İçeriğe atla

1944 Sürgün Mağdurlarına Anıt

Koordinatlar: 43°19′K 45°42′D / 43.317°K 45.700°D / 43.317; 45.700
1944 Sürgün Mağdurlarına Anıt
1944 шарахь дIабохийначеран хIоллам
Harita
Genel bilgiler
TürAnıt
KonumGrozni, Çeçenistan
Koordinatlar43°19′K 45°42′D / 43.317°K 45.700°D / 43.317; 45.700

1944 Sürgün Mağdurlarına Anıt (çeçence: 1944 шарахь дIабохийначеран хIоллам) 1940-1944 Çeçenistan Ayaklanması sonrası Josef Stalin'in Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri olduğu dönemdeki Sovyetler Birliği yönetiminin Şubat 1944'te Orta Asya'ya zorunlu göç sırasında ve sonrasında (Aardakh gibi bilinirdi) Çeçen kurbanlarını anmak için 1992 yılında açılan Çeçenistan'nın başkenti Grozni'nin merkezinde bulunan anıt.[1]

Arka plan

Sovyet yönetimi resmi olarak sürgün nedenini Nazi Almanyası'na, Kafkas Müslüman Lejyonu'na ve bağlantılı ayaklanmalara destek verilmesi ile açıklamıştır.[2] Sürgün edilenler içerisinde kadınlar, çocuklar ve bebekler de bulunmaktaydı. 1944'te sürgün edilen yarım milyon civarı insanın üçte biri öldüğü tahmin edilmektedir.[3] Josef Stalin'in ölümünden dört yıl sonra, Nikita Kruşçev dönemindeki destalinizasyon politikaları sonucunda 1957'de sürgünlerin kendi köylerine girebilmelerine izin verilmiştir. Sürgün sırasında birçok kadın, çocuk ve bebek donarak veya aç kalarak ölmüştür. O dönemde yaşayan bazı kişiler, Sovyet askerlerinin kendilerine "yamyam" gibi baktığını, onları ötekileştirdiklerini ileri sürmüşlerdir.[3]

Sökülmesi

1994-1996 ve 1999-2000 döneminde Rus ordusunun bombalanarak kısmen tahrip edilen anma kompleksi, 2008 yılında yetkililer tarafından yıkılmaya çalışıldı fakat tamamen yıkıma uğramadı.[4][5] Şubat 2014'te, Çeçen halkının sınırdışı edilmesinin 70. yıldönümünün arifesinde anıt söküldü.[6][7] Kompozisyonun ayrılmaz bir parçası olan mezar taşları, Rusya'ya yakın politik pozisyonda duran Çeçenistan hükûmetinin kayıplarını onurlandıran granit stellerin yanında bulunan Akhmad Kadırov Mevkiinde dikildi.[8]

Kaynakça

  1. ^ "Мемориал жертвам депортации чеченцев и ингушей в 1944 г" (Rusça). Сахаровский центр. 3 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  2. ^ "Закон РСФСР "Об упразднении Чечено-Ингушской АССР и о преобразовании Крымской АССР в Крымскую область"". Сборник законов РСФСР и указов Президиума Верховного Совета РСФСР (Rusça). Москва. 1946. s. 64. 23 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  3. ^ a b 2. Dünya Savaşı'nda sürgün edilen İnguş ve Çeçenler 10 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC, 25 Şubat 2014.
  4. ^ "В Чечне демонтируют Мемориал памяти жертв депортации 1944 года" (Rusça). Кавказский узел. 29 Mayıs 2008. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  5. ^ Муслим Ибрагимов (4 Nisan 2012). "В столице Чечни обнаружены надмогильные плиты, использованные в качестве фундамента" (Rusça). Кавказский узел. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  6. ^ Алексей Андреев (18 Şubat 2014). "Память не слышит приказы сверху" (Rusça). Слово без границ. 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  7. ^ Елена Снежная (15 Şubat 2014). "В Грозном убирают Мемориал памяти жертв сталинской депортации" (Rusça). ЮГ. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  8. ^ Муслим Ибрагимов; Александр Иванов (14 Şubat 2014). "Чеченские власти демонтируют Мемориал памяти жертв депортации в Грозном" (Rusça). Кавказский узел. 14 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cevher Dudayev</span> Çeçen asker ve siyasetçi

