsrail çatışmasının başlangıcı olan 1947-1949 Filistin savaşıyla sonuçlandı. İsrail-Filistin süregelen durumu, 1967 Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in Filistin topraklarını işgal etmesiyle başladı.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">İsrail</span> Batı Asyada bulunan bir ülke

İsrail, resmî adıyla İsrail Devleti (İbranice: מְדִינַת יִשְׂרָאֵל‎,

<span class="mw-page-title-main">Faysal-Weizmann Anlaşması</span>

Faysal-Weizmann Anlaşması, Hicaz Kralı'nın oğlu Emir Faysal ile daha sonra Dünya Siyonist Teşkilatı'nın başkanlığına gelecek olan Chaim Weizmann arasında, I. Dünya Savaşı'ndan kaynaklanan anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması amacı ile toplanan 1919 Paris Barış Konferansı kapsamında, 3 Ocak 1919 tarihinde imzalanmıştır. Filistin'de Yahudiler için bir yurt, Orta Doğu'nun büyük bölümünde de bir Arap devleti kurulması amacıyla Arap-Yahudi işbirliğini öngören, ancak kısa ömürlü olmuş bir anlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs'ün statüsü</span>

Uluslararası platformda Kudüs'ün statüsü hakkında yasal ve diplomatik açıdan farklı görüşler görülmektedir. Devletler ve uzmanlar da aynı şekilde uluslararası kanunlar altında Kudüs'ün statüsü hakkında bölünmüşlerdir. İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul etmektedir. Fakat çoğu ülke Kudüs'ü İsrail ve Filistin'in başkenti olarak tanımamaktadır. Hatta çoğu tam anlamıyla İsrail ve Filistin'e ait olduğunu da düşünmemektedir. Birçok BM üye devleti resmi olarak bir BM önergesi olan Kudüs'ün uluslararası statüsüne sadık kalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kudüs</span> Kudüsün doğusu

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim ,1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır. "Doğu Kudüs" terimi, bazen 1949'dan 1967'ye kadar Ürdün'ün hakimiyeti altında olan fakat 1967'den sonra İsrail hakimiyeti altında Batı Kudüs ile birlikte tek bir belediye altında birleştirilen 70 km²'lik alanı bazen de 1967 öncesi bir Ürdün belediyesi olan 6.4 km²'lik alanı tasvir eder. Filistin Devleti, Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir fakat Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için şu andaki fiili başkenti Ramallah'tır. İsrail ise 30 Temmuz 1980'de Kudüs Yasası ile Batı Kudüs ve Doğu Kudüs olmak üzere Kudüs'ün tamamını ebedi başkent ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Hat (İsrail)</span> 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrası, İsrail ile 4 Arap devleti arasında yapılan 1949 Ateşkes Anlaşmaları neticesinde çekilen sınır çizgisi

Yeşil Hat ya da 1947 Öncesi Sınırlar ya da 1949 Ateşkes Sınırları, 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrası İsrail ile 4 Arap devleti arasında yapılan 1949 Ateşkes Anlaşmaları neticesinde çekilen sınır çizgisidir. Bu sınır hattı ile Araplara ait olan Batı Şeria ve Gazze şeridi İsrail'den ayrılmıştır. Oluşturulan bu hat ile birlikte sınırların durumu 1967 yılındaki Altı Gün Savaşı'na kadar devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Panmunjom Ateşkes Antlaşması</span>

Panmunjom Ateşkes Antlaşması, 27 Temmuz 1953 tarihinde Birleşmiş Milletler ile Kuzey Kore ve Çin arasında yapılan ve Kore Savaşı'nı sona erdiren ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma Birleşmiş Milletler Komutanlığı'nı temsilen Amerika Birleşik Devletleri Ordusu Korgenerali William Harrison, Jr. ile Kore Halk Ordusu'nu temsilen General Nam Il tarafından imzalanmıştır. Antlaşma "son barışçıl bir çözüm sağlanıncaya kadar, Kore'deki düşmanlıkların ve silahlı eylemlerinin durdurulmasını sağlamak" amacıyla yapılmış olup henüz nihai barışçı bir çözüm gerçekleşmemiştir. Bu ateşkes ile birlikte 38. kuzey enleminde iki ülke arasında fiili sınır olan Kore Tarafsız Bölgesi kuruldu ve savaş esirleri ülkelerine geri gönderildiler.