Cevher Musayeviç Dudayev, Sovyet Hava Kuvvetleri generali olmuş Çeçen lider. 1991'den 1996'daki ölümüne kadar Kuzey Kafkasya'da ayrılıkçı bir bölge olan Çeçen İçkerya Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanlığını yapmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Grozni</span> Rusyaya bağlı Çeçenistanın başkenti

Grozni Rusya'nın Çeçen Cumhuriyeti'nin başkentidir. Şehir Sunja Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin ismi Rus çarı Korkunç İvan'a ithafen Grozni olarak seçilmiştir. Eski isimleri ise Süncekale ve Cevherkale'dir. Yüzölçümü 324,16 km² olan şehrin nüfusu 2010 yılı itibarıyla 271.573'tür. 2010 nüfus sayımına göre, nüfusu 271.573 olan nüfusu, 2002 nüfus sayımına göre 210.720 olan nüfusuna kıyasla artmış olsa da, 1989 nüfus sayımına göre 399.688 olan nüfusun sadece üçte ikisi kaydedilmiştir. 1870'e kadar Rusça: Groznaya olarak bilinirdi.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan</span> Rusya Federasyonunda idari bir bölge

Çeçenistan, resmî adıyla Çeçen Cumhuriyeti, yaygın olarak bilinen şekliyle Çeçenya, Rusya Federasyonu'nun federal bölgelerinden (cumhuriyet) birisidir.

Haybah Katliamı Çeçenistan'nın dağlık bölgelerinde bulunan Haybah aulunda (köy) yaşayan Çeçen nüfusun, NKVD'ye bağlı Albay Mihail Gveşiyani komutasındaki Sovyet güçleri tarafından toplu olarak infaz edilmesine verilen isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Çeçen-İnguş Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk sovyet cumhuriyeti. Başkenti Grozni idi.

<span class="mw-page-title-main">Kalmukya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Kalmukya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı özerk cumhuriyet. Başkenti Elistadır. İlk kez 20 Ekim 1935'te özerk cumhuriyet statüsü kazandıysa da, 1943 yılında statüsünü kaybetti. 29 Temmuz 1958'de tekrar özerk cumhuriyet olması kararlaştırıldı ve Sovyetler Birliği'nin dağılması sürecine kadar varlığını sürdürdü. 1992'de Kalmukya'ya dönüştü.

Granatkin Anma Turnuvası ya da resmî adıyla FIFA ilk başkan yardımcısı V. A. Granatkina Ansına Genç Takımlarının Uluslararası Futbol Turnuvası, Valentin Granatkin anısına çeşitli ülkelerin ulusal takımlarından 17, 18 ve 19 yaşlarındaki oyuncuların davet edilmesiyle düzenlenen geleneksel gençler futbol turnuvası.

<span class="mw-page-title-main">Çeçen-İnguş Sürgünü</span>

Çeçen-İnguş Sürgünü, 1940-1944 Çeçenistan Ayaklanmasının ardından Josef Stalin'in emriyle alınan Sovyet hükûmeti kararıyla 23 Şubat 1944 tarihinde başlayarak Çeçen ve İnguş nüfusun Orta Asya'ya ve Sibirya'ya sürgün edilmesidir. Sürgünde insanların 1/4'ü ölmüştür.

Zafer Anıtı ya da tam adıyla Kutaisi Büyük Vatanseverlik Savaşı Askerleri Anıtı, Büyük Vatanseverlik Savaşı'nda Kutaisi'de yaşamını yitirenlerin anısına 1981'de açılışı yapılan anıt. Mimar Otar Kalandarishvili tarafından tasarlanan anıt Aralık 2009'da yıkılmıştır.

Savaşın Kurbanları Anıtı, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti döneminde 1965 yılında Doğu Cephesi'nde yaşamını yitiren Kızıl Ordu askerleri için Batum'da inşa edilen anıt. Anıtta "1941-1945" yıllarının yazdığı beyaz bir plak vardı. 2012'de söküldü.