<span class="mw-page-title-main">Kalansuva</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Kalansuva, İsrail'in Merkez Bölgesi'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, Tel Aviv'in kuzeydoğusunda yer almakta olup Müselles ve Guş Dan metropolitan alanının bir parçasıdır. Yüzölçümü 8,4 km² olan şehrin nüfusu 2018 yılı itibarıyla 22,788'dir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması</span>

Birleşik Arap Emirlikleri-İsrail Barış Anlaşması veya İbrahim Anlaşması, 13 Ağustos 2020'de Birleşik Arap Emirlikleri ile İsrail arasında yapılan anlaşmadır. Birleşik Arap Emirlikleri bu anlaşmayla birlikte İsrail'in Mısır'dan ve Ürdün'den sonra anlaşma yaptığı üçüncü Arap ülkesi olmuştur ve Körfez ülkeleri arasında İsrail'le anlaşan ilk ülke konumundadır. İbrahim Anlaşması'nın açıklanmasından saatler sonra Birleşik Arap Emirlikleri medyası İsrail'in anlaşma karşılığında Filistin'deki ilhak politikasını kalıcı şekilde durdurduğunu yazmıştır, buna karşın İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, ilhak politikasının kalıcı şekilde durdurulmadığını, bir süre askıya alındığını belirtmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Filistin toprakları</span> Orta Doğudaki topraklar

"Filistin toprakları" terimi, 1967'den beri İsrail'in işgal ettiği bölgeler olan, Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ni tanımlamak için uzun yıllardır kullanılmaktadır. Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Doğu Kudüs dahil Batı Şeria'dan "İşgal Altındaki Filistin Toprakları" olarak bahsetti ve bu terim UAD tarafından verilen Temmuz 2004'teki kararda yasal tanım olarak kullanıldı. 1999'dan bu yana, Birleşmiş Milletler (BM) resmî terminolojisinde, işgal edilmiş Filistin toprakları giderek diğer terimlerin yerini almıştır. Avrupa Birliği (AB) de bu kullanımı benimsemiştir. "İşgal Altındaki Filistin Bölgesi" terimi, BM ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından Ekim 1999 ile Aralık 2012 arasında Filistin Ulusal Yönetimi tarafından kontrol edilen alanlara atıfta bulunmak için kullanıldı. AB, aynı dönemde ara sıra "Filistin Yönetimi toprakları" gibi paralel bir terim de kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Golan Tepeleri'nin statüsü</span> İsrail-Suriye sınırına yakın platonun uluslararası yasal statüsü

Golan Tepeleri, Batı Asya'nın Levant bölgesinde yer alan ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail tarafından Suriye'den ele geçirilen kayalık bir platodur. İsrail ve ABD dışındaki uluslararası toplum, Golan Tepeleri'nin İsrail tarafından askeri işgal altında tutulan Suriye toprağı olduğunu kabul etmektedir. Savaşın ardından Suriye, Hartum Kararı'nın bir parçası olarak İsrail ile herhangi bir müzakereyi reddetti.

Mart 1949 Suriye askerî darbesi, Suriye'de 30 Mart 1949'da gerçekleşen kansız bir darbeydi ve modern Suriye tarihinde ülkenin demokratik olarak seçilmiş hükûmetini deviren ilk askeri darbeydi. 11 Nisan 1949'da Suriye devlet başkanı olacak olan Suriye Ordusu Genelkurmay Başkanı Hüsnü Zaim tarafından gerçekletirildi. Zaim'in yönetimi ele geçirilmesine yardım eden subaylar arasında, her ikisi de daha sonra sırasıyla ülkenin askeri liderleri olacak olan Sami el-Hinnavi ve Edib Çiçekli de vardı. Devlet Başkanı Şükri el-Kuvvetli, Suriye Ordusu için düşük kaliteli silahlar satın almak ve zayıf liderlikle suçlandı. Kısa bir süre hapsedildi, ancak daha sonra Mısır'a sürgüne gönderildi. Daha sonra Temsilciler Meclisi olarak adlandırılan Suriye Parlamentosu feshedildi. Zaim, cumhuriyeti devirmek için komplo kurmakla suçladığı Münir el-Eclani gibi birçok siyasi lideri de hapse attı.

<span class="mw-page-title-main">1948 Filistin Savaşı</span>

1948 Filistin Savaşı, savaşın başlangıcında İngiliz yönetiminde olan Filistin Mandası topraklarında gerçekleşmiştir. İsrail'de Bağımsızlık Savaşı ve Arapçada Nakba 'nın merkezi bir bileşeni olarak anılır. Bu savaş İsrail-Filistin çatışması ve daha geniş kapsamlı Arap-İsrail çatışması'nın ilk savaşıdır. Savaş sırasında, İngilizler Mandası'nı sona erdirdi ve 1917'de Birinci Dünya Savaşı sırasında başlayan bir yönetim dönemini sona erdirerek geri çekildi. Öncesinde bölge Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Mayıs 1948'de, İsrail Devleti Yahudi Yişuv tarafından kuruldu, kuruluşu Mandanın son gününde ilan edilmişti. Savaş sırasında, yaklaşık 700.000 Filistinli Arap yerinden edildi.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı</span>

İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı veya İsrail kaynaklarında anıldığı şekilde Kudüs'ün birleşmesi, İsrail'in 1967 Altı Gün Savaşı sırasında Doğu Kudüs'ü işgal etmesini ve akabinde ilhakını ifade eder.