<span class="mw-page-title-main">Halk Hakıdası Anıt Kompleksi</span>

Halk Hakıdası Anıt Kompleksi, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta bulunan bir anıt kompleksidir. Kompleks, kentin güneybatısında yer almakta olup Göktepe Savaşı, II. Dünya Savaşı ve 1948 Aşkabat depreminde ölenlerin anısına inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sonsuzluk Anıt Kompleksi, Kişinev</span> Sonsuzluk anıtı Moldova Kisinevde bulunan 2. Dünya savasinda yapılan yapı

Sonsuzluk Anıt Kompleksi, Moldova'nın başkenti Kişinev'de bulunan bir anıttır. Anıt P. Halippa Caddesi üzerinde yer almaktadır. II. Dünya Savaşı'nda Alman-Romen birliklerine karşı gerçekleştirilen savaşlarda ölen Sovyet askerlerine adanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kurçaloy</span> Rusya, Çeçenistan, Kurchaloyevsky Rayonunun idari merkezi kasaba

Kurçaloy ; Çeçenistan, Rusya'daki Kurchaloyevsky Rayonu'nun idari merkezi olan kasabadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Arena</span>

Ahmet Arena, Çeçenistan'ın Grozni kentinde bulunan ve adını Çeçenistan'ın eski Cumhurbaşkanı Ahmet Kadırova'nın adını taşıyan çok amaçlı bir stadyumdur. Grozni şehrinde, Umar Sadaev Caddesi üzerinde bulunan, 30.597 seyirci kapasitelidir. 2006-2011'de inşa edildi. Mayıs 2011'de tamamlandı ve daha çok futbol maçları için kullanılmaktadır. Stadyum, RFK Ahmat'ın iç saha maçlarına ev sahipliği yapıyor. Stadyum 30.000 seyirci kapasiteli olarak tasarlandı. FC Terek'in stadyumu olarak Sultan Bilimkhanov Stadyumu'nun yerini aldı. Açılış 11 Mayıs 2011'de gerçekleşti ve Kafkasya takımları arasında Dünya yıldızları takımına karşı bir maç gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Hanpaşa Nuradilov</span>

Hanpaşa Nuradiloviç Nuradilov 1941-1942 yılları arasında Kızıl Ordu'ya hizmet eden Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti doğumlu Çeçen makine tüfekçisi. PM M1910 makineli tüfeğiyle tahminen 920 düşman askerini öldürdü, ayrıca 18 Nazi Alman askerini esir aldı ve 9 Alman makineli tüfeğini ele geçirdi. Dört kez Sovyetler Birliği Kahramanı unvanına aday gösterildi. Son savaşı Stalingrad Muharebesi idi. Vücudu asla bulunamadı ve insanlar onun Alman bombardıman uçakları tarafından öldürüldüğü (bombalandığı) sonucuna vardı. Ölümünden sonra Stalingrad Muharebesi'nde gösterdiği icraatlar nedeniyle Sovyetler Birliği Kahramanı unvanını aldı.

Abuhaci İdrisoviç İdrisov İkinci Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'da görev alan Çeçen keskin nişancı ve makineli tüfekçi. Savaş boyunca toplam 349 düşman askeri öldürdü fakat bu başarısına rağmen sadece Çeçen etnik kökeninden dolayı Kazakistan SSC'ye sınır dışı edilmeden kısa bir süre önce Sovyetler Birliği Kahramanı unvanını almıştır. Kruşçev döneminde Çeçenlere geri dönme hakkı verildikten sonra, 1957'de Çeçenistan'daki köyüne geri döndü.

Sultan Bilimhanov Stadyumu Ahmat futbol kulübünün eski sahası. Stadyum Rusya'ya bağlı Çeçenistan'ın Grozni şehrinde bulunmaktadır. 1946'da inşa edilmiş, 2004'te düzenlenen bombalı saldırı sonrası 2007'de yeniden inşa edilmiştir. 2008'e kadar Dinamo olarak adlandırılan stadyum günümüzdeki adını 2 Ocak 2006'da bir kaza sonucu ölen Çeçenistan Cumhuriyeti Parlamentosu Halk Meclisi Başkan Yardımcısı Sultan Bilimhanov'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan Millî Kütüphanesi</span>

Çeçenistan Abuzar Aydamirov Millî Kütüphanesi, 1904'te kurulan, Grozni'nin ilk halk kütüphanesidir. Abuzar Aydamurov'un adına kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çeçenistan Ulusal Müzesi</span>

Çeçenistan Ulusal Müzesi Grozni'de bulunan Çeçen kültür ve tarih müzesi. Müzenin ayrıca Çeçenistan genelinde beş şubesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Düğümü</span>

Kafkas Düğümü, Kafkasya bölgesi hakkında İngilizce ve Rusça çevrimiçi bir haber sitesidir. 2001 yılında kurulan haber sitesinin baş editörlüğünü Grigori Şvedov üstlenmektedir. Basın özgürlüğü de dahil olmak üzere siyasete ve insan hakları konularına dikkat çekilmektedir